Dagblad voor Schiedam en Omstreken. 23ste J aars. Zondag 8 April 1900. No. 6668. bureau !$oter&ivaat 50. EERSTE BLAD. °P den Linden hof. DE OPENBARE school. °FFICIEELE berichten. Kennisge vin g. feuilleton. iliï voo^r Va" katholieken kant gevreesd wordt kinder"? Van kostbare kiemen in de NIEUWE SGHIEOAMSGHE COURANT V j PRIJS TAK DIT BLAD: 'oor tchieaarc per 3 maanden rancc per post door eeneei Nederland Afzonderiiike Nummers f 1.50 - 2. - - 0.05 PBUS DEB ADYEBTENTIËN: Van 16 regeisf 0.60 Elke gewone regei meer-0.10 Voor hernaaiae piaatsing worden billijke overeenkomsten xanaegaan. Schiedam EESTER EN Wethouders van Brandwep°rP art'x o6rder Verordening op de n°- ll va Ian ^un'1880 (gemeenteblad van dat jaar) dat hii'^h.? h$ dozen ter openbare kennis beer jj p van den ^den dezer de overepi,i» "endt als brandmeester is a st van spuit no. 5 naar spuit no. 3. B C h 1 e d a m, den 7den April 1900. yemeester en Wethouders voornoemd, Mr. W. H. JANSEN, W. B. De Secretaris, v. LUIK. LS. (Ingezonden.) teD» *rTg m hoever do openbare school (W Geren dS kweekPlaats van dal7?SUm en deugd hie,d in de laatste 0l» bezig gemoederen hier ter stede weder- kiemen'6!! meent men van andere zijde dat "orden a 6j0 d°°r onkru'd kunnen gedood ondeuc-d" ^US' W'd' ZU'a onkru'dde Wordt0 7 10 de °Penbare school niet het Bn«^e Weekt' ook de kiemkracht van Late 6 Zaad gee" gevaar loopt deel te d^' vormen van een oor hij mar 6Zer Zake' e8nS voorlichling zoeken Dat e'len Van niet'katbolieke richting, 'ijdt ».e' °P de °Penbare school iets hapert, op het l" tW'dtel" De commissie van toezicht bet in ha°6r ^nderwijs te Amsterdam erkent aar laatste jaarverslag,^waarin men ^6) VIJFTIENDE HOOFDSTUK. u j teruggekre?kn Zlï" gezondheid volkomen °P den r ir^i V was besloten, dat hii ^oerenbedr'iifn Z°ü blijven en zich in het begon hii J ..zou bekwamen. Met ijver "anneer H«Zljnj mtuwen werkkring" en 'd zap w 0 Lenz hem aan den ar- Ste' Hifha!TW|0" j6rde hÖ zich ten sterk- eetl goed k J gemeend, dat men om m°est zün te wezen bÜ het werk tocb niet groot gebracht. Dat bleek ging den ?aar te z«n' want bet werk hand. J°ngen visscher goed van de hdisgenSen®" i^hl Zat L®nZ T* zijn WaibUr„a ln bet woonvertrek, ook Overlo0pen. ®n middag eens komen ans, begon de oude man, je moest leest, «maar toch, uit tal van uitingen, 't zij «in vertrouwelijken kring, 't zij in hetopen- «baar, blijkt dat bij velen het vertrouwen «in de openbare school door het optreden «van sommige harer dienaren op bedroe- «vende wijze geschokt is, en dat bij vele «vrienden der openbare school groote zorg voor de toekomst bestaat." Hier is dus bezorgdheid ontstaan door het optreden van sommige onderwijzers. Neen, hoort men in de kringen dezer laatsten, niet bij ons is de oorzaak te zoe ken het ligt in het karakter zelve der neutrale school. Scherp werd zulks in het licht gesteld door een onderwijzer A. H. Gerhard, in Frascati te Amsterdam optredend naar aan leiding der bekende circulaire Dünner. Deze verklaarde overtuigd te zijn dat noch een orthodoxen Jood, noch een orthodox Katholiek, noch een orthodox Protestant de openbare school bevredigen kan. »De echt geloovige, zoo spreekt hij, «kan alleen goed onderwijs noemen wat «echt geloovig onderwijs is, doch de echte «openbare school is in haar karakter een «ondermijning van het orthodoxe kerk geloof." Dat die bezwaren niet alleen door de orthodoxe Christenen