Dagblad voor Schiedamten Omstreken.
Het Woningvraagstuk.
SCHELMEN.
27ste Jaargang
Zondag 20 November 1904.
No. 8058.
TWEEDE BLAD.
FEUILLETON.
Gemengd Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
Van 1-
Elke regel daarboven
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
-6 regels f 0.77 met inbegrip van bewijsnummer.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bi 1 -
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Van 16 tot 19 October jl. is te Frankfort ge
houden het Eerste Duitsche Woningcongres onder
zeer talrijke deelname. Wanneer men thans na
afloop van het Congres zijn balans gaat opmaken,
kan het niet anders of men moet zich eeniger-
mate teleurgesteld gevoelen in zijn verwachtingen.
Waar het woningvraagstuk zoo diep ingrijpt in
de maatschappelijke verhoudingen en waar er op
dit terrein bestaat een ontzaglijk meeningverschil,
had het op den weg van het Congres moeten
liggen, de uiteenloopende gevoelens zooveel mo
gelijk te vereenigen en alzoo aan te geven een
bepaalden weg langs welken de ontwikkeling van
het vraagstuk zich moet bewegen. Dit alleszins
verklaarbare doel van het Congres is niet bereikt.
Aan voor- en tegenstanders der woninghervor
ming was volkomen gelegenheid gegeven zich te
uiten en nu stonden deze opvattingen zoo steil
tegenover elkander, dat een verzoening of het
aangeven van een middenweg niet mogelijk bleek
en dat reeds in den aanvang werd besloten geen
resolutie te nemen. Valt het dus te betreuren,
dat geene algemeene regelen gesteld zijn en de
richting voor de naaste toekomst niet is aange
geven, het Congres heeft toch groot nut gehad,
daar uit het aldaar verzamelde materiaal, van alle
zyden door voor- en tegenstanders, door practici
en theoretici bijeengebracht, door een ieder in
ruime mate kan geput worden.
Op het Congres is duidelijk gebleken, dat zoo
wel bij de Rijks- en Bondsregeeringen als bij de
stedeljjke autoriteiten het streven voorzit om naar
vermogen mede te arbeiden aan de geleidelijke
afwikkeling van 't vraagstuk. Van meer dan éene
zijde is medegedeeld, dat men van Rijkswege
»die Lösung der Wohnungsfrage als eine der
wichtigsten, vielleicht als die wichtigste Aufgabe
unserer Sozialpolitiek ansehe und zwar sowohl
das gezetzgeberische und polizeiliche Vorgehen
gegen die Schaden der vorhandenen Wohnungen
als auch besonders die Bekampfung des Woh-
nungsmangels, die positive Fürsorge fiir die Be-
schaffung einer ausreichenden Zahl guter Klein-
wohnungen." Zoo betitelde de vertegenwoordiger
van den minister van Financiën het woningvraag
stuk als een »Kulturaufgabe ersten Ranges."
De omvangrijke beraadslagingen kunnen wij tot
3 groepen terugbrengen, naar mate zij betrek
king hadden op le. stand en ontwikkeling van
het woningvraagstuk in Duitschland, 2e. taak van
Rijk, Bondsstaat en ander openbaar lichaam op
dit terrein en 3e. het verschaffen van kapitaal
voor woningbouw.
Prof. dr. Pohle leidde het eerste punt in met
de bewering, dat het zwaartepunt van het wo
ningvraagstuk ligt en liggen zal in de steden
zoolang de industrieele ontwikkeling voortgaat en
de landelijke bevolking tot zich trekt. Aangaan-
Engelsch Volksverhaal uit het begin der
vorige eeuw.
41)
Slechts weinig menschen zijn in staat een
geheel belangloozen raad te geven of te den
ken, dat men him enkel om bestwil raadt.
Van beide kanten denkt men aan het spreek
woord: Van een anders leer is het goed rie
men snijden.
„Och! dat zal het niet zijn," antwoordde
Guij droogjes; „wij moeten hem zeiven ver
legd of Verloren hebben, want ik heb in deze
vertrekken niets, wat iemands eerlijkheid op
proef kan, stellen. Dieven hebben het in den
regel niet op jonge geneesheeren voorzien."
Binnen een half uur was de vermiste sleu
tel door een nieuwen vervangen;en aangezien er
de geheele week niets van verdachten aard
gebeurde, was het onbeduidende voorval wel
dra vergeten.
Om zich van den arbeid huns geestes eenigs-
zins te verpoozen gingen Guij en Karei ge
regeld eenmaal 's weeks een avond-wandeling
doen.
de de vraag of in de groote steden een vererge
ring dan wel een verbetering der toestanden valt
waar te nemen, komt de inleider tot een opti
mistische conclusie. Wel is de bebouwing inten
siever geworden, maar er is te constateeren een
afname van het getal der zeer kleine en zeer
groote woningen en een toename van het aantal
middelmatige. Daarnevens treedt het verschijnsel
op, dat overal de z. g. woondichtheid afneemt.
