Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
r» ««"m&ZZiïrm'
Cri' ri
28ste Jaargang..
Zaterdag 4 Maart 1905.
No. 8146.
TWEEDE blad.
Ons Christelijk Ministerie.
LtereGgr00teteplagerS -hT^?
Gemengd Nieuws.
-»dol on schcopLn'S, Tri Ti
Ï^TóTST.^^ noodir ondicht
TVt KI ABONNEMENTSPRIJs7
kost voor SchiedamnpeidTmta'ndUeng7rierd Z°n" Feestdagen> en
week 10 cent. Franco ner !t!! I Per maand 4o cent en per
Afzonderlijke numrJIers'Tcenr' g6h<5el Nederland>2- per kwartaal.
Abonnementen worden dao-elnir»
straat 50 en bij alle Boekhand aanS(;aomen aan ons Bureau: Boter-
n' Postdirecteuren en Brievengaarders.
Als 'tKuiten woedt, is 'tbinnen zoet
toeolr" del1 dichter C»ls «ter van
Het woedt buiten, van den kant <W
non niot v«I, schieten geen "b™ H ,Wb*-
kasteel staat overeind en zii rV re§et'r-
A«n, se portmt lkn hle "«nstvallon wor-
li&rÏÏfeot Z do
brPn groot» tegenvaller geweest 7 c
brengen er niets van terecht ze =i T'
m het honderd" zoo wlrd 6n b°C'
gcprofotoenl. si 1ZiT V*™*» k»'
Torw^'lbij S^ngtt8
als enkel liberalen kan» v, !a g ?Q0 goed
hoeren Lely en foil benoemingen der
van legislatieven oogst, fa die klacht gegrond?
numstei Goeman Borgesius. En waarlijk deze
mocht zwijgen Niet dat n;
arbeid is t l- V J m 2,->n m""steriëelen
f f 18 te kort geschoten; maar bij zijn al'
no menW0ea belan«riike wetten (we
w^,eno Wonin§wet' Kinderwet)
^ngenomen, maar nog niet ingevoerd. En
oi cie invoering kon het ministerie-Kuyper—
Bergaosius zorje»; oot vo„ onko2,pr
daarmede gepaard gaa.n.
Maar aangenomen voor een ooeenbliV a ,i
legislatieve oogst van 1901-'04 ruimer had LÏ
nen zijn dan kan op oorzaken gewezen worden -
e obstructie a tout prix'door sommige leden
der Linkerzijde in de Tweede Kamer gevoerd-
de misdadige woeling" van Januari en April
1W; het afsterven van twee ministers; de ver
achte langere aanwezigheid van de ministers
m de Sta ten-Generaal, nu deze zooveel langer
vergaderen enz.
Aangenomen voor een oogenblik zeiden wij,
want in werkelijkheid ligt een vruchtbaar vier
jarig regeermgstijdperk achter ons. Het is zeker
vaar niet alles, wat in de Troonrede van 1901
beloofd werd, is afgedaan, maar het Kabinet
ga m die troonrede geen program tot 1905,
och een algemeen regeeringsprogram, en dit
program vorderde een breede reeks van wetsont
werpen.
En dit program is afgewerkt. Aangenomen
door, in behandeling bij de Staten-Generaal, öf
ingediend zijn de ontwerpen, die. in de Troonrede
Van 1901 werden aangekondigd.
Onder de tot stand gekomen, wetten neemt ze
ker de Drankwet, een eerste plaats in. Een ze
kere dr. A. van Raalte mocht dezer dagen te
Dordrecht „geestig" zeggen„De Drankwet maakt
over het geheel den indruk van vervaardigd te
zijn door een dronken geheel-onthouder", die
wet bevat ontzaglijk veel goeds, en alleen felle
partijhaat keurt ze af. Wie zal bet niet toe
juichen, dat alle hasard-spelen, ook „quasi-on-
schuldige, op plaatsen van „vergunning" ver
boden zijn? Dat de vrouwenbediening tot de
historie behoort; dat in koffiehuizen enz. geen
loon meer uitbetaald mag wordendat twee uur
voor en na. eiken openbaren verkoop in plaat
sen van „vergunning" niet getapt mag worden?
Dat de wet aan B. en W. de bevoegdheid geeft
in bepaalde omstandigheden de herbergen te slui
ten? Dat aan geen personen van slecht levens
gedrag „vergunning" mag worden verleend?
Men zou moeten zeggen: allen, van welke po
litieke kleur ook, wien het welzijn van Neder-
PBIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels ƒ0.77 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 121/2 cent'
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herh aaldel ij k a d v e r t e e r e n worden uiterst
lijke overeenkomsten aangegaan.
b i 1 -
Telefoonnummer 85. Postbus 110. 39.
land ter harle gaat, moesten voorstemmen, 't
Mocht wat. Op één stem rechts en één dito
links na, was de eindstemming zuiver parfij-
zaak.
