Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
24ste Jaar®;.
Zondag 20 Januari 1901.
i\o. 6904.
bureau "S&ofersfraaf 50.
TWEEDE BLAD
Parijsche Kroniek.
PBIJS TIN DIT BLAD:
Voor Schiedam oer 3 maanden
rracco per dos; door geneei Nederiand
Aizonderiiike Nummers
1.50
- 2.—
- 0.05
PB IJS DER ADYKRTENTÏÉN:
Van 1—6 regels;J J t y0.60
Elke gewone regei meer-0.10
Voor herhaaide plaatsing worden biiiijke overeenkomsten
aangegaan.
Le temps est nn grand
maitrele; malheur est qn' iltne
ses élèves.
Bieloiz.
^et één Januari ving een nieuwe eeuw
®a°i terwijl zij, welke eindigde tot het
^0tnein der geschiedenis ging behooren.
*ze beide gebeurtenissen, welke de gere
gelde opvolging der jaren doen geboren
^orden, zijn bijzonder geschikt onze herin-
^eritjgen te verlevendigen en de hoop op
etere dagen op te te wekken. Het uur is
aalgebroken een onrustigen blik te werpen
°P de toekomst welke zich voor Frankrijk
®n voor de geheele menschheid opent.
0ch het oogenblik is vooral geschikt om
verleden dat ons zoo snel ontvlucht, nog
®®ns te overzien en er de waarde, van
etgeen de vervlogen eeuw gewrocht heeft,
aatl te toetsen. Het werk was onmetelijk
8r°°t en er zoude een tweede Bossuet of
®®°s gelijken van Chateaubriand voor
*®reischt worden om de zware taak van
et waardiglijk te beschrijven op zich te
"eoaen. Wie zoude de synthèse dezer
0Qstuimjge)
ja soms geteisterde periode
Ven opmaken, hier door groote en edele
aden verheerlijkt en daar door de grootste
Misdaden gebrandmerkt, welke voldoende
z°bden zijn, om de geschiedenis eener wereld
vullen.
Ons tot een kort overzicht, alleen Frank
'jk betreffende, te bepalen, zal voldoende
het jonge geslacht in te lichten en het
hertrouwen levendig te houden, dat na
s°uibere dagen er weder betere volgen
®n dat als regel, de staatkundige misgrepen
"Uvermijdelijk in de geschiedenis geboet
*°rden.
Oe gebeurtenissen van 18 Brumaire, bij
®l einde van 1799, openden aan Frankrijk
'®tl nieuwen tijdkring. Op de bloedige
Uwelen der Revolutie en de schandalen
bet Directoire, volgde een herstellende
Seering. »De regeering der praters is
had Napaleon, uit Egypte terugge
keerd gezegd, en hij had woord gehouden.
Constitution van het jaar VIII beves-
^8ue ai ,je Jqqj jg vergaderingen gemaakte
j^Voruaingen, uit de groote beweging van
geboren. Zij kan als de krachtigste,
lae gedurende de laatste honderd jaren
frankrijk in gebruik was, beschouwd
Uin Z1J moest °P bet keizerrijk
Q °°pen, daar de mannen dier dagen niet
be hoogte hunner burgerlijke verplich-
herstelien. Zoo Napoleon er al in slaagde, de re- I noch zonder voordeel voor hetland geweest is.
voiutionaire Virus welke Frankrijk bijna voor Na den slag van Waterloo had Frankrijk
altijd ten gronde deed gaan. in stroomen blnnH« I annariirr .loots —„j
Waren.
*'r'8en
'n *804 dat het groote heldendicht,
o fttWelk van Napoleon, den gelukkigen
*40 'r Van ^are' be Groote maakte" een
hie Va°^ Dam' 8°®be feeën hadden het
Hj,UWe Frankrijk met de schoonste gaven
®'ljk begiftigdalleen de wijsheid ont-
en de opgestapelde roem konden de
®egde fouten niet goed maken, noch
$«PL
altijd ten gronde deed gaan, in stroomen bloeds
te verdrinken en het land krachtige wetten
schonk, welke zijn troon steunde, toch had
hij de teugel tegen zijn overmatigen ambitie,
welke hem ten val moest brengen, nooit
in zichzelf kunnen doen werken. Zijn
ongelukken in 1814 en de dwaasheden van
1815 toonden aan het ontwaakte Europa,
de noodlottige gevolgen eener macht, waar
aan alle toezicht ontbroken had. Doch de
man was zoo buitengewoon geweest, dat
hij vallende, niet alles met zich meedesleepte.
