het kostbaarste wat 't bezitzijn geloof
ontneem den mensch alles, maar laat hem
zijn geloof behouden en hij zal nog gelukkig
kunnen zijngeef hem daarentegen alles en
onthoudt hem zijn geloot en hij zal diep
ongelukkig zijn het is onmogelijk, dat men
bewust sociaal-democraat en goed christen
kan zijnhet eene sluit het andere beslist
uit, zoo mocht spr. uit deze uiteenzetting
besluiten.
Ook als maatschappelijk stelsel behoort
het socialisme verworpen te worden. Het
socialisme erkent den persoonlijkeu eigen
dom niet, maar acht den grond gemeen
schappelijk bezit. In het socialistisch stelsel
zijn geen patroons en geen arbeiders, maar
behooren allen te zamen te werken voor
hetgeen ten behoeve van allen wordt voort
gebracht, eene algemeene coöperatie dus,
waarbij niet meer wordt voortgebracht dan
voor de behoeften van allen noodig is. Hoe
wil het socialisme daartoe geraken Door
onteigening van den grond en de productie
middelen. Maar het begrijpt, dat om daar
toe te geraken eene revolutie noodig is,
die het door den klassenstrijd wil bewerken.
Daartoe dient de maatschappelijke en poli
tieke actie der sociaal-democratie, die beide
gericht zijn op het privaat bezit, dat is het
Carthago, 'twelk voor alles moet verwoest
worden.
Spr. zet hier uiteen wat de gevolgen
zouden zijn van een socialistische maat
schappij, waarin het privaat bezit was
opgeneven. Gesteld dat men de voortbren
ging naar de behoeften kon afmeten, dan
nog zou een crisis andere eischen stellen.
Iedereen zou op rantsoen zijn gestelder
zouden slechts controleurs en gecontroleerde n
zijn, en tot handhaving van die maatschappij
zou een bestuur noodig zijn, waarvoor de
knoet van den Tsaar nog maar een zwak
beeld is. Ten slotte zou 't uitloopen op een
revolutie, waarbij die der kapitalischtische
maatschappij slechts kinderspel zou blijken.
Spr. ontkent beslist de noodwendigheid van
den klassenstrijdzeker er zijn bezitters
en niet- bezitters, maar die behoeven even
min tegenover elkaar vijandig te staan als
mannen en vrouwen elkaar vijandig zijn.
Bij opheffing van het privaat-bezit, zou ook
de prikkel tot den arbeid vervallen, zooals
spr. met een voorbeeld aan den landbouw
ontleend, aantoont.
Heeft het socialisme zijn eigen aesthestische
richting, het heeft ook zijn eigen moraal,
bijzonder de huwelijksmoraal, het huldigt de
vrije liefdenaar dit stelsel is het huwelijk
niet een naar Gods inzichten onlosmakelijke
band, maar een band, die naar welgevallen
aangelegd of verbroken kan worden en een
huweljjk in rozengeur en maneschijn ge
sloten, in storm en onweer doet ontbinden.
Bebel en Engels hebben die leer van de
daken gepredikt, zij stemt ook geheel over
een met het wijsgeerig stelsel door het
socialisme ontwikkeld. Het paradijs op aarde
trachtten de socialisten te verkrijgen, maar
spr. vond het beeld der toekomstige soci
alistische maatschappij terug in Klondijke,
waar de goudwerkers elkaar het leven
bedreigen. Eindigend met een verwijzing
naar het debat, zegt hij, dat ook hij draagt in
de eene hand de vredepalm in de andere
het zwaardtot den vrede altijd geneigd,
maar tot den strijd immer vaardig.
Debat
Voor het debat gaven zich op de heeren
Hermans, Maas en De Wit. Hermans begon
met te zeggen, dat waar vóór vijftig jaar
een predikant te Boston het bewerken van
maatschappelijke hervormingen de taak des
predikanten had geacht, er hier nu een
predikant was, die de nieuwe maatschappe
lijke vormen kwam bestrijden door kapi
talisme en christendom met eikaar te
verwarren.