Ging het niet evenzoo bij de Wet op het Hoo-
ger Onderwijs? Die wet bedoeld onrecht weg
te nemen, en er recht voor in de plaats te
zetten, "t Was weer mis bij de mannen van
Links. Zij, en zij alleen moesten recht hebben;
bij de liberalen zou, het monopolie blijven heer-
schen. En de eindstemming over de Wet zei
weer: links tegen rechts. En de toen nog li
berale Eerste Kamer verwierp hel ontwerp, waar
mede een belangrijk stuk legislatieve arbeid voor-
loopig te niet gedaan werd. Voorloopig althans.
Belangrijk zeker ook zijn de wetten, die de
vrijmaking van het lager- en middelbaar onderwijs
ten doel hebben. Daar is over die wetten heel
wat geschreven, over die op het Lager Onder
wijs niet het minst. En nog staan dagelijks de
liberale bladen vol van verslagen over verga
deringen, waarin die wet-Kuyper afgebroken
werd, De dagen van feilen strijd, zooals we die
in 1888 en '89 beleefd hebben, zijn terugge
keerd, De liberalen hebben niets geleerd en zijn
niets vergeten. Zij zijn de onverzoenlijke geble
ven. Alleen hun school zal rechten hebben, de
bijzondere enkel geduld worden. Hoogstens zijn
zij zoo „welwillend" aan de bijzondere school
de subsidie te laten, die aan deze bij de Wet
gewaarborgd is.
Bij de onderwijs-kwestie, die zoovelen in den
lande scheidt, willen ook wij ditmaal van ons
Christelijk Ministerie scheiden. In een vol
gend artikel komen we op de werkzaamheden
van het ministerie-KuyperBergansius terug.
De oudste vrouw in Nederland is
mavr. de wed. AbrahamsWijnberg, te Kampen,
die 12 Maart haar 106en verjaardag hoopt te
herdenken.
Een zeeschip in Haarlem. Sedert een
paar dagen licht in lipt Noorder-Buitenspaarne te
Haarlem aan de «Werf Conrad" in reparatie de
stoomtrawler Holland VII.
Deze zeestoomboot kwam aldaar binnen met een
diepgang van 12 voet, waaruit blijkt, dat deze
stad voor flinke zeeschepen is te bereiken.
Het is ook een verblijdend teeken voor onze
industrie en de directie der «Werf Conrad", dat
verschillende reederijen thans l^iey haar groote
schepen laten repgr-seren.
Ook in het al'geloöpen jaar kwamen verschillende
Stoombooten binnen om aan deze werf of die der
flrma Jacobs machines of ketels in te nemen.
{Opr. Hrl. tri.)
Visschers gezinnen. Men bericht uit
Velzen Kort na den laatsten Octoberstorm, die in
zooveel visschersgezinnen rouw en zorg bracht, be
sloten eenige personen alhier pogingen in het werk
te stellen om ook in deze gemeente, zooals reeds
elders, op te richten een vast fonds, waaruit bij
eventueele zeerampen, achterblijvende, hier wo
nende betrekkingen van visschers en zeelieden
on eisteund zouden kunnen worden. Deze zaak
mag thans geslaagd heeten. Er is een zeker be-
raD as giondslag van het fonds bijeengebracht
en er heeft zich een vaste commissie tot beheer
gevormd.
Het behoeft nauwelijks betoog, dat een dringen
de publieke waarschuwing tegen het aanwenden
tegen dit zware vergift hoogstnoodzakelijk is, ten
einde zoo algemeen mogelijk de verspreiding de
zer gevaarlijke stof tegen te gaan.
Niet alleen dat een groot gevaar dreigt, door
deze bussen in keukens, kelders enz. voorradig te
hebben, doek ook de verspreiding van het vergift
in den bodem is ten zeerste te vreezen met het
oog op schadelijke gevolgen, zoowel voor het
bodemwater als bij het inademen bij het verstui
ven, na indroging aan de lucht.
Jlet komt ons onbegrijpelijk voor hoe de invoer,
resp. de verkoop van een dergelijk zwaar vergift
voor huishoudelijke doeleinden toegestaan kan
worden, en wij achten onverwijlde maatregelen
van regeeringswege dringend noodzakelijk, ter
voorkoming van verdere verspreiding van een zoo
terecht algemeen gevreesde stot in de huishouding,
of in de onmiddellijke nabijheid van woningen.
