Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
27ste Jaargang.
Zondag 23 October 1904.
No. 8035.
EERSTE BLAD.
Officieele Berichten.
Openbare Aanbesteding.
Algemeen Overzicht.
De oorlog in Oost-Azië.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per .'1 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland j'l.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau BOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels ƒ0.77 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven I21/2 cent./
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor h e r h a a 1 d e 1 ij k a d v e r t e e r e n worden uiterst b i 1 -
1 ij k e overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 30.
Op Donderdag 27 October 1904, des namid
dags te 2 uren, zal door Burgemeester en Wet
houders van Schiedam openbaar worden aanbesteed:
De proflelswiyziging en rioleering van de
West Frankelandsche laan, de Kortland-
straat en de Mariastraat.
Bestek en teekening zijn a f 1.verkrijgbaar
ter Gemeente-Secretarie.
Aanwijzing op Dinsdag 25 October a.s. des
voormiddags te 11 uren aan de Stads-timmerwerf.
V Verkiezingsstatistiek.
Als no. 43 der Bijdragen van de Statistiek van
Nederland, uitgegeven door het Centraal Bureau
voor de Statistiek, is verschenen de »Kiezerssta-
tistiek, benevens aanvulling der Verkiezersstati-
stiek voor de Staten-generaal in 1904."
Uit de ^Inleiding" blijkt, dat er volgens de
kiezerslijsten van 190 i in ons land waren 070251
kiezers voor de Tweede Kamer, 668434 kiezers
voor de Provinciale Staten en 623692 kiezers voor
de Gemeenteraden, terwijl 37945 hun kiesrecht,
althans voor 1904, inboetten ten gevolge van
tekortkomingen op het stuk van belastingbetalen.
De zooeven genoemde aantallen kiezers vertegen
woordigen onderscheidenlijk ongeveer 53.01, 52.87
en 49.33 pCt. der mannen van 25 jaar en ouder.
In verhouding tot het aantal mannen was in
1904 het aantal kiezers voor elk der drie groepen
het kleinst in Drenthe, het grootst in Zeeland.
Voor wat de groepen van gemeenten, gescheiden
van de sterkte der bevolking, aangaat, bleken de
aantallen kiezers voor alle categorieën betrekke
lijk het grootst in de kleine gemeenten, dat zijn
die met 5000 of /ninder inwoners, daarentegen
het kleinst in de gemeenten met 100.000 en meer
zielen.
Van de 670.251 kiezers voor de Tweede Kamer
waren 39104 aangiftekiezers en 631147 ambtshalve
op de kiezerslijsten gebracht. Voorts zijn de kie
zers in de volgende groepen te onderscheiden
belastingkiezers 619794, huurkiezers 15101, loon-
en pensioenkiezers 2850, spaarkiezers 3837 en
examenkiezers 3008, totaal 50457 kiezers krach
tens art. lb.
Het geheele aantal kiezers was van 1903 op
1904 met 26019, 4,04 pCt. toegenomen de ver
schillende groepen kiezers, onderscheiden naar
den grondslag, waaraan zij hun kiesrecht ontleen
den, waren van 1903 op 1904 procentisch toege
nomen met 3.23, 15.04, 8.38, 19.03,14.54 en 14.63
pCt.de ambtshalve- en aangiftekiezers onder
scheidenlijk met 3.19 en 20 pCt.
De meeste kiezers, n.l, 94.47 ten honderd, ont-
leenen hun kiesrecht aan den belastinggrondslag
er waren dus in 1904 13.5 maal zooveel belasting
kiezers als kiezers krachtens art. 16.
In 1897, het eerste jaar van de werking der
tegenwoordige kieswet, was deze verhouding ge
heel anders. Toen stonden tegenover 513833
belastingkiezers 63226 kiezers krachtens art. lb,
en waren eerstgenoemden dus ongeveer 8 maal
talrijker.
Van de wanbetalers, dat zijn zij, die blijkens
de opgaven van de ontvangers, bedoeld bjj art. 10
der Kieswet, het verschuldigde ter zake van
aanslag, als omschreven bij dat artikel, op den
len Maart niet hebben voldaan, behoorden tot de
bevolking der gemeenten met 5000 en minder
inw. 13.05 pCt.met 5000—15000 inw. 8.68 pCt.
met 15000 —20000 inw. 4.39 pCt met 20000
100000 inw. 13.34 pCt.met 100000 en meer
inwoners 60.54 pCt.
Voorts is in dezen jaargang opgenomen een
overzicht van de kiesdistricten, zoowel voor de 2e
Kamer (100) als voor de Prov. Staten ('118), met
aanwijzing der gemeenten, die tot elk district
behooren.
