Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
"zAll 11 Lt.Lr:.hB:rz °,P'
- DE OOM
28ste Jaargang
Woensdag 12 April 1905.
No. 8178.
Officieele Berichten.
Kennisgeving.
Algemeen Overzicht.
De komende zeeslag.
Mzonderlijke cenT «eheel'Neder^ V" kwartaal.
strattb°5TenTiieanr0Rdet\daf!ijkS a:ln8enomen aan ons Bureau: Boter-
50 en b'J alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
OENOTMrnDELEN18.»0
gestïaft met vfrtrding Van art- 17 of 18 wordt
dairen nf 1b'enis van ten hoogste veertien
12 April.
ABONNEMENTSPRIJS:
koJ3'1 b'a<Q ^er*chiJnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen en
week 10 Tent Franco 'IT ®a,anden per maand 45 cent °en'per
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 1—6 regels f 0.77 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 12t/g cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen '25 cent per regel.
Voor her h aal del ij k ad.verteeren worden uiterst
lijke overeenkomsten aangegaan.
bil-
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
BürGEmEESTER en^^ers van SchiedaMj
Minister Tan gpnieenel kenniï> dat door den heer
minister van Binnenlandsche Zaken bii ziin»
Arbeid en art 7A u Pe Kamers van
Kamers van A Jim - Kiesreglement voor de
Zh hrln Z1Jn opengevallen.
18 en 41 derweToTa" '?erinnering de artt. 17,
dendeP Kamers van Arbeid, lui-
bedrijf oVeene6 nnd°°fd °f best.uurder van een
°P eene kiP7»r r- ®rneimn8) waarin personen die
zlJn geplaatst arh 7°°r eene Kamer van Arbeid
werknlaatTn ;e yerncbten in fabrieken en
dezen sedurenT/6 te zorSen dat ieder van
uren van iu" en m'nste twee achtereenvolgende
gelegenheid I°°r stemming bepaalden tijd
Bi .n 'fK0111 mede te werken tot de
Art tf u hlJ bev°egd is.
voorgaand» f u 1^1°^ .de bestuurder in het
dat in ziinT f f ®doe'd is verplicht te zorgen,
plaats waar arblid °T werkPlaats> °P eene
twee werta aibe,ld wordt verricht, gedurende
bepaalde uren" V°°r 6n lijdens de tot stemming
hangen aenT'd P Te zicbtbare wijze is opge-
uren in h»t °°r onderteekende lijst, de
dende vooi elk°°TfyaarItde -?;rtikel bedoeld vermel-
voor allen gezamenlijk J °f groeh»gewijze of
we?kPplaatseJ'0Tndedit;pTbeidI en »fabriek^ en
tig gulden? t<2 Van t<m h°°gSte
Schiedam, 12 April 1905.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam
Mr. W. H. JANSEN W.B.
De Secretaris,
V. SICKENGA.
nze k'erie artikelen oyer de a.s. Juni-verkie-
zmgen heeft de aandacht getrokken van de ScMe-
umsche Crt. De redactie schrijft: „het bewuste
uit ln dC "N' Sch' Crt" lokt
ons te zeer
1 dan dat we kunnen nalaten pr eenige korte
antteekeningen pp te maken."
11 dat uitlokken was van dien ,aard, dat de
Sch. Ct.
met wachtte op ons slotartikel, maar
a het verschijnen van het derde vervolg de
f>en .opnam.
^zuHen we van die korte kantteekeningen
a De oude grievten der vrijzinnigen van pllerlei
te b be^ huidige Ministerie komen nog eens
schreven in het eerste onzer serie arti-
e!en„De partijen van rechts en links zullen
o kaar bekampen met een felheid, die ,aan onzen
a-hnen volksaard vreemd schijnt."
Dit beaamt de S. Ct., maar zij1 vraagt aan
stonds: aan wie de schuld? En het antwoord
's- „aan onze tegenwoordige Begeering, in 't bij
zonder aan onzen premier."
Och kom! In welk opzicht? 't Zit hem toch
met in de stakingsdagen van 1903? Zit het
soms in de onderwijs-novelleMaar dan heb-,
n de liberalen veel meer schuld. Zij waren het
6 m 78 door hun Jager-onderwijswet de natie
m twee kampen verdeelden; het was een libe-
al uit de dagen der «scherpe resolutie",
io dit woord sprak„willen de minderheden
°us niet volgen, dan moeten die minderheden
maar onderdrukt worden." Als er felheid is in
den politieken strijd, dan dragen de liberalen
de schuld. De onderwijs-novelle beoogt niets
dan een voortbouwen op den grondslag van '89.
