was niet in staat de orde te herstellen en
moest om versterking vragen. De opgewond
denheid was zeer groot.
Nog seint Reuter uit Epinal (Vogeezen)
De commissaris en de gendarmes zijn de
school niet binnen kunnen komen, omdat
de bevolking een vijandige houding aannam.
Ook de Zusters-zeiven beginnen zich te
verzetten. De Zusters in de rue St. Maur
zijn besloten te wachten tot den uitersten
termijn en weigeren voor Vrijdag te ver
trekken. De vrouwen uit de rue St.
Roch zijn van plan Zondag te manifes
teeren.
Natuurlijk visschen bij dit alles de socia
listen in troebel water. Troepjes socialisten
liepen gisteren avond te hoop om een
tegenmanifestatie op touw te zetten tegen
de betoogingen voor de Zusters. Zij gingen
naar de rue Danton, waar de vereeniging
Le Sillon een bijeenkomst had belegd. Een
sterke macht politie en republikeinsche
garde hield de geheele buurt bezet. Overal
scholen troepjes samen, roepende«Weg
met de kalotWeg met de nonnenHet
gebouw van de Societés Savantes, waar de
katholieke vergadering gehouden moest
worden, werd door de politie omringd.
Om half elf ontstond er een hevige
vechtpartij op het terras van het caté
Ciuny, dat door de politie ontruimd werd.
Daarbij moeten enkele personen gekwetst
zijn. Er hadden circa 25 inhechtenisnemin
gen plaats om weinig beteekenende redenen
zij zouden dan ook meerendeels niet ge
handhaafd worden.
Katholieken, die uit een vergadering
kwamen, hielden in de open lucht een
bijeenkomst op een stuk grond in de buurt
van de Bon Marché. Er werden heftige
redevoeringen tegen de regeering gehouden,
maar er gebeurde niets van beduiden.
De toestand in Zuid-Afrika.
De normale toestand keert langzamer
hand terug. Het Afrikaander blad Ons Land
is eergisteren weer te Pretoria verschenen,
na 18 maanden niet te zijn uitgekomen.
Bij de receptie, die gisteren ter eere van
Botha in de hai van de Nederlandsch Her
vormde Kerk te Kaapstad gegeven werd,
bedankte Botha de Afrikaanders voor de
ontvangst en zeide hij, dat hij hun op het
hart wenschte te drukken, dat het nood
zakelijk was hand in hand te werken, daar
Zuid-Afrika het eenige land was, dat zij
hun eigen konden noemen.
De la Rey zeide, dat de Boeren hun
mausers en hun vlag hadden begraven,
maar niet hun tradities. Er waren vele
Engelschen aanwezig.
In antwoord op een des betreffende vraag
heeft Chamberlain gisteren in het Lagerhuis
verklaardïLeyds is niet met de Bavarian
naar Zuid-Afrika teruggekeerdzulke perso
nen zullen geen vergunning krijgen om daar
terug te komen."
Dit antwoord van Chamberlain werd
gegeven op de vraag of dr. Leyds op den
terugweg naar Zuid-Afrika was en of stappen
gedaan zouden worden om personen die geen
Afrikaanders van geboorte waren en die
een werkzaam aandeel in den oorlog hadden
genomen, te verhinderen naar Zuid-Afrika
terug te keeren.
Koning Eduard heeft een koninklijke com
missie benoemd, die zich naar Zuid-Afrika
zal begeven om vonnissen te onderzoeken,
die door .de krijgsraden onder de krijgswet
geveld zijn en verslag te doen of het dienstig
is de straffen kwijt te schelden of te ver
minderen.
De commissie bestaat uit den Lord Chief
Justice Alverstone, rechter Bigbam, sir
John Ardagh en Gilbert Mellor (secretaris).
Koloniale conferentie.
De Londensche Daily Mail verzekert, dat,
hoewel de koloniale conferentie niet tot zoo
belangrijke uitkomsten voeren zal als som
migen verwachtten, ze toch geenszins vruch
teloos zal zijn. De conferentie zal althans
op drie voorname punten haar doel bereiken
ten eerste dat om de drie jaar een samen-
I komst van koloniale premiers te Londen
gehouden zal wordenten tweede dat de
koloniën meer zullen bijdragen aan de
verdediging van het rijk, inzonderheid aan
de marine ten derde dat de koloniën meer
voorrechten zullen toestaan aan ingevoerde
Engelsche goederen, ofschoon Engeland
daarentegen de koloniale producten niet zal
bevoorrechten.