Dat het socialisme niet vereenigbaar is
met eeoig theologisch stelsei gaf deb. toe,
maar theologie is geen godsdienstdie
twee moeten niet met elkaar verward
worden.
Het beste bewijs, dat het christendom
en socialisme niet vijandig tegenover elkaar
staan, vond deb. in het feit, dat predikanten
en pastoors Daens en Fontijne zich
bij de sociaal-democratie aansluiten. Waar
spr. gewaagde van de ordonnantiën Gods,
vraagt deb. welke die ordonnantiën zijn.
De maatschappij kan niet naar die ordon
nantiën, waar zij door het christenvolk
verschillend worden uitgelegd, ingericht
zijn, maar behoort een machine te zijn
voor allen.
Het mamonisme, dat spr. ook bestreed,
wordt juist door het privaat bezit bevorderd.
Verder trachtte deb. de noodzakelijkheid
van den klassenstrijd te betoogen door er
op te wijzen dat diezeifde strijd van
belangeH zich ook in de wereld openbaart.
In principe zijn de socialisten voor de
onteigening van het grondbezit zonder
eemge vergoeding, immers dan zou den
kapitalisten iets gegeven worden voor het
geen hun niet behoort, waar toch de
grond het eigendom is van allen. Spr. kan
echter in de tegenwoordige kapitalistische
maatschappij zijn deel in den grondeigendom
niet vinden hij woonde te Amsterdam 52
en nu in Rotterdam 32 hoog, dus wel iD
de vaderiandsche lucht, maar niet op den
grond.
Ten slotte behandelt deb. nog het ver
wijt, dat het socialisme de vrije liefde
predikt. Zijn persoonlijke meening is, dat
de vrije liefde het hoogste, het voimaakste
is dat is te bereiken ;|hij kan dat volmondig
uitspreken, want hij heeft vrouw en kind
en hij heelt beiden zielslief. Volgens hem
behoort echter, waar de liefde ophoudt, de
scheiding in te treden, en behooren de
echteheden niet om maatschappelijke rede
nen bijeen te blijven; eene andere handel
wijze acht hij prostitutie.
Eindigend zegt deb., dat waar spr.gewaagd
had van een utopie, de socialisten zich
gelukkig achten ook door groote daden van
opoffering mede te werken aan het stichten
van den heilsstaat, dien zij zeiven nog niet
zullen zien, overtuigd, dat het beoogde
geluk eens zal bereikt worden.
De heeren Maas en De Wit zagen van
't woord af.
Ds. Rudolph, debatter beantwoordend,
zeide, dat waar deze gesproken had van
snelvuurkanonnen van dr. Kuyper door ds.
Talma gericht, hij zeker door deb. met
snelvuur was bestookt. Deb. heeft spr. be
toog trachten te ontzenuwen door te zeggen,
dat de socialisten, vroeger het christendom
met de christenen verwarrend, tot beter
inzicht waren gekomen, nadat enkele
christenen tot hen waren gekomen. Maar
die christenen bevroeden niet, dat het socia
lisme als wijsgeerig stelsel is het historisch
materialisme. Op dit punt heeft deb. hem
niet wederlegd. Troelstra heeft 't wel
gevoeld, waar hij zeide, dat het socialisme
onvereenigbaar is met eenig theologisch
stelsel, d. i. met den godsdienst. Gerhard
bevroedde 't, toen hij zeide arbeiders, sluit
u bij ons aan en gij zult dingen hooren,
die voor den godsdienst erger zijn dan
rattekruid. Waar men spreekt van onver
schilligheid voor den godsdienst, zegt spr.
wees niet onverschillig, maar wees vriend
of vijand, want dan nog kan een Saulus
in Paulus bekeeren.
