Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Eerste blad.
SSfï-. woord te zeggen rukt mevrouw
DaPenden 1 eroe«ten wat verder van den
j°®d 2:- J°nkman zij beheerscht zieh zoo
23ste Jaar£.
Zondag 25 November 1900.
No. 6859.
söttreau l^oier&txaai 50.
Kt
ffl
goedkoope Gans.
»e
euiiletoQ.
2)
Stad*- en (Gewestelijk Nieuws.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
v
PEIJS VAN DIT BLAD:
'oor Schiea&m per 3 maanaen
ran co oer pos. aoor geneei Nsaeriana
tizonrieriiike Nummers
1.50
O
- 0.Ü5
TIH H"
PRIJS DKH ADVBBTKNTïfiN:
Van t8 regels
Elké gewone regei meer -0.10
Voor hernaaiae plaatsing worden billijke overeenkomsten
ïanaesraan.
haast geen kwestie, die in dezen
d«- c,°° °P hen voorgrond treedt, als die
L. v.
Met t,
dierit stelsel van «de helft plus 1"
lan^ ^ehroken. Daarover zijn velen in den
e;het eens.
'ede- d'0nt voor gezorgd te worden, dat
dit nu Party haar eigen weg kan gaan. En
^Qneei 'S a"een mogelijk hoor een propor-
ipge kiesstelsel. Als dat eenmaal is
partjjgj' dan behoeven de verschillende
t« e'kander niet meer naar de oogen
J
atha0Laa is iedere partij volkomen on-
Dan
'errg JiJritle,:i de Kamerleden zien, in hoe-
Hjk 0j 'kundige samenwerking noodzake-
>5 (j6 ^ttig is. Daar, in het parlement
Safnenwerking de eigenlijk beslissende.
Part°'C^ Ide*' a"een om he verschillende
li0o1,,en tot vrije en zelfstandige ontwikke-
°0§PUn 'at6n komen' 00'£ u't een anher
de v 1 Vefhient het proportioneel kiesrecht
Yy.° eur boven het tegenwoordig.
e'kand 11106160 n'et tegen, maar naast
lktig6n r ter stembus opgaan voor de be-
Seloof1-^68 'anhs- Het aanwakkeren van den
Ver|jj aat> gelijk bij iedere twijfelachtige
'boet 'n^ ^°or de hoctrinairen geschiedt,
Ons00*°gelijk gemaakt worden.
Op klesstelsel moet niet langer rusten
ttyee" ^krompen grondslag: Wie van de
hloogi- Iöaar aan de kiezers zoo ruim
Scbenke voldoening van het kiezen
Het
Peri0ri i°U de raoe'te waard zijn bij eene
e verkiezing eens na te gaan, hoe-
^ot
{Naar het Duitsch.)
h°°r een. om Leni niet te kwetsen
8«rt 's er 6 bemerking, doch haar
tijken Pn {.f vo' van i z'j moet er over
bezie, naar het salon waar Chris-
[?®bbes, Christine", zegt mevrouw
d sPfeeUtalS a"e hardhoorende menschen
Vh i^eUkerj >DU z'' d'e hoerenjongen in
Rri ZakdoekntSlaapt' 6n zihn haar en ziJn
^®nten kwamen in aanraking met de
gloeiedndendlen tusschentÜd he gans in
d. 0 eet? 0ven 8ezet' en gmg toen
Ür tUssrh J)m de tafel te hekken. De
ad!?' 's in beide kamers is open en
r Uit 7- .eetkamer bezig het een en
z'jn koffertje te pakken. By het
vele kiezers op de samenstelling der Tweede
Kamer niet den minsten invloed hebben.
Men zal ons misschien tegenwerpen, dat
dit voor alle partijen geldt, maar men ver
geet, dat het daarom een niet minder be
denkelijk kwaad is.
Wij Katholieken, die meer dan eenige
andere partij, belang bij de invoering van
een proportioneel kiesrecht hebben, zijn
boven den Moerdijk zoo goed als geheel
aan de genade of ongenade van or.ze Pro-
testantsche medeburgers overgeleverd. Van
de liberalen hebben we niets te verwachten,
of we moesten onzen godsdienst verlooche
nen. Wij zijn boven den Moerdijk talrijk
genoeg om gewichtigen invloed op de
samenstelling der Tweede Kamer uit te
oefenen. Wij verlangen van do wet be
scherming tegen den dommen geloofshaat,
die ons, Katholieken, het grondwettig recht
wil onthouden.
