Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
23ste Jaarg.
Zondag 18 Februari 1900.
"^Bureau 35ofersfraaf 50.
EERSTE BLAD.
De Drieberkenhof.
No. 6626.
OFFICIEELE berichten.
Kennisgeving.
Kennisgeving.
PÖr^r' werden geboord.
Stads Ziekenhuis.
PRIJS VAK DIT BLAD:
'oor bchiedam per 3 maanaenf 1.50
-"raiico per pos; door geheei Nederland - 2.—
Afionaeriiike Nummers 0.05
PRIJS DKB ADVKRTKKTIÊK:
Van 16 regeisfO.GO
Elke gewone regel meer-0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
Burgemeester
Schiedam,
hgjD^n' ter voldoening aan art. 15 van
arbeid Sre8'ement voor de hamers van
15 d l6r a'Senneene kennis, dat de op
ezer vastgestelde lijsten van patroons
der Werk''®d®n> kiezers van leden
bed».-;atners Tan arb«'d voor de Bouw-
j de Voedings- en Genotmid-
tarie a" Alcohol-Industrie, ter secre-
in»0 ®.r gemeente voor een ieder ter
102age zyn gelegd.
c h i e d a m, 16 Februari 1900.
Urgcmeester en Wethouders voornoemd,
VERSTEEG.
De Secretaris,
v. LUIK L.S.
Heffing Tan Schoolgelden.
SchIS™ en Wethouders tan
V««re!]8en t,r algemeene kennis dat de
ordening tot heffing van Schoolgelden:
de 1' d' herhalingsschool verbonden aan
kp. j ^ere school voor jongens met uitga
lm leerplan ie Schiedam;
t» o"van de leerlingen van het Gymnasium
ochiedam
Voor d® leerlingen der openbare
middelbare scholen te Schiedam
Schiedam °Penbare tusschenscholen te
Uitdik °f, d® openbare lagere scholen met
gebreid leerplan te Schiedam
et de daarbij behoorende Terordeningen
Nov« ln,°rderlng. Tastgesteld den 28sten
C®*ber 18C9 ®o goedgekeurd bij k.k.
het Ian 7 februari 1900 no. 36 op
hosten f Seh°nd'gd en tegen betaling der
gesteld zij gemeente"secr®lari® verkrijgbaar
Btf °biedam> 17 Februari 1900.
r9emce$ter en Wethouders voornoemd,
VERSTEEG.
De Secretaris,
v. LUIK L. S.
feuilleton.
Naar het Duitsch,
53)
UoodT" d°ff#n hreet zakte deze ineen
d ooden6 br°o°eSderaarde moord®naar °P den
En deTi" h°nd jankend °P hel hjk.
Vu«rzee u?m®n '®hten verder, en de
baadden fnvoort* h®mel en aarde
r°okkolomm e<!De? glo8d "««selijh «««te
%g®* over d^ vlas"6 ge<SSt6n ge'ijk'
°nbeilsplek mI.rSC ®e.n ruiter °P d®
d°nderenH l!?® e®n angstig-gHlende kreet,
>Wat i. t Jamm®r®nd tegelijk
H®t was d«r T'n®6?6!? wi'tedoen?!"
brandfcl ul. 6 Drieberkenboer. Door
*ich de vh wakker geroepen, had
ae bout op een paard geworpen.
De rekeningen ten laste van het Stads
Ziekenhuis over 1899 worden vóór den
Isten Maart eerstkomende bij den Secretaris-
Penningmeester, Nieuwstraat 30, ingewacht.
De Commissie van Administratie
VAN WESTENDORP,
Voorzitter.
W. A. v. DOLDER Dz.,
Secretaris-Penningmeester.
I. Oe vrije kweatieën.
De vrije kwestieën zijn nu de matière
du jour geworden I Ook nadat de hoofdrid
ders van onze partij omtrent die zaak een
paar lansen hebben gebroken, willen de
schildknapen er zich verder nog wel eens
mede moeien.
Vrije kwestieën danHebben wij wer
kelijk iets aan die zaken, over welke men
vroeger ten onzent zoo niet hoorde han
delen Zijn altoos de rechten, van zijn
eigenen gang te mogen gaan in de vrije
meening zoo rijk als gouden vruchten op
zilveren schotels, of gelijken zij somtijds op
de waardelooze vruchtnabootsing van ge
kleurde was Bij het antwoord moeten wij,
ons inziens, bet oude distinguo sterk te
hulp roepen. Wij onderscheiden namelijk
tusschen de gewone lieden onder ons en de
theologen, maar nog verder tusschen de
vrijheid in het atgetrokkene studieleven en
de vrijheid in de praktijk. Men ziet dus:
tl y a des fagots et des fagots, eenmaal en
andermaal.