Wel moet worden toegegeven het duurder wor
den der woningen, doch ook hier moet men zich
wachten voor eenzijdige opvattingen. Het duurder
worden vindt zijn oorzaak zoowel in het stijgen van
den bodemprijs als in het duurder worden van
het materiaal, het stijgen der loonen in het bouw
vak, de hoogere eischen der bewoners enz.
Het verband tusschen het afnemen der woon
dichtheid en het stijgen der huurprijzen, leert
volgens den inleider, dat 't inkomen der massa
mede gestegen is, dat dit den hoogeren huurprijs
kan dragen. Hij kqrnt tot de conclusie, dat maat
regelen in belang der volkshuisvesting gepaard
moeten gaan met het streven om de inkomsten
der volksklasse ie verbeteren.
In denzelfden geest liet landraad Berthord zich
uit. Hij legde er vooral den nadruk op, dat er
niet overhaast moest worden te werk gegaan,
vooral met betrekking tot de daling van de waar
de der oude woningen en dat voorts de arbeiders
hunne eischen niet dadelijk te hoog moesten
stellen.
Tegen deze referaten werd van meer dan ééne
zijde te velde getrokken, niet het minst door de
leiders der vak Vereen igingen, die de discussiën
brachten in het rechte spoor, n.l. het vaststellen
van en het uitoefenen van critiek over de bestaa nde
wanverhoudingen en het doen van voorstellen ter
verbetering. Afgezien van de inzichten der aan
wezige huiseigenaren, was men het er over eens,
dat de voornaamste oorzaak van de slechte wo
ningtoestanden is de speculatie in bouwterrein
zoowel in het hart der steden als in de naaste
omgeving, waarbij de bouw van goedkoope wo
ningen onmogelijk wordt gemaakt. Dat de stijging
van het inkomen gelijken tred heeft gehouden
met de stijging der huurprijzen, werd beslist ont
kend; het bedrag waarmede het inkomen ver
meerderd is, wordt niet alleen door de woning-
huur opgeslorpt, daar niet deze huur alleen hoo-
ger is geworden. Hetgeen de werkgevers op wo-
ninggebied voor bun personeel doen, werd wel
dankbaar aanvaard, maar tevens werd terecht ge
wezen op de bedenking die voortvloeit uit den
korten opzeggingstermijn wanneer de arbeiders
om welke redenen dan ook, gedwongen worden
de onderneming te verlaten. Als positieve mid
delen ter verbetering werden aangeprezen liet in
het leven roepen en ondersteunen van bouwver-
eenigingen, decentralisatie in het bouwen, verbe
tering der verkeersmiddelen en het vormen van
sterke huurorganisaties. Ten slotte moest worden
aangedrongen op een omvangrijke Rijkswetgeving.
Tot dit resultaat komt ook het referaat van
dr. Sinzlieimer. Drie factoren, Gemeente, Bonds
staat en Rijk komen volgens dezen spreker in
Op den avond van hum ie eerstvolgende wan
deling na het verlies van den sleutel, verlieten
zij hunne woning als gewoonlijk in zeer opge
ruimde stemming, vast'besloten de weinige uren,
binnen we'lke zij hunne uitspanning van een
gansche week beperkten, zoo aangenaam moge
lijk door te brengen.
Toen zij de straat opgingen, kwam een man
uit eene duistere koetspoort te voorschijn, en
volgde hen op korten afstand.
Er was in deze handelwijze niets bijzonders
om hunne aandacht op te wekken, zelfs al
waren zij minder vervuld geweest met het pret
tige vooruitzicht dat hen wachtte.
De man volgde hen eenige straten, en keer
de terug toen de anderen daar waren binnen
gegaan.
„Terwijl de vogels zijn uitgevlogen, zal
ik de vrijheid nemen eens een kijkje in hun nest
te doen," mompelde Jerome Pantin, terwijl hij
op zijne schreden terugkeerde.
