Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
i
mm
25ste J aars.
Dinsdag 25 November 1902.
>o. 7460.
Bureau Boterstraat 50. Telefoon No. 85.
AI^EȣKN overzicht.
ltl 11°ostenryk—Hongarije.
Roosevelt over de Trusts.
Werkstakingen te Buenos-Ayres.
Krupp. t
De Beers-Maatschappij.
en tiewesteiijfc Nieuws.
Ned. R. K. Volksbond.
NIEUWE SC
PRIJS T15 DIT BLAD:
oor Scniecïjr. osr 3 ma&Baen
•Tiscc per post aoor «eeei Nederland - 2.—
Anocderinke Nummers 0.05
4 =yi
I A.i/v
IIMMWIWHHM
PRIJS DER ADTKIÏTSSTItS:
Var. 1—5 reseis J i J /ü.60
Elke gewone regei meer-0.10
Voor nernaaiöe piaatsine worden oiiiiike oversencomsten
xanaeeaan.
24 November 1902.
toestand in Zuid-Afrika.
dle b®b®nde Boeren-generaal Ben Viljoen,
h9#ft ««dag te Southampton scheep ging,
«en ezer dagen met minister Chamberlain
ï(er or|derhoud gehad, dat gevoerd werd op
Serie Vrienciscnappelijken toon. De Boeren
kar aa Sat in den loop van het gesprek
'8''cht#R 'n'nister °P diens verzoek tal van
der .'llgen omtrent rechtmatige verlangens
fyiar 0'lar'dsche bevolking in Zuid Afrika,
of Chamberlain ten deele instemde
io Zn' 6 beloofde gedurende zijn verblijf
^ekep0 Afrika nauwkeu','g zullen onder-
hiet) n' ^et ten, dat de minister van kolo-
in Z'ck 'n den laatsten tijd herhaaldelijk
genertrelsking heeft gesteld met de Boeren-
t«ekena S 'S Z'cb Ze" reec's ®en 8unst|g
lÜd a' bonu °°'c daarbij van tijd tot
lajng Weer bet onaangename van Chamber-
ant'PatPK,r.SUOr'iljkiie,d en zijn ongeneeslijke
B0« 1 'egen de politieke leiders der
üreen aan het licht,
tef^l b®er Van Velden, secretaris van ge
ring otba, spreekt intusschen de bewe
öothj6^80' Vervat in het beroep van generaal
8«ner' ,a's zou bet fonds geopend door de
^'oter ^0lka' ^et en Ce la Rey,
^8«k Z'^n' ®roote sommen zijn reeds
8«neraC°.en voor hetzelfde doel, waarvoor
's ,jata Cen Viijoen geld vraagtinderdaad
°°rSpro duel nadrukkelijk genoemd in het
Be; .^eiijk beroep van de drie generaais.
0,18ew Y°°r ket Pub'lek verwarrend en
d»n e enscbt om voor hetzelfde doel meer
M t°nds te stichten.
''chell
va.n ®®tl °P de eerste vergadering
^ilhet]0 ee'^ouders m de De Beers diamant-
'°trede' d'e Pres'd«erde, op Rhodes een
^rdger ^ekouc'en 00 Rhodes tegenover
J gesteld. De reactionaire geest van
^ok?!,1611 ble#k' vo'ëens bem, uit zijn
^fg^hr rdtöQ' terwU' Rhodes' loopbaan
v8tl r°k®n hervormingen en vooruitstre-
b^e8etii ^'','oen keurt intusschen de lompe
^rUe»,. l"8 a' bie Evelyn Wood president
jjf beeft aangedaan.
Eiland-U d ^trika wordt bericht, dat de
Vai1 wi Ctl6 'a°dbouwers in de Kaapkolonie
SUtioit, e6Ci ®root® meerderheid geen ver-
yati v®rkregen heeft tot het hebben
^°rden 8ew®er' aanhoudend aangevallen
Strict °0r W'lde feston. Met name in het
^°Uty8rs^raa* ^'inet zijn verscheiden land-
b°ereo ..8®wond en één gedood. Deze
Ya"®° Va ®Ten onbeschermd tegen aan-
f®iten da° Kafters en Hottentotten. Dezelfde
r'V'®r-kolon l'Cb V0°r 'n Transvaa' en 0rani
^beratie" r®d®Vo®rinS gehouden voor een
0°stenriVan ioöustrieelen^ verklaarde de
president, dat de regeering
kfachtj °tl0rn'scbe eentieid der monarchie
w®nschte te handnaven en de
«"egeering van deozelfden
wecsch vervuld is. De regeering zal slechts
voordeelige handelsverdragen voor den bin
nenlandschen landbouw .sluiten en wel voor
langen tijd.
De zitting van het Hongaarsche Parle
ment werd Vrijdag opgeluisterd door de
uitvoering van eeD mannenkoor, samenge
steld uit leden der oppositie-partij. De be
kende afgevaardigde Eöivos had nl. krachtig
geprotesteerd tegen de pogingen van de
zijde der militaire autoriteiten om aan
Hongarije ais volkslied het Oostenrijksche
Gott erhalte op te dringen. Op de banken
der onafhankelijkheidspartij brak na deze
redevoering een donderend applaus los, dat
minuten lang duurde en eindigde met het
Hongaarsche volkslied.
