Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
BE OOU.
S SJ\ t" «»-
m
28ste Jaargang.
Vrijdag 14 April 1905.
No. 8180.
De onderwijs-novelle
in de Tweede Kamer.
^feuilleton.
Mijnwerkersleven.
«p ^f&hnwTrie te wete"tc k°-
Algemeen Overzicht.
daf'irT1 'Tk aan§edrongien op den eisch,
der bÜzo,nclere scholen door
Z ml r r0,1 m°eten Soedgtekeurd worden.
Solta,?, rech'° <W»»' K» ook de
ÏSt m» k» i»b ik mii
5 tl d"eD„ k?eid Wil,e" hij
Hei l - «W* O- "^pu»ta
hooTf ,7294 Pt pLm- 6>5? pcL Gaat men na
me het hiermede staat bij de openbare school,
De Russische en Japausche vloot.
ABONNEMENTSPRIJS:
I Ikosfv^Q uerfhljnt da|eliJks' uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
wel Tn Sf"r'lam per 3 'uuuuden 1.35, per maand 45 cent en per
Afzonderlijk 00 P£St geheel ^Nederland ƒ2.—"per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
straib050nenTit-enir°ndeinl dafe]Üks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 1—6 regels ƒ0.77 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 12 i/g cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst] bil
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 30.
III. {Slot.)
Uiterst vindingrijk js men aan „liberale" zijde
het zoeken naar bezwaren ten hinderpalen te
er* i Wet; maar 'dat ziï daarbij niet
g gelukkig ,zijn, werd door 'hunne bestrijders
miniSter KUyPCT VOldi'^end ba
sclooZm 6WeeS eChter Uit een orgaan van
Van zulk 611 "i x°nS land' dat de goedkeuring
goed al t '1 °P 06 opeuhare school zoo
Len beteekent' en dus de daarin ge-
OokWaa °rg maai Zeer twijfelachtig is.
zou ben Y aanSevoerd dat de openbare: school
van bT 7 W°rden' d°°rdat de Voorstanders
en wel d '01lderwijs haar zouden ontvolken,
met v«.i °0rz, gratls onderwijs te geven. Dit
den mi aangevoerde bezwaar werd door
den minister pp de volgende wijze weerlegd:
'Vv z'jn nu. de feiten vroeg de minister.
od" al PVacs le' '°t de bizondere lagere scholen
fata t 'ChMl ko,W°<« leerlinge» ta-
gewend tot den voorzitter van de Eerste Kam.
Zljn dualiteit van voorzitter der Unie r
e tot die Unie toegetreden 750 scholen te zi
m000P?Tteerende een schoolbevolking vmi
heb la ,ïraae'™:"te" ik mij veroorloofd
zeil te formuleeren, teneinde in deze de
win1 Schimmelpenninck is zoo wel
bij" :§,eWeef ^an dit ver?°«k de voldoen, en
vu ld d h°0lbcStumi hebben Volledig inge-
de hun toegezonden formulieren.
hol I1?® £egev!ens is n\ij toen gebleken dat
getal kostelooze leerlingen op de bizondere
hoten, welke, zijn aangesloten bij de Unie „Een
mol met den Bijbel" op de 111,000 kinderen
te Vlndt fma dat het daar een percentage be-
]«opt van 45.42 pet.
bi.n dus, dat, terwijl het kosteloos on-
rwijs aan de openbare school teen zeer grooten
on |Vang- beeft aangenomen, dit bij het bizonder
zul]erWlJS b^na Voorkomt; want de heeren
cj-,j. n v,°i toestemmen dat 6.5 pet. eigenlijk geen
Y ls flat in aanmerking komt.
ter tngt d<;nZebdetl WCS heb ik gepoogd er ach-
te komen hoe het 'met de schoolgeldheffing
aa kn Va'. Vond ik? Het bedrag daarvan
Uit het Engelsch.
9)
u Sb)nd °P' hegaf zich in de aangrenzende
te 'Hf en keer<lte terug met een klein geëmail-
D« ..schaaltje, dat hij op de tafel plaatste.
mijnwerkers stonden op en omringden hem
z<j..zagten op den bodem één en één kwart
s v f poedergoud liggen.
«Wel allemachtig!" ribp een van hen uit,
erwijl hij zijn wijsvinger door het schit-
rónde gele stof woelde, „er is meer dan één
-i i i i
„Dat is' er", bevtestigde Grainger, „er is vijf-
on-twintig piennyweights, en dat alles uit niet
meter dan 250 Ibs. puin!''
De mannen keken elkaar aan met oogen,
lhkkcrtend van opwinding, en toen goot Grain
ger het goudstof op een plat bordje uit, voor
nauwkeuriger beschouwing.
„Dus! riep Scott uit, d. w. z., dat dat puin
tien ons per ton. zal geven."