Hij gleed als een schaduw naar binnen; open
de de deurschielijk en zacht; en trad op zijn
teenen in Guij's wachtkamer, met welker bij
zonderheden hij zich gemeenzaam had gemaakt
Toen stak hij op zijn dood gemak een lan
taarn aan, dien hij onder Lord Canonburij's
mantel droeg; trok een paar vilten overschoe
nen aan, liep de wachtkamer door, en trad
Guij's slaapkamer binnen, vanwaar eene deur
in een kamertje leidde, dat Karei O'Discoll tot
slaapvertrek diende. Naar het venster terug-
aanmerking bij het onderhavige vraagstuk. Voor
het geven van een algemeene oplossing schijnen
de gemeenten het minst berekend, daar de ver
ouderde inrichting der gemeenten met haar huis
manskiesrecht, volgens hem, elke hervorming in den
weg s taat en hare slechte financieele toestand onover
komelijke hinderpalen biedt. Ook kan men de
regeling niet overlaten aan de Bondsstaten zelve,
daar de practijk leert, dat het tempo dan niet vlug
genoeg was. Neen, het Rijk zelf is het aange
wezen lichaam om met kracht en energie op te
treden, daar de Rijksdag, uit algemeen, direct
kiesrecht voortgesproten, de controle over de
getroffen maatregelen op zich kan nemen en van
de Bondsstaten en gemeenten dan medewerking
bij de uitvoering kan worden gevorderd.
De tweede referent, dr. Jager, verdedigde niet
tegenstaande zijn gebreken, het Pruisische ontwerp-
woningwet.
Aan de zeer levendige discussie over deze beide
praeadviezen werd vooral deelgenomen door de
talrijke aanwezige burgemeesters. Er bleken twee
richtingen te bestaan, eenerzijds werd de gemeen
telijke bouw- en woningpolitiek verdedigd, ander
zijds werd het Pruisische ontwerp afgebroken. De
vertegenwoordigers der stedelijke regeeringen
stelden zich met verwijzing naar hetgeen door de
groote gemeenten op dit gebied is tot stand gebracht»
op het standpunt, dat de gemeenten wel degelijk
op het bedoeld terrein een overwegende rol
moeten spelen. Ze konden het Pruisische
ontwerp niet een schrede in de goede richting
noemen en wezen er op, dat zij in deze hunne
opvatting gesteund werden door een resolutie van
de vertegenwoordigers van 50 steden van 10.000
tot 50.000 inwoners.
Het derde punt, het verschaffen van kapitaal
voor woningbouw, werd in uitgebreiden zin op
technische wijze behandeld. Dr. Heydweiler, die
het punt inleidde, sloeg voor door het vormen
van geprivilegieerde hypotheekbanken de ver-
eischte bouwkapitalen tot 60 van de waarde
tegen den gewonen rentevoet op de kapitaal
markt te betrekken en voor het verdere kapi
taal van 60 tot 85 */0 tegen een lageren rentevoet
aan te kloppen bij de Rijksverzekeringsinstel
lingen. Langs dezen weg zou het mogelijk wor
den 461 millioen Mark, die de Rijksverzekerings
instellingen bezitten, dienstig te maken aan de
oplossing van het woningvraagstuk. Van andere
zijden werden andere middelen aangeprezen de
meeningen liepen hier zoozeër uiteen, dat niet
tot overeenstemming kon worden gekomen.
Zoo heeft dus het congres geene algemeene
regelen gesteld, geene richting aangegeven, maar
wel heeft het een schat van gegevens verzameld,
die niet zullen nalaten ten goede te komen aan
bet vraagstuk der volkshuisvesting. Ook voor ons
land, waar op het gebied van het woningvraag
stuk nog slechts de eerste stap is gezet, zullen de
handelingen van het Congres rijke lectuur op
leveren.
koerende, waarbij hij de eerste keer, toen hij
als patient zijne beurt afwachtte, gestaan had,
trok hij er de bank onder uit en maakte de
grendels los, zoodat hij het venster in eens zou
kunnen openstooten en naar beneden op de
straat springen.
Gelijk een generaal had hij het grondgebied
van zijn slachtoffer verkend, en daarom een
in elk opzicht volmaakt plan van uitvoering
gemaakt.
Hij deed zijn mantel af, legde hem dubbel
gevouwen onder Guij's ledikant, en ging er,
met een scherp geslepen dolk en een pistool
met dubbelen loop gewapend, op liggen. Toen
deed hij het licht uit, en met het wreede ge
duld eens tijgers, die op zijne prooi loert, wachtte
hij de terugkomst af van den man, die Lord
Canonbury in den weg stond.
Daar lag hij, dorstende naar bloed van iemand,
die hem nooit eenig leed had gedaan, terwijl
hij hoegenaamd niets door eenig zelfverwijt ge
kweld werd, en alleen de politie vreezende,
en den tijd verwenschende, die zoo langzaam
voortkroop, als de klok negen.... tien.... elf uur
sloeg.
Even na elven keerden Guij en Karei in hunne
gemeenschappelijke woning terug, en begaven
zich ter rust, nadat zij zich eerst in Gods be
scherming hadden aanbevolen.
