geen schrik aanjagen, maar de natie moet
waakzaam en oplettend zijn om gelijken
tred te houden met de ontwikkeling der
marines niet alleen in Europa, maar ook in
de Vereenigde Staten en Japan.
Gibson Bowles erkende, dat het program
der regeering afdoende was, maar sprak
over het sterker worden van de Duitsche
partij in Nederland het gevolg daarvan
was dat velen van Engeland afgetrokken
werden en overlegden hoe zij zich nauwer
bij Duitschland zouden aansluiten. Dat plan
nam reeds vasten vorm aan, en kon slagen.
Als het slaagde, zou het evenwicht in
Europa's zeemacht verbroken zijn: bij de
twee vloten van tegenwoordig, de Fransche
en de Engelsche, zou er nog een derde
komen: een Duitsche vloot, door Holland-
sche zeelui bemand.
De Hamburgsche Courier verneemt dat
500 Hongaarsche paarden, zoogenaamd voor
Spanje bestemd, op een Engelsch schip uit
Fiume vermoedelijk naar Gibraltar zijn ge
transporteerd.
Stads- en Gewestelijk Xieuws.
Schiedam, 27 Februari 1900.
Algemeen Nederlandsch Verbond.
In een kleinen kring van genoodigden,
gisteren-avond in «Musis Sacrum" bijeen
gekomen, werd de oprichting van een af-
deeling van het «Algemeen Nederlandsch
Verbond" besproken.
Dr. Vinkesteyn, de bijeenkomst openend,
heette namens de commissie die tracht hier
een atdeeling van het Verbond op te richten,
allen welkom, bracht een woord van dank
aan de opgekomenen en 3telde hen voor
dr. H. Kiewiet de Jonge, stichter en alge
meen secretaris van het Verbond, die de
bedoeling en de beteekenis er van nader
zou uiteenzetten.
Dr. H. Kiewiet de Jonge, daarna zijn
voordracht aanvangend, bracht allereerst
hulde aan de aanwezige vrouwen, want het
Verbond moet veel hebben van de vrouw
die, naar het woord van een Duitsch dichter,'
is als de ziel van het volk. Het hoofd
doel van het Verbond is de Nederlandsche
taal handhaven, uitbreiden en versterken,
niet de eene Nederlandsche taal, maar de'
Nederlandsche taal in zijne veelheid, onein
dige veelheid. Spr. denkt hier het eerst
aan de vele dialecten, maar naast die dia
lecttaai staat met de spreektaal, de boektaal
en de kunsttaal, die onze jongere schrijvers
bezigen, en die vier verschillende talen zijn
toch allen Nederlandsch. Het hoofddoel is
dan de Nederlandsche taal te handhaven
overal waar Nederlanders of afstammelingen
van Nederlanders wonen zonder te letten
op het verschil. Dat verschil moet ons
leiden noch tot afkeer noch tot hoogheid
want het is zoo groot, dat zelfs iedere
mensch zijn eigen taalandere woorden
keus en andere klanken heeft. Op dat nood
zakelijk verschil, dat schilderachtige tee-
kening in de verschillende deelen brengt,
behoort dus niet gelet te worden maar dé
Nederlandsche taal in zijn oneindige veel
heid behoort gehandhaafd te worden als
hetankeronzer vrijheid en onafhankelijkheid;
immers zoolang wii onze taal behouden,
zu[len wjj onze zelfstandigheid behouden.
Zijn gehoor opwekkend niet zonder nood
zakelijkheid vreemde woorden te gebruiken,
wees spr. er op, dat onze taal toch reeds
schandelijk ten achter is door de noodzake
lijkheid waarin wij als klein volk, dat geen
wereldtaal heeft, gebracht zijn om vreemde
talen te leeren. Die noodzakelijkheid is
voor ons klein volk intusschen een voordeel
want zij leert ons andere volken in hunne
eigen taal beoordeelen. En dit voordeel
komt vooral uit in deze bange dagen. Juist
een groot deel van het misverstand en de
onrechtvaardige beoordeeling van het
Boerenvolk door de Engelschen is te wijten
aan de omstandigheid dat de Engelschman,
overal met zijn wereldtaal terecht kunnend,
stelselmatig geen andere taal spreekt dan
de zijne en dus andere volken niet anders
dan in Engelsche klanken kan beoordeelen.
