waarschijnlijk ernstig lijden. Inderdaad is
er kans, dat het geheele verkeer tijdelijk
zal stilstaan.
Volgens een telegram gisteren uit
Colchester te Londen ontvangen, heeft,
wegens de hernieuwde bedrijvigheid en de
dreigende daden van het Vereenigde Iersche
verbond, het 3e bataljon van het Suffolk-
regiment, waarvan de meesten zich voor
den dienst in Zuid-Atrika hebben aangeboden,
plotseling bevel gekregen naar Ierland te
vertrekken.
Het Pauselijk jubeljaar.
De BelgeD, die naar Rome getrokken
zjjn om den Paus geluk te wenschen met
het jubileum van Z. H., zijn gisteren door
Zijne Heiligheid ontvangen. De kardinaal
aartsbisschop van Mecbelen. de bisschoppeen
van Brugge, Gent, Luik en Doornik, de
prelaten van Rome en verscheidene sena-
toien verschenen voor den H. Vader, die
er welvarend uitzag. Mgr. Bisleti las
het antwoord voor van den Paus op de
toespraak door den aartsbisschop van
Mechelen gehouden.
Hierin verklaarde Paus Leo, dat hij
wist, dat de Belgen zeer aan den Paus
gehecht waren, en dat hun gewilligheid
om aan de pauselijke aanwijzingen het
oor te leenen met de jaren nog toenam.
«Wanneer gij in uw geboorteland zijt
teruggekeerd," luidde het verder, «zegt
dan, dat de Paus altijd met harte
lijke gedachten aan zijn trouw België
denkt".
De woorden werden met gejuich ontvangen.
Daarna werden de meesten persoonlijk aan
den Heiligen Vader voorgesteld.
Door Z. Em. kardinaal Rampolla en
den Montenegrijnschen minister van Justitie
is een verdrag geteekend, waarbij de
betrekkingen tusschen Montenegro en den
Heiligen Stoel worden geregeld. Daarin
wordt den aartsbisschop van Antivari de
titel verleend van primaat van het geheele
Servische rijk.
De beteekenis van Montenegro tegenover
zyn nabuurstaten wordt daardoor zeker
belangrijk verhoogd.
De Italiaansche Kamerpresident.
Met 350 van de 402 uitgereikte stemmen
werd gisteren Biancheri tot voorzitter der
Italiaansche Kamer gekozen. De uitslag van
de stemming werd levendig toegejuigd.
Arbritrage-tractaten.
Spanje heeft arbitrage-tractaten gesloten
met Argentinië, Mexico, San Domingo,
Uruguay, Bolivia, Columbia, Guatemala,
Paraguay en San Salvador, bepalende dat
een beroep zal gedaan worden op het Hof
van arbitrage in den Haag als 't onmogelijk
blijkt tot overstemming te komen.
Tegen de spoorwegtrust.
Een draadbericht uit St. Paui, meldt
De federale regeering is bij het districts
gerechtshof hier een proces begonnen
tegen de Northern Secuntres Company, de
Great Railroad e. a., ten einde de wettig
heid te toetsen van de vermeende spoor
wegcombinatie, daarbij aanvoerend, dat deze
combinatie een samenspanning is ten
nadeele van den handel.
Het Japansche parlement.
Uit Tokio wordt aan de limes gemeld:
Het Hoogerhuis heeft een motie aangenomen
waarin het ongrondwettig wordt genoemd
dat het Lagerhuis heeft toegelaten dat een
zijner ieden het Hoogerhuis aanviel en als
den vijand van het volk voorstelde. De
tweedracht tusschen Hooger en Lagerhuis
belemmert het regeeringsteisel en belet
Ito's terugkeer tot het bewind.
Mails- en (xewesïeiijk Nieuws.
Schiedam, 11 Maart 1902.
Lezing -mr. P. J. Troelstra.