„Juist zoo zei Grainger, „maar we kunnen
die tien ons er niet geheel uitkrijgen, ofschoon
ik denk, dat de met nieuwe zevten, nieuwe bla-
Öen en nieuwe Manchetten, vier oas per ton.
beloopt bij het openhaar onderwijs f 3.61. ge
middeld per kind, tegenovler f 8.075 bij de Unie-
scholen. Uit deze cijfers blijkt zonneklaar dat
noch het gevien op al te ruime schaal van kos
teloos onderwijs, poch de heffing van een laag
schoolgeld, als middelen in den strijd voor het
bijzonder onderwijs gebezigd worden. Ongelijke
concurrentie met (de openbare school wordt op
deze wijze ^tellig niet aangekweekt. Ik geloof
dan ook ^metterdaad dat tegen deze gegevens
en ik ben bereid laan hen, die dit verlan
gen, het materiaal te toonen niets is in te
brengen.
Tegenover cijfers pis 45 pelt. kosteloos school
gaande kinderen bij1 het openbaar en 6.5 pet..
bij: het bizonder onderwijs, en wat het schoolgeld
betreft f 3.61 vloor het openbaar en 8.075 voor
het bizonder onderwijs, ontzinkt aan elke klacht
de grond."
Wat blijft pr nu. ovter va,n de valsche veron
derstellingen? Uit deze gegevens blijkt duidelijk,
dat al het veronderstelde kwaad juist schuilt
hij de openbare school.
Verder had men het bezwaar geopperd, dat
er met de nieuwe wet al te vteel kleine scho
len zouden komen, met onvoldoend onderwij
zerspersoneel. Ook hierop diende de minister van
antwoord.
„Niemand zal ontkennen, zeide hij, dat, wan
neer er voor 40 kinderen 2 onderwijzers zijn,
dit genoeg is. En wanneer men de vraag stelt,
hoeveel scholen van 40 en minder kinderen zijn
er met éen onderwijzer? dan luidt het antwoord:
b'ij: het openbaar onderwijs 222 en bij het bij
zonder onderwijs 86. Men kan het in het school-
verslag nazien. Wanneer men nu in aanmer
king neemt, dat het getal openbare scholen on-
gevteer eens zoo groot is als het getal bijzon
dere scholen, dan zouden er 111 van zulke
scholen bijl het bizonder onderwijs mogen zijn,
terwijl men er maar 86 vindt.
Bedenkt men daarbij, dat het subsidie vloor
de scholen met minder dan 25 kinderen weg-
vla.lt, dan komt men hierdoor tot de zekere over
tuiging, dat de vrees voor de oprichting met
Rijksgeld Van kleine bizondere scholen met on
voldoend onderwijzend personeel vrijwel hersen
schimmig mag worden geacht.
De liefhebberij om afzonderlijke scholen op
te richten kost geld. Denzelfden dienst dien de
minister van Financiën bewijst in het Kabinet
om zijn collega's in het rechte spoor te hou
den, bewijst de penningmeester der schoolbesturen
a,an dezen: hij zegt eenvoudig: er kan niets van
inkomen."
De minister ging verder nog na, of zulke
kleine scholen nu, zeldzaam zijn en ook nadeelig
voor de ontwikkeling der jeugd. Op Duitschland
wijzend, kon hij mededeelen, dat er in Pruis-
sen in het jaar 1901 op de 36.750 scholen 21.500
waren met maar één onderwijzer; en in Saksen,
da.t pis nog hooger staande geprezen wordt, zijn
2000 openbare scholen, en in dat model-lager-
onderwijsland van Duitschland, waren 9 0 5 scho-
kunnen maken. Maar we willen de tien ons
hebben, niet waar
"vu' Ja\ was begeerige antwoord.
„V\el, ik kan jullie garandeeren, dat we
minstens acht ons zullen Verkrijgen. Maar ik
zal jullie eerst vertellen, hoe ik tot dit re
sultaat kwam. Morgen-ochtend kun je eens
wat stof onderzoeken, en dan zal je zien,
dat dit puin acht of tien ons per ton zal op
leveren."
„Maar zuur is een duur goedje", zei Scott.
„Ja, het is heel goed voor een proef, en
we zijn zoo dom niet meer dan een paar dui
zend ton met zuur te probeeren. Ik z.al nu
voortgaan met jullie mijn voorstel mee te dee-
len. Jullie herinnert je zeker nog wel, dat
ik in Victoria het puin prachtig heb zien be
werken. Dat konden wij, nu ook doen, ofschoon
we slechts de helft Van het goud zouden krij
gen en de andere helft in het. .slijk zouden ver
liezen. Nu heb ik, zooals ik jullie vertelde,-
vierhonderd pond alluviaal goud, dat ik uit
hel; Noorden meebracht, en dat ik aan iedere
Bank in de Baai kan verkoopen. Toen ik de
„Ever Victorious" kocht, was ik van plan die
400 pond te gebruiken om wat fijlne zeven, een
paar wrijfsteenen en nog wat ander goud-ma
chinerieën te koopen, zoodat liet werk toch
altijd voortkon. Maar we kunnen nu beter doen
nu de Chineezen er zijn."