Aardbeving. Uit Curacao wordt van 10
Februari gemeldGisteren-ochtend, eenige minu
ten na 6 uur, werd alhier een vrij hevige schok
van aardbeving gevoeld in de richting, naar men
meent, van het zuiden naat' het noorden. Ver
scheidene personen zeggen in den nacht tegen 11
uur een lichteren schok gevoeld te hebben.
toor der mijn. Blijkbaar groef hij zoo lang met
het gebroken mes, tot hij in staat was, den steen
los te rukken, om er daarna in blinde opgewon
denheid mede te rennen naar het kantoor. Het
bericht van de vondst werd onmiddellijk naar Jo
hannesburg geseind en veroorzaakte den volgen
den dag overal ter wereld een enorme stagna
tie.
De Engelsche bladen berichten, dat het plan
bestaat, een inschrijving te openen door het ge-
heele Britsche rijk en zijne koloniën, ten einde
een som van ƒ6.000.000 bijeen te brengen, om
daarvoor den steen te koopen en dien aan koning
Eduard Vil ten geschenke aan te bieden. Vermoe
delijk zal dat plan niet in verwezelijking gaan.
Na korter of langer tijd zal de steen wel hierheen
komen om te worden gekloofd en verder verwerkt
tot een aantal grootere en kleinere brillanten.
Eigen huizen. De bouwondernemer John.
uit Fürstenwald, die onlangs te Berlijn een looper
van de Duitsche Bank heeft willen berooven, heeft
zich ontpopt als eigenaar van 84 huizen, op welke
alle echter zooveel hypotheek ligt, dat er tot nu
veel meer dan een millioen mark passief is vast
gesteld, dat dezer dagen ten deele zou worden
opgeëisclit. John ging tot nu in Fürstenwald
voor zeer rijk door.
Een raadselachtige verdwijning.
De geheele bevolking van de stad Hannover is
vervuld van een raadselachtige verdwijning van
een kind. Dit is liet derde geval van dien aard,
binnen een zeer kort tijdsverloop. Nu is een
vierjarig kind het slachtoffer, het zoontje van het
echtpaar Stahlschmidt, in de voorstad Döhren. Het
kind speelde ia het tuintje voor 't huis, een
buurvrouw zag het praten met een vreemden
man, en toen zij eenige minuten later weer eens
uit het raam keek, waren man en kind heiden
verdwenen. Men vermoedt, dat de man het kind
tot zich gelokt heeft en het in de tram boeit
meegenomen.
Spiritus uit houtzaagsel. Welk een
belangrijke economische gebeurtenis zou liet zijn
indien al het houtzaagsel, al de lioutki allen, die
nu als haast waardelooze afval worden weggewor
pen, in spiritus konden worden omgezet. Eu de
kans daartoe is zeer groot. De Technische Rund
schau schrijft: Volgens ue tésuuuien \an weten
schappelijke onderzoekingen vuu cuuioiiseiis en
Classens is de tijd met meer vei uat uei bout
de aardappel bij de spimusfdüiTc.ige zal ver
dringen".
Voor ons lana is ueze zaa.i
belang
Wat Engeland 2 ij n kleine oorlogen
kosten. De minister van Oorlog zeide gisteren
in liet Lagerhuis, dat de expedities naar Somali-
land, van 1 Januari '1900 tot nog toe nagenoeg dertig
millioen gulden gekost hebben. En wat is er mee
bereikt
I
Een dupe. Te Oldenbroek bond een «grap-
penmaker" een dooden haas aan 't achtereind van
een wagen. De voerman werd door een passeer-
renden veldwachter bekeurd wegens vervoer van
wild in gesloten jachttijd. Zeer waarschijnlijk zal
de bekeurde deze grap met een paar dagen
hechtenis of een paar gulden moeten boeten.
Gevaarlijk, goedje! In het Maandblad
tegen de vervalschingen wordt medegedeeld, dat
eene stof, welke in groote hoeveelheden, onder
den naam van «Smith's Weed-Killer", uit Enge
land hier te lande wordt ingevoerd en aanbevolen
wordt ter dooding van onkruid in tuinen en stra
ten, ter reiniging van stallen en werkplaatsen enz.
bij onderzoek bleek te bestaan uit het hoogst ver
giftige arsenigzuur (z.g. rattenkruit).
Het hlad voegt hieraan het volgende toe
Een laffe aanslag. Eergisteren middag
is in de rue du Chevaleret te Parijs een laffe
aanslag gepleegd op een der politie-agenten, die
toezicht hielden op een fabriek waar een werk
staking uitgebroken was. Een der saamgeschoolde
stakers loste een revolverschot op den agent
Couchet, die in de maag getroffen werd, en
waarschijnlijk niet in 't leven zal blijven. De
werkman is in hechtenis genomen.