Ten slotte geeft dit No. der bijdragen een over
zicht van de sedert het einde van October 1903
plaats gehad hebbende verkiezingen van leden der
beide Kamers van de Staten-Generaal.
22 October.
De toestand aan de Sja-ho.
De tegenwoordige toestand. Een
deskundig oordeel.
Een
Telegrammen van gister,
hardnekkig verzet.
Telegrammen van heden-nacht.
Naar voren gerukt. Goede vooruit
zichten voor de Russen. De Russen
veroverden twee dorpen en 2 Japan-
sche batterijen. De Russische ver
liezen zijn verschrikkelijk. De di
visie Kandratowitsj nog meer geschut
veroverd. Japanners bereiden de
terugtocht voor. Drie stukken Ja-
pansch geschut veroverd.
Van de zware nederlaag die twee Japansche
divisies zouden geleden hebben met een ver
lies van 12.000 krijgsgevangenenis niets na
ders vernomen. Het bericht, dat uit particu
liere bron komt, is uiterst onwaarschijnlijk. Op
de Japansche legatie te Londen gelooft men er
niets van, en te St. Petersburg schijnt men in
ambtelijke kringen er evenmin iets van te go-
looven, anders zou zeker al wel iets erover be
kend gemaakt zijn.
Evenmin is er van eenige bevestiging van de ge
ruchten die reeds van een oprukken der Japan
ners in de buurt van Moekden spraken. Ook
daartegen spreekt al wat men van den toestand te
weten kan komen. De Japanners maken, voor
zooveel na te gaan is, nog volstrekt geen toe
bereidselen om de stellingen, die zij na de mis
lukte aanvallende beweging der Russen in het
midden der vorige week hebben ingenomen, te
verlaten. Terloops de opmerking, dat deze stel
lingen verder naar het noorden liggen dan de
positie die het Japansche leger vóór dien bezet
hieldfeitelijk kunnen de Japansche voorposten
te Sja-hoe-poe over de vlakte heen de pagoden
van Moekden zien.
De stelling der Japanners schijnt ongeveer be
grensd te worden door de Sja-ho en strekt zich
dus in een naar het noorden gerichten halven
kring uit van een punt ten westen van Jen-tai
tot aan den bergpas ten zuiden van Pan-sjoe-poe
(ten noorden van Pun-si-hoe). Aan de overzijde
van de Sja-ho hebben de Japanners nog een
enkel punt bezet, te Lin-sji-poe, vlak bij den
spoorweg, maar hunnerzijds handhaven de Russen
zich in stellingen op den linkeroever van de
Sja-ho, aan den bovenloop van dat riviertje, ten
oosten van Sja-ho-poe.
Koeropatkin schijnt geen lust te hebben, het
terrein tusschen de Sja-ho en de Hoen-ho te
ontruimen, om zich achter laatstgenoemde ri
vier, bij Moekden, terug te trekken. Dit terrein,
doorsneden door met de rivieren evenwijdig loo-
pende vrij steile hoogten met ravijnen ertus-
schen, moet uitnemend geschikt zijn ter verde
diging; de Japanners hebben dat ook reeds on
dervonden. Daar het station Sja-ho, niet ver ten
zuiden van Moekden, nog in het bezit der Rus
sen is, kunnen zij daar evengoed de versterkin
gen afwachten, die iederen dag uit Europa aan
komen; voor de gemeenschap met de overzijde
van de Hoen-ho schijnt Koeropatkin niet bang
te zijn.
Zoo staan de beide legers tegenover elkaar
als levende muren, zonder dat te voorzien is
welke van de twee het eerst zal moeten wijken.
Een Duitsch militair deskundige schrijft over
de uitkomst van den slag bij Jen-tai:
De eerste aanvallende beweging van Koero
patkin is mislukt en de vernieuwing ervan
geteld Red.) is mislukt en de vernieuwing ervan
is zeer twijfelachtig. De Japanners hebben een
overwinning behaald, maar hebben niet meer de
kracht gehad, er partij van te trekken. Tallooze
offers zijn vergeefs gebracht, omdat er geen be
slissende keer in den oorlog gekomen is.
Voorloopig behoeven de Japanners ook met de
toeneming in getalsterkte van het Russische le
ger bij hun operatieve berekening geen rekening
te houden, daar het 8ste legercorps dat thans
aangevoerd wordt, maar juist voldoende zal zijn,
om de leemten, die de tiendaagsche slag gemaakt
heeft, aan te vullen. De technische onmogelijk
heid om in drie weken meer dan een legercorps
langs den Siberischen spoor te vervoeren, stelt
aan de versterkingen van de Russen zeer bepaalde
grenzen en had den Russischen aanval moeten
tegenhouden.