Iets als afkeer gleed over de mannengezicli-
ten, toen ze dit hoorden. Niemand viel Grain-
len met slechts één onderwijzer, alzoo bijna de
helft.
„Ik wil wel zeggen, zeide de minister, dat
toen i k dit vond, de gedachte bij .mij reeshoe
is hot mogelijk, dat die rampzalige natie pog
niet lang ten onder is gegaan, althans in peil
Van ontwikkeling ontzettend gedaald, en de ver
klaring zocht ik daarin, dat er wellicht piet
meer dan 25 leerlingen op zoo een kleine school
mogen worden toegelaten. Maar toen ik ook
dat ging nakijken, vond ik in de gegevens iets
heel anders, namelijk dat het aantal kinderen,
dat lot een school met één leerkracht in Prui
sen wordL toegelaten, is 80; en dat piet alleen,
maar er zijn ook nog halb-Tagschulen en <drit-
tel-Tagschuien, waar de kinderen dus den hal
ven d,ag ja zelfs slechts een derde :van den dag
onderwijs krijgen.
Toen ging ik het a,antal analphabeten eens
ria,, om te zien, of dit ook (ten gevolge van
die toestapden was gestegen, en ik Vond voor
Duitschland 0.05 pet., terwijl het percentage Voor
Nederlapd voor de jongste jaarcijfers is 0.2 .en
Voor Groningen zelfs 5."
Verder hesprak de heer Kuyper nog de onder
wijstoestanden in Zwitserland, waarop ook door
een der sprekers wa,s gewezen. Daarbij bleek,
daj, in dit land 70 a 80 kinderen (worden toe
gelaten op één onderwijzer.
„Mapr hier te lande, zeide de minister, (waar
men slechts 40 kinderen mag hebben op .één
onderwijzer zaj het peil van het onderwijs pu
worden Verlaagd, de volksontwikkeling zal da
len, de welvaart van het land worden bedreigd,
de toekomst van het land in gevaar gebracht,
Waaneer wij krijgen zeg honderd nieuwe kleine
scholen! Wie gelooft het?
Zijn er dap wellicht in Zwitserland niet zoo-
Veel kleine scholen? Er zijn daar volgens de
mij verstrekte opgapen 4391 scholen, waaron
der 2220 met één onderwijzer, 1336 met 2 on
derwijzers en 835 met 3 en meer onderwijzers.
Mapr in Zurich dan? In het kanton Zurich
zijn 359 scholen, waaronder niet minder'dan 246
met één onderwijzer. En wat in een stad als
Den Hapg niet denkbaar is, zelfs in de stad
Zurich, waar men die ■prachtige paleizen heeft,
watten nog altoos 7 scholen met één onder
wijzer."
In een wegslepende perorajie, schrijft liet
Centrum, schetste de minister ten slotte de win-
ste, welke de aanneming van het ontwerp voor
land en Volk brengen zal. En hij stelde daarbij
in 't licht., dat allerminst aan de regeering je
wijten is, dat de schoolstrijd weer werd opgezet
en met zulk een krapht ontbrandde.
Kunstmatig is die strijd opgewekt door de
tegenstapders der regeering. En tegenover het
geroep, daj deze wet de eenheid des volks be
dreigt, wees dc lieer Kuyper er o. m. op, dat
toen de wet Vap 1806 was gekomen en in groote
massa de ééne volksschool allen te-zameri ;ver-
eenigde, toch de April-fufor van 1853 kon .ont
staan, terwijl, toen de schoolwet van 1857 nog-
ger in de rede, terwijl hij vervolgde:
„We kunnen nu beter doen. In plaats van,
dat puin te zeven en weer de helft goud te ver
liezen, kunnen we een oven maken en dan
kunnen we het puin malen en de stampers
alleen houden voor het persen.
Vanmorgen had ik e en lang onderhoud
met Ah San, den dikken Chinees, en hij.
is genegen ons zooveel mannen als wij noo-
dig hebben te geven voor 25 shilling in de
week ieder, en ze ons te laten Voor zes maan
den dus wat we noodig hebben, ligt voor
ons. Het is goedkoop werken voor de Chinee
zen, dat moet ik zeggen, maar dat gaat ons
nipt aan. De Chineezen, vertelt Ah San me,
zijn zoo Verbazend blij, een half jaar lang te
kunnen werken voor 25 shilling per week
waarvan hij de helft neemt."
