Dagblad voor Schiedam en
28ste Jaargang.
Dinsdag 14 Februari 1905.
No. 8130.
r-\
FE UILLETON.
AVONTUREN.
Algemeen Overzicht.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen,**en
kost voor Schiedam per 3 maanden ƒ1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland ƒ2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 1—6 regels ƒ0.77 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 12 i/a cent-
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk ad ver tee ren worden uiterstj bil
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 30.
DeXhristelijke Historische Partij in het
rechtsche partijverband.
De Tijd wekt die christelijke kiezers op, het
oog niet te sluiten voor het zwakke punt .in de
linie der christelijke partijen. Er is in die linie
een vleugel, die maar zwak verband houdt met
het gros der strijdmacht.
„Men kent de gebeurtenissen, die zich in dc
christelijk-historische partij hebben voorgedaan,
schrijft De Tijd. „Van zeer onbetrouwbaar in
1897, is zij; in 1901 omgeslagen tot betere ver
standhouding met de verbonden anti-revolution-
naare en christelijke partijen; en sedert dien had
eene nog nauwere aaneensluiting plaats, waarbij
eene fractie dier partij, onder leiding van de
he eren dr. De Visser en mr. Verkouteren, zich
min of meer samensmolt met de vrij-antirevo-
lutionnaire groep van jhr. De Savomin Lohman.
Bij deze laatste beweging is in onze kringen
wel wat veel uit het oog verloren, dat het hier
slechts gold de toenadering, niet van de Chris
telijk-historische partij, maar van een deel daar
van, de zgn. Hollandsche fractie. Do Friesche
groep, van het type Schokking, bleef eene meer-
zelfstandige, ietwat wantrouwige houding aan
nemen; en de Utrechtsche, van dc kleur Brons
veld, toonde zich meer dan ooit vijandelijk ge
zind tegen de samenwerking der christelijke par
tijen.
Nu is het een verblijdend feit, dat de Utrecht
sche fractie, al laat haar aanvoerder ook luide
stemme weerklinken, weinig volgelingen telt; en
Vooral sinds de opzienbarende staatkundige be
keering van zijn vriend, ds. Simon Buytendijk,
mag met meer recht dan ooit op ds. Bronsveld
het meer Hollandsch dan hoffelijk gezegde worden
toegepast: dat hij „in zijn hemd" staat.
Anders is 't evenwel met de Friesche Christe
lijk-historischen gesteld. Dezen zijn nog niet van
zienswijze veranderd. Evenwel de z.g. Friesche"
Christelijk-historischen vormen huiten Friesland
slechts de minderheid hunner partij. Zij mogen
als enkelingen hunne stemmen in de bussen der
verschillende districten kunnen doen gelden, op
het beleid der Christelijk historische kiesvereeni-
gingen buiten Friesland oefenen zij geen over
wegenden invloed uit.
Anders staat het echter in Friesland zelf. De
Bond van Christelijk-historische kiesverenigin
gen in Friesland beschikt over een groot le
dental en vooral over veel invloed op de tal
rijke kiezers van Hervormde belijdenis in dat ge
west.
Deze partij, zegl De Tijd, is niet geestdrif
tig Vóór het beleid van het huidig ministerie.
Vooral de Hooger-Onderwijs-wet, waarbij de
Gereformeerde universiteit gunsten, den Her-
Vormden theologiie-professoraten aan de openbare
hoogescholen eene minbeduidonde rol was toe
bedacht, hoeft haar geprikkeld. Nu weigert deze
partij wel is waar geen, samenwerking, maar zij
biedt ze slechts aan voorloopig en voor
waardelijk.
Een Oost-Aziatische vertelling.
Voorloopig wil hier zeggen: gedurende het eerst
volgende vierjarig tijdvak; voorwaardelijk heelt
dezen zin: dat de christelijke meerderheid reke
ning houde met hare wenschen.
Intusschen is De Tijd van oordeel, dat in dezen
vorm het aanbod van nieuwe samenwerking aan
te nemen is.
