Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
eerste blad.
-4ste Jaar^.
bureau "SSofersfraaf 50.
^verkiezingen naderen.
Strooper of Held
Zondag 9 Juni 1901.
No. 7019.
-2555BELE BERICHTEN.
feuilleton.
»k*z5| STL' f8? de deur, niet te wijzen,
di8 toorn 11 heengaanhernam Piet,
taal «Doch WB °V®r Vink's onbeschofte
hart verfl 000,4 zal de 'iefde in ons
^oortje te a T' noo'J5, za' ik ophouden aan
blijft ®n' 0 als ZÜ mij getrouw
PBIJS yi.5 DIT BLAD:
I°°r -«ledam per 3 m&smdenf 1.50
:rXECC 3sr ?ost door sreneei Nederland
^ïonderiüke Nummers
0.05
pBIJS DBB ADYERTKHTIËH:
Van 1—6 regeis';ƒ0.60
Elke gewone regel meer 11 -0.10
Voor 'nernaaiae maatsmg worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
Schutterij.
Kennisgeving.
Schiedam,EESTER en Wethouders van
dat d^AT PmTSp-m0 ')e'anghe'jbenden
?an d® inwwioi 0 NAAMLIJST
""ekenen va^ lTrf V°°r d° schuUeriJ»
gSen ter Sep«. i®r' ter inzaS° zal
j dat de LO'n vpane r gotneente 5
u® ing«schrevp °°rdesctl®Uerij' tusschen
k#bben jn netu Van dit jaar, zal plaats
*r4n het Dn.u ig ouw 08 St- Joris Doel«'
JUni eersttmJ? 5 alhl8r< °P Maandag 17
uree e' des namiddags ten
k«id zal" wórden^ d® loting d8&8leSen-
°p <.°eg™:om"d",,n
1184 hehoortr!fn as!kondiging geschied, waar
B «oort, den «sten Juni 1901.
ytmeesteren Weihouders voornoemd,
VERSTEEG.
De Secretaris
v. LUIK L. s.
«■aal" Verkiezingen naderen, en al wat libe
ra^ rnaakt zich op om te behouden, wat
TWem, te behouden de meerderheid in de
q® 8 Kamer en dies de regeering.
Oüdè^k tS k8kouden de Eerste Kamer, dat
Qe bolwerk van het liberalise.
^®en middel wordt onbeproefd gelaten.
Schn8ar WordeR aan de kiezers heel wat
D°a6 k®'°*t8n g'daan.
liber" W0I;dt hoog °PSegeven var> wat de
hebben" V°°r vo'k ten uitvoer gehracht
Ziet
ganen 200 z£SSen de liberale hoofdor-
a's de Katholieken en de anti
revolutionairen de overwinning behalen, dan
zijn we met de sociale wetten, die echte
wetten voor het volk, weer minstens vier
jaar tot stilstaan gedoemd.
Want die kerkelijken, dat zijn ja tegen-
houders, die leggen obstakels op den weg
van waren vooruitgang, terwijl wij libe
ralen van diverse pluimage, bet volk willen
helpen. Wij zijn de vooruitstrevers.
Kom, laten we met het oog op de wel
haast geopende stembus de geschiedenis
der laatste jaren eens even raadplegen en
zien, wië de vooruitstrevers zijn.
We meenen niet ver van de waarheid
te zijn, als we deze stelling als waar ken
merken het vooruitstrevende van onzen
tijd zit in de kwestie der sociale recht
vaardigheid. Door het in practijk brengen
der oud-liberale theoriën, door de leer en
de practijk der Manchester-school, d. i.
door het feit, dat het loon der arbeiders
afhankelijk werd gesteld van de «vraag en
aanbod" van werkkrachtdoor het feit,
dat, dank zij alweer de leer der Man
chester-school, de arbeid als een koopwaar
werd beschouwd, en dat een werkgever,
als hij zijnen arbeiders het overeengekomen
loon had uitbetaald, zich van alle verplich
tingen jegens zijne onderdanen kan ontslagen
rekenen door het feit, dat de werkman
als eene machine werd beschouwd door
dit alles is de sociale kwestie in het leven
geroepen, door dit alles is sociale onrecht
vaardigheid ontstaan. De sociale gerechtig
heid weer te doen herleven, te werken aan
de maatschappelijke en moreele ontwikke
ling van den arbeider ziedaar wat gedaan
moet wordenziedaar waartoe allen in
het bijzonder moeten arbeiden, maar
waartoe ook de Staat het zijne moet
bijbrengen. Wie dat ernstig willen, wie
daartoe medewerken, die mogen tot de
vooruitstrevers gerekend worden.