Ieder, die ook maar een weinig staat
kundig gevoel heeft, moet beseffen tot
welk een verwarring en halfheid ons
kiesstelsel aanleiding moet geven. Het is
dan ook geen wonder, dan eene Volksver
tegenwoordiging. gekozen door allerhande
combinaties, met politieke onvruchtbaarheid
is geslagen.
Wat wij verlangen is, dat onze Volksver
tegenwoordiging zij eene zoo getrouw
mogelijke afspiegeling van het Nederlandssche
volk. Het kiesstelsel is eene zaak van het
grootste gewicht, 'tls de grondslag van heel
het constitutioneele stelsel, het fondament
van de wetgeving.
Alles goed en wel hooren wij zeggen
maar zal de invoering van het proportioneel
kiesstelsel niet op ernstige bezwaren stui
ten Zal dit stelsel zonder dubbele, drie-
en vierdubbele districten en zonder grond
wetsherziening wel goed mogelijk zijn
Wij ontveinzen ons volstrekt de moeilijk
heden niet, welke zouden oprijzen, ais men
in den ellendiger! toestand, waarin ons het
binnentreden van Leni laat hij een verdacht
gekuch hooren, doch mevrouw Helmes
bemerkt het niet en vervolgt: «Waarom
gaat hij niet uit; hij is toch niet hier
gekomen om te slapen. Paar blijft me die
kerel in de keuken zitten als een versteende
Turk."
Rudi begint te hoesten en Christine
maakt gebaren, doch mevrouw Helmes
begrijpt het niet en vervolgt luider: «Ja
Christine, ik zeg het je. juisteen versteende
Turk."
Nu verschijnt Rudi in de deur en wenkt,
daarbij op Leni duidend, te zwijgen
eindelijk begrijpt mevrouw Helmes hem en
verstomt, doch te laat. Uit de eetkamer
komt een verdacht snikken, Christine ijlt
naar Leni en vraagt teeder aan de belee-
digde zuster «waarom huil je toch Leni?"
«O ik ben zoo beleedigd", spreekt Leni
snikkend, «mevrouw heeft gezegd, dat mijn
broeder een Turk is, en Toon is toch zoo'n
goede jongen en even goed gedoopt als de
jonge baron."
«Maar Leni, dat meende mama zoo niet
zij heeft gezegd een versteende Turk, dat
is zoo een uitdrukking, als men iets heel
liefs wil zeggen, zoo iemand als voor de
tabakswinkels staat, met een pijp in den
tegenwoordige kiesstelsel gebracht heeft,
verbetering wilde brengen.
Maar is het wei de taak van den jour
nalist al die moeielijkheden, voor welke wij
overigens niet blind zijn, op te sommen,
of uit den weg te ruimen Als wij het
eenmaal hierover eens zijn, dat ons tegen
woordig kiesstelsel niet deugt, dat het eene
bron is van voortdurende verwarring en
politieke immoraliteit, dan ligt het op onzen
weg voor een ander kiesstelsel te pleiten,
gelijk het dan op den weg der regeering
zal liggen de moeilijkheden uit den weg te
ruimen, die zich, bij deze als bij iedere
gewichtige zaak, zullen opdoen.
Intusschen zijn wij ten volle overtuigd,
dat het slechte in onze staatkunde geen
recht van bestaan heeft, ook al wordt het
door de wet geregeld en door de grondwet
in eere gehouden.
Deugt ons tegenwoordig kiesstelsel niet,
dan moet het verdwijnen, hoe eer hoe
beter. Is het gewone wettelijke vonnis ter
verplettering niet voldoende, dan sterve het
onder de handen van den toekomstigen
grondwetsherziener. Hoe wij er afraken, is
ons trouwens tamelijk onverschillig, als wij
er maar afkomen.
Hoe levendiger het besef wordt, dat ons
tegenwoordig kiessstelsel niet beantwoordt
aan de eischen eener gezonde staatkunde,
hoe sterker de aandrang zal worden naar
het proportioneel kiesrecht. Dat op den
duur wettelijke en grondwettelijke staketsels
den drang eener radicale verbetering niet
kunnen tegenhouden, die overtuiging staat
bij ons onwrikbaar vast. Waarom zouden
wij, Katholieken, ons dan onttrekken aan
de machtige beweging, die frischeid moet
brengen in de steeds drukkende politieke
atmosfeer.
Ook in de staatkunde geldt de spreuk
eerlijk duurt het langst. En eerlijk
is het stelsel van «de helft plös 1"
in geenen deele. Wij durven zeggen het
mond. Als ma nog gezegd had een heiden
of een Chinees, dat was iets anders, maar
een Turk dat is een complimentmen
heeft ook wel Turksche tarwe, Turksche
loten. Turken zijn heel goede menschen,
Leni."