De VVet van '89 was niet de volle pacificatie,
ZlJ was het begin ervan, en ©en gedeeltelijke
voortzetting krijgen we nu. Vau een partijre-
geering in den slechten zin des wrords is dan
ook geen sprake bij het huidig c-wind. Maar
de vrijzinnigen wonen zelf in een glazen huisje
en het steenen-gooien bekomt hun dan ook slecht.
Om eens even iets over de benoemingen te zeg
gen: bij de huidige Regeering komt het voor,
dat er ook anti-liberale schoolopzieners en bur
gemeesters benoemd worden, bij vorige liberale
Regeeringen was men vrijizinnig( genoeg om
zelden of nooit een anti-liberaal te nemen.
Maar voor de S. Ct. blijft het de grootste
grieve tegen de huidige Regeering, „dat zij is de
scherpste partijregeering, die wij in de laatste
jaren gehad! hebben"; en wat lager heet het:
„Dat is het juist, wat wij dit ministerie verwij
ten, dat 'het „christelijk" zou zijn, en we ner
gens dat specifiek-ohristelijke kunnen vinden."
Doe hebben we het nu Het huidige bewind
is een partijregeering (en dan toch zeker wel
een christelijke?) en er is van dit christelijke
niets te vinden? Alzooeen partijregeering en
tegelijk een neutrale? Wie ontwart dit?
En 'dan verwijtenDo redactie Van S. Ct.
is toch niet met pak en zak naar de chris-
telijken overgeloopen Wij zouden zeggen ja
anders heeft verwijten geen zin.
Waarlijk, 'tis toch moeielijk het een vrijzin
nige 'naar den zin te maken; regeert een chris
telijke regeering niet christelijk, dan deugt het
niet, doet zij dit wel, dan is het ook niet goed.
Wat is toch de oorzaak van de felheid, waar
mede het tegenwoordige bewind wordt bestookt?
Zijn het de a.s. verkiezingen? Zeker, voor een
deel. Maar de grootste oorzaak is de novelle.
De oude waan bij: de liberalen is gebleven. Er
is maar één onderwijs voor hen: het openbaar.
Dat is het onderwijs. Van den drang der „chris-
telijken" om hun kinderen een onderwijs te doen
geven, dat geest en hart en ziel bevredigt, be
grijpen zij eenvoudig niets. En heeft het kind
van den liberaal recht op een onderwijs, dat de
sympathie der ouders wegdraagt, dan ook een
kind van Katholieken of anti-rev. huize. Het
gaat hier om de groote kwestie van recht of
geen recht. Heeft de een recht, dan ook de
ander. Heeft een belijder van een „christendom
boven geloofsverdeeldheid (alias een voorstander
der openbare school) recht op onderwijs voor zijne
kinderen, dan ook een belijder van de eene of
andere 'dogmatische leer. Wij kïïïmen dit punt
in deze Vorte repliek niet nader beschouwen;
we stellen ons voor er ©erlang nog een artikeltje
aan tie wijden. Maar van dat recht wil de S. Ct.
niet weten, wel acht zij: het billijk, dat de bij
zondere school subsidie krijgt. Ja, zij meent,
dat er ook nu weer vrijzinnigen zouden te vin
den zijn, die zich niet zouden verzetten tegen
verliooging van, subsidie, zelfs niet tegen gelijk
stelling van bijzonder en openbaar onderwijs,
mits en hier spatieert de redactie er waar
borgen werden gegeven, ,dat het onderwijs deugde
lijk ware.
Alweer die waarborgen, waarover in den laat-
sten tijd zoovteel gesproken wordt.
Geen waarborgen
En de bijzondere onderwijzers hebben dezelfde
examens ondergaan als de openbare.
Geen waarborgen
En er wordt in de Wet een aantal uren (ver
meld, waarop wekelijks ,in de vakken ak onder
wijs gegeven moet worden!
Geen waarborgen
En de rooster van lesuren of het leerprogram
moet aan de goedkeuring van den schoolopziener
worden onderworpen.
Geen waarborgen!?
En de bijzondere scholen worden evenals de
openbare geïnspecteerd en gevisiteerd door den
inspecteur, den districts- en den arrondissements
schoolopziener, door de Commissie van toezicht
op het llager .onderwijs enz.
Geen waarborgen!?
En een fmbreuk jnaken op de Wet van den
kant der bijzondere .onderwijzers kan met inhou
ding der subsidie gestraft worden.