Waar deb. de noodwendigheid van den
klassenstrijd trachtte te betoogen met een
beroep op den belangenstrijd, zegt spr., dat
de belangenstrijd, die er altijd geweest is,
niet hetzelfde is ais de klassenstrijd. Spr.
zegt, dat men door de menschheid moet
trekken niet een horizontale maar een ver
ticale lijn, en dan blijkt het dat er meer
socialisten zijn in de hoogere dan in de
lagere standennietde strijd om de stoffelijke
belangen maar de kamp om de gees
telijke goederen is 't hoogstde mar
telaren, niet de veldheeren, beheerschen
de geschiedenis, het privaat-bezit is
een instelling God3het zai niet ophouden
voor Christus komt op de wolken des hemels
en de hernieuwde gelukkige menschheid
geen zonde meer zal kennen. Acht ook
deb., die meende dat het geloof ook wel in
een socialistische maatschappij zou worden
geschonken, dit een gave Gods en meent hij,
dat de Transvalers in hun geloofsmoed met
de Atjehers zijn te vergelijken In een soc.
mij. zal voor deb., die nu 32 hoog woont,
wellicht in 't geheel geen plaats zijn en
hem misschien zelfs het noodige rantsoen
ontbreken. Daarentegen zijn in de tegen
woordige kapitalistische maatschappij reeds
vele toestanden verbeterdde positie van
den werkman is beter dan vroeger.
Na korte bespreking van nog enkele
ondergeschikte punten uit de batters rede,
zegt spr. nog, dat hij meer hecht aan een
huwelijk gesterkt door de vreeze Gods dan
door de wisselvallige liefde, waarvan deb.
gewaagde, en de vrije liefde de grootste
wanorde in de maatschappij zou stichten.
In antwoord ook op het nader verweer
van Hermans zeide spr. nog, dat vele
sociaal-democraten hun eigen stelsel niet
kennen. De uitlatingen van Marx en Bebel
en latere geschriften hebben het echter
genoegzaam doen kennen als historisch
materialisme, dat zich op veelzijdige wijze
openbaart. Ten slotte zegt spr., zich ten
opzichte van zijn partij verwerend: zij aan
dr. Kuyper nog de tijd en hij zal doen zien
wat hij in het heerlijk avondrood van een
langen welbesteden dag, sterk door de
kracht Gods kan verrichten.
Na een woord van hartelijken dank door
den voorzitter aan spr. en debatters gebracht,
werd de vergadering met gebed gesloten.
Aan de dames J. C. van der Most en
A. M. Huiswaard is na gehouden examen
door de commissie van toezicht op het
Lager Onderwijs uitgereikt, de akte van
algemeene toelating als bewaarschool-
houderes.
Heden-ochtend werd een man naar het
politiebureau gebracht, die, omringd door
eene nieuwsgierige menigte, naar een boom
stond te kijken, waarin hij verklaarde een
man te zien zitten, die echter door geen
der omstanders kon ontdekt worden.
Daar het bleek, dat de man niet wel bij
het hoofd was, is hij door de politie naar
zijne woonplaats Rotterdam overgebracht.
Binnenkort zal te Rotterdam een nieuwe
stoombootdiensc op Londen worden opgericht
onder den naam van Rotterdam—Londen—
Lijn, onder directie van den heer L. Geuken,
terwijl de firma Ch. Cornelder Zonen als
vrachtagenten zullen optreden.
Het voornemen bestaat den dienst voor-
loopig met 2 stoomschepen te openen, welke
in aanbouw zijn bij de firma Rtjkée
Co. te Rotterdam (Katendrecht), terwijl de
machines geleverd zullen worden door de
maatschappij sFeijenoord".
Vertrekdagen Woensdag en Zaterdag in
beide richtingen.