Toch is die eenzelvigheid ook de kracht
van het Engelsche volkwant tegenover
bedoeld voordeel staat ook een groot
nadeel. Het nadeel is, dat wij gaarne
geuren met vreemde woorden op menu's enz.
dat wij den vreemdeling onze eigen taal
doen minachten, door bijv., zoodra Rozen-
daal achter den rug is, Fransch te spreken
en dus den Vlaming, die gaarne met ons
Vlaamseh klapt, in zijn eigen taai-idee niet
te versterken. Spr. zette daarna uitvoerig
uiteen hoe dit kwaad voortwoekert, hoe
de Vlaamsche vrouw zich geneert tegen- I
over vreemdelingen Vlaamseh te spreken,
hoe in onze Oost tegenover enkele Engel
schen, maar vooral in Zuid-Afrika, bijzonder
door de Afrikaansche meisjes, met Engelsch
gecoquetteerd wordt.
De invloed van de Engelsche taal in het
openbare leven en de opvoeding in Zuid-
Afrika was zoo groot, dat zonder den inval
van Jameson, die de domste zet geweest is
die de Engelsche konden begaan, een vrede-
lievende verovering niet zou zijn uitgebleven.
Maar juist die inval heeft de oogen ge
opend en het Afrikaansche volk is gaaft
begrijpen, dat, wilde het zijn onafhankelijk
heid bewaren, het allereerst zijn taal moest
handhaven.
Het Algemeen Nederl. Verbond tracht
daarom onze taal te handhaven, overal
waar ze in al hare verscheidenheid ge
sproken wordt. Dat ook de Regeering
daarvoor een open oog heeft, bewijst het
feit dat reeds in Indië, gesteund door den
vice-president van den Raad van Indië en
de Directeuren van Financien en Onderwijs,
een afdeeling is opgericht. Wat zou de
Nederlandsche stam een uitgestrekt taal
gebied hebben, als de Compagnie gedaan
had wat de Boeren in Afrika deden, die
over geheel Zuid-Afrika door Hottentotten
Kaffers enz. hun taal als de landstaal deden
aannemen maar in plaats daarvan verhief
de Comp. als tusschentaal het Maleisch om
met de inlanders te spreken. Evenzeer
ging het in onze West, waar het Neger-
Engelsch, het Neger-Hollandsch, het Papia-
mentsch, maar vooral ook het Engelsch
de taal werden, zelfs het Engelsch de
rechtstaal werd, zoo zelfs dat nog kort
geleden een vonnis in het Holiandsch moest
vertaald worden. Waar dit mogelijk is
is de overgang van Engelsch taalgebied in
Engelsch staatsgebied gemakkelijk. Ook
daar behoort het Verbond paal en perk te
stellen.
In het tweede deel zijner rede na de
pauze zette spr. uiteen, dat de bevordering
der geestelijke belangen, van de taal ook
de behartiging der stoffelijke belangen,
van den handel ten goede kon komen.
Daartoe deelde hij mede, dat hij indertijd
eens een brief ontving uit Curasao,
waarin naast een jammerklacht over den
achteruitgang van het eiland, de vraag ge
steld werd of het Nederlandsch verbond niet
werkzaam kon zijn voor de aanplantiug van
Sisam, een hennepplant, op Curasao,welke aan
planting op den rotsachtigen bodem van het ei
land groote voordeelen zou opleveren. Hoewel
het aanvankelijk moeilijk bleek de geestelijke
belangen der Nederlandsche taal met de stof
felijke belangen die in aanplanting van Sisam
gelegen is, in overeenstemming te brengen.
(Als zoodanig kon het Verbond er zich
zeker niet mee bemoeien) gelukte het
toch eindelijk naar de bedoeling des brief
schrijvers te handelen, zoodat deze zaak,
in voorbereidend onderzoek, wellicht tot den
bloei der kolonie zal kunnen bijdragen. Zoo
zal ook op ander terrein de bevordering
van de geestelijke belangen der Ned. taal
met de behartiging der stoffelijke belangen
kunnen samengaan, immers hoe grooter het
taalgebied wordt, hoe verder het handels
gebied zich kan uitstrekken. Tot bevestiging
der Ned. taal in Zuid-Afrika heeft het
meest bijgedragen de Ned, Zuid-Afr. Spw.
Mij., die honderden jongelieden een eervolle
betrekking in Zuid-Afrika heeft bezorgd.
Ook de zending van onderwijzers, die het
middenpunt der taal-uhbreiding vormen,
heeft daartoe krachtig medegewerkt.
De korte slotsom zijner rede achtte spr.,
dat ook in Schiedam, waar handel en
nijverheid zulk een groote plaats innemen,
een afdeeling van het Alg. Ned. Verbond
recht van bestaan heeft, omdat 't de
bevordering der stoffelijke belangen niet
uitsluit. Maar buitendien hebben wij redenen
te over om onze taal te handhaven, die de
uiting van ons geestes- en zieleleven is en
die wij allen onbewust liefhebben, ook al
weten wij niet welk een schat wij in onze
taal bezitten. Met een vers uit Zuid-
Afrika, waarin die liefde tot de moedertaal
krachtig spreekt, besloot spr. zijne leerzame
rede, die door een dankbaar applaus werd
bezegeld.