De scheppingen van het consulaat en het
Keizerrijk zijn voor een groot deel nog in
wezen de Fransche Bank, de Code Napoleon,
het Concordaat, het Legioen van Eer, de
Universiteit, kunnen naast de overwinningen
van Marengo, Austerlitz, Jena, Eylau °en
Wagram gesteld worden. Vijf achtereen
volgende coalities werden overwonnen en
Europa erkende een meester. Napoleon
heeft niet begrepen dat hij bij den vrede
van TiJsitt het toppunt van zijn roem
bereikt had. Twee invallen moesten hem
leeren dat de menschehjke grootheid hare
grenzen heeft.
Het keizerrijk viel, doch liet onuitwisch-
bare herinneringen achter, welke Frankrijk
tot nog op heden tegen de onverschilligheid
der natiën beschermt. Het zoude onrecht
vaardig zijn, de schrijvers, kunstenaars en
geleerden te vergeten, welke in den morgen
stond der negentiende eeuw geschitterd
hebben. Zij waren Mme de Staël, Joseph en
Ka vier de Maistre en de voorlooper der
romantische school, Cnateaubriand, wiens
machtig genie de Fransche taal herschiep.
De schoone kunsten telden mannen van den
eersten rang David en zijn beroemde
pleiade, Gros, Gérard, Girodet, Proudnon
en de bouwkunst Chalgrin, Percier, Broug
niart. De rij van geleerden doet hiervoor
niet onder en ik noem er slechts weinigen
als: Berthollet, Gay Luszac-Laplace, Monge,
Cuvier, Lacépéde, Geoffroy, Saint Hillaire
en de geneesheeren Bichat, Broussais, Pinel,
Corvisart, Larrey enz,
De nationale overlevering, door de Revo
lutie verbroken, werd weder in 1815 te
zaam gehecht en Frankrijk kwam onder de
regeering van Lodewijk XVIII, die het zijn
grenzen terugschonk, tot rust.
Toen klom het parlementaire stelsel tot
zijn hoogste punt. Het Fransche hart voelde
zich met meer door de slagvelden aange
trokken, doch zocht de vergaderzalen, waar
de grootste redenaars elkander vervingen
Decazes, de Serres, de -Villèle, Lainé, de
generaal Foy. Benjamin-Constant, Pasquier,
de Martiguac enz. Zelden hoorde men ver
hevener klanken en Frankrijk, dat het
grootste land door de wapenen was gewees t
werd het nu door welsprekenlieid.
De zwakheid van Karei X en de fouten zijner
ministers mogen niet doen vergeten, dat de
staatkunde der Restauratie noch zonder eer
spoedig zijn plaats in Europa weder inge
nomen, Griekenland bevrijd en het, niet
tegenstaande de bedreigingen van Engeland
overwonnen Algiers bevestigt dit ten
duidelijkst. Nooit werden de financiën, men
zal het moeten erkennen, beter geadminis
treerd en de stoffelijke vooruitgang beloonde
de pogingen der even handige als eerlijke
ministers. De oppositie welke Karei X van
zijn troon joeg, had geen wortel in het
land geschoten en men kon, zooals vaak
dikwerf geschiedt, weder constateeren wat
een zwakke minderheid, doch welke zich
door geen nauwgezetheid of vaderlands
lievende beschouwing laat tegenhouden,
kan ten uitvoer brengen. De revolutionnaire
driften, sedert dertig jaren in bedwang
gehouden, gingen weder botvieren en
Frankrijk aan de verschrikkelijkste crisissen
prijs geven
Lodewijk Philips, door een Kamer, aan
welke de Republiek angst inboezemde, op
den troon geholpen, stond gedurende
achttien jaren aan de aanvallen bloot van
hen zelf, die hem het gezag geschonken
hadden. Zijne regeering was niettegen
staande de parlementaire twisten, gelukkig
en heilzaam voor Frankrijk. Het was de
bloeitijd van het romantisme, dier bewon
derenswaardige letterkundige en artistieke
beweging, waarvan Victor Hugo, Lamartine
Musset, Alfred de Vigny de hoofden waren,
terwijl Eugène Delacroix de schilder dier
nieuwe richting werd.