Och, laat de .redactie der S. Ct. eens infor-
meeren bij het staatstoezicht en zij zal wij
durven er een vrij belangrijke pari op stellen
hoorenhet bijzonder onderwijs is goed.
Voor een oogenblik aangenomen, dat het bij
zonder onderwijs nog niet is, wat het wezen
moet, dan moeten toch de Vrienden van goed
l volksonderwijs vóór de .subsidie-verhooging zijn.
Zoo'n verhooging komt dat onderwijs dan toch ten
goede.
Waarborgen? Wil men er meer? Ons dunkt:
minister Kuyper zal toeschietelijk genoeg zijn,
mits de vrijheid ,van het bijzonder onderwijs be
waard blijve. Wat ,ons betreft: wij zouden er
geen bezwaar tegen hebben, dat ook het leer
plan der bijzondere .school aan het schooltoezicht
werd overgelegd, desnoods „gezien en ondertee
kend" door den schoolopziener, mits de op
ziener ge en recht hadde veranderingen te
eischen.
Het onderwijs is jen blijft tot nog toe het sym-
bolum der politieke verdeeldheid.
Zoolang de onderwijskwestie niet is opgelost,
zal onze politieke .atmosfeer niet gezuiverd zijn.
En die zuivering wordt door de liberalen met
alle kracht tegengehouden.
Om tot die zuivering te geraken, zullen alle
christelijken bij den a. s. stembusstrijd zich hebben
te Vereenigen.
Dat de liberalen .dat vereenigen niet graag
zien, is te. begrijpen.
„Wij wenschen Vóór alles volkomen vrijheid
Voor de ontwikkeling, (den groei en den bloei
van het godsdienstig «volksleven", ook door de
school, en door deze niet het minst.
Er is op het oogenblik niets naders bekend
omtrent de bewegingen der Russische en Japansche
vloot.
Van belang is echter het telegram uit Washington
aangaande de o p e r a t i e-b a s i s der Japansche
vloot.
Admiraal Togo zou dus van Kieloeng, een
havenstad in het noorden van het eiland Formosa,
een belangrijk steunpunt voor zijn vloot hebben
gemaakt.
De Russische blitüen staan vol beschouwingen
over de rol, die admiraal Rozjestwenski thans
moet vervullen.
Wat Rozjestwenski gaat wagen is zoo ernstig
seint de Petersburgsche correspondent van de
Matin dat alles stil geworden is, in gespannen
verwachting. De politieke hartstochten zijn gedempt,
de binnenlandsche twisten worden opgeschort.
Niemand, schrijft het Nowoje Wremja, kan er
nu iets meer aan veranderen, men kan het nood
lot niet helpen. Men moet wachten, met vurige
hoop en een vast geloof in de bekwaamheid en
de waakzaamheid van het personeel van het tweede
eskader. Gaat men na, welk een ongedacht resul
taat reeds verkregen is door de kracht en de vol
harding van Rozjestwenski, dan mag men ook
met vertrouwen aannemen dat de groote hoeda
nigheden van den admiraal Rusland nog zullen
dienen in het onvermijdelijke gevecht.
De Slowo maakt de opmerking dat aller aan
dacht nu weer gericht is op de gebeurtenissen
ter zee, en gelooft dat men binnenkort van een
bloedige botsing hooren zal. De verkenningsdienst
der Japanners is, naar het blad meent, zoo uit
nemend ingericht, dat men niet hopen kan dat
Rozjestwenski het vijandelijk eskader om den
tuin zal kunnen leiden, want de Russische vloot
lieeft kolenschepen en andere vaartuigen bij zich,
welker snelheid zeer verminderd moet zijn. Het
blad acht een overwinning van de Russische
vloot in de tegenwoordige omstandige omstandig
heden van zoo ontzaglijk hoog belang, dat het er
bijna niet aan durft gelooven. Laten wij ons
geen illusiën maken, zoo schrijft het
Rozjestwenski's smaldeel verkeert in een zeer
moeilijk geval, en wij zullen spoedig weten of
het voorzichtig geweest is, den admiraal vooruit
te schuiven naar een zoo gevaarlijke onderneming
zonder hem te ondersteunen zooveel als noodig
was.
Rij den generalan staf de Marine te St. Pe
tersburg heeft admiraal Wirenius geen enkel be
richt van Rozjestwenski ontvangen, wordt beweerd,
en de Russchische consul te Singapore heeft hem
zelfs niet gezien.
