Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Het oproer in Petersburg.
28ste Jaargang.
Dinsdag 24 Januari 1905
No. 8112.
feuilleton.
AVONTUREN.
Gezondheid in de School.
Algemeen Overzicht.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland ƒ2.— per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels 0.77 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 12l//2 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeel ingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk ad vertieren worden uiterjst bil
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
ii.
(Slot.)
Dr. Le Gendre nu, vergeleek de school bij een
organisme, waarvan alle deelen solidair zijn en
op elkaar inwerken. De onderwijzer wordt in
zijn arbeidslust geschaad, als hij eenigen nadee-
ligen invloed van den kant van de kinderen moet
vreezen, en omgekeerd mag er van hem geen
gevaar voor de leerlingen uitgaan. De relatie
is intiem genoeg om de mogelijkheid niet denk-
beeklig te maken. Le Gendre staat op het stand
punt dat het gevaar ook bij tuberculose wel
degelijk bestaat: een tuberculeuse onderwijzer be
hoort. niet voor de klasse. Het zal er op aan
komen, dunkt ons, in welke mate de man tu
berculeus is. Voor het woord alleen behoeft
niemand op de vlucht te gaan. Maar bij een
lijder in een eenigszins gevorderd stadium komt
zeker de vraag aan de orde of hij gehandhaafd
mag worden. Het is ook niet alleen een kwes
tie van besmettingook de welstand heeft zijn
rechten. Bij een anderen vorm der tubercu
lose, den lupus, komt dit nog duidelijker uit.
Het. gevaar voor de kinderen is daarbij vermoe
delijk niet groot. Zou men daarom een onder
wijzer, die in ernstige mate aan lupus leed, maar
steeds voor de klasse willen laten staan?
Bij de behartiging van de gezondheidsbelan
gen van het schoolkind wordt natuurlijk ook aan
stonds aan de overlading gedacht. Het ver
slag vermeldt, dat in de discussie over een voor
dracht over dit onderwerp met nadruk gewaar
schuwd werd tegen overdrijving in de vereen
voudigingsbeweging. Een dergelijke waarschu
wing vonden wij ook in een voordracht zelve
van een directeur van een gymnasium. Diens
conclusies warende overlading der jeugd is
feitelijk bij lange na niet zoo ernstig, als dik
wijls beweerd wordt, en de schuld van wa»t er
van bestaat treft veel minder de school dan de
andere opvoedingsfactoren, het gezin en het
leven.
Het doel zeker velen genoegen dat dit eens
uitdrukkelijk gezegd is, want, wij moeten zeker
in die richting wat voorzichtig zijn. Die ver
eenvoudigingsbeweging is overigens zoo goed,
dat het jammer zou zijn als men ze door over
drijving ging schaden. Dikwijls krijgt men den
indruk dat. het meer aankomt op de wijze waarop
men den schooltijd voor een kind besteedt, dan
op dien tijd zeiven. Als men het bedaard aan
pakt, kan een kind heel wat verdragen zonder
dat het er hinder van heeft. Het gaat er mee
als met den volwassene in zijn later leven. Dat
iemand het druk heeft zal hem niet hinderen,
maar wel het gevoel dat hij met al zijn werken
zijn taak toch niet afkrijgt. Een mensch heeft
te veel te gelijk aan zijn hoofd, en hij kan het
niet mier baas worden. Dat is het wat hem
knauwt, niet het werk zelf. Zoo is het ook met
het kind. Laat het gerust flink werken, als men
maai- zorgt dat het bij1 blijft en dat alles goed
Een Oost-Aziatische vertelling.
18)
„Ze houden elkander gezelschap op den Oce
aan, een mijl of wat achter ons. Ik heb ze over
boord geworpen.
Juffrouw Stretton lachte met meer harte
lijkheid dan ze nog aan den dag had ge
legd.
„Wel", nep ze uit, „dat is eene aardige ge
daanteverwisseling in den maneschijn."
Neen ik ben niet de bediende van mijn
heer He'mster. Hij heeft mijne kennis noodig
van de Oostersche talen en mijne ondervinding
van deze streken. Daarvoor betaalt hij mij
doch ik ben evenmin zijn bediende als bijvoor
beeld een advocaat die van een cliënt zou zijn,
die hem zijne zaak toevertrouwt. Ik ga nog
verder en zeg, dat ik een gentlemen ben en
derhalve de gelijke van mijnheer Si las K. Hem-
ster, of van wien ook."