maar ook door de rechtzinnige Israëlieten levendig gevoeld worden bleek uit Dr. Dürmers circulaire en vond krachtige bevestiging in een uiting van den rabbijn der Portugeesche gemeente te Amsterdam (destijds als interview in de Amsterdamsche Courant opgenomen) waarin het gevoelen wordt aangetroffen dat op de openbare school vele factoren «reeds «bij het kind den indruk doen ontstaan dat «het maatschappelijk onderwijs praedomi- «neert en het godsdienstig onderwijs een «zeer ondergeschikte plaats inneemt", het- «geen nadeelig wordt geacht aangezien «wetenschap en godsdienst, kennis en gods- «vrucht hand aan hand dienen te gaan, «willen wij in waarheid kunnen beweren nu maar gaan trouwen. Ik zie dat ik de zaken wel aan je kan overlaten, en ben je nog niet ten volle met alles bekend, dan ben ik er ook nog. Ik heb dringend rust noodig, jongen. I< gevoel mijne krachten afnemen. Welnu, vader, het is mij goed, zei Frans. Ik zal je de holstede overdragen; zoo als ik dat zoo gaarne aan mijn Johan had gedaan maar helaas Ontroe ring belette den ouden man voort te gaan. Walburga barstte in snikken uit. Lize keek beurtelings naar haar vader en naar het meisje, zonder dat zij eenige woorden van troost kon uiten. Maar diep besefte zij, wat bij de verloofde van haar broeder op dit oogenblik moest om gaan. Zij zelf had nog hoop gekoesterd, toen zij vertrok om haar Frans te zoeken, maar voor Walburga was alle hoop vervlogen. Laten we ons troosten in hetgeen we toch niet veranderen kunnen, zei de oude man, een poging doende om de drukkende stilte te verbreken. Op dat oogenblik trad een zwaar ge bouwd man binnen met den groetgoe'n avond saam. «onzen kinderen een behoorlijke opvoeding «te hebben gegeven". Onze orthodox-godsdienstige landgenooten, vaD welke gezindte ook, hebben en kunnen dan ook geen vrede hebben met de open bare schooide onderwijzer Gerhard zeiae het terecht. Doch ook de modernen, de viijzinnig- godsdienstigen, op hun van dat der kerke- lijken zoo afwijkend standpunt, keeren zich tegen de openbare school en stellen als eischhet onderwijs drage een godsdienstig karakter. Bleek dit reeds in het I ekende gids artikel van Dr. Knappert, veel sterker kwam zulks uit op de bijeenkomst van den Nederlandschen Protestantenbond, tegen het einde van het vorige jaar gehouden. Eenige aanhalingen uit het van die ver gadering in de IV. R. Courant opgenomen verslag mogen zulks duidelijk maken. Ds. Colenbrander trad op als inleider van een onderwerp, de openbare school betreffende. Na te hebben uiteengezet de tweeledige opvatting van christelijke deugden, ver volgde hij «Geen wonder derhalve, dat in de open- «bare school tweeërlei soort van onderwij- «zers werkzaam zijn. De heeren Boswijk, «van Niftrik en Schmidt komen ons verze- «keren, dat die school godsdienstig onder swijs kan, mag en moet geven. Daaren- «tegen schrapt de heer Mieras wat er «godsdienstig in de leerboekjes is;(en)ver- «zekert de heer Meerkerk dat als het kind «den eerbied voor God uitsluitend op school «moet leeren, het dien nooit leert." Juist dat tweeledig karakter doet de mo dernen de openbare school deels steunen, deels bestrijden. «Bestrijden omdat (zij) als «godsdienstigen, geen godsdienstloos onder swijs mogen toelaten. Want al is dit op «zichzelf iets negatiefs, het oefent toch een «positieven invloed uit, en wel ten nadeele «van het kind". De rede van