Dagblad voor Schiedam en
Onder Kleurlingen.
27ste Jaargang.
Zaterdag 10 December 1904
No. 8075.
FEUILLETON.
Officieele Berichten.
Ken nisge y i n g.
Algemeen Overzicht.
De oorlog in Oost-Azië.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35. per maand
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland '2.
Afzonderlijke nummers '2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Roter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Feestdagen, en
45 cent en per
- per kwartaal.
BureauBGTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels f 0.77 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 1 '2i/2 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteer en worden uiterst bil
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85.
Postbus no. 3'J.
Inrichtingen welke gevaar, schade of
hinder kunnen veroorzaken.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
Gelei op de bepalingen der Hinderwet
Geven kennis aan de ingezetenen, dat op heden
aan F. Louis Beukers en zijne rechtverkrijgenden
vergunning verleend is, tot oprichting van een
inrichting tot het vullen en laden van accumu*
latoren, in het pand staande aan de Branderssteeg
no. 1, kadaster sectie C no. 413.
Schiedam, den 8sten December 1904.
Burqemeester en Wethouders van Schiedam,
VERSTEEG.
De Secretaris,
SICKENGA.
De Katholieke zending in de Minahassa.
In De Volksbode, „orgaan tot handhaving van
het Christclijk-Historisch karakter der natie", be
spreekt (ds.) G. H. W(agenaar) te L (eeuw arden)
het aan de Deli Ct. uit Batavia geseind be
licht,, dat de gouverneur-generaal Van Heutsz den
bisschop van Batavia veroorloofd heeft dienst
reizen te doen in de Minahassa, tot nu toe voor
de katholieke zending gesloten.
Schrijver merkt op, dat generaal Van Heutsz
de eerste roomsche landvoogd is, die tot gou
verneur-generaal werd benoemd, en dat zijn eer
ste daad schier een puur-roomsche daad is, waar
mede aan het protesfasitisme een kaakslag ge
geven wordt.
Het gekerstend zendingsveld der Minahassa is
een vrucht en de kroon eener protestantsche zen
dingsactie. Liberale landvoogden hebben tot dus
ver gewaakt, dat de Roomsche Kerk in dit land
niet het vuur van den religiestrijd deed ontbran
den. Doch thans wordt de eerste schrede gezet
op den weg, die hoogst bederfelijke gevolgen kan
hebben. Het is een der teleurstellingen, welke
ons Christelijk ministerie aan het protestantsche
bewustzijn bereidt.
De schrijver hoopt, dat de Christelijk-historische
leden der Eerste Kamer hij de behandeling der
Indische begrooting den minister van Koloniën
over dit betreurenswaardig feit zullen interpel-
leeren. Hij meent, dat het nog altoos een „chris
telijk" beginsel van koloniale staatkunde is, door
de vrij-antirevolutionaire partij beleden, dat de
overheid wake, dat de eene zending, bepaaldelijk
de roomsche, niet verstorend ingrijpe in den ar
beid der andere, en zegt dat, zoo de overheid
Rome in dezen in het gevlei komt, de Kamer
wakker moet zijn.
De schrijver kan gerust zijn en met hem hen,
die het Christelijk-historisch karakter der natie
wenschen te handhaven.
De daad van gouverneur-generaal van Heutsz
is een volkomen billijke en rechtvaardige.
Waarom zouden de katholieken in de Mina
hassa, waar toch evenals in het Moederland vrij
heid van godsdienst bestaat, steeds verstoken moe
ten blijven van het H. Vormsel?
IUit het Duitsch.J
2) i
Ik was op 't schip de eenige passagier ge
weest, met wien de anders niet spraakzame
kapitein zich onderhouden had; het kwam mij
voor, alsof ik me op zijn toegenegenheid mocht
beroemen, en hij had werkelijk de gewoonte
aangenomen mij meer om raad te vragen, dan
net bij een zeeman tegenover een leek in 'tvak
geschiedt. Vandaar kwam het, dat de man
schappen oen. zekeren eerbied voor mij hadden,
die mij in onderscheidene gevallen zeer te pas
kwam en menigmaal een klein voorrecht of
eenige verlichting ten gevolge had.
„Mijn berekening van zoo even is geheel ak
koord niet de uwe, Sir," antwoordde ik. „Al
hoewel ik in deze streken nooit bon geweest,
ik ze toch nauwkeurig nagezocht. Z
p"'s, 'n °lk geval, dat we ons op een der
een r!!u n t)evmden, ofschoon dit eiland
rige heetf gelief't0°nt' meu b« dc 0VC"
kapifein'erbif Tunt^ V(*f6 dc
A n a V; »1VUUL gij mij ook zeegen, hoe
de Pomatu-eilanden gevormd zijn?'*
„Zij zija uit koraal gevormd, meestal rood
Mgr. Luijpen, bisschop van Batavia, zal wel
zorg dragen, dat er aan andersdenkenden in de
Minahassa geen aanstoot zal worden gegeven.