Dat de sociaal-democraten te pas en te
onpas den godsdienst in debat brengen en
over deze «privaatzaak" niet kunnen zwijgen,
is reeds door onzen geachten medewerker
gezegd. De lezing door mr. Troelstra gis
teren avond gehouden onder den pakkeuden
titel «De Brandkast, beschermd met Bijbel
en Wierookvat", heeft het opnieuw be
wezen.
De zaal der Ofücieren Vereeniging was
gisteren-avond bij Troelstra's lezing door een
gemengd publiek geheel bezet. De voorzitter
der S. D. A. P., de heer J. de Wit,de vergade
ring openend, bracht in herinnering dat mr.
Troelstra hier drie jaren geleden een lezing
had gehouden onder den titel: «wat willen
de sociaal-democraten", met het gevolg
dat hier eene afdeeling is opgericht van de
S. D. A. P., die nu tot 80 leden is
aangegroeid. Daarom was 't hem een dubbel
genoegen mr. Troelsta thans te kunnen
inleiden.
Daarna was mr. Troelstra aan 't woord.
Het scheen aanvankelijk, dat hij dezen
avond minder optrad als kampvechter der
sociaal-democratie dan wel als woordvoerder
der oppositie-partijen. Zijn rede was
toch een doorloopende philippica tegen de
huidige regeering, die niet aan hare
christelijke beginselen de overwinning dankt,
maar aan redenen door mr. Troelstra
uiteen te zetten. Dat niet het christendom
overwon, meende mr. Troelstra te bewijzen
door te betoogen, dat het percentage
toename der verschillende Kerkgenoot
schappen niet hooger is dan de geheele
toename der bevolking, waarbij hij zich
veroorloofde het Remonstrantsche kerkgeloof
«fatsoenlijk atheïsme" te noemen. Niemand
minder dan ds. Bronsveld had gezegd, dat
de overwinning der tegenwoordige regeering
met aan hare christelijke beginselen te
danken was. Wat dan wel die overwinning
had bezorgd? Wel de liberalen hadden er
zelf toe medegewerkt, wijl vele liberalen,
wien de sociale politiek der vorige regeering
den schrik om 'thart had geslagen, meenden
er met de kerkelijken wat goedkooper af te
komen. Daarbij komt, dat de liberale
partij niets heeft dat het volk kan boeien,
de kerkelijke partijen daarentegen hebben
haar ideaal en door de vermenging van
theologische en wijsgeerige kwestiën met
den socialen strijd weten zij het volk te
pakken en een groot deel der arbeiders
onder hare vanen te scharen.
Tot de overwinning der huidige regee-
ringspartij had ook bijgedragen het protec
tionisme. Zoowei een aantal groote liberale
grondeigenaren, die een hoogen prijs van
hun grond wilden bedingen, als velen van
de kleine neringdoenden, die niet begrijpen
dat zij «toch om zeep gaan" (letterlijk mr.
Troelstra) zagen heil in de beschermende
maatregelen. Opmerkelijk vond spr. 't, dat
juist de tegenwoordige regeeringspartij voor
protectie is (Alsof zij juist op dit punt niet
vrij verdeeld is en alleen voor de meest
onvermijdelijke protectie eensgezind Red.
IV. S. Ct.) Maar in ieder geval had volgens
mr. Troelstra hier niet het christelijk be
ginsel maar de dubbeltjes-kwestie gezege
vierd en lag de oorsprong der huidige
regeering in de conservatieve kapitalistische
reactie, die ingaat tegen den stroom des tijds.
Na deze vriendelijke uiteenzetting kwam
spr. tot de conclusie, dat het «veelkleurig
mengelmoes", dat thans de regeering uit
maakt, niet vereenigd is door den godsdienst,
daar juist op 't punt van godsdienst katho
lieken en antirevolutionairen 't meest ver
schillen. Waarin dan toch het christelijk
beginsel der huidige regeering bestaat, zoo
was bij het debat over de Staatsbegrooting
van de overzij gevraagd. Het antwoord van
dr. Kuyper was geweestwij Christenen
gaan uit van de geopenbaarde waarheid
Gods, gij liberalen en sociaal democraten,
laat u alleen leiden door de rede. In het
vervolg zijner reden trachtte nu Troelstra
Kuyper's woord af te breken door te be
toogen dat ook de geloovigen zich laten
leiden door de rede, die hun de geopen
baarde waarheid Gods moet verklaren,
komende daarna met den Franschen slag
tot het besluit, dat verschil tusschen open
baring en rede niet bestaat.