Leipziger Bank.
In de zaak van het bankroet van de
Leipziger Bank is gisteren uitspraak gedaan.
Het hof veroordeelde den directeur Exner tot
vijf jaren tuchthuisstraf en vijf jaren ver
lies van eer den directeur Geutsch tot drieja
ren gevangenisstraf; voor beiden werd zeven
maanden voorloopige hechtenis in mindering
gebracht. De voorzitter van den raad van toe
zicht werd veroordeeld tot 15000 mk. boete,
Schroeder, Mayer en Wolker, leden van den
raad, elk tot 18000 mk, Tilbiger tot 8000
mk. en Toerster en Wilkens elk tot 500
mk. boete. De beklaagden zijn veroordeeld
in de kosten.
8sadfc- en brewe$teiijfc Nieuwe.
Schiedam, 24 Juli 1902.
Gymnasium.
B. en W. stellen voor aan art. 17 van
de verordening tot regeiing van het gym
nasium alhier de volgende alinea's toe te
voegen
«Bovendien kan bij het begin van den
cursus door curatoren toestemming tot het
afleggen dezer examina gegeven worden.
Op deze examina is de laatste alinea van
art. 20 van toepassing."
Curatoren hebben B. en W. bij schrijven
van 14 dezer er op gewezen, dat er thans
slechts eenmaal per jaar (in Juli) een
admissie-examen gehouden wordt, terwijl
zich tot voor een paar jaren voor dat examen
zooveel adspriranten aanmeldden, dat de
klassen van het gymnasium goed bezet waren.
In de laatste jaren is het aantal aspiranten
geregeld verminderd. Nu wijzen curatoren
er op, dat in verschiiende plaatsen bij het
begin van den nieuwen cursus nog een
admissie-examen gehouden wordt, waaraan
zij, die in de groote vacantie nog besloten
zijn gymnasiaal onderwijs te gaan volgen,
of door omstandigheden van inrichting willen
veranderen, kunnen deelnemen.
Curatoren achten het nu m de bestaande
omstandigheden gewenscht en B. en W.
kunnen zich hier zeer goed mede vereenigen,
dat ook hier na de groote vacantie nog een
admissie-examen wordt gehouden, onder
bepaling echter, dat voor ieder geval door
het college van curatoren toestemming wordt
verleend of aan dat examen mag worden
deelgenomen. Hierdoor kan voorkomen
worden, dat jongelieden, die vóór de vacantie
elders werden afgewezen, het na de vacantie
hier nog eens komen probeeren, waardoor
het tweede admissie-examen nadeelige ge
volgen voor het gymnasium zou hebben.
Schoolreorganisatie.
Het voorstel tot reorganisatie van het
lager onderwijs aan de scholen A. en B.,
door den heer Van Westendorp in een
vorige raadszitting aangekondigd en thans
bij den Raad ingediend, iuid als volgt
lo. Tot de drie laagste klassen der tegen
woordige openbare meisjesschool worden
voortaan ook jongens toegelaten, met dien
verstande, dat zulks geleidelijk geschieden
zal, nl. met den aanvang van de cursussen
1902-1903, 1903-1904, 1904-1905, res
pectievelijk tot het le, 2e en 3e leerjaar.
2o. Aan de tegenwoordige jongensschool
wordt te beginnen met den cursus 1902—
1903 ook onderwys gegeven in de vakken
genoemd onder de lettters m, n. o en p
van art. 2 der Wet op het Lager Onderwys.
3o. Uit art. 1 van de verordering tot
regeling der jaarwedden voor de onderwijzers
en de onderwijzeressen aan de openbare
scholen voor lager onderwij? vervallen litt.
a en b.
De eerste zinsnede van dit artikel wordt
gelezen als volgt«De jaarwedde van de
hooiden der scholen bedraagt f 1200.
De commissie van toezicht op het lager
onderwijs heeft reeds in 1900 van hare in
stemming met de reorganisatie doen blijken.
Tnans hebben B. en W. het gevoelen van
den arrondissementsschoolopziener alhier en
den districtsschoolopziener te Rotterdam in
gewonnen, die met deze reorganisatie hun
instemming betuigden.
Ook B. en W. kunnen ten zeerste tot
aanneming van het voorstel adviseeren, daar
het in onze gemeente in het leven zal roepen
een inrichting van onderwijs voor jongens,
die tot dusverre ontbrak en waaraan meer
malen behoefte gebleken is, en dit zonder
dat daaruit voor de gemeente financieele of
andere opofferingen van eenig belang voort
spruiten.