Maar de wijze, waarop door ds. G. H. W.
te velde wordt getrokken tegen het. katholicisme
is er op berekend een geheel anderen kijk op
de zaak te geven en daardoor het protestantisme
tegen het katholicisme, dat niets meer verkreeg
dan aan meer dan 6000 inlanders het ontvan
gen van een Sacrament, het H. Vormsel, moge
lijk te maken, in het harnas te jagen.
V Gekrenkte Majesteit.
De heer Troelstra heeft in de Kamer zitting
van eergisteren weer eens geklaagd over gebrek
aan attentie bij zijn mede-leden.
Hij was toen aan het slot eener ellenlange rede,
waarin door den socialistischen spreker ouderge
woonte over allés en nog wat georeerd werd
alles ter verheerlijking zijner dierbare partij.
Dat dit sommigen wel eens te machtig kan
worden, schijnt geen oogenblik bij hem op te
komen.
Hij, Troelstra, is »vol" van sociaaldemocratie;
en nu moeten ook alle andere leden er »vol" van
worden.
Maar de voorzitter merkte zeer terecht op, dat
toch ook de belangstelling hare grenzen heeft.
Wanneer men urenlang een propaganda-rede
houdt, doorspekt met allerlei groote woorden en
opgeschroetde beweringen, moet men niet klagen
over gebrek aan attentie.
Men heeft het er dan werkelijk naar gemaakt.
Maar de partij-vergoding en nog een andere
vergodingzijn zóó eigen aan de S. D. A. P.,
dat het bijna majesteits-schennis wordt, indien
men niet met den meesten eerbied luistert naar
de betoogen barer redenaars, als gold het orakel
taal.
De nederigheid en de bescheidenheid vieren
hoogtij in hun optreden
(C.)
9 December.
Port Arthur.
Dc Russische vloot in de haven van
Port Arthur ten ondergang ge-
doem d.
De toestand. Een overzicht van
hetgeen met de Russische vloot is
geschied. Het eene schip zal na
het ander in den grond worden ge
boord. Geen aanwinst voor de Japan
ners.
Nadere telegrammen. Zeven
Russische oorlogsbodems gezonken.
De telegrammen over den toestand bij Port
Arthur bevestigen het vermoeden, dat het on
gelukkig overschot van het Russisch eskader al
daar thans reddeloos aan het vuur der Japan
ners, die van uit den top van den 203 M. hoogen
gebouwd en niet. veel hooger dan de opper
vlakte der zee. Zij hebben in hun midden-
meestal een klein meer en bevatten gewoonlijk
op den harden koraalgrond een laag vrucht
bare aarde. De archipel werd het eerst ontdekt
door den 'Spanjaard Quiros in 'l jaar 1606 en
bevat meer dan zestig groepen.''
„Hoe ver zijn we hier van do Gezelschaps
eilanden
„Zij liggen, gelijk gë wel weet, in de rich
ting van Zuid-Oost naar Noord-West tusschen
10 a 18 graad Zuiderbreedte en 22 tot den
200 Oosterlengte. Wij hebben alzoo, wanneer
wij eerst nauwkeurig West nemen en dan lang
zamerhand naar 't Noorden ombuigen, 16 gra
den, en wanneer wij den meridiaan en de
breedtelijn schuin naar 't Noord-Westen snijden,
14 graden te meten."
Roberts zag mij hij dezen uitleg ietwat scheef
aan. De goede kapitein was namelijk op zijn
gewonen koers bepaald ©en knap scheepsbevel
hebber, doch scheen in andere luchtstreken niet
op zijn gemak te zijn.
„14 Graden; dat is een lange weg, vooral
wanneer men vastzit en geen schip onder den
voet hoeft!" bromde hij.
„Hm! Ik geef u toch den raad zooveel hout
mogelijk op te bergen en een vaartuig te tim
meren. Wij hebben gelukkig een timmerman en
kuanen allen een handje bijspringen. Ook van
de sloep, wanneer wij ze niet hadden laten
schieten, van den. kotler had stellig nog iets
Berg hunne vernielende granaten afschieten, is
overgeleverd.
Zelden heeft een vloot een ongelukkiger lot
getroffen.