Maar, zoo vervolgde spr., de kerkelijken
hebben nog een ander argument. Kuyper
zegt: gij, sociaal-democraten, zorgt aileen
voor de stoffelijke belangen, wij christenen
letten allereerst op het geestelijk belang.
En nu meent, spr. deze regeering te kunnen
verwijten, dat zij niet consequent is. Was
zij dit, dan moest zij voor het geestelijk
belang der rijken zorgen, bewerken, dat de
kemel wat gemakkelijker door 'toog van
de naald kon, door hem eenigszins te ont
lasten in den vorm eener hoogere inkomsten
en successiebelastingmet de hoogere op
brengst dier belastingen konden de stoffe
lijke belangen der arbeiders bevorderd
worden, hier zou dus de eene hand de andere
wasschen. Inconsequent was deze regeering
in de praktijk der christelijke beginselen,waar
zij in de schoolkwestie op dezelfde lijn wil
doorgaan, in de zending alles bij het oude
laten en de opruim-regie handhaven en
waar zij op het punt van de doodstraf wel
het recht, maar niet den plicht van de over
heid om met den dood te straffen, erkent.
Had zij dus op 't punt van de conse
quente toepassing der christelijke beginse
len gefaald, ook haar sociaal en democratisch
karakter had ze verloochend. Dr. Kuyper,
de hoop en troost der christendemocraten
nad indertijd, toer. het jong socialisme het
hoofd opstak voor de mannen van «Patri
monium" den strijd tegen het kapitalisme
gepredikt en betoogd, dat de maatschappij
zelfs in hare architectonische samenstelling
moest gewijzigd worden. Wat hebben de
democraten echter van deze regeering te
wachten, vraagt spr. Hoogstens een alge-
rneene regeling van de ziekteverzekering.
Maar ook daar schuilt een addertje onder
't gras, want als men de ziekteverzekering
heeft, zal men de ongevallenverzekering
ten deeie kunnen ontberen. Het wetsont
werp op de arbeids- en rusttijden is inge
trokken. Van deze christelijke regeering zal
men dus geen wettelijke regeling van den
arbeidstijd krijgen, slechts een wetje op
de Zondagrust, dat naar Kuyper's woord
een gepast vermaak niet zal uitsluiten. Spr.
hoopt, dat die pensioneering van ouden van
dagen niet zal worden uitgevoerd naar de
plannen van dr. Kuyper, die den werkman
goeddeels zelf wil laten betalen om hem
op 65-jarigen leeftijd een pensioen van f3
per week toe te kennen. Bij de pensio
neering van oude arbeiders heet 't eerst,
geld, maar voor snelvuurkanonnen wordt
eerst 10 millioen gevraagd en het geld
zal daarna wel komen.
Het zwakke punt in de programs der
kapitalistische regeering is waar moet het
geld van daan komen, en dan luidt het
antwoord door invoerrechten. Spr. meent
echter, dat het niet moet komen van
invoerrechten, die de levensmiddelen voor
het volk duurder zullen maken (echt
afgezaagd liberaal Red N. S. Ct.)
maar dat de volle brandkast der rijken
moet worden open gemaakt. Het is toch
een feit dat dezen te weinig belasting
betalen en het belastingstelsel meest
op 't arme volk drukt. Zoo worden de 24
mihoen van de jenever-belasting meest
door de arbeiders opgebracht, terwijl de
vermogens- en bedrijf belasting zoo weinig
opbrengen, geeft de suikerbelasting 13
millioen; de successie-belasting slectits 2^
millioen op een geschat vermogen van 178
millioen gulden. Deze cijfers gaven spr.