Ten slotte meent dit blad, dat de ïriesche
Christelijk-historische partij, ook al wilde ze, nog
niet zoo heel veel kwaad kan uitrichten en de
redactie beredeneert dit aldus
„Van de zeven Friesche Kamerzetels zijn er
drie: Franeker, Schoteriand en Weststellingwerf,
tamelijk vast in linkscbe handen. Snoek, waar
Christelijk-historischen een onbeduidende minder
heid uitmaken, is ook zonder hen, door de aiiti-
revolutionnajren, met behulp der katholieken, te
behouden. Onmisbaar daarentegen is hunne mede
werking in Harlingen, Dokkum en Tietjerkstera-
deel. Welnu, voor Harlingen zit hun eigen lei
der, mr. Schokking; een loslaten, door hen, van
de beide andere districten zou den zetel van
hun eigen vertegenwoordiger in groot gevaar bren
gen. Hierbij komt, dat er voor hen al zeei wei
nig reden is, om niet in Dokkum de lieikiezing
te bevorderen van mr. Van Veen, die, al moge
hij dan ook bij de groèp Lohman zijn aangesloten,
de Friesche Christelijk-historischen zeer nauw in
gevoelens verwant is. En wat betreft Tietjerk-
steradeel, waarvoor ds. Talma thans zitting heeft,
-de omstandigheid, dat deze anti-revolution-
naire voorman zelf een predikant is van de
Herv. kerk, wiens belangen de bond zoo ijverig
voorstaat, zou het bemoeilijken zijner hernieuw
de candidatuur van Christelijk-historische zijde
zeer bezwarend maken. We kunnen ons dus de
door den Bond voorgenomen houding ten volle
verklaren.
Er is dus voor de rechterzijde grond, om de
houding van den Frieseben Bond niet somber
der aan te zien, dan, noodig is.
35)
Gedurende al dien tijd had ik met de min
ste medewerking gehad van dén ouden leer,
die in neerslachtige houding op een der stoe
len zat. Thans keek hij op met een mistroos
tig gezicht en ik kende hem genoeg om e
weten, dat zijne vrees niet hem zeiven, toe
zijne dochter gold. t
„Wilt ge den keizer zeggen", zoo wendde
hij: zich tot mij, „dat we gewapend zijn en
eischen, deze plaats te Verlaten zoo vrij als
we er gekomen zijn?"
„Ik denk, mijnheer Hems ter, dat we beter
doen niet te spreken van onze wapenen, ten
minste niet vóór de minister terug kom y
kunnen dat feit bewaren als onze laatste 10e -
„Wilt ge zoo, goed zijn, juist te doen wat
mijn vajder u vraagt?" snauwde de jonge i an
Hemster mij toe.
„Stil Gertrude", zoo viel de oude ïfian hierop
in. „Mijnheer", voegde hij erbij, handel genj
gij denkt dat het best is.
Nu weidde: ik mij tot den keizer en sprak.
14 Februari.
De oorlog in Oost-Azië.
Eeu nieuw Russisch eskader.
Er komt geen einde aan de Russische eskaders
die naar Ooist-Azië gaan. Na het vertrek van
de eerste afdeeling van het derde smaldeel, (lat
elk O,ogenblik te verwachten is, zal men over
gaan to,t de uitrusting van de tweede afdeeling
van dat eskader. Bet zal bestaan uit de linie
schepen Slawa en Imperator Alexander II, de
kruisers Pamjat-Azowa en Admiral Kornilof, het
mijnenóchip Wolga en 15 nieuwe torpedobooten.
Een zonderling mengelmoes. Want terwijl de
Slawa een splinternieuw slagschip is dat in 1903
Van stapel is geloopen, dagteekent het andere
linieschip uit 1887. De kruiser Pamjat-Azowa
is van 1888 en de Kornilof uit 1887.
De nieuwe afdeeling zal onder bevel staan
van admiraal Birilef, thans havencommandant te
Kroonstad.
hem aan. Ik begon uiteen te zetten, dat Korea
reeds dikwijls in netelige toestanden was ge
weest sedert bet begin van zijn bestaan, maar
dat het gevaar, hetwelk zich thans opdeed, groo-
ter was dan alle vorige. Mijnheer Hemster was
behalve koning in zijn eigen rijk, onder de han
delaars te Chicago een der meest geziene bur
gers van de Vereenigde Staten en dat land
zou zijn laatste cent en zijn laatste soldaat
gebruiken om wraak te nemen over elke be-
leediging mijnheer Hemster of der prinses, zijne
dochter aangedaan. Ik verzekerde, dat de Ver
eenigde Staten machtiger waren dan Rusland,
Dat zou al erg genoeg zijn, doch het ern
stige van den toestand werd nog vergroot, door
mijne aanwezigheid.
Zijne Majesteit, zou zich misschien gelieven
te herinneren, dat. de laatste maal, toen ik de
eer had hem te ontmoeten, zulks was in mijne
hoedanigheid van vertegenwoordiger van een
rijk, hetwelk meer gelukkige oorlogen liad ge
voerd, dan elke andere natie ter wereld. Groot-
Brittannie bleef nooit in gebreke, de beleedi-
giingen te Wreken, éen harer onderdanen aan
gedaan. Doch indien de keizer ongelukkig ge
noeg was, om zich bet misnoegen op den hals
halen van deze machtige rijken, zou hij oor
zaak zijn van zijn eigen ondergang en dien
van zijn volk.