Van het eskader waarover admiraal Stark bij
het. uitbreken van de vijandelijkheden bevel
voerde, en dat uit 13 groote schepen bestond,
zijn er den lOen Augustus slechts 7 terugge
keerd, behalve de Bajan, die niet meê uitge
stoomd was. Na dien tijd hebben zij zich ter
nauwernood meer huiten de reede gewaagd, mis
schien omdat ze zwaarder beschadigd waren dan
men wilde erkennen; in elk geval zijn al spoe
dig de kanonnen en de manschappen voor de
verdediging der forten gebruikt,. St.oessel kon mis
schien deze aanwinst niet missen en liet de be
langen der verdediging zwaarder wegen dan de
mogelijkheid de Japansche vloot nog eenig ver
lies toe te brengen voor 'f geval dat het eskader
werd uitgezonden op een laatsten tocht, met de
opdracht tot zelfmoord. Het is niet te zeggen,
wat voor gevechtswaarde deze schepen nog had
den, toen de Japanners er eindelijk het vuur
van hun zwaar geschut op konden samentrekken.
Tegen zulke klompen ijzer, die, na een steile
hoog beschreven te hebben, letterlijk uit de lucht
komen vallen, baat geen pantserdek van een cen
timeter of wat. De commandant van de zware
Japansche artillerie seinde Dinsdag dat men
niet minder dan 34 projectielen had zien val
len op een schip van de Pobjeda-type, 32 op
de Betwisan of de Pallada, 11 op de Poltawa,
en bovendien waren nog een. 50-tal granaten te
gen de schepen vallende, ontploft. Dit succes
spoorde de Japanners tot nog grooter pogingen
aan.
En zoo zullen dan de Russische schepen, het
een na het ander, in den grond geboord worden.
De Russen hebben geen andere troost dan deze,
dat ze ten minste geen aanwinst zullen vormen
voor de Japansche vloot.
Nadere telegrammen ontvangen over de be
schieting der Russische oorlogsschepen in de ha
ven van Port Arthur versterken den indruk dat
het overschot van het Russische eskader onher
roepelijk ten verderve gedoemd is. Met name
worden genoemd de Betwisan, de Pobjeda, de
Pereswjet, de Sewsatopol, de Pallada, de Bajan
en de Amoer. De Amoer is een strooimijnen-schip,
dat reeds den 23en Juni beschadigd werd, ook van
de overige schepen hadden er eenige reeds vroe
ger averij opgeloopen. Wij brengen in herinne
ring dat de Betwisan, Pobjeda en Pereswjet tot
de grootste slagschepen der Russische vloot be
boeren zij meten 12.880 ton en konden een
vaart van 18 mijl ontwikkelen; zij zijn zeer zwaar
gepantserd en telden elk een bemanning van
meer dan 700 koppen. Het geschut, waaronder
bij elk een 12-tal kanonnen van 25 tot 30 cM.
is ongetwijfeld reeds in veiligheid gebracht. De
Sewastopol is maar weinig minder groot, en meet
11.130 ton, het is een zusterschip van de on
gelukkige Petropavlofsk. De Ba jan. en de Pallada
goeds gemaakt kunnen worden. Wij hebben ech
ter het goed gered, en nu zitten wij vast, gelijk
gij zelf zegt."
„Well, Sir, dat is uw meening", antwoordde
hij verdrietig. Gij weet, dat de kapitein in
zulke gevallen zijn plicht moet weten. De la
ding is mij toevertrouwd en ik moet haar zoe
ken te redden."
Het schip en het leven zijner mannen wa
ren hom eveneens toeverlrouwd, en hij had
de verplichting op zich genomen daaraan te
denken, dat wij, gelijk zijn schip liet aantoonde,
zonder vaartuig hier zoo goed als verloren wa
ren. Het leven des menschen geldt meer dan
geld en goed. Doch ik zweeg, want mijn he
rinnering had hem mopperig gemaakt, en het
was niet mijn voornemen hem ernstig te ver
toornen, zijn goede gezindheid te verliezen
of me zelfs zijn vijandschap op den hals te
halen.
„Aan 'tetenl" kommandeerde thans de stuur
man, en alles rukte aan om zich te goed te
doen aan de dikke erwten met gezouten vleesch.
Ik had geen trek in dezen zwaren zeemans-
kost en nam mijn buks om langs 't strand te
f lanceren, waar ik. geheele scharen zeevogels
bemerkt had, die hier op de Pomatu-eilanden
veelvuldig voorkomen. Ik keerde werkelijk na
Deze worden ook „vlakke eilanden, ge
vaarlijke eil„ lage eil. en pareleilanden" ge
noemd.
zijn groote kruisers, onderscheidelijk van 7930
en 6740 ton.