Deze en andere woorden misten hunne
uitwerking niet. Leni droogde hare tranen
af en verklaart af te zien van «vertrekken",
dat zij zich reeds voorgenomen had.
Plotseling, hare tranen drogend, ijlt zij
met een «O I hemel, de gans 1" de keu
ken in.
Christine Iaat een kreet van schrik
hooren terwijl Toon door al dat rumoer
uit zijn zoeten slaap ontwaakt en zich de
oogen wrijft.
Christine en Leni onderzoeken de gans
en zien tot hun schrik, dat zij voor meer
dan de helft verbrand iszij kan onmogelijk
binnengebracht worden. Wat te doen
Leni huilt, Toon staart zijne zuster aan,
Christine denkt na hoe te helpen, dat
mama het niet merkt, want mama ergert
zich dan zóo, dat zij wel acht dagen ziek
zal zijn. Er is niets aan te doen danjjn
het nabijzijnd hotel een andere gans te
bestellen, doch zonder iets aan mama te
zeggenChristine zal ze van baar zakgeld
meerderheidsstelsel is zóó onzedelijk, zóó in
strijd met alle rechtsgevoel, zóó doodend
voor de belangstelling in de openbare zaak
het verkracht in zóó hooge mate de rechten
van de helft der staatkundig mondig ver
klaarde Nederlanders, het werkt zóó demo-
raliseerend op het gemoed der met stem
recht bedeelden, het kweekt zooveel
onverschillighed, is oorzaak van zóó ergerlijke
praktijken, wekt zooveel nijd, wangunst en
wrok onder zonen van hetzelfde vaderland,
dat het een nationale ramp moet genoemd
worden. De schande van zijn invoering wordt
slechts overtroffen door de oneer, dat men
het zoolang laat voortbestaan.
Over de manier, waarop naar ons inzien
een proportioneel kiesstelsel kon ingevoerd
worden, hopen wij in een volgend nummer
onze meening te zeggen.
Schiedam, 24 November 1900.
De maandelijksche vergadering der af-
deeling Schiedam van den Ned. R. K.
Volksbond zal als gewoonlijk morgen (Zon
dagmiddag 12£ ure in de zaal der Offi-
cieren-Verceniging worden gehouden.
Zoo druk als Vrijdag was waarschijnlijk
nooit te voren het bezoek, dat gebracht
werd aan het voormalige Huis van bewaring
op de Korte Hoogstraat te Rotterdam. Daar
was het publieke verkooping, ten bate van
het rijk, van den buiten gebruik gestelden
inventaris en van heel veel, dat op een
rommelzolder thuis behoort. Van deze ge
legenheid om, zonder gevaar van er gehouden
te worden, het oude gevangenisgebouw nog
eens in alie hoeken en gaten te bezichtigen,
maakten ontelbaar velen gebruik, in de eerste
plaats de halve Zandstraat en omgeving Me
nigeen wilde zooals het uitgedrukt werd, nog
eens gratis een laatsten groet aan de «bajes"
brengen.
Dit drukke bezoek had ten gevolge, dat
m—m
betalen.
Gelukkig is mevrouw Helmes met Rudi
in een druk gesprek verdiept, zoodat zy
niet merkt wat in de keuken gebeurt, en
zij merkt ook niet, dat het uur van het
middagmaal reeds voorbij is en Leni eerst
om drie uur komt zeggen, dat de soep op
tafel staat.
De voor drie gulden gekochte gans valt
mevrouw Helmes erg tegen, doch zij hoedt
zich eene aanmerking te maken, om Leni
niet weder te kwetsen. Ja om haar gezeg
de eenigszins goed te maken gaat zijzelf
naar de keuken om Toon rui'mschooots van
alles te voorzien, en maakt daarbij allerlei
complimenten, ja belooft hem zelfs billetten
voor den schouwburg, en Toon neemt dit
alles, tot groot misnoegen van mama Hel
mes met de meeste kalmte op, zeis geen
lach komt op zijn gezicht.
Mevrouw ruikt ook in de keuken die
eigenaardige brandlucht, maar daar Leni
alies zorgvuldig verwijderd heeft, merkt zij
niets.
De koffie wordt in het salon gebracht,
en Christine en Rudi begeven zich na den
maaltijd daarheen mama blijft in de eet
kamer, om volgens hare gewoonte de duiven
te voederen. (Slot volgt.)