In het belang van de Japanners zou het thans
zijn, niet weer een lange rustpoos in de krijgs
verrichtingen te laten intreden, want voor hun
stelling bij Jen-tai vormt Moekden een gestadige
bedreiging. Eerst wanneer zij Moekden en het
in de nabijheid gelegen Tiëling genomen heb
ben, zullen zij de verdere ontwikkeling van de
oorlogsgebeurtenissen kalm tegemoet kunnen zien.
Voorloopig zal hun echter de kracht voor zoo
veelomvattende krijgsverrichtingen ontbreken en
de rustpoos dus onvermijdelijk zijn.
In deze gevechten hebben tegenover elkaar ge
staan 10 Japansche divisies met 12 reserve-bri
gades 237.000 man infanterie, 50 eskadrons
ruiterij en 648 kanonnen; aan Russischen kant
negen legercorpsen met 236.000 man infanterie,
71 sotniën kozakken en 664 kanonnen. De sterkte
was dus aan weerszijden ongeveer gelijk. Voor
een hernieuwing van den onbeslist gebleven kamp
zullen dus beide partijen groote versterkingen
noodig hebben. De Russen rekenen daarbij op
het corps van Linjewitsj uit Wladiwostock, on
geveer 40.000 man, de Japanners op het belege
ringsleger voor Port Arthur. Da.t maarschalk Oja-
ma vandaar 70.000 man ontboden zou hebben
klinkt echter niet waarschijnlijk. Een dergelijke
Verzwakking van hef insluitingsleger zou een al
te groote verlichting zijn voor Port Arthur en
het zedelijk weerstandsvermogen van de verde
digers aanmerkelijk versterken.
Telegrammen van gister.
LONDEN, 21 October. Naar de Standard uit
Tokio verneemt, brengen de Ruisen elke beschik
bare stelling tusschen de Hoen-ho en de Sja-lio
in staat van verdediging. Het wordt duidelijk
dat zij zich hardnekkig zullen verzetten
tegen nieuwe p 0 g i 11 ge n van de J a p a n-
ners om verder noordwaarts op te
rukken.
Telegrammen van heden-nacht.
BERLIJN, 21 October. De oorlogscorrespon
dent kolonel Gaedke seint over de vier laatste
oorlogsdagen aan het Berliner Tageblatt uit Moek
den dd. hedenDoor afwezigheid van den cen
sor heb ik u gedurende twee dagen niet kunnen
telegrafeeren. Sinds den 16en dezer is de li 11-
kervleugel van Koeropatkin weer
naar voren gerukt en heeft dezen een voort
zetting van den strijd met goede vooruit
zichten mogelijk gemaakt. Tot toen was hij
voor de vereenigde aanvallen der Japansche hoofd
krachten langzaam gezwicht. Den 17en October
was ik op het slagveld bij Sja-ho-poe, waar een
moordend vuur woedde. De Russische batte
rijen waren nu en dan geheel gehuld in den
rook der barstende granaatkartetsen, doch haar
antwoord was krachtig en had succes. In den
nacht van 17 op 18 October heropenden de Ja
panners (len strijd met een heftig geschutvuur,
dat echter slechts één Rus heeft gedood. Den
18en was de strijd van eenzelfde razende heftig
heid. Aan den linkervleugel deed een legercorps
een vergeefschen aanval op een sterke Japan
sche heuve'lstelling. Gelukkiger was de divisie
van Kondratowitsj. Ook in het centrum en op
den rechtervleugel wonnen de Russen langzaam
veld en bereikten ten deele den noordelijken
oever der Sja-ho. Zij veroverden twee dor
pen en twee Japansche batterijen.
Twee tegenstanders van bijna gelijken helden
moed, van eenzelfde doodsverachting en van een
zelfde volhardingsvermogen worstelen met taaie
verbittering om de zege.
Den 19en en 20en stonden beide legers afge
mat in hun stellingen scherp tegenover elkander.
Slechts nu en dan verbrak eenig vuren de stilte.
Voor den nacht van 20 op 21 October scheen
een algemeene Russische aanval ontworpen, die
echter door de hooggezwollen baren der Sja-ho on
mogelijk werd gemaakt. Het is er ook nu niet toe
gekomen. Slechts langzaam drogen de wegen en
velden. In den avond van den 20en regende het
alweer een beetje.
De Russische verliezen zijn ver
schrikkelijk, Sommige regimenten hebben
nog slechts 800 geweren. Het regiment Wiborg
verloor 20 officieren en 300 man aan gesneu
velden. De stemming is dientengevolge ernstig.