„Gij meent zijn meerdere en niet zijn ge-
„Met uw verlof juffrouw, ik meen niets der-
IJlt uwe manier van doen zou men dat toch
afleiden. Maajr is uwe les afgeloopen."
bezinkt. Dan geeft men het veel meer het ge
voel van rust, dat hem gezond en frisch en goed
in evenwicht houdt, dan door een heele serie
van vrije uren, ter opfrissching van weinig school
uren, maar waarin het meer krijgt dan het goed
verteren kan. „Nooit moest vergeten worden,
dat hoogere ontwikkeling een bezit is, dat
slechts door ingespannen geestesarbeid te ver
krijgen is."
Zóó is het. Het kind moet leeren zijn her
sens te gebruiken, want liet heeft ze noodig in
zijn later leven, hoe langer hoe meer. Het moet
zóó worden dat het de groote vraagstukken, waar
om het gaat in het leven, leert overzien en er
niet met een open mond tegenover heeft te staan,
zonder er iets van te begrijpen. Maar wij moe
ten het zóó maken, dat het dit kan. Het de
gelegenheid geven om alles te ontwikkelen wat
in hem zit, alles wegnemen wat hem hindert.
Dat was de groote gedachte, die bij alles wat
op het congres gezegd werd, op den voorgrond
drong. Niet altijd even duidelijk nog, want de
geheele zaak is nog betrekkelijk nieuw en nog
te veel in wording, maar de weg werd toch
aangewezen, en op den duur zal hij wel scher
per worden afgebakend.
Zooals wij er naar streven het lichaam te ster
ken en het weerstand en kracht te geven tegen
de ziekmakende invloeden die het van buiten
bedreigen, moet, omgekeerd, op de vatbaarmaking
voor goeden invloed ons doel gericht zijn. Daar
toe strekt onze zorg voor het schoolgebouw en
al wat er in i.s, en voor de omgeving waarin
het staat. Ook het streven, dat zich meer en
meer blijkt te openbaren, om wat gelijkwaardig
is bijeen te brengen en te scheiden wat onge
lijk is. Achterlijke kinderen moeten afzonderlijk
opgeleid worden, maar ook mismaakte en in an
der opzicht gebrekkige en ziekelijke als zij voor
het onderwijs bijzondere eischen stellen, opdat
zij niet ten achter raken en de anderen niet tegen
houden. In gelijke richting werkt verder de in-
dividueele zorg voor het kinderlijk organisme,
voor reinheid en zindelijkheid op eigen lichaam,
voor al wat maakt dat het ongehinderd den in
vloed van den onderwijzer op zich zal kunnen
laten inwerken. Een ander van onze landge-
nooten, dr. Steyn Parvé, wees op hetgeen voor
het flinker maken van het lichaam door een
goede ademhalings-gynmastiek kan verkregen wor
den. Ook zonder dat de school zich te veel
gaat bewegen op het terrein van het huisgezin
en het ouderlijk gezag, wat velen vreezen, kan
in dit opzicht nog genoeg gedaan worden.
Vooral ook, ten slotte, voor de ontwikkeling
van het kind buiten de eigenlijke lesuren. Hier
staan wij feitelijk nog geheel aan het begin, en
valt schier alles nog te doen. Aan een goede
systematische beoefening van de gymnastiek en
do lichaamsoefeningen in de school zijn wij nu
niet zoo geheel vreemd meer, al zijn wij nog
ver verwijderd van wat daarvoor bijvoorbeeld
in het Noorden wordt gedaan. Maar aan een
ander groot belang, de stelselmatige b e o e f e-
„Ja. Aan het woord."
„Dan moet ik u doen opmerken, dat Silas
K. Hemster, gelijk gij hem betitelt een echte
gentleman is in den vollen zin van het
woord."
„Heet hij dan zoo niet?"
„Ja, maar de wijze, waarop gij zijn naam
uitspreekt is min of meer stuitend."
„Wel, komaan! Dat is toch zeker maar ver
beelding geweest. Ik heb den grootsten eerbied
voor mijnheer Hemster."
„Zoo." Dat doet me genoegen en ik zal u
ton betere rede voor die meening geven dan
ge door eigen waarneming hebt kunnen ont
dekken. Mijnheer Hemster is misschien niet
sterk in boekengeleerdheid, doch des te meer
in kennis van de menschelijke natuur. Hij is
de beste der menschen, vriendelijk, belangstel
lend in het lot van andersn en altijd rechtvaar
dig. Hij was de vriend mijns vaders, die nu he
laas niet meer in leven is. Ze zijn samen op
school geweest. Mijnheer Hemster is rijk ge
worden, mijn vader arm gebleven. Dat had vol
strekt geen invloed op hunne vriendschap, die
mijnheer Hemster overbracht op mij, de doch
ter van den eenvoudigen predikant. Indien ik
wilde aannemen, wat zijne edelmoedigheid mij
z°u willen geven, zou hem niets te veel zijn.