B. en W. stellen alsnu voor het voorstel
wat betreft de twee eerste punten aan te
nemen; wat de verhooging voor net hoofd
van school B met f 100 betreft, daarmede
kan de meerderheid van het college zich
niet vereenigen. Waar het vorige jaar de
salarissen van onderwijzers en onderwijze
ressen zijn geregeld, komt een wijziging van
die regeling nu reeds ongewenscht voor.
Waarom Coöperatie!
Door de Schiedamsche Brood-, Keek en
Banketbakkersvereeniging werd gisteren
avond eene openbare vergadering gehouden
in de groote zaal van Musis Sacrum", waar
als spreker optrad de heer Lammens,bakkers-
patroon te Delft.
Nadat door den heer De Goederen de
vergadering met een woord van welkom
aan de aanwezigen was geopend, was het
woord aan den spreker van dezen avond.
In zijne inleiding wees spreker op de
geregelde orde die er in de natuur heerscht
zoowel te land als te water. Alles in de
natuur heeft zijn eigen werkkring, die ge
durende den loop der eeuwen steeds dezelfde
blijft. Heerscht er alzoo orde in de natuuï.
ook in de maatschappij moet orde zijn,
doch men tracht tegenwoordig die orde om
te keeren hetgeen met betoog op het bakkers
bedrijf kan geschieden door coöperatie.
Wanneer er in de maatschappij verschil
van staten en standen zal moeten blijven
bestaan, waarom dan, vroeg spreker, coöpe
ratie?
De heer Mol heeft dit Maandag-avond in
drie punten medegedeeld le. door verkrijging
van een beteren toestand van bakkersge
zellen 2e. door den waarborg van goed en
goedkoop brood 3e. door het te veel betaalde
gedeeltelijk te bestemmen voor de verheffing
van den werkman.
Over deze punten evenwei wenscht de
heer Lammens met te spreken, maar hij
had nog een drietal andere punten waarom
hij meende, dat men coöperatie wil en wel
le om den middenstand te doen verdwijnen
2e om zich ten koste van den,middenstand een
strijdmiddel te verschaffen d.i. van de coö
perators-kleuren 3e. om eigenlijk eens te
willen weten, wat het werk van den ar-
beiderspatroon is en wat hij daarvan in
zijn zak steekt.
Omirent het le punt zeide spreker, dat
de coöperatie uit Engeland overgewaaid ook
hier heeft wortel geschoten en den werk
man tracht wijs te maken dat de patroons
gemist kunnen worden.
Maar ging spreker verder, men kan zich
evenmin eene maatschappij voorstellen zonder
patroons als de lucht zonder vogels en als
het water zonder visschen. Nu zeide de
heer Mol Maandag-a vond wel dat de coö
peratie niet beoogt den middenstand uit
den weg te ruimen maar slechts te ver
plaatsen, doch dat is, zeide spreker, on
waarheid.
De coöperatie doodt de energie en wil
de orde veranderen in wanorde.
Omtrent het tweede punt kan spreker
zeer koit zijn, maar bij het derde bleef
hij nogal stilstaan, omreden dit wel het
voornaamste is.
Men wil, zeide de heer Lammens, het
leven van de patroons zien te krijgen onder
de macht der arbeidersbeweging. Immers
Talma heeft indertijd gezegd, dat de
patroons eene betrekking moesten hebben
in eene coöperatieve vereeniging, doch
hier meende spreker te moeteD wijzen op
art. 2 der wet op coöperatieve vereeni-
gingen en de naamlooze vernootschappeD,
die zulks verbiedt.
Hoe met de financiën in sommige coöpe
ratieve broodbakkerijen wordt omgespron
gen,.! haalde spreker als voorbeeld aan den
financieelen toestand van de fabriek «de
Hoop" te 's-Gravenhage, waar over het
boekjaar 1900—1901 een te kort was van
f 15 000 of ongeveer f 300 pet week waar
dat te kort gebleven, weet men niet.