Dr. Vinkesteyn meende in aller geest te
handelen, wanneer hij dr. Kiewit de Jonge
oprechten dank bracht voor zijn bezielend,
woord, dat zeker in allen het verlangen had
opgewekt, onze taal te handhaven als middel
om onze onafhankelijkheid en zelfstandigheid
te bewaren. Onder den indruk van dat woord
zou zeker de propaganda voor het Verbond
te vruchtbaarder zijn. Waar dr. Kiewiet de
Jonge dan ook het doel van het Verbond had
uiteengezet, meende spr. nog de middelen te
moeten leeren kennen, die zullen aangewend
w ,er[ .0m ^oe' 'e bereiken en de
verplichtingen die de leden daartoe op zich
nemen. Op verschillende wijze door het
bydragen van een som resp. f25, f5 en
ll.oO kan men tot het Verbond toetreden,
waartoe hier aan de bestuurstafel en bij
den heer Engels, Warande, gelegenheid werd
gegeven. Wenschend dat hij den secretaris
van het Verbond spoedig zou kunnen ver
heugen met de mededeeling dat een groot
aantal Schiedammers tot het Verbond was
toegetreden, wat zeker de beste beiooning
van zijn arbeid zou zijn, eindigde spr. met
hem nogmaals aller dank te betuigen.
Zaterdag-middag hield de afdeeling Schie
dam van den Bond van Nederlandsche
Onderwijzers een vergadering in «Musis
Sacrum".
Na lezing der notulen van de vorige
vergadering kwam punt 2 Ingekomen
stukken en mededeelingen aan de orde.
Onder deze was een schrijven van de
afd. Schiedam der Soc. Dem. Arbeiderspartij,
waarin werd verzocht, de leden der Bonds-
afdeeling op te wekken, de protestvergadering
tegen verhoogd schoolgeld, die a s. Dinsdag
in «Musis Sacrum" wordt gehouden, bij te
wonen. Aan dit verzoek werd voldaan en
tevens zal de afdeeling officieel op die
vergadering vertegenwoordigd zijn door haar
ln secretaris, den heer G. van der Most,
Vervolgens bracht de afgevaardigde naar
de kiesrechtmeeting schriftelijk verslag uit
waarvoor de dank der vergadering werd
ingeoogst.
Na afdoening van eenige meerendeels
huishoudelijke zaken wees bij de rondvraag
een der leden op de aanhangig zijnde
kwestie-Neerbosch. Hij wenscht, dat het
bestuur zich tot het hoofdbestuur zou
wenden met het verzoek zoo mogelijk een
onderzoek in te stellen naar de toestanden
te Neerbosch.
Het bestuur aanvaardde die opdracht,
waarna de voorzitter de vergadering sloot.
Zondag-avond om 9 uur arriveerde in de
Haven te Vlaardingen het loggerschip
\laardingen 144, schipper Jacob Blonk
met verlies van den 19-jarigen matroos Floor
Bal, die op de Noordzee op Donderdag 15
dezer des morgens ten 3£ uur door een
lichte stortzee overboord werd geslagen.
De pogingen van den schipper om hem
te redden, bleven vruchteloos.
BIXJÏEJTLA2ÏD.
Bij Kon. besluit van 24 Febr. 1900 is
met ingang op 1 April e. k., benoemd tot
commandant van het Kon. Kolon. Militair
Invalidenhuis op Bronbeek, met toekenning
van den titulairen rang van luit.-kol. de
gepensionneerde majoor der inf. van het
leger in Ned. Indië, jhr. N. C. van Heurn.
Bij Kon. Besl. is bepaald, dat aan de
vooizitters der commissiën voor het herzien
van de belastbare opbrengst der gebouwde
eigendommen wordt toegekend eene be
looning van cent per perceel voor het
invullen op de kennisgeving van de belast
bare opbrengst van de eigendommen en
van de categorie, waarin zij zijn gerangschikt.
en Hare gasten aanwezig op een avoC,
partij welke de nieuw opgetreden DoitsC
gezant, graaf Pourtalès aan de diplo1"8®'
en arristocratie den hoofdstad aanbood'
ln zake de plannen tot wering
vreemde munten is door de Kamar
Koophandel te Sittard geadviseerd dat k
weren van vreemde muntspeciën voor
handel aldaar van onberekenbaar
zou wezen en in geenerlei opzicht de
tot voordeel zou kunnen strekken. De K8"""
spreekt, op grond harer motieveii)
wensch uit, dat de minister wede'0^
voor de grensgemeenten een uitzonder1"5
moge maken.