En hij betaalt mij veel meer dan ik waard
ben. Ilij is eenvoudig en oprecht, geduldig en
vriendelijk. „Geduldig en vriendelijk" herhaalde
ze met een lichte trilling in hare stem. „Een
n i n g van hel lichaamsspel doen wij nog
niets.
24 Januari.
2000 D00DEN, 5000 GEWONDEN.
PETERSBURG EN MOSKOU IN STAAT
VAN BELEG.
PETERSBURG, 23 Jan. Er zijn, volgens offi-
cieuse berichten 2000 dooden en 5000 gewonden.
De stakers trachtten de poort van het paleis te
forceeren. Het gerucht loopt, dat de Tsaar ver
trokken is naar Peterhof, 29 kilometer van Pe
tersburg gelegen.
De arbeiders maken zich meester van het am-
raunitiedepot en de dynamietfabriek. Zij werpen
barricaden op en vervaardigen bommen. De ver
koop van petroleum is verboden uit vrees, dat het
paleis in brand zal gestoken worden.
Gappon is door een kogel in de borst gewond.
De magazijnen zijn geplunderd. Men vreest dat de
stad in brand gestoken zal worden. Moskou en
Petersburg zijn in staat van beleg verklaard.
DE KEIZERIN-WEDUWE AAN HET HOOFD
DER TROEPEN.
PETERSBURG, 23 Januari. Petersburg geleek
dezen morgen op een veroverde stad. Soldaten
waren in de straten gekampeerd en lagen om de
wachtvuren pret te maken.
Nog verneem ik, dat de kozakken eerst poogden
het opdringende volk met de vuisten terug te
drijven, toen dit niet hielp schoten zij op de
menigte. De arbeiders vluchten, doch de studenten
hielden stand en verzorgden de gewonden.
Het garnizoen staat onder bevel van grootvorst
Wlademir: vandaar dat het volk dezen Zondag
»Wlademirs rooden dag" noemt.
Er is een algemeene kreet om wraak. Een jong
officier, die in een slede voorbijging, werd door
een goedgekleede dame geslagen. Het volk sleurde
hem uit de slee, rukte hem zijn sabel en mantel
af en mishandelde hem.
De Wassiliwijk is gebarricadeerd niet ladders
wagens en vaten. De arbeiders plunderden het
politiebureau.
De militairen vernielden de barricades. Een
vrouw, gewapend met een sabel, ontwapende bij
een verwoed gevecht van man tegen man een
officier. De menigte plunderde de winkels.
Groote branden woeden bij het Marsam-station.
De stakers hebben een sigaretten-fabriek, waar
de arbeiders weigerden te staken, in brand ge
stoken.
20.000 arbeiders, zijn 25 mijlen van Kolgsino,
het fabrieksplaatsje, opgerukt. Bij de Moskou
poort werden 6 salvo's gelost, waardoor meer
dan 1000 personen werden gedood en 1500
gewond.
De keizerin-weduwe kwam met haar kozakken-
regiment van Gatchina naar het Anitichoff paleis.
edel mensch in alle opzichten."
„Waarde juffrouw Stretton, zeide ik, „wat
ge daar vertelt, strekt zoowel uzelve als mijn
heer Hemster tot eer. Het spijt me echter meer,
dan ik u kan zeggen, dat. ge mij verdenkt hem
niet genoeg gewaardeerd te hebben. Hij heeft
me, om zoo te spreken, opgeraapt van de stra
ten van Nagasaki, zonder de minste aanbeve
ling of een enkel regeltje van inlichting."
„Wat heb ik u gezegd, hij kent de menschen,
al is hij niet wetenschappelijk ontwikkeld, en
en het pleit in uw voordeel, dat hij u zoo maar
heeft opgeraapt, gelijk ge het uitdrukt. Indien
hij dat niet gedaan had, wees er zeker van,
da,t ik niet zoo veel tijd aan u zou besteed
hebben als van avond. Doch zijne snelle keus
had u een beter inzicht, moeten geven in zijn
karakter, dan ge schijnt te hebben."
„Daar begint ge weer, juffrouw Stretton. Wat
heb ik gezegd of gedaan, hetwelk u doet ver
onderstellen, dat. ik mijnheer Hemster niet den
grootsten eerbied toedraagt?"
„Dat. is moeilijk aan te geven. Er was iets
in uwe houding, aan het ontbijt, hetwelk er
mij toe leidde. Iets teruggetrokkens, iets hoog
hartigs, hetwelk zeide, zoo duidelijk als ooit
woorden het kunnen, dat ge het gezelschap
ver beneden u achtet."
Ik kon niet nalaten luidop te lachen en was
op het punt, haar het ongerijmde van ha#r
beweren ,onder het oog te brengen, toen ze op
«ars met verschrikte stem zeide
Zij reed Zaterdag herhaalde malen langs het
Newskiprospect, toonde geen vrees voor het volk
te koesteren en gaf aldus het voorbeeld aan den
Tsaar.