En er is geen einde te voorzien aan het vree-
selijke moorden. Het overwinnen in dezen krijg
kan niet van de leiding, slechts nog van de
vastheid van wil der veldheeren en der troepen
afhangen. 1
De kwetsuren zijn thans veel gevaarlijker dan
vroeger, wat ten deele is te wijten aan de oudere
Japansche geweren met afgeplatte projectielen met
koperen mantel, ten deelè aan de dikkere klee
ding der soldaten.
De Chineezen berichten van de wilde wreed
heden der Japanners. Het enkele bezit van Rus
sisch geld blijkt te Jinkou gevaarlijk.
's Nachts vriest het.
De divisie van Kondratowitsj heeft
gisteren nog meer Japansch geschut
veroverd.
PETERSBURG, 21 October. Het Birzjewija
Wjedomosti verneemt van haren correspondent
te Moekden dd, gisteren, dat er ook op den twee
den dag na den slag rust is geweest langs het
geheele front. De Russische soldaten blijven in
hun stellingen uitrusten na tien dagen vechtens,
lettende op de bewegingen van den vijand, die
het druk schijnt te hebben met troepen verschui
vingen. Naar het zeggen van gevange
nen bereiden de Japanners den terug
tocht voor.
Een telegram van denzelfden correspondent,
den 21en 's nachts om een uur aangeboden, be
richt dat in den nacht van den 20en een afdee-
ling vrijwilligers onverwachts een Japansche bat
terij aangegrepen, de bedienende manschappen
gedood, drie stukken Japansch geschut
veroverd en deze, trots gevaren en moeilijk
heden, binnen het Russische kamp gebracht heeft.
Port Arthur.
De Japanners hebben grooie magazijnen ge
bouwd tusschen Dalni en Port Arthur en daar
voldoende voorraden in opgehoopt tot de lente van
het volgende jaar. Dergelijke toebereidselen wor
den te Nioe-tsjwang gemaakt, en zoodra het werk
in de volgende maand is afgeloopen, zullen, naar
men verwacht, 60 transsportschepen vrij komen
voor andere diensten.
Uit Port Arthur heb ik, seint de correspon
dent van het Berliner Tageblatt te Moekden,
persoonlijk tijding ontvangen, dat de vesting nog
voor ten minste twee maanden rijkelijk is voorzien
van munitie en voor veel langer van proviand.
Niemand gelooit er, dat zij ooit zal vallen.
Naar de Daily Telegraph uit Tsjifoe ver
neemt, is, volgens de laatste berichten uit Port
Arthur, de toestand daar onveranderd. De Rus
sen hebben onlangs in China zes kuststoomboolen
aangekocht om Port Arthur van leeftocht te voor
zien. Een er van is er, naar het heet, reeds in
geslaagd de blokkade te verbreken.
De Oostzee-vloot.
Het stoomschip Esperance, vroeger Maori King
geheeten, door een Fransch syndicaat aangekocht,
is eergisteren plotseling van Liverpool naar Cardiff
gezonden om voorraad in te nemen, bestemd, naar
het heet, voor de Russische Oostzee-vloot.
Uit Frederikshaven wordt van 21 October ge
meld In den afgeloopen nacht hebben alle
schepen van de Russische Oostzee-Vloot het anker
gelicht, om de Ncordzee in te varen. De Deensche
loodsen zijn te Skagen aan land gezet, en kwamen
gisteren-avond hier aan.
Te Tokio, zoo meldt de berichtgever van de
Standard, trekt men in twijfel dat de O 0 s t z e e-
vloot werkelijk naar het Verre Oosten zal
komen. De couranten zeggen echter dat de Japan
sche vloot zich zal verheugen, haar te ontvangen.
De Russische schepen in de haven van Port
Arthur zijn zoo ontredderd dat men met hem,
zelfs als Port Arthur niet gevallen is bij de aan
komst van het Oostzee-es kader, geen rekening
behoeft te houden. Japan ste:t nog het meeste
belang in den tocht van de Oostzee-vloot, omdat
hij gelegen-eid zal geven uit te maken, hoe de
verschillende staten de onzijdigheid opvatten.
Uit Frankrijk.
De Kamer heeft gister de interpellatiën betref
fende de staatkunde tegenover de Kerk aan de
orde gesteld. Na een rede van Graussau tegen
de scheiding van kerk en staat, heefs Deschanel
lang het woord gevoerd en besloten met te zeg
gen, dat het onstaatkundig wezen zou, het land
te doen gelooven, dat er geen ander ontkomen
aan een godsdienstoorlog is dan door het Con
cordaat op te zeggen. Laten wij verklaarde
bij het land den indruk geven, dat tusschen
de scheiding die binnenlandsche onlusten zou
doen ontstaan en die een ruïne van buitenlandsche
betrekkingen zou wezen, en het opzeggen van
het Concordaat, de scheiding ligt, welke «te