De Matin meldde Zondag, dat de consul een
onderhoud had gehad met Rozjestwenski. Dit blijkt
echter onjuist te zijn, want toen de Russische
vertegenwoordiger te Singapore in een stoombar-
kas den admiraal een bezoek wilde brengen, werd
hij, naar thans gemeld wordt, te woord gestaan
door een hooggeplaatst officier, met wien hij een
kort onderhoud had.
Niemand kent de plannen van Rozjestwenski.
Zijn plotseling verdwijnen in de Indische wateren
heeft ieders verwondering opgewekt. Hij heeft de
Japanners heel handig weten te verschalken, die
hem zeker niet in de straat van Malakka hadden
verwacht en vooral niet zoo spoedig. De Japanners
achtten zijn aankomst niet mogelijk binnen een
dag of tien, omdat zij van meening waren dat
Rozjestwenski het derde aanvullingseskader zou
afwachten.
Bij het ministerie van Marine en bij den gene-
ralen staf is men van meening, dat Rodzjestwenski
nu tot den strijd gereed is. Uit het feit in een
telegram medegedeeld, dat de zee, waar het Rus
sische eskader zich op het oogenblik bevindt, be
dekt is met planken, kisten en stukken hout, zou
men mogen afleiden, dat men alles over boord
heeft geworpen, wat bij een gevecht voedsel zou
opleveren voor een brand.
In maritieme kringen gelooft men, dat Rozjest
wenski's plan is, de Japanners in een gevecht te
wikkelen met zijn grooie slagschepen, ter wijl dan
zijn kruisers en kleinere schepen gemakkelijk
Wiadiwostok kunnen bereiken.
De Japansche pers en de marinekringen bewa
ren een diep stilzwijgen over de bewegingen van
de.Japansche vloot, maar het volk juicht over de
komst van de Russen in de Aziatische wateren,
daar zij niet twijfelen aan Rozjestwenski's neder
laag.
RUSLAND,
De jEcho de Paris maakt melding van een op-
zienwekkende inhechtenisneming, die gisteren te
Petersburg heeft plaats gehad. Een lakei uit Tsars-
koje Selo is daar, op klaarlichten dag en op straat,
gearresteerd, terwijl hij aan een anderen persoon
inlichtingen gaf over het inwendige van het paleis,
de gewoonten van den Tsaar en de hofhouding
enz. De geheime politie schijnt den man al lang
in 't oog gehouden te hebben. Ook zijn medeplich
tige is gevat.
Het eerste pan-Russische advocatencongres is te
Petersburg geopend, 180 advocaten waren tegen
woordig. Onder groote geestdrift werd dadelijk
besloten fot oprichting eener vereeniging dieRus-
land's bevrijding op een democratischen grondslag
ten doel heeft. Kort daarop moest de voorzitter
aanuondigen dat de politie de vergadering ophief,
en nadat 200 agenten de zaal binnengekomen
waren, gingen de advocaten onder protest uiteen.
Een groot aantal ambtenaren, aan verschillende
takken van dienst verbonden, zullen binnenkort
een manifest openbaar maken, over den binnen-
landschen toestand handelend en verzet aantee-
kenend tegen het bureaucratische stelsel, waarte
gen alleen de bijeenroeping eener nationale ver
gadering het geneesmiddel zou kunnen leveren.
Een sterke afdeeling agenten is gisterenavond
in allerijl naar de Poetilof-fabrieken gezonden, waar
men ernstige onlusten vreesde.
Ook uit tal van plaatsen buiten Petersburg ko
men weer berichten over troebelen. De gouverneur
van Witebsk heeft gezegd dat hij die troebelen
toeschreef aan de steeds toenemende ellende en
aan den politieken toestand. Vijfhonderd boeren
zijn in die provincie in hechtenis genomen, maar
bloedvergieten heeft er niet plaats gehad.
ENGELAND.
In de begrootingsrede, heeft de minister van
Financiën gewezen op het verminderd drankver-
bruik. De staatsinkomsten hadden er bepaald
onder geleden. De begrooting van den bieraccijns
was verleden jaar 13.100.000, en hij bracht
slechts 12.680.000 op de accijns op sterkedrank,
begroot op 17.700.000, bracht 17.360.000 op.
En dat niettegenstaande de invoerrechten een
merkbare vermindering van buitenlandsche alco
holhoudende dranken aanwezen. Accijnzen en in
voerrechten bij elkaar waren de inkomsten uit
alcoholhoudende dranken 1.370.000, beneden de
raming gebleven, en die raming had niet eens
rekening gehouden met de vermeerdering der be
volking ze was zelfs beneden de ontvangsten van
het voorafgaande jaar genomen.