In de Spaansche Kamer.
De vergadering der Kamer is Zaterdag
meer dan rumoerig geweest en Romers
Robledo was de belhamel. Van alle kanten
werd Sagasta aangevallen. De verslaggevers
melden, dat de storm zoo hevig was, dat er
op het laatst geen woord meer kon worden
opgevangen. De president had alle gezag
verloren en ten slotte heeft Sagasta de zaal
verlaten onder dreigende kreten van de
losgebroken Kamerleden. Er is geen regeering
meer, er is geen regeering meer, schreeuwde
men den premier na.
Niet het krachtige stemgeluid, maar de
meerderheid besliste evenwel en toen het
op stemmen aankwam, heeft de oppositie
het verloren. De meerderheid wil voorloopig
Sagasta houden.
In de Kamerzitting op Zaterdag diende
Romero Robledo een nieuwe motie van
afkeuring tegen het gouvernement in. weike
nij evenwel moest intrekken,.daar Carlisten
en democraten van de groep Canalejas
weigerden daarover te stemmen. De oppo
sitie zal deze week nieuwe pogingen in het
werk stellen om het kabinet te doen vallen.
Het ministerie hoopt eenter zooveei weer
stand te bieden,dat 't het vertrouwen van den
Koning behoudt, die de zittingen van de
Cortes tot April zal opheffen, zoodra de
legercontingenten zijn aangenomen.
Onder tumult hief de president de zit
ting op.
De onlusten in Marokko.
Uit Delcassé's verklaren in den Vrijdag
gehouden ministerraad, dat nl. de onlusten
in Marokko wel geëindigd schijnen, doch
door de Fransche regeering toen maa tre-
gelen zijn genomen ter bescherming van
de aldaar wonende Fransche onderdanen,
kan men afleiden, dat de drie kuisers in
derdaad koers gezet hebben naar de Marok -
kaansche wateren. Trouwens zes dagen
geleden waren de onlusten nog geenszins
geëindigd en van een definitieve nederlaag,
toegebracht aan den stam der Semmoer
kabylen, die toen nog bestreden mees ten
woraen, is indertijd mets'dernomen. Sultan
Abd El Azis was toen .tegen deze oproer
lingen uitgetrokken met een legermacht va n
met minder dan 26.000 maa, 32 mitrail-
leusen en 12 Kruppkanonoen voor bergar-
tillerie. Om den profeet troonpretendent
behoefde de vorst zich niet meer te
bekommeren. Diens aanhang had zich aan
de regeeringstroepen overgegeven en de
profeet zelf zat, zooals men weet, reeds in
de doos.
Ontruiming van Shangai.
Met de ontruiming van Shangai is gisteren
een begin gemaakt door het Japansche
contingent.
President Roosevelt hield Zaterdag een
redevoering in de Union League te Phila
delphia, waarna hij zeide, dat de Vereenigde
Staten een aantal ernstige vraagstukken
betreffende de verbetering van de productie
wijze onder de oogen hadden te zien, maar
zy hadden de macht er toe, en zouden den
weg vinden tot oplossing dezer vraagstukken.
De werkstaking te Buenos-Ayres wordt
algemeen. Bij een botsing van de werk-
stakeis met de politie zijn eenige personen
gewond en vele in hechtenis genomen. De
troepen zijn in de kazernes geconsigeerd.
Chamberlain's reis.
De Londensche correspondent van de
Petit Bleu verklaart, dat Chamberlain be
sloten heeft zijn reis te onderbreken om de
feesten te Ismala, te Cairo en teMonbassa
in Delagoa-baai bij te wonen, opdat hy
des te minder tijd zou hebben om Zuid-
Atrika te bezoeken, zoodat hij den generaals,
d.e hem de verwoestingen door de Engel-
scben aangericht, hadden willen toonen, zal
kunnen antwoorden, dat hij geen tijd gehad
heeft(
De wereldvermaarde kanonnenkoning
Krupp is Zaterdag op zijn villa Hügei be
trekkelijk plotseling overleden.
Volgens nadere mededeelingen overleed
Krupp Zatterdag-middag 3 ure tengevolge
van een beroerte, die hem om zes ure
's morgens had getroffen.
Friedrich Alfred Krupp, wibds plotselinge
dood ons aldus gemeld wordt, was een zoon
van Alfred, een kleinzoon van Friedrich
Krupp, den suchler der beroemde staal-
gieterijen in Essen, de grootste ter wereld.