De Premier-steen. Deze wonderdiamant
werd geheel toevallig ontdekt door den heer Wells,
een mijnwerker. Op Donderdag 26 Januari maak
te hij tegen het vallen van den avond zijn gewo
ne ronde, toen hij in den mijnwand iets zag glin
steren. Hij hechtte daaraan geen bijzonder belang
daar toch niet diamanten alleen het zonlicht weer
kaatsen. Hij klauterde echter toch naar boven en
bekeek het voorwerp het was het smalle eind
van den grooten diamant dat uitstak en het was
hem onmiddellijk duidelijk, dat hij een steen van
phenomenale grootte gevonden had. Hij haalde
zijn zakmes voor den dag en begon daarmedekoorts-
achtig den harden grond uit te graven. Hij trilde
letterlijk van opwinding bij dat werk, doch slaag
de er aanvankelijk niet in, den steen los te maken.
Door zijn krampachtige pogingen brak zijn mes,
toen hij pas twee inches diep gegraven had. De
heer .Wells herinnert zich niet, wat daarna ge
beurde. Hij verklaart zijn bezinning volkomen ver
loren tc hebben, tot bij zich hover. 1 in 'lan
en wij mogen uu- «et even üe nauuapht vragen
voor een slap van ae wetentcn >p, aie «einchieen
hoofdinduiu ie van unz- veeukoionii-s zai Vei plet
teren. Ofschoonzoo Vei is uei nog niet.
Dat uit hout spiritus vervaamigu hun worden
is reeds zeer lang uekeml: Braconiiet loonoe reeds
in 1819 aan, dat tluor inwerking van zwaveizuur
uit hout suiker te krijgen was, welke suiker weer
in alcohol kon worden omgezet.
Hout bestaat nit twee soorten stof, uit cellu
lose en uit houtstof. Cellulose belioort evenals
suiker en zetmeel tot de koolhydraten en evenals
zetmeel kan ook cellulose in suiker worden om
gezet. Het beste gelukt dit door uren lang koken
in gesloten ketels bfj hoogen druk.
De natuur zet ook zetmeel in suiker en omge
keerd suiker in zetmeel om. Aardappelen, worden
indien zij lang blijven liggen bij niet te hooge
temperatuur zoet. En zoete appelen krijgen tegen
het einde van den winter daarentegen een laffe
melige smaak: een deel van de suiker heelt zich
in zetmeel omgezet. -Braconnet heeft in 1826 reeds
uit een pond lompen 3.6. ons suiker vervaardigd.
Toch zijn vroegere pogingen om op een loonende
wijze en niet alleen als laboratorium proefje
uit hout spiritus te bereiden, ten eenenmale
mislukt.
Het is echter licht te begrijpen, dat men naar
middelen bleef uitzien om die houtafval goedkoop
te verwerken. Hoeveel afvalproducten zijn niet in
de laatste tientallen jaren in kostbare bijproducten
veranderd door bet onvermoeide zoeken eu werken
van de mannen der wetenschap. En houtafval is
vooral voor de Scandinavische landen een
zéér belangrijk afvalproduct. In een houtzaagmolen
in Zweden branden dag en nacht twee ovens alleen
om de spaanders te verbranden, waaronder ander»
de molen spoedig bedolven zou zijn.
liet zal dus wel niet alleen toeval zijn, dat E,
Simomsen, die zich het meest aan dit onderwerp
gewijd heeft, in Christiania woont. De heer Si
momsen beweert zekerheid te hebben, dat dq
distillatie van spiritus uit hout rentegevend is.
Rente en afschrijving rekenende, zegt mj, zijn de
I kosten van de distillatie vail 10U L. spiruus uit
houtafval 16.86 Mark. En diezelfde kosten zijn bij
de aardappeispiritas-branderijen minstens 25 Matk.
j Uit 1UU K.G. 111 de lucht gedroogde spaanders
kan volgens Simonsen 6 liter spiritus verkregen
women, in zijn laboratorium kieeg hij meer dan
7 L. Een fabriek, die 64 ton zaagsel en spaanders
per jaar verwerkt, zou dus 1.152.000 liter spiritus
afleveren.
Professor Classen van de technische hoogeschool
te Aken heeft uit 100 K.G, zelfs 12 liter alcohol
verkregen.
Als bijproducten van waarde worden nog geest
van hout en azijnzuur genoemd.
Voor de spiritusverbruikers moeten wij den lieer
Simonsen succes toewenschen. Onze veenkolonisteu
z.nllcu er amlers over denken.