De schrijvers en redenaars dier dagen
waren Augustin Thierry, Guizot, Miquet,
Michelet, Cousin, Viliemains, Tniers, De
Broglie, Dutaure, Berryer enz. Zij zetten
met glans de overleving der Restauratie
voort en gaven aan hun land den eersten
iang in de letteren, zooals Ingres, Paul
Delaroche, Horace Vernet, Pradier, Davidd,
Augers, Rossini, Meijerbeer, Halevy en
Herold dit in schoone kunsten deden.
Het was toen een schoone periode en
Iranknjk heeft recht op zijn kinderen trots
te zijn. In de wetenschappen telden het
mannen als Ampère, Arago, Thénard, Che-
vreul en de groote uitvindingen volgden
elkaar als wondervolle ontluikingen op: de
kustlichten, de gasverlichting, de stoomvaart,
de spoorwegen, de electrische telegraaf, de
fotografie en zoovelen meer deden hun
entrée in de samenleving en gingen de
wereld opschudden en verbazen.
Parijs, 1—18 Jan. 1901.
Fidkuus.
(Slot volgt.)
tfEMEAttl) ATEUWS.
In zake de schenking van wijlen mevrouw
HoogEnschedé aan de Vereeniging tot
oprichting en exploitatie van volkssanatoria
voor borstlijders in Nederland, blijkt, dat
de vereeniging, als alles verkocht word t,
dadelijk de beschikking ontvangt over
f 40.000 en later, als allen, aan wie legaten
en dotatiën moeten worden uitgekeerd,
overleden zijn, nog f126.000.
Te Goes zag men dezer dagen onder de
schaatsenrijders een echtpaar, hetwelk ver
leden jaar reeds zijn gouden bruiloft had
gevierd, maar nog door zijne vlugheid,
menige jongeren beschaamd kon maken.
Ten nadeele van een Haagsch sigaren
handelaar zijn in den nacht van 12 op 13
Januari jl. ontvreemdruim 17000 stuks
sigaren*en 36 kistjes sigaren, voorts doozen
sigaretten, houten pijpen, oude en nieuwe
doorrookers, 20 pakken tabak, pakjes tabak
enz.
Als een bewijs van de stevigheid der
ijsbanen in het Westland, deelt men mede,
dat- de heer A. Vijverberg, van Naaldwijk',
Woensdag een tochtje per arreslede over
het ijs maakte van zijn woonplaats tot aan
het Vlaardingerschouw en terug.
Te Veenhuizen (N.-H.), is eergisteren
verschrikelijk huisgehouden onderschapen.
Van verschillende eigenaars zijn er schapen
in de weide gedood, en zestien schapen
ernstig gewond. Van één schaap was de
keel doorgebeten. Vermoedelijk zijn er een
paar honden in het veld geweest.
Een dame te Hoorn, die de vorige week
op het ijs was gevallen, had wei eemge
verwondingen aan het hoofd opgedaan, doch
nadat zij verbonden was door een apotheker
daar verder geen acnt op geslagen. Voort-
durend echter leed zij aan hevige hoofdpijn,
zoodat zij ten slotte een geneesneer raad
pleegde, en deze constateerde dat het voor-
hoofdbeen was geknapt.
Bij de eergisteren te Valom gehouden
hardrijderij, waaraan een groot aantal rijders
deelnam, had een treurig ongeval plaats.
Een der rijders, de ruim twintigjarige Douwe
Johs. Halbesma, die zijn vierde party had
afgereden, viel, over de streek gekomen,
dood neder. Te groote overspanning moet
als oorzaak van zijn overlijden genoemd
worden, althans de ter hulp geroepen ge
neeskundige constateerde hartverlamming.
Omtrent de bij het spoot wegongeluk te
Twello op 22 December gewonde personen
kan gemeld worden, dat de heer Jacobson
goed vooruitgaat. De heer Vis mag weder
kleine wandelingen doen, en de heer Schreu-
der, wiens toestand voor eenige dager zeer
ernstig was, neemt nu flink in beterschap toe.
De hardrijderij van scheepsgezagvoerders
en rustende schippers, gisteren-middag te
Groningen gehouden aan 't Noorderplantsoen
trok heel wat bekijks. Er waren er onder
de mededingers, die verscheidene kruisjes
CJ
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