Zien wij nu of de liberalen dien naam
waardig zijn.
Gaan we even, om niet te ver terug te
10)
S^dït'hLS?"® P03t' grond, geen
Vleier* *e,n oudeR vfltw en kle>ne
°°gen t« i ZIJ" ,ast en waaS4 het de
buUrt8 slaan op het beste meisje uit de
is hut Je wat' slampamper? Daar
0PgebrastTïant®i g*t! Snel en hand'g
tronie hiir als '8 weer Je ë^eene
?k°rtjan«r h l™' teeken ik
k«o opkaart van de Moluk-
•Getrouw blijven?" lachte Vink. «Wel,
loopen, de politieke geschiedenis der laatste
dertien jaren na.
In 1888 kwam voor het eerst een chris
telijk ministerie aan het bewind. Bij de
plechtige opening der Staten-Generaal op
1 Mei van dat jaar, sprak de heer Mackay,
minister van Binn. Zaken«de maatschap
pelijke toestanden vereischen alle aandacht,
en de resultaten der aangevangen enquête
geven nu reeds gelegenheid om middelen
te beramen tot verbetering van vele toe
standen."
Dat klinkt nog zoo achterlijk niet.
En als uitvloeisel van het gespro
kene verscheen de «Arbeidswet" van
minister Ruys de Berenbrouch, eene wet die
goed in elkaar zit en al veel goeds
leeft bewerkt. De Arbeidswet moge fouten
hebben maar, als zij volgens Troelstra, die
het wel weten kan, de eenige serieuze so
ciale wet is, die sedert 1888 in het Staats
blad is verschenen, dan kunnen Katholieken
en anti-revolutionairen toch wel een weinig
tevreden zijn.
Achterlijk waren toch ook niet de wetten
van 9 Mei 1890, tot regeling van pensioenen
der burgerlijke ambtenaren en der weduwen
en weezen van burgerlijke ambtenaren.
Achterlijk toch ook niet de «wet tot re-
geiing van pensioenen van mindere geëm
ployeerden, werklieden en bedienden, zoo
wel mannelijke als vrouwelijke, op daggeld
werkzaam bij de inrichtingen van 's Rijks
Zee- en Landmacht, alsmede aan de we
duwen en kinderen van diegenen hunner,
die in en door de uitoefening van 's Lands
dienst het leven hebben verloren".
Achterlijk toch ook niet de Wet op het
Lager Onderwijs van 8 December 1889,
waarbij aan een groote ongerechtigheid een
eind werd gemaakt, toen bepaald werd,
dat aan de besturen der bijzondere scholen
een subsidie zou worden uitgekeerd.
En voorzeker, het ministerie—Mackay had
stellig op sociaal terrein meer gedaan, ware
zijn levensduur niet zoo kort geweest (op-
kerel, eer we drie maanden verder zijn
is zij de vrouw van een anderIk ver
wacht Jan Rosmans, die nu kwartiermeester
is, spoedig bij mij. Dat is een ferme vent,
een eerste bramEn heeft ze in hem geen
zin, dan zijn er nog genoeg, al was het ook
de oude Kroon
«Och, vader wees toch niet zoo boos,"
smeekte Doortje, die opmerkte, dat hij hoe
langer hoe driftiger werd. «Piet is zoo'r
goede jongen, hij houdt zoiveel van mij
ik wil nooit een ander hebben 1 En als u
mij dwingen wilt met Rosmans te trouwen,
die vloekt en jenever drinkt, dan zal ik
wegloopen."
«Loop naar Kaap Hoorn!" schreeuwde
Vink. «Ik wil niets meer van dezen haai
wetenEr uit, baviaan, of ik trek van
leerEn als jij, gemeene meid, niet
dadelijk naar binnen gaat, krijg je de
vijf-en-twintig alsof ie een licht-matroos
was I"
«Genade 1" snikte Doortje, voor haar
vader op de knieën vallende, «Piet zal
soldaat, matroos of koloniaal worden, alles
wat gij wilt! Maar jaag hem niet weg 1"
«Ik wil niets van je hooren, vóór je
gedecoreerd of als stuurman uit de Oos
komt!" brulde de kastelein. «Geen kale,
gemeene landrot zal mijn kind hebben De
deur uit 1"
En den jongeling met krachtige hand
aanvattend, wierp Vink hem naar buiten en
sloot de deur.