Ds. Colenbrander, met Sepp 1 klonk het uit verscheiden monden. Ja, het is Sepp, zei de man, die op een stoel plaats nam met de verontschuldiging ik heb uren lang geloopen en ben dood moe. Hoe durf jij hier onder onze oogen te komen, onbeschaamde kerel? viel de oude Lenz uit, toen hij van verbazing be komen was. Jij hebt mijn zoon op den weg gebracht, die hem ten verderve voer de. Zonder jou zou hij hier nog gelukkig in ons midden zitten. Ik hebbegon Sepp, maar Walburga viel hem in de rede met de woorden Jij hebt hem verleidJe hebt je bij God te verantwoorden, voor zijn ongelukkig einde. Mijn vader heb je zijn eenigen zoon ontnomen en voor Walburga is alle hoop op levensgeluk vervlogen, sprak Lize ver wijtend. Kerel wat wil je hier schreeuwde Lenz, die opspiong en Sepp met fonkelen de oogen aankeek, De houthakker stond ook op en zei Nu ja, ik heb Johan dikwijls verleid applaus ontvangen, gaf aanleiding tot uitge breide gedachtenwisseling. Stippen wij hieruit aan wat volgens den verslaggever door Dr. Bruining werd gezegd. «Hij heeft groots bezwaren tegen de openbare school. «Het onderwijs mag niet zijn gods dienstloos. «Dat is een kanker en een pest." Men kan, volgens dien spreker, met onze wet niet eischen dat in ieder geval het onderwijs godsdienstig zij. Immers «De wet laat iedereen toe. Godsdienst- «looze menschen kunnen als onderwijzers «worden benoemd." Men merke het op, deze bezwaren gelden het stelsel door de wet gehuldigd. Maar ook in dezen kring wordt het on bevredigende van het openbaar onderwijs mede aan de onderwijzers geweten. Dit constateerde in zijn toegejuichte slotrede de inleider, «zonder voorbij te zien, hoe veel voortreffelijke onderwijzers er zijn;" als hij zegt: «De godsdienstige geest moet zitten in «den onderwijzer en in heel het onderwijs. «Hoe is de houding der onderwijzers «Och, zoowat welwillend voor den vorm, «maar overigens onverschillig. Ja, zoo'n «beetje godsdienstigheid in de vrije «natuur met een sigaartje dat willen «velen welWanneer wij zien op «den geest van vele onderwijzers, onder- «wijsbladen eti boeken, dan hebben wij tot «plicht om te zeggen de godsdienstloosheid «is een invretende kanker." Zoo zien wij dan dat èn het systeem der openbare school èa het optreden van vele openbare onderwijzers door rechtzinnigen, modernen en socialisten zoodanig geken schetst wordt, dat de houding der Kattiolieken ten opzichte van die instelling wel niet moeielijk te verklaren valt. en zonder mij zou hij het wildstroopen voor altijd nagelaten hebben, dat wil ik bekennen maar O God, mijn voorgevoel is waarheid geworden, snikte Walburga. Zeg ellendige kerel, kom je hier om te zien hoeveel ellende je gesticht heb? stoof Frans op. Bedaard wat, vriendLaat mij toch ook eens een woordje spreken, antwoordde Sepp. Ik weet waarachtig niet hoe ik beginnen moet mompelde hij halfluid en wendde zich daarop tot der. ouden Lenz met de vraag Welnu baas Lenz, wie heeft je gezegd dat je zoon dood is Als hij nog tot de levenden behoor de, zou ik wei iets van hem vernomen hebben in al dien tijd Ik vraag je nog eens Wie heeft je dat gezegd En als iemand je dat ge zegd heeft, dan is hij een vervloekte leuge naar, dat zeg ik 1 Allen keken hem stom van verbazing aan, niemand was in de eerste oogeti- biikken bij machte om een woord te uiten. Wordt vervolgd.)

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1900 | | pagina 1