„Aha", zei Scott, minachtend, „ze zijn dus
maar slaven." 1 1 1
„Van hun aanvoerder, ongetwijfeld, maar
niet van ons. Ze zijn tevreden met hun werk
en verdienste. Ik geloof, dat we er_ wel twin
tig kunnen nemen en ze onmiddellijk aan het
werk zetten. Er is hier nog genoeg grond om
uit te graven. Ik weet wel, hoe een steenoven
gebouwd moet worden, en we zullen een goe
den metselaar van de Baai laten komen, en
ik verzeker jullie, dat, als de nieuwe machine
gereed is, de hak ook klaar zal zijn."
„Hel is niet noodig, een metselaar van de
Baai te laten komen en hem 8 pond per week
maals de eerst gemengde, nu neutrale school
a,an het volk oplegde, ook door die wet de
verdraagzaamheid zóó weinig is gekweekt, dat
heel de liberale pers nooit moede werd het
twistvuur tusschen Rome en Dordt aan te blazen.
44 April.
Aller oogen zijn thans gevestigd op de Chineesche
Zuidzee. Iedereen ziet met bijna ademlooze be
langstelling naar lietgeen de Russische vloot zal
vermogen.
Het bericht aangaande een zeeslag nabij de
Nederlandsche Anambas-eilanden is, zooals een
gister uit Batavia verzonden telegram meldde, uit
de lucht gegrepen.
Het is nu ook duidelijk geworden, hoe het
gerucht van een zeeslag tusschen Itozjestwenski en
Togo ontstaan is. Naar de Daily Mail uit Soe-
rabaja verneemt, zijn eenige kolenschepen en een
jacht met twee Russische officieren te Batavia
aangekomen deze officieren brachten het overigens
niet bevestigd bericht mede dat er een zeeslag
had plaats gehad, waarin de Russen de Japanners
aangevallen en vier vijandelijke schepen vernield
hadden.
De marinedeskundigen zijn in hun opinie waar
het eerst een treilen tusschen beiue vloten zal
plaats hebben, zeer verdeeld.
Er is dan ook op het oogenous, mets met ze
kerheid van te zeggen, uaar men tot nog toe
geen enkel betrouw uaar bencln van de beweging
en der Japansche vloot heelt ontvangen.
Men neemt echter voor vrij zeker aan, dat in
de Nederlandsch-Inuische wateren geen zeegevecht
zal plaats hebben, aangezien de EngeJsche Kruiser
Sutlej, blijkens een te Londen uit Singapore ont
vangen bericht, de Oostzee-vloot reeds op 550 mij
len N.O. van Singapore heeft ontmoet. Dit is een
vrij groote alstand van de Anambas-eilanden.
Uit Tokio werd gister geseind, dat Togo te
zijner tijd in de buurt van Formosa of van de
Pescadores de Russen zal opwachten.
Hieruit kan men afleiden, dat de ontmoeting
meer in de buurt van een Japansche haven zal
plaats hebben.
De Pescadores of visschers-eilanden dragen in 't
Japansch den naam van Ho-Ko-To, dat zooveel be
teekent als Heilanden van 't meer". Zij zijn een
waar paradijs vooral het eiland Makoeng, dat den
naain van »bloemeneiland" draagt en de uiterste
grens vormt van het Nipponsche rijk, moet een
zeldzaam schoone fiora bezitten.
Wat de Russische en Japansche strijdkrachten
ter zee betreft, wordt gemeld, dat de eerste, wan
neer de divisie-Nebogatoiï zich bij Rozjestwenski's
vloot -heelt aangesloten, bestaat uit 5 slagschepen
le klasse3 idem 2e klasse3 kustvaartuigen
3 gepantserde kruisers, 6 Deschermde kruisers en
12 torpedojagerswaarbij men moet voegen 2
te betalen", zei een man, Arthur D'Hare ge
naamd, „ik ben metselaar van beroep."
„Goed zoo."
„Wel jongens, dat is zoowat alles, wat ik
te zeggen heb. We zullen den bakoven bou
wen, de Chineezen zullen al het harde werk
verrichten en we zullen een half dozijn laten
werken aan de nieuwe schoorsteenpijp, ik zal
do batterij laten werken en de machine en
dó vermenging met kurk verzorgen, en jullie
kunnen voortgaan met het bakken van slee-
ncn. lederen Zaterdag zullen we den boel la
ten stilstaan en dezen schoonmaken, en aan
het einde van elke vier weken zuilen we het
goud naar de Bank zenden."
HOOFDSTUK VI.
„Magnetic, Villa."
„Magnetic Villa" was een van de beste hui
zen in de opkomende stad Townsville. Ze stond
op de roode, rotsachtige en zonnige zijde van
Melton Iiill, zag uit op de wateren van Cle
veland Bay, vlak tegenover het schilderach
li go eiland, waaraan het zijn naam had te
danken.
(Wordt vervolgd.)