De gewone audiëntie van den min'5'6®
van oorlog zal Donderdag 1 Maart n'e
plaats hebben.
De Petit Bleu weet te beweren,
Nederland het voornemen zou hebben b"
voorbeeld van Denemarken te volgen
aan de Vereenigde Staten de Kleine A"'
tillen, welke het bezit, te verkoopen. Hi"r'
onder zouden dan begrepen zijn de eiland"11
St. Eustatius en Saba en de helft van
Martin waarvan het andere gedeelte a8"
Frankrijk behoort.
De boorden en manchetten hebben
de «heertjes" entrée gemaakt in de kater3"'
en op parades, rapporten en bij het schil''
schieten ziet men hier en daar het held"'
witte randje boven de kragen der ma"'
schappen uitsteken. De Arnh. Cour. de"1®
evenwel mede, dat er bij de mild8'1'
autoriteiten verschil van opvatting best8*1'
over den oorlof tot het dragen van zulkj
buitenmodelletjes. Hier draait een «heertj"
het cachot in en elders wordt er een
prezen om zijn net en proper voorkom""'
Vandaar dat een algemeene ministerie"'6
aanschrijving niet zai kunnen uitblijven
daarbij schijnt veel kans op algetne®"'
toelating der boordjes.
Immers de meest moderne wijze
oorlogvoeren is wel die der Boeren en °f
fotographieën en illustraties van het oorlof'
terrein ziet men onder hen oude en jo"ëe
krijgers, die niet alleen boorden en m8"
chetten, maar zelfs halfhempjes en siipda®5"6
dragen. De stijve strop en hooge kr8"^
kunnen dus vervallen en de «Frans"'1''
verschooning" zal wellicht binnenkort in
militaire wereld worden toegelaten.
De Utrechtsche hoogleeraar prof. h
Louter heeft een open brief gezonden a8
het bestuur der Liberale Unieom ke""'
te geven, dat hij zijn buitengewoon s
maatschap daarvan nederlegt. De bri«'
nogal in heftige termen gesteld hij spr"'
van het twistvuur en de désunie, w"1!®,,
door het bekende advies van het
bestuur inzake het kiesrecht zouden word"
opgewektals mede-oprichter wil hij
schuldig staan aan het overnemen van
De Koninginnen maakten Zondag met
Hare Waldecksche familieleden een rytoer
in de richting van Delft en Maandag-voormid
dag naar Scheveningen.
Het voor deze maand zeldzaam zachte en
zonnige weder veraangenaamde ten zeerste
dit bezoek aan de omstreken der residentie.
HH. MM. de Koningin en de Koningin-
Moeder en de vorst en vorstin van Waldeck-
Pyrmont brachten gisteren een belangstel
lend bezoek aan de Haagsche Porselein
en Kunstaardewerkfabriek, directeur de
heer Jurriaan Kok.
In de versierde werkplaats rondgeleid,
werd o.a. het Haagsche nieuw-porselein,
een nieuw voortbrengsel van Nederlandsche
industrie, aandachtig bezichtigd, zoomede
eene collectie aardewerk, bestemd voor de
Parijsche tentoonstelling. De hooge bezoe
kers waren zeer voldaan en teekenden hun
namen in een boek met gebruikmaking
van een inktkoker van het nieuw-porselein
fabrikaat, dat de directie voornemens is
het Haagsche gemeentebestuur aan te
bieden.
Gisteren-avond waren Hare Majesteiten
punt van het sociaal-democratisch prog"8^
Er zullen waarschijnlijk nog wel meer""1..
Unieleden en wellicht ook geheele k'"'5
vereenigingen zich terugtrekken. Maar 'l
te verwachten, dat niet iedereen zich
noopt zal gevoelen, daarvoor een
brief" te schrijven en dat alleen f
professoren, deze voorname wijze
deserteeren zullen volgen.
Nederland en Zuid-Afrika.
af J'
Vanwege den penningmeester der
Rotterdam der Ned. Zuid-Afrikaansche *e(,
eeniging werd gisteren het bedrag te Am3'^,
dam tot Zaterdag ingekomen volteeken8
1 millioen gulden.
Mejuffrouw M. C. de Schaaf, te Amste^
heeft een officieele mededeeling ontval
van den consul-generaal der Nederl8"1
te Pretoria, dat hare echtgenoot (f
de Schaaf, laatst wonende te Bremers b,j
in Swasieland, door een bomscherf
Colenso aan het hoofd werd gewond
16 December is overleden.
Dr. Muller, consul-generaal van
Oranje-Vrijstaat hier te lande, heeft Vnj^.,
ter gelegenheid van den onafhankelijk!1"1
Jgf)