Hij was den 17n Februari 1854 geboren
en onder zijn bestuur of eigenlijk leiding
want het bestuur wordt gevoerd, gelijk
men weet, door een »Direktorium" hebben
zich de reusachtige fabrieken nog uitge
breid. In 1898 werd het Guisonwerk, in
1896 het bedrijf der Schifïs und Machinen-
ban Aktien gesellschaftj Germania (Berlijn
en Kiel) bij de faorieken getrokken. Krupp
had den titel van geheim handelsraad, sedert
1896 dien van eereburger der stad Essen
hij was lid van het Heerenhuis en van
den Pruisischen staatsraad. Van 1893—98
had hij zitting in den Rijksdag, waar hij
als hospitant bij de Rijkspartij plaats nam.
Ramp op de Donau.
Uit Ossova wordt gemeld, dat een stoom
boot, waarop een groot aantal werklieden
zich bevonden, Vrijdag op de Donau gezon
ken is. Op vaartuigen, die in de nabybeid
waren, konden de meeste opvarenden gered
worden, maar het was reeds donker en
van de 30 menschen, die zich nog aan boord
bevonden, toen het schip zonk, verdronken
er 25.
In de Vrijdag te Kimberley gehouden
jaarvergadering van aandeelhouders der
De Beermaatschappij, onder leiding van sir
Lewis Mitchell, werd met algemeene stem
mer, een bedrag van 10.000 pd. st. toege
staan voor het nationaal gedenkteeken ter
eere van Rhodes te Kaapstad.
Schiedam, 24 November 1902.
atd. Schiedam.
Gisteren-middag hield de afdeeling Schiedam van
den Ned. U. K. Volksbond de aangekondigde verga
dering in de groote zaal van „Musis Sacrum", meeren-
deels uitgeschreven met het oog op het de vorige
maand uitgestelde debat over hst vraagstuk
Coöperatie.
Nadat do voorzitter ruim een kwartier, na het ver
strijken van het openingsuur, - omreden er toen slechts
een paar bondsleden aanwezig waren - de vergadering
had geopend met gebed, zette hij het doel dezer bijeen
komst breedvoerig uiteen.
Hij deelde mede, dat het bestuur zich in deze met
zou verklaren vóór of tegen coöperatie eu hoopte dat
bij het behandelen van dit onderwerp de leden zich
niet persoonlijk zonden uitlaten.
Alvorens over te gaan tot de beschouwingen, die
verschillende sprekers in eene vorig, vergadering had
den beloofd, las de president een schrijven voor, dat
bij het afdeelingsbestuur was iugekomen en onder
teekend door eenige leden der vroeger bestaan hebbende
onderafdeeling van bakkers „St. Aubertus".
Bij de behandeling van dit schrijven hnopte spreker
dat personen van zaken zonden geacheiden blijven, en
dat iedere spreker liefst zoo kort mogelijk moest wezen.
Daarna gaf de heer Mouwens het woord aan den
heer Smit, die ala eerste spreker in zake coöperatie optrad.
De heer Smit, die het eerst het wourd voerde, be
toogde, dat hij zich niet beslist voor of tegen coöpe
ratie wilde verklaren, maar ze uit algemeen oogpunt zou
beschouwen. Niet alle coöperatie is toch uit deo booze
maar samenwerking op verschillend gebied ter bevor
dering van gemeeuschappelijke belangen is geoorloofd
in dien zin is feitelijk ook de Volksbond-coöperatie.
Maar coöperatie moet in dit geval zijn een middel tot
verweer. Zoo is byv. die coöperatie der zuive,fabrieken,
der Westlandsche tuinde» eu der Boerenbonden een
middel tegen woeker eu uitbuiting en tot wegneming
van misstanden. Alleen daar waar de kleinhandel op
verkeerde groudslagen gevestigd is, moet het beginse 1
van consumptie-coöperatie toegepast worden. Zelfs de
grootste voorstanders der coöperatie meenen zekere
voorwaarde te moeten stellen, erkennend het nadeel
dat zij oplevert voor den middenstand, die een grooten
steun moet zijn der maatschappij. Ook houden zy
daarby in 't oog dat de drang naar technische verbe
teringen en de goede zyde der concurrentie door de
coöperatie geheel ter zyde wordeu gesteld.
Na aldus de coöperatie uit algemeen oogpunt te
hebben beschouwd, stelde spr. zich de vraag, hoe zij
met betrekking tot onze stad is te beschouwen en
dan moet hij ontkennend beantwoorden de vraag of
zy hier noodzakelijk zou zijn. De socialistische coöpe
ratie beoogt met de te maken wiast partij belangen te
dienen; de andere zegt het leveren van goed brood
te willen bevorderen, maar dan mag spr. getuigen,
dat door de eerste vaklui geprezen is de wijze waarop
hier het brood door de bakkers word', bereid en de
meelfabrikanten getuigen, dat hier steeds eerste klasse
meel wordt verwerkt. Uok de omstandigheid dat hier
zooveel brood van Rotterdam wordt ingevoerd, noopt
de bakkers tot voortdurende concurrentie. Waar dus
ook hier de middenstand zulk een zwareu sirijd heeft
te voeren, moet die stand, die als het stuotölok is
tusschen kapitaal en arbeid, uiet als 't ware tusscheu
beiden doodgedrukt wordeu.
Boa staat de Volksbond tegenover de beweging voor