Gappon was van plan de telegraaf- en telefoon
lijnen door te snijden. Hij ontsnapte ongedeerd
tijdens en fusillade bij Poetiloff.
Hij arbeidt nu vanuit een schuilplaats, en schreef
aan de arbeiders, datzij van heden af geen keizer
meer hebben, daar het onschuldig vergoten bloed
tusschen hem en het volk staat. Daarom, leve
het begin van den strijd van het volk voor de
vrijheid. Mijn zegen zal u morgen vergezellen bij
het wanhopige gevecht.
De soldaten, die weigerden te schieten op de
St. Nicolaasbrug. werden onmiddellijk gearresteerd.
MARINE-SOLDATEN WEIGEREN OP TE
TREKKEN.
AANSLAG OP GROOTVORST SERGIUS.
PETERSBURG. 23 Januari. Er zijn, volgens
officieuse berichten, drieduizend dooden en twin
tigduizend gewonden. De revolutionairen moeten
verscheidene honderden met dynamiet gevulde
bussen-uit eene fabriek weggenomen hebben.
Het gezin van de Tsaar is in Peterhof, de Tsaar
zelf in Tsarskoie-Selo. De marine-infanterie heeft
geweigerd tegen de arbeiders op te trekken. Er
is een aanslag op grootvorst Sergius gepleegd.
GAPPON, DE LEIDER DER STAKERS.
PETERSBURG, 23 Januari. Volgens mededee
lingen van ooggetuigen is George Gappon, die aan
den tocht naar den triomfboog van Narwa deel
nam, ongedeerd gebleven. De optocht werd hier
op 15,000 man geschat. Er waren nog twee
geestelijken bij, in ornaat met het kruis in de
hand, en behalve heiligenbeelden en kerkelijke
standaarden, droeg men ook een portret van den
Tsaar. Gappon was door zijn lijfwacht omringd,
hij droeg een eenvoudig geestelijk gewaad zijn
ornaat zou hij eerst aandoen als hij het gebouw
van den rijksraad bereikte, van waar men onge
hinderd over de Morskaja naar het plein voor
het keizerlijk paleis dacht te kunnen trekken. Het
volk liep voort onder het zingen van het lied
God, red Uw getfouwen, schenk zegen aan onzen
orthodoxen keizer! Toen weerklonk het bevel om
vuur te geven. Bij het salvo werd het portret van
den keizer door de kogels doorboordde geeste
lijke die voorop liep werd gewond. Gappon, die
zich evenals de anderen op den grond geworpen
had, kroop naar een naburig huis en trok daar
een burgerlijk gewaad aan. Hij wist zoo te ont
komen,
Vele arbeidersvereenigingen en arbeiders clubs
hielden gister-avond vergaderingen, waarin be
sloten werd de gestelde eischen te handhaven
voorts werd besloten plundering en beschadigin
gen van eigendom tegen te gaan.
Een beeltenis van den Tsaar werd gisteren in
een arbeidersclub onder beleedigingen vernield;
de beeltenis van de keizerin werd niet beschadigd.
Gistervoormiddag elf uur werden op telegrafisch
medegedeeld besluit van den minister van Bin-
nenlandsche Zaken allé arbeidersclubs en verga
derlokalen van arbeidersvereeniging gesloten.
„Stil, daar is juffrouw Hemster". Ik wendde
mij om en zag genoemde dame op het dek
verschijnen.
VII.
We hielden koers naar het westen, zoodat
de volle maan van ter zij de gedaante ver
lichtte, welke op ons toetrad en ik moet beken
nen nooit bevalliger verschijning te hebben ge
zien, dan die, waarop mijne oogen thans rust
ten. Ze was gekleed niet onberispelijke smaak
het gedeelte zichtbare gelaat vertoonde eene
uitdrukking van kinderlijke eenvoudigheid, en
onschuld, tegelijk met. de heerlijkste schoonheid
der vrouw. Geen rimpels ontsierden nu liet
blanke voorhoofd, om de fijn besneden lippen
zweefde een glimlachje van onbeschrijfelijke be
valligheid.
„Wat een heerlijke avond," riep ze, bij ons
stilstaande. „Maar vindt ge het niet een wei
nig koud? Ik denk dat ge snel gewandeld hebt
en dus de verandering van temperatuur niet
gevoeld. Och, Hilda, lieve, zoudt ge even naar
mijn kamer willen gaan en dien witten doek van
mij halen?"
„Ik zal hem u dadelijk brengen," zei juffrouw
Stretton, heengaande.
Juist toen ze aan de trap was gekomen, klonk
er een zacht, welluidend lachje in de stilte van
den nacht.
(Wordt vervolgd.)