Guij lag gerust op liet bed, waaronder hij,
die van plan was hem te vermoorden, ver
borgen wasen alvorens te gaan slapen
Papegaaien in huis! In de laatste jaren
is van wetenschappelijke zijde herhaaldelijk ge
wezen op de gevaren die het liefkoozen van dieren
met zich voert. Deze gevaren bestaan in hooge
mate, waar het papegaaien betreft. Er is gespro
ken van een soort tuberculose, die door dit dier
op de menschen overgebracht wordt en het is
gelukt in de organen van den papegaai een bacil
te ontdekken, die ook voor menschen noodlottig
kan worden.
Van 1892 tot 1897 zijn volgens opgaven van
een Fransch dokter 70 gevallen van papegaaien
ziekte bij menschen bekend geworden, van welke
24 met doodelijken afloop,
In September van het vorige jaar had een
ingenieur een papegaai gekocht, die eenige dagen
later ziek werd en na vier weken stierf. Een dag
na den dood van den vogel werd de ingenieur
ziek en het bleek, dat hij een hevige longont
steking had. Zjjn vrouw, die hem verpleegde,
kreeg dezelfde ziekte.
Beiden waren steeds in de buurt van het zieke
dier geweest, terwijl een dienstmeid, die slechts
af en toe in die kamer kwam, niet ziek werd.
Toevallig was de papegaai in den tuin begraven
en zoodoende kon hij worden opgegraven. Hij
werd onderzocht en de bekende bacil gevonden.
Het mijnongelukteMaesteg, Wales).
Nog twee mijnwerkers, die bij het ongeluk in de
steenkolenmijn te Maesteg, in Wales, gewond
werden, zijn overleden. De man, die de machine
bestuurde, wordt vervolgd wegens manslag.
In het land der Kannibalen. Kapitein
J. II. Reid, van het zeilschip Aegburth, uit Liver
pool, dat in Juli op de kust van Nieuw-Guinea
schipbreuk leed, is weer in Liverpool teruggeko
men. Hij weet heel wat te vertellen van de erva
ringen, in het land der kannibalen opgedaan.
Nadat wij het zinkende schip verlaten hadden,
bereikten wij Long Island in een kleine boot
Daar werden mijn zeven metgezellen en ik
door 50 kannibalen aangevallen, die met pijl en
boog gewapend waren. Zij bevoelden ons, of
we vet genoeg waren om opgegeten te worden
Ik had gelukkig een geweer, dat ik van tijd
tot tijd laadde en afschoot, om den wilden te laten
zien, dat ze met mij geen gekheid moesten
maken. Voorzichtig trokken wij naar de boot
terug; ik was de laatste en ik verwachtte elk
oogenblik een pijl in mijn rug te krijgen.
Doch onze aanvallers hadden den schrik beet en
vergenoegden zich met het in beslag nemen van
onze provisie. Het waren groote, wilde gestalten,
die door hun neusvleugels en oorlellen stukjes
van beenderen geschroefd hadden.
Vleeschspijzen zijn in Nieuw-Guinea zeer zeld
zaam, wegens de daar heerschende mvliegenpest",
die elk dier het leven onmogelijk maakt. Zelfs vo
gels blijven niet daar.
De inboorlingen zijn daarom steeds bijzonder
verheugd, als er een schipbreuk op de kust voor
komt, dan krijgen zij ten minste weer eens gele
genheid vleesch te eten
bad hij, naar zijne gewoonte van alle avonden,
het volgende gebed:
„Jezus, Maria, Joseph, ik geef u mijn hart
en. mijn ziel.
„Jezus, Maria, Joseph, staat mij bij in mij
nen doodstrijd.
„Jezus, Maria, Joseph, laat mij in uw hei
lig gezelschap vreedzaam sterven, en met u
rusten. Amen."
„O, alle Heiligen en Engelen Gods, bidt voor
mij dezen nacht, en bijzonder in het uur van
mijnen dood. Amen."
Oude Daniël had hem dat gebed geleerd; toen
hij nog een kind was,had hij het aan de knieën
van dien oprechten Ierschen Katholiek opge
zegd en nu hij een man geworden was, her
haalde hij het als eene zaak, die vanzelf sprak:
hetzij in het goede of kwade, zooals de knaap
is, zoo wordt de man.
Karei ging op zijn kamertje, waarvan de deur
op een kier bleef is,taan; en kort daarop was
alles in diepen rust.
Nog voor dat het middernacht was, vernam
Pantin uit de zware geregelde ademhaling, dat
de beiden vrienden in een vasten slaap ge
dompeld waren, en hij kroop langzaam uit zijne
schuilplaats.
Wordt vervolgd.)
121/2 cent.