De Kamer van arbeid voor de voedings-
en genotmiddelen te Delft heeft aan de
bakkers-patroons in Delft, Hof van Dalft en
Vrijenban een circulaire gezonden, waarin
zij naar aanleiding van de door de Kamers
van arbeid ontvangen opdracht van den
minister van binnenlandsche zaken om een
enquête te houden naar de arbeiderstoe
standen in de verschillende bedrijven, tot
elke Kamer behoorende, zegt besloten te
hebben eene enquête te houden naar het
bakxersbedrijf,
Zij heeft daartoe sub comraissiën benoemd,
elk bestaande uit een üd-patroon en een
lid-werkman, die de opdracht hebben, naar
de verschillende bakkersbedrijven het door
fie regeering opgedragen onderzoek, zoowel
bij patroons als bij gezellen in te stellen.
Zij verzoekt, haar in den loop dezer week
te willen mededeelen, of de patroons bereid
zijn, de te vragen inlichtingen te verschaffen.
AJS j* lXHjT
TWEEDE KAMER.
Zitting van Woensdag 12 Maart.
Voorgezet werd heden de behandeling
van art. 4 van het.
ontwerp miiitairo pensioenwet
voor de Landmacht.
De minister van Oorlog, de heer B e r-
gaDsius, bestreed het amendement-
Staalman, strekkende om ie doen vervallen
de bepaling, dat de militairen beneden den
rang van officier 5 jaren dienst moeten
neboen alvorens recht op pensioen te
hebben. Het amendement -Duymaer van
Twist, strekkende om de Kroon bevoegd
te verklaren in buitengewone gevallen van
het vereischte van den 5-jarigen dienst af
te wijken, kou de Minister evenmin aanvaar
den, ais onnoodig en de wet op losse
schroeven stellend.
Het amendement -Verhey tot toekenning
van recht op tijdelijk pensioen ongeacht
den diensttijd voor den dienstplichtige, werd
eveneens ais bedenkelijk door hem ontra
den, ook om de kosten. Voor het geval
dit amendement mocht worden aangenomen
stelde hij echter een redactiewijziging
voor.
De heer De Savornin Lohman
achtte wenschelyk, dat het vereischte van
5 jaar werkelijken dienst voor recht op
pensioen zoowel voor de militairen boven
den officiersrang als voor die beneden dien
rang zou worden gesteld.
Een hiertoe strekkend amendement werd
door den heer Van Dedem namens de Com
missie van Rapporteurs voorgesteld.
Op een .vraag van den heer Schokking
verklaarde minister Bergansius, dat
de woorden «tijdelijk pensioen" beteekenen
een tegemoetkoming bij uittreding uit den
dienst, om althans in den eersten tijd in
de behoeften te kunnen voorzien. Het
araendement der Commissie van Rappor
teurs werd door den Minister overge
nomen.
De heer Verhey trok zijn amendemennt
in, doch verving het door een nieuw
amendement, volgens hetwelk ook voor
dienstplichtigen, die minder dan 10 jaren
dienst hebban, ingeval van ontslag uit den
dienst wegens ongeschiktheid, recht op
tijdelijk pensioen bestaat, mits de oorzaak
der ongeschikt beid ontstaan zij tijdens zij
werkelijk onder de wapenen waren.
Nader voegde btj het vereischte hieraan
toe, dat de dienstplichtigen door I®3'
bedoeld, minstens 2 maanden werkelijk®0
dienst moeten hebben.
Het amendementStaalman werd ten
slotte verworpen met 60 tegen 12 stemtne°
het amendement-Verhey werd verworp®3
met 47 tegen 26 stemmeuhet amend®*
ment—Duymaer van Twist werd eveneens
verworpen met 48 tegen 24 stemmen.
Art. 4 werd hierop zonder stemming
goedgekeurd.
Art. 5 regelt het onderzoek naar den
aard der invaliditeit voor bet pensioen doof
het militaire geneeskundige onderzoek naar
regelen te stellen by algemeenen maatreg®
van bestuur.