Daar stond nu Piet Wijnberg, meer
droomend dan wakend. Hij was diep ge
griefd door de beleedigingen van Vink,
bitter ongelukkig door de zekerheid, dat
het nu gedaan was met die heerlijke
oogenblikk-n van ongestoord geluk, welke
hij genoot, als hij bij het zoo innig beminde
meisje nederzat, plannen vormend voor een
lachende toekomst en intusschen, met dank
baar gemoed, het heden genietend.
Hij huiverde bij het denkbeeld, dat zij
nu misschien een strenge, onverdiende
berisping zou ontvangen voor het in 't
oog haars vaders ongehoorde misdrijf
van een armen jongen lief te hebben. En
voor het eerst van zijn leven morde hij
tegen den Hemel, omdat hij geen geld had
Want geld was zelfs in dit afgelegen
deel van Nederland de godheid, de alver
mogende kracht, die beschikte over het
geluk of het ongeluk van het meerendeel
der bevolking en de menschen ophief tot
en-al drie jaar en een maand), ware de
ziekte en de dood van Koning Willem III
niet een oorzaak van groote vertraging ge
worden. De legerwetvan minister Bergansius
verscheenin de Kamer, en de
bekende motie—Rutgers van Rozenburg
was de wig, in het christelijk ministerie
gedreven, en die het deed splijten.
De liberalen kwamen weer aan het be
wind. Reeds in de Troonrede werden be-
ootd«maatregelen in het belang van de
veiligheid en de gezondheid in fabrieken
en werkplaatsen en tot verzekering van het
lot van oude of verminkte werklieden".
Beloofd! Maar er is niets van gekomen
en dat onder een ministerie, waarin een
Tak van Poortvliet zitting had. Het is waar:
de kieswet—Tak heeft wel nationalen tijd
geëischt; de wetten op de vermogens- en
bedrijfsbelasting van minister Pierson brach
ten heel wat werk aan den winkel, maar.
specifiek-sociafe wetten, den arbeid rakende,
hebben we uit dit driejarig tijdvak (1891
'94) niet te vermelden.
Na het ministerie—Tak kregen we in
94: het ministerieRoëll— Van Houten,
Beloofd werden wetten op de Kamers
van Arbeid, op het fabriekstoszicht, op den
verzekeringaplicht bij ongelukken. Wat er
gegeven is? Een wet, tot oprichting van
Kamers van Arbeid. Voild tout Een wet
nog wel, die in de praktijk zoo goed ais
van nul en geener waarde blijkt.
En toch poseeren de liberalen zoo dol
graag voor lieden, die het met de maat
schappelijke actie en het belang van den
werkman zoo goed meenen.
Maar eindelijk zou er dan toch een
ministerie komen, dat vergoeden zou wat
de beide vorigeeenvoudig nagelaten
hadden.
Het ministerie—Pierson—Goeman Bor-
gesius trad op, het «ministerie van sociale
rechtvaardigheid" We zouden krijgen: een
wet op den persoonlijken dienstplicht. Nu
wij hebben zemaar wie er ons land af
de hoogste zaligheid of neerwierp in den
diepsten poel 1
Hij streek met de hand langs de vochtige
oogen waarin heete tranen brandden, voor
het eerst sinds de jaren zijner kindsheid 1
En met onzekeren tred en langzaam verliet
hij de woning, waarin hij zijn verloren
geluk achter moest laten, en begaf zich
naar zijn tehuis, in de eenzame heide.
Het was nu geheel avond geworden od
de zon bescheen het pad met meer van
den somberen wandelaar. Duizenden, ja
millioenen sterren schitterden aan het heldere
uitspansel, hier als lichtende vuurvonken,
daar als breede zilveren linten, geslingerd
over een kleed van azuur.
Boven de hooge toppen der dennen
blonk de maan, die achter de heuvelen
oprees en de torens en muren van het
kasteel met witte lijnen en schilderachtig
schaduwen versierde, even als wilde zij
haar welgevallen betuigen, dat daar nog een
overblijfsel stond der middeleeuwsche bouw
orde.
Wordt vervolgd)
-7^^
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
N