Tot mijn spijt moet ik erkennen, dat al mijne
welsprekendheid nutteloos was en van geen
ha,at. De keizer ploeg maar weinig acht op
Intusschen is aan boord van bet. derde eskader,
volgens hetzelfde Reutex-telegram, muiterij ont
staan. Een officier is door een matroos doodge
stoken. Er zijn onder de bemanning tal van op
roerige geschriften verspreid.
De chaos.
In een telegram over den chaos in Rusland,
hongersnood en ziekte in de provincies, den ern-
stigen toestajul van Koeropatkin's leger enz., zegt
de correspondent van de Daily Telegraph wat
dit laatste betreft:
Van alle kanten worden onthullingen gedaan die
iemand stom van verbazing en de vaderlanders
wanhopig maken. Want zelfs de censoren kun
nen honderdduizend lippen niet doen zwijgen,
en er lekken |thans geheimen uit die, als men
ze met elkaar in verband brengt, niet alleen een
neerlaag, maar een ramp voor het Russisch le
ger voorspellen. Kikilorf, een van de oorlogs
correspondenten, meldt dat de opperbevelhebber
manschappen tot een zekeren dood heeft gedoemd,
zonder de flauwste hoop van den vijand een
klap toe te kunnen brengen. De generale staf
bezit en maakt gebruik van „fantastische kaar
ten waarop bergen noch passen noch dalen zijn
aangegeven, en alles verward is. Overal aan het
ffont wordt men door dezelfde karakteristieke
eigenschappen getroffen'; zorgeloosheid, achteloos
heid, die op haast misdadige wjjze tot gewoonte
geworden zijn. Er is geen liefde voor het werk,
geen levenwekkende geest, geen toewijding voor
de zaak, maar slechts droog; dor formalisme,
ambtelijke betrekkingen, persoonlijke aspiraties
en kuiperijen, en heimelijke machinaties tegen el
kaar. Daarvan zijn wij in Mantsjoerije allen oog
getuigen. Ons leger wordt bestierd door een amb-
ienaarsbent, en dat is de voornaamste oorzaak
van onze nederlagen."
De overmacht die Koeropatkin zelf erkende in
October 11. te bezitten, doet niet langer haren
invloed gelden. De bevelhebbers liggen overhoop,
de manschappen zijn terneergeslagen, de voor
raden zijn sohaarsch ien de natie verlangt naar
een nieuwe bladzijdeSommige regeerings-
mannen dringen aan op vrede met Japan, anderen
viermanen de regeering tot een uiterste poging
ten einde de overwinning aan de troepen van
den Mikadoi te ontworstelen. Enkelen raden aan
te zoeken naar een nieuwen Plehwe, en mee-
nen hem te zullen vinden in generaal Kleighels
te Kiëf.
In Mantsjoerije.
De Russen beschoten ook Zaterdag gedeelten
Van Ojama's centrum en rechtervleugel met ge
schut. Zij strekken hun verdedigingswerken op
hun rechtervleugel uit, zonder op te houden met
het oprichten van een stelling voor 24 kanon
nen te Mentapan. De Japanners hebben bij Hsi-
ëntsjang een afdeeling Russische ruiterij om
singeld, van wie zij er drie doodden en elf
wondden.
mijne bedreigingen.
Toen ik ophield met spreken, antwoordde de
keizer met een paai' zinnen.
Ik wilde ook nog wat zeggen, toen het meisje
er ongeduldig tusschen viel.
„Waar praat gij over? Gij moet mij alles
uitleggen. Ik wilde, dat ge uwe positie in het
oog hieklt, welke die is van vertaler. Ik wensch
niet langer op deze manier in het donker te
worden gelaten."
„Gertie, Gertie," vermaande haar vader „meng
U er toch niet tusschen. Mijnheer Fremorne
zal ons alles wel vertellen op zijn tijd-';
En nu vroeg de keizer zelf, alsof hij half
begreep, waar wij het over hadden, dat ik
aan de anderen zou meedeelen, wat hij ge
zegd had.
ik zal trachten mijne positie niet te verge
ten, mejuffrouw, zeide ik, „en daar de wen
schen van Zijne Majesteit met den uwen over
eenkomt, zal ik trachten, u in het kort mee
te doelen, wat er verhandeld is.
Toen herhaalde ik, wat ik tot den keizer
gezegd had, hetwelk de goedkeuring scheen weg
te dr,agen van den heer Hemster, want nij
knikte herhaaldelijk gedurende mijne uiteenzet-
ting. .'Hi
„De keizer", zoo besloot ik, „heeft weinig ge
antwoord, op hetgeen ik hem heh voorgehou
den. Hij zegt, dat wij vrij zijn, heen te gaan,
uw vader en ik namelijk.