En zoo ging spreker verder voort,a'j^ker#
oprichting van eene coöperatieve ^uU[.t
uit van de arbeiders beweging. vao
niet lang of zij komt toch in baDh;|iende
het groot kapitaal, getuige verse
bakkerijen in den Haag. tegef
Daarom zal hij dan ook steeds zij jggD
coöperatie, en durft hij den aan oojt a|s
dan ook wel den raad geven n
deelnemer tot oprichting van eer'ewerkef>'
ratieve breodbakkerij mede te vo0r*
Al worden de statuten nog zoo jaortjfl
gesteld, toch zal er nog wel een ac er)tueele
worden opengelaten om er bij eV eD.
winst of verlies tusschen uit te v" e«°
Daarna werd door den V°ot zlcr<.)egeD"
kwartier pauze gegeven waarin de g ^pat'
heid werd opengesteld om zich a
ter op te geven. inst"*0
Een viertal heeren maakten U|i
gebruik, het eerst de heer B °e lt\\e
Rotterdam, die breedvoerig ultee^e beet
het doel der coöperatie, zooals je
Mol dit ook reeds verklaarde, njfl|«u,
werkman zelf wil regeeren en zelf n g0te
dat hij vrij wil zijn en juist dit is
kwaal der maatschappij. r M-
Nu was aan het woord de hee -gen
M. de Groot, die trachtte te we ,oegin
hetgeen de heer Lammens in enScblt*
van zijne rede had gezegd verder w
de heer De Groot van zijn standPvaD ee°
groote belang voor den werkman gttgD) in
coöperatieve bakkerij uiteen te z f w
tegenstelling met hetgeen de spr
doelde. f-r0ot
Op één punt wilde de heer De j.ryg«11
de aandacht vestigen, n.l. op het v je
van een goed dividend, daardoo stel®
deelnemer in de gelegenheid worde jee|eB'
toch weer andere winkeliers te bevo eiooie
Volgens hem beoogt de coöperatie n. rgeeBe
standen uit te sluiten en de ar»®1
grootere macht te geven.
Het gevaar voor risico van den k*n
aandeelhouders, meende spreker P9
worden uitgesloten door de stajj bij r'0t
de coöperatie zich uitbreidt t0°n. etü bl®e,
met cijfers aan, waaruit volgens a
dat zij over het algemeen opg0"
slagen is gevestigd. u »at>
De heer Blommenstein, ^eet«
woord zijnde, meende, dat g
patroons uit hun bakkersbedrijf g.genP9*
slaan; te Schiedam toch blijkt, a enke
begonnen baas met nog siech ^|Ss<sle
klanten weldra zijn broodmand v"
kan met een fiets en dat is vo°ror codPe
wat kras. Hij zou dus sterk v°
ratio zijn. j d, 1
De heer Louis L. van E® d®
eens de coöperatie releveerende, ,abri® a
zij recht van bestaan had in gro°* 't ai
landen, maar nog niet in ons 'aD 'ratie
dan ook niet anders of door c0°f «o
ae middenstand gedrukt wor .c(0e
middenstand is toch een gt°ote j w®s j.
de burgerlijke maatschappij- .w s°c'jtri
coöperatie dan ook een streven ^eS) d
democratie, die den werkman
middenstand niets wilde geven- gjg«
Ten slottte zette de heer
nog breedvoerig uiteen het stre d»*.
sociaal-democratie en wees er gp u
coöperatie meer gelet zal wof d®°
verkrijgen van een groot d|V'd®n(j iet
de bevordering van den welst®
beiders. r(je d®9',,-
De heer Lammens bean two teg
de verschillende de batters, voora g
standers de heeren De Groot e ijen £l
stein door nog een paar voorbe^
coöperatie aan te halen 01 u we' ,<j«
Vreezende deze beide heeren e0, w'
tot ander inzicht te zullen or c00F
hij eindigen met den raad, me
ratie mede te doen. 0 e d e rhe«f
De Voorzitter, de heer D e w ge0 o
bracht een woord van dank a v0of
Lammens en aan de aanwez'g
trouwe opkomst.
Alvorens de vergadering te slu fldedee,
hij evenwel nog te kunnen tflD a r
dat bij de Schiedamsche ba t a0 od1
tijde de werkplaatsen open st Qeipd® .^e
een kijkje te gaan nemen, zj0d®
van de zindelijkheid en rtuigeD'veel
bewerking van het brood te o t ^g(J
meende dat, waar over A,ir«
gesproken is en er in de cu a
nadruk op wordt gelegd, dit
niets te wenschen overlaat.
Daarna sloot hij de vergad
Heden-nacht is door de P°^g-Sje.
vende aangetroffen een23-jang ^.gDSt
Het meisje bleek uit baagn Djet
Vlaardingen ontslagen te ^tet^^t
de ouderlijke woning te
durven teruggaan. De p°1
toen daarheen gebracht.