De gewone leeken onder ons, al kunnen
zij op ontwikkeling bogen, zij namelijk die
de couranten der partij lezen voor hun
tijdverdrijf en verdere ontwikkeling, zij die
leden zijn of het bestuur eener kiesver-
eeniging en misschien wel eenen rechtsge
leerden titel mogen voeren, nog verder zelfs
zy, die de couranten der partij schrijven of
Nu stond hij plotseling voor het lijk van
zijn eerstgeborene, dat akelig door de
vlammen verlicht werd, en voor zijnen
tweeden zoon, blijkbaar de moordenaar I
Arme rijke Berkenboer, arme vader!
Hoe geheel anders was dan het sterfbed
toch oog geweest van Berken-Marie
Doodelijk verschrikt gleed de hofboer
van het paard, boog zich over het lijk
en een stroom van tranen bevochtigde het
stoffelijk overschot van den zoon, in wiens
wezeo de sombere haat door den plotselin-
gen dood versteend lag.
Ach, hoe beminde de vader nu zijnen
zoon nu hij dood was
Teeder nam hy het lyk in de armen en
droeg het naar een donkerder plek, naar
een vooruitgeschoven groep eiken, van
waar men de in het vuur schitterende
vensters van den Drieberkenhof kon zien.
Het woud was thaus éen reusachtige
fakkel 1
Daar stonden vader en zoon bij het
lijk
»Gij hebt hem vermoord, den ongelukki-
gen jongen, den erfgenaam van den Drie-
berkenhof!" zuchtte de vader den tweeden
zoon tegen. »Het is gedaan, o Drieber-
helpen schrijven, maar toch enkel laïkale
studieën daarvoor hebben gemaakt, zij hiel
den zich, voor de meerderheid, tot heden
toe, van de keus der vrije opinie verwijderd.
Welnu, ons inziens, konden zij niet beter
doen. 'ils hun veel veiliger, eerst van de
viri togati en godgeleerden, en specieei var.
de kerkelijke autoriteiten te vernemen, welke
opinie waarlijk vrij mag heeten, en welke
niet, dan zich aan het gevaar bloot
te stellen van flaters te maken. Want
dat gevaar is zeer naby en het ge
bied der vrije opinie is dikwerf reeds
geheel weggenomen, waar een gewoon
geleerde zulks nog in het geheel niet
denken zoude. Een paar voorbeelden Laten
wy ons voorstellen, dat iemand nog al ge
woon is alle zaken, welke hem plegen voor
te komen, ook te bespreken en dat hij nu
eventjes ook de kerkelijke dingen gaat cri-
tiseeren. Nu zegt hij zoo loswegzie, er
moest in de kloosters geen enkel onder
scheid wezen tusschen koormonniken en
werkbroêrséén klooster en nooit meer
dan een, moest in iedere stad maar gedold
worden veel wijsheid zou Onze Lieve Heer
toonen, als hij het in de kerk zoo geregeld
had, dat het volk altoos zijn landstaal van
de priesters hoorde in hun dienst. Onze
spreker heeft zonder kwade bedoeling, maar
toch (en dit kon hij weten) niet zonder te
groote bemoeizucht, zijn parmantigheid eens
gelucht. Welnu, bij is tevens reeds drie
malen buiten de vrije kwestieën geraakt,
want alie de drie stellingen hier uitgekraamd,
zijn stellingen van de schismatieke Sjnode
van Pistoije, welke drie stellingen met nog
een geheele reeks van dergelijke kwanswijs-
opfrisschende beweringen reeds anno 1794
door Paus Pius VI veroordeeld zijn in de con
stitutie »Auctorem fidei". Zulke voorbeelden
van mistasterij op theologisch gebied zoude
men met een geheele menigte kunnen ver
meerderen. Welnu, waar het gevaar van te
verdwalen voor den leek zoo groot is,
daar zal deze wijselijk bandelen van nooit
kenhof, met uw eerlijk dak, waaronder
mijn voorouders hebben gewoond in vreugde
en vrede 1 Het is uit met de toekomst-
droomen van levenslustige kleinkinderen en
eene familie, die de eeuwen zou tarten
Treurt over mij, drie Berken, mij zoo
dierbaar, want de erfgenaam van den hof,
uw toekomstige meester, is dood en zijn
broeder de moordenaar 1"
Het sterke, trotsche hart van den fleren
boerenkoning smolt weg in een vloed van
tranen.