„Wel heb ik ooit —1" nep juffrouw Hem-
RUSLAND.
De Petersburgsche correspondent van de Daily
Chronicle seint weder, dat het bijeenkomen van
een volksparlement binnen twee weken vaststaat.
Ongeveer duizend afgevaardigden zullen bijeen
komen, om in de eerste plaats de noodzakelijkheid
van vrede met Japan en daarna van binnenland-
sche hervormingen te behandelen.
De Standard Verneemt uit PetersburgDe libe
ralen hopen, dat de algevaardigden voor de meer
derheid door het volk gekozen worden. Wanneer
de regeering haar eigen creaturen er heen zendt,
zal het parlement stellig een mislukking wezen.
De drang naar een grondwet dringt meer. en meer
in alle standen door. Zelfs de juristen doen mee.
Te Petersburg hebben driehonderd priesters op
een vergadering over binnenlandsche hervormin
gen gesproken. Er werd eên heftige rede tegen
Pobjedoiiostsef gehouden, gevolgd door een leven
dige beraadslaging. Ook de toonéelspelers nemen
aan de beweging deel. De hoogescholen staken
over het geheele rijk, kraentens een overeenkomst
tusschen professoren en studenten om de lessen
niet te hervatten voor du Tsaar een grondwet
heeft gegeven. i
De Petersburgsche correspondent van de Daily
Telegraph hangt een treurig tafreel op van den
toestand in het binnenland, en oVer dien in Man
tsjoerije. Epidemieën dreigen binnenslands en de
zemstvo's zijn onmachtig er maatregelen tegen
te nemen. De Siberische spoor gebleken is niet
genoeg leeftocht voor het leger daar te kunnen
aanvoeren.
OOSTENRIJK-HONGARIJE.
Over het gehoor dat Trans Kossuth bij den
Koning heeft gehad, werdt nog nader gemeld dat
Z. M. hem aansprak in hel tlongaarsch en het
Fransclr. Kossuth aanvaardde met den middagtrein
de terugreis. Onderweg kwam te Pressburg graaf
Aponyi in de coupé en beiden hielden een samen-
spreking. Kóssuth zal graal' Andrassy verslag doen
van het gehoor, en deze zal vandaag naar Weenen
gaan, óm de onderhandelingen voort te zetten.
Over hetgeen hij met hij met den Koning bespro -
ken heeft, vertelt Kossuth dat Z. M. een uiteen
zetting heeft gegeven van het standpunt der oppo
sitie ten aanzien van scheiding van tolgebied,hervor
ming van het kiesrecht en de eischen voor het Hon-
gaarsche leger. Terwijl de oeconomische afscheiding
van Oostenrijk en de uitbreiding van het kiesrecht bij
de kroon op geen bijzonder verzet stuiten, moet
de monarch bezwaar maken tegen de militaire
concessies.
Hofkringen vertellen nog dat Kossuth op den
Koning een zeer gunstigen indruk heeft gemaakt.
PORTUGAL.
De nieuwe Kamer van Afgevaardigden bestaat
uit 113 ininisterieelen, 33 conservatieven, 3 libe
ralen, 2 onafhankelijken en 2 nationalisten. De
telling van de stemmen is nog niet afgeloopen te
Lissabon en Oporto.
ster ujt, terwijl ze de handen in, de hoogte
hief en ze niet een gebaar van hulpeloosheid
in' haar schoot liet vallen.
Op dat oogenblik keerde de minister terug
en deelde, na de noodige huigingen en plicht
plegingen te hebben gemaakt, aan Zijne Alajes-
tieit mede, dat de wachten verdubbeld waren
en maatregelen genomen om niemand in oi uit
den, omtrek van bet paleis te laten gaan.
Ik herhaalde aan Hun Woe de waarschu
wing, welke ik aan zijn meester had gegeven;
doen ze scheen weinig indruk op hein te ma
ken. Hij. zei alleen, dat de. audiëntie thans
was geëindigd en dat hij het genoegen zou
hebben, ons naar onze vertrokken terug te ge-
'"hu"' scheen vreemd 'hij onze terugkomst juf
frouw Stret.ton rustig te zien zitten lezen in
een hoek dat Ze van het jacht had medege
bracht, terwijl de Japansohe jongen de kopjes
gereed zette voor de thee op een kleine tafel
bij haar.
Ze keek op met een vriendelijke glimlach
toen wij binnentraden en zeide:
„Wat zijt, gijlieden lang weg geweest. De
audiëntie was zeker naar uw zin?"
(Wordt vervolgd.)