Een amendement Verhey c.s. wil d®
mogelijkheid van beroep op een Raad va°
geneeskundigen, van welks advies siecht=
ten gunste van belanghebbenden kan worde"
afgeweken. Een amendementStaal®8.3
wil de mogelijkheid openstellen om afwtj'
kend van het advies der geneeskundig®
commissie, pensioenen te verleenen of 3®*
pensioensbeurag wijzigen.
De heer Fokker ontwikkelde verschil"
lende bezwaren tegen art. 5.
De heer Staalman wil in de vv®'
gelascht hebben de afscheiding van bevol®3
en gevorderde diensten.
De heer Borgesius wil, dat be*
medisch rapport slechts het karakter va3
een advies hebbe.
De heer De Savornin L o h m a 3
wenscht dat het medisch rapport uitsluit®1
van medischen aard zijverder besiisse d®
pensioenraad.
De Minister acht het amendement-"
Verhey overbodigeen maatregel va°
bestuur zal de noodzakelijke regeling geven-
Op verzoek van den minister wordt d®
behandeling van art. 5 geschorst.
Artt. 6—12 worden goedgekeurd.
Bij art. 13 is een amendement—Schap®1"
ingediend, om den duur van het voorloop1#
arrest niet van den diensttijd voor l®1
pensioen af te trekken, indien dit bij d®
veroordeeling met in mindering wordt g®'
bracht van de opgelegde straf. Een an®3*
dementVan Twist wil de mogelijk!®13
laten, ook pensioen toe te kennen voor b®1
16de levensjaar vervuld is. Hij trekt, "a
bestrijding van den munster, het amend®'
ment in. Het amendementSchaper wordt
door de Regeering overgenomen.
Artt. 13—23 worden goedgekeurd.
Heden voortzetting.
H. M. de Koningin heeft aan den "71*
jarigen A. B., te Renesse, die wegens be"
dreiging met een geweer door de rechtbank
te Zierieksee tot 7 dagen hechtenis wa3
veroordeeld, gratie verleend en zyn stra
veranderd in een geldboete.
Op hst Diligentia-concert te 's Gravenhag®
verschenen gister-avond H. M.de Koning®*
Moeder met den Erfgraat van Ei-bacil
de Prinses van Albany.
Ook H. M. de Koningin en Z. K. H. d®
Prins der Nederlanden bezochten het co°"
eert, waar zij verschenen na afloop va°
het eerste gedeelte van het Beethof®3'
concert, uitgevoerd door de vioiiste m®J
Wietrowetz.
De Nederlitndsche missie by den Paus*
Blijkens bericht uit Rome is graaf Dun®11'
ceau, tot het aanbelden der gelukwens®®3
van H. M. de Komgin der Nederlanden, ®flt
de hem toegevoegden adjudant, luitenab*
baron Van Voorst tot Voorst. Zondag J'"
door den H. Vader in audiëntie ontvang®3
Op denzelfden dag werden mede ontvan
gen de gezanten van Brazilië, Peru,CJ®ta'
Rica en San Domingo.
De vertegenwoordiger van de Argentijnsch®
Republiek, die insgelijks dien dag op he'
Vaticaan zou worden toegelaten, kon n®
verschijnen, omdat hij door een aanval Ta°
beroerte was getroffen.
De gewone audiënties van de minist®rs
van Oorlog, Marine en Binnenlandsche zak®11
zullen deze week niet plaats hebben.
De minister van Buitenlandsche «ak®3
acht het niet ondienstig, de aandacht va"
belanghebbenden te vestigen op de oaV°
gende in Rusland geldende bepaling®3 111
zake het uitreiken van handelspatenten aa3
buitenlaudsche Israëlieten bij met-nakom®#
waarvan men zich aan moeilijk!®3
blootstelt.
Handelspatenten worden in Rusland aa°
buitenlandsche Israëlieten alleen dan u'
I