natuurlijk aanleiding uit te varen tegen
ons kapitalisch belastingstelsel en in een
hoogere inkomsten- en successiebelasting
heil te zien. Het scherpst argument tegen
de huidige regeering vond spr. in het feit
dat een verstokt oud-liberaal als Mees 't
met haar in de sociale kwestie uitstekend
kon vinden en ook in zake democratie ook
wel met haar kon meegaan. Was Kuyper,
die in deze periode geen kiesrecht-uitbrei
ding wil, indertijd maar met Troeistra's
motie voor algemeen kiesrecht meegegaan,
dan zou 't ook wel tot een coalitie-ministerie
zijn gekomen, maar een van geheel anderen
aard. (Wellicht had Troelstra dan gaarne
ir. dit bourgeoisie-coalitie ministerie een
portefeuille aangenomen, zooals zijn geest
verwant Millerand, dien hij nu wraakte.
Red. N. S. Ct)
Het slot van het lied was, dat mr.
Troelstra zich den tegenwoordigen toestand
aldus voorsteltIn 't midden van het
tooneel staat de brandkastaan de eene
zij staat dr. Kuyper met den opengeslagen
Bijbel, de massa nadert en knielt, niet
bevroedend dat ze niet knielt voor den
Bijbel maar voor de brandkast; aan den
anderen kant staat dr. Schaepman; de
priester dichter—staatsman zwaait het
wierrooksvatin dikke drommen naderen
de katholieke arbeiders en bij de rookwol
ken die opstijgen, verdwijnt de brandkast
en zien zij niet, dat zij buigen, niet voor
het wierookvat, maar voor de brandkast.
Om de brandkast zwermen de kapitalistische
duiveltjes, en roepen uitzoo gaat 't goed,
de Brandkast beschermd met Bijbel en
Wierookvat.
De conclusie, die Troelstra uit deze
symbolische voorstelling van den toestand
trok, was, dat de arbeiders, hetzij al of
niet ter kerk gaand, moesten zorgen voor
de verbetering van de maatschappij. Konden
zij zich niet vastmaken aan de S. D. A.
P., dan moesten zij zich toch los maken
van de kapitalistische maatschappij, zich
vrij maken van andere partijen en in eigen
kring organiseeren. De arbeiders moesten
zich vrijmaken. Waar spr.'s woord hen
daaromtrent niet had kunnen overtuigen,
zouden de daden de noodzakelijkheid daarvan
doen inzien.
Debat.
Van de gelegenheid tot debat daarna
gegeven werd 't eerst gebruik gemaakt
door den heer Van M e u r s, onderwijzer,
die een zeer ernstig protest uitbracht
tegen Troelstra's uitdrukking die de Re-
monsuatische Kerk met hare vrije opvatting
van den godsdienst «fatsoenlijk atheïsme
noemde.
Daarna was aan 't woord de beke"
anarchist Samson, die Troeistra schij
na te reizen. Hij noemde het opzet va
de socialisten om een beetje uit de
brandkast der rijken te nemen «peuterwe'"
en het socialisme een station op den
dat de arbeiders niet behoeven aan te doe
daar zij zeer goed kunnen doorrelze!g
Daarna herinnerde hij er aan, dat deze'0^
groote liberale fabrikanten, die Troels°
nu zoo wraakte, tcch in Twente het vu
uit de sloffen hadden geloopen voor de ve
kiezing van den socialist Van Kol te%e'L
over den katholieken candidaat; daaruitle'0
hij af, dat die heeren zelf het social8"^
niet zoo gevaarlijk achtten. De polit'e
strijd achtte spr. dan ook heelemaal ëee
klassenstrijdhet gaat er eenvoudig 0
wie tijdelijk de macht in handeD zal bebb® j j
om postjes te begeven enz.die heele stfl)
laat de anarchisten koud, net is lood 0 f
oud ijzerals de socialisten aan 't r°®
kwamen, zouden ze precies doen wat
andere partijen doen geen haar bet«'
een positieve uiteenzetting van wat
socialisten willen, heeft Troelstra trou#eli°
met gegeven voor het kiesrecht verroe' 6
de anarchisten geen vin het kan sleo"
strekken om andere meesters oftewel ande'
tirannen te geven. Tenslotte meent =P'
dat Troelstra sedert hij uit de Kanoer
een veel beter propagandist is ge worde"
als criticus is hij bepaald in waar"
toegenomen.