Het was roerend, den ouden man zoo te
zien weenen over het verloren heil, over
het verdwenen geluk, over de gevloden
eer, over de verijdelde droomen van groot
heid.
Johannes weende mede, toen hy hoorde,
hoe de oude vader den Drie berkenhof
bejammerde, toen hij voelde, hoe ont
zettend waar die woorden waren.
»Hóe is dat alles toch zoo gekomen
vroeg de vader.
Johannes deelde de gansche treurige
geschiedenis mede, eerlijk, openhartig.
•Dus, ook dat nog?" riep de vader uit.
>Hy heeft het woud in brand gestoken hij,
mijn zoon Ach, welk een schande! Johannesl"
zijn eigen oordeel in deze te oefenen, maar
hij behoort eenvoudig te volgen.
Maar, nu de theoloog, de man die (als
geestelijke, en zeer zelden ook als leek)
inderdaad tehuis mag heeten in de breede
wateren der kerkelijke leerstukken en ver
oordeelingen van de onnoemelijk vele dwa
lingen? Voorzeker, met hem is de zaak
heel wat gemakkelijker. En toch, nog niet
zoo gemakkelijk, als het wel schijnt.
Immers, hier behoort nog wel degelijk onze
tweede distinctie aangevoerd,het onderscheid
namelijk tusschen de vrijheid op zichzelve
of in het atgetrokkene, en in de studiecel
en de vrijheid in de praktijk en in de wereld.
In het atgetrokkene blijft voor den
godgeleerde het erkennen en omhelzen
eener vrije opinie altoos geoorloofd. Men
stelle zich hier mannen voor als een pro
fessor de Groot en dergelijkenMen her-
innere zich de akademische graden door
hen behaaldMen houde rekening met
hunne enorme bekwaamheid op gebied van
schriftuur, van kerkvaders, van concilieën,
van historie uit ouden eu nieuweren tijd,
en voorwaar, men zal het niet vreemd
vinden, dat zoolang dergelijke personen
hunne trouw aan de Heilige Kerk ongerept
houden bij priesterdeugd en stichtend voor
beeld, zij door diezelfde Kerk gaarne als
gevolmachtigden worden gerekend, om waar
een of andere vraag zelfs op geheel theolo
gisch gebied, zich buiten het dogma en
Rome's beslissing beweegt, omtrent die
vrije vraag eene eigene opinie te hebben,
Sok al verschillen bedoelde personen met
ie opinie van andere geleerden op theolo
gisch terrein.
Doch nu volgt nog ons laatste antwoord
op de vraag: hoe vervaart die zooeven-
vermelde opinie, vooral als zij gemengd is
met politiek, nu in de praktijk? Welnu,
het valt niet te loochenen, dat, bij goede
orde van zaken, de vrijheid der opinie vaak
dient ingeboet. Niet alsof de opinie zelve
van aard verandert, maar de omstandig-
Zooals ik gezegd heb, kan men mij
geen moordenaar heeten ik ben het, God
dank! niet, want ik heb mijn eigen leven
alleen zóo kunnen redden, en hij, vader,
ik zweer het u, hij was van zijn verstand
beroofdMoge u dat troosten en uwen
zoon ten goede gerekend worden hier
Boven
De vader had de dorre handen gevouwen.
»Dus toch geen moordenaar 1" klonk bet,
een dankgebed gelijk, uit zijnen mond." Ik
geloof u, mijn zoon; want op zulk een
vreeselijk uur liegt men niet."
Velen kwamen nu opdagen, de boeren
van den Holenhof het eerst.
Deze stieten op de droevige groep onder
de eiken.
»De Berkenhof heeft het gedaanDaar
zijn de brandstichters I" riep Lenz van den
Holenhof.
»Nu zijn de beide families tegelijk ongeluk
kig..." zuchtte de Holenhof-boer, die niet
anders wist of de koop was reeds rechtsgeldig.
De Holenhof begreep den samenhang van
het vreeselijke feit niet en nog te minder,
nadat het lijk van den ongelukkigen Frits
voor hun oogen opdoemde uit den vlammen
schijn. Wordt vorvoigd.)
NIEUWE SCHIEDAM COURANT
EN WETHOUDERS TAN