Het blijft natuurlijk mogelijk dat de Japanners,
indien zij er spoedig genoeg in slagen, Port Ar
thur te nemen, zullen trachten een gedeelte dezer
in ondiep water gezonken schepen te lichten,
om ze te herstellen en voor hun eigen marine
aan te wenden, maar er is alle kans dat de
Russen, dit voorziende, ze voor goed onbruik
baar zullen maken, nu ze toch voor hen verlo
ren zijn.
Verspreide berichten.
Uit Sewastopol zullen, volgens een Engclsch
blad, nog tien stuks vestinggeschut. naar Moekden
worden gezonden in den loop dezer maand. Dat
wordt dan 32 kanonnen, door de Krim geleverd.
In 't. geheel zijn uit den Kaukasus, volgens den
zelfden berichtgever, 170 zware kanonnen naar
Oost-Azië vervoerd. Wat uit noordelijk en midden-
Rusland is gezonden, is niet bekend. Maar wel
meent men te weten, dat Koeropatkin in '1 ge
heel over I860 kanonnen beschikt en daarin
Ujama verreweg de baas is. De val van Port
Arthur zou, volgens een Russisch artillerie-offi
cier, daarin groote verandering kunnen brengen
ten voordeele der Japanners.
De Russen moeten nog een ander voordeel
hebben. Hun veldgeschut werpt een projectiel,
dat 25 pet. zwaarder is, een groote 1000 me
ter verder. Ofschoon geen snelvuurgeschut van
de nieuwste constructie, vuurt het toch sneller
dan het Japansche. Beide voordeden zijn de Ja
panners dikwijls duur te staan gekomen. Er te
genover staat, dat de Japanners betere kanon
niers zijn. En daarom is met geen mogelijkheid
te zeggen, wat de Japansche artillerie kan be
reiken in een volgende oorlog, als zij het meest
moderne geschut tot haar beschikking heeft,
vooral in de vervulling van haar hoofdtaakhet
steunen van eigen of afslaan van vijandelijke
infanterie-aanvallen.
De correspondent van de Echo de Paris
te Petersburg heeft van een hooggeplaatst zee
officier vernomen dat men in marine-kringen ver
stoord is op den minister van Marine Avellan.
Het zou diens schuld zijn dat Rozjestwenski, die
toch na den zeeslag van 10 Augustus wist dat
hij niet meer kon rekenen op hét smaldeel van
Wladiwostok, geen beschikking kreeg over een
grooter aantal schepen voor de vorming van zijn
Oostzee-eskader. En men vraagt, zoo zegt de
correspondent, of het niet eenvoudiger geweest
zou zijn, het vertrek der Oostzee-vloot nog uit
te stellen, in plaats van een vloot te laten ver
trekken die thans onvoldoende genoemd wordt.
De Japanners hebben, volgens den Peters-
burgschen correspondent van de New-York He
rald, te Liao-jang een volledig ingerichte werk
plaats gebouwd voor het herstellen van geschut.
De groote kanonnen die in de jongste gevech
ten beschadigd zijn, worden daar nu weêr in
orde gemaakt.
Dezelfde correspondent zegt dat de Japanners
een kwartiertje met een rijken buit terug en
werd met een vroolijk hoezee ontvangen. De
vogels kenden niets van de vijandschap der
menschen, daarom had elk schot danig onder
hen huis gehouden. Ze werden haastig ge
plukt en gebraden en leverden een na,maal, welks
smakelijkheid den kapitein weder in goed hu-"
meur bracht.
„Ge zijt een kranige kerel, Charley", blufte
hij. Ik kon zoo'n sfchietding net houden, zoo
ik welde, ik schoot toch niets, daarvan ben
ik vast overtuigd. Een riem slaan durf ik te
gen den beste, maar een stuk wild schieten,
hindat is toch een heel ander ding. Zeg
eens, Charley, zouden er hier aan bak- of aan
stuurboord wel menschen wonen?"
„Ik denk 'twell"
„Van welk soort?"
„Natuurlijk Maleiers. Gij weet toch, dal de
meeste Pomatu-eilanden bewoond zijn 1
„Dat weet ikmaar of er buurlui zijn, dat
is voor ons thans hoofdzaak."
„Best mogelijk. Toch geloof ik, dat Hout en
Miloradowitsch, waartusschen wij ons waar
schijnlijk bevinden, bewoners hebben."
„Is 'teen gevaarlijk volk?"
„Zij zijn mceslal wilden, en men vertelt, er
zelfs bij, dat er onder hen nog menscheneters
gevonden worden."
(Wordt vervolgd.)