Als de batter trad nog op de heer D e k ke
hoofd eener christelijke school alhier-
meende, dat wanneer de menschen naar del
Bijbel leefden en handelden, er zeker £ee
kapitalistische uitbuiterij zou zijn. De eben
dige maatschappelijke toestanden zijn v8
oorzaakc doordat net volk als geheel de^
godsdienst heeft verlaten. Protesteere"^
tegen het opzetten van de kleine burge™'
zegt hij, dat de Bijbel nog meer bescner'1
dan de brandkast. Als men het volk opzwe^P'
wordt er meer bedreigdde heer Maas,
in een groot huis woont, zou dat kun°e
ondervinden.
Mr. T roe Is tra, de verschille"U
debaiters beantwoordend, zeide, dat 1 f,
met de nitdrukking «fatsoenlijk atheïs018^
omtrent de Remonstranten slechts de meen"1"
der positieve christenen had willen w<e
geven.
Den anarchist Samson antwoordde
dat voor de behandeling van het onder«e'|j
«wat willen de sociaal democraten" de
hem ontbreekt, maar dat hij het i'®8^
vroeger behandeld heeft en net nog
eens zal benandeien. Het ongeluk van
anarchisten is, dat zij wat scheel zien,
zaken eenzijdig bekijken; zij moeten
socialisme nemen, zooals het is, niet z0°a(jl
zij 't opvattenhet socialisme vers®a".
ue kleine voordeelen met, want
succes is een stukje ontweldigd aa°
kapitalistische maatschappij het anarch'8'
zoekt zijn kracht in vorstenmoord,
sterkt aldus veeleer het kapitalistiscnsteD®
de dolk van üaseno en de revolver
Colgosz hebben de bezittende klassen sl®c t
sterker gemaakt. Het socialisme z
daarentegen wel degelijk heil in bet k'
recht; net heeft de arbeiders
seerd en de S. D. A. P. tot bloei ged'aC a
en dat die partij organisatie is ultjsn
gespat, is juist te wijten aan het optr«"
der anarchisten wat er nog bestaat
arbeidersorganisatie, is te danken aa°
sociaal democratie die ze heeft gehandhaa
Den heer Dekker beantwoordende
Troelstra dat 't zeker wel op diens g
lag dr. Kuyper te verdedigen. Waa" a
debatter meende, dat als er naar christe'J
beginselen gehandeld werd, er gee° .-fl)
buiters en geen uitgebuiten zoude J
merkt hij hem op, dat de groote strij"
tegen den mammonook de cbrisie <r
moeten dien voeren. Het is slechts de vravg,i
zullen de daden der christenen bandha
de formeeie leer of zullen zij het a0^[e
in de kerk laten en daarbuiten m®1
andere arbeiders samenwerken. Over e nQg
dienst en socialisme is 't laatste woor
met gesproken, maar spreker Pr0teS5[eri'
tegen het samenkoppelen van het c'jrl .jjk,
dom en de geldzak, dat is geen huWoi,at>
het is een mésalliance, een concuh' er
een dat het christendom °iet 0nt'
maakt en zoo spoedig mogelijk dlfl"nr0eP
bonden te worden. Ten slotte achtte cjjt
str het een bewijs voor de innerlijke
der S. D. A. P., dat een jongme°s" z)Cb
kapitalistischen huize als de heer Ma*
tot haar bekeerd had. cee(^
Nadat de heer Dekker nog off®1* Ltra's
had, dat 't niet zijn taak was ^'°0 efi'1
rede te weerleggen en hij s'eC
conscientiekreet deed hooren, en i^ipg
had geprotesteerd tegen de beschu yar'
de anarchisten vorstenmoord heooge'b 0>g
weerde Troelstra zich uog tegen £>aUU
