Dagblad voor Schiedam en
öe oude waau.
28ste Jaargang
Zaterdag 15 April 1905.
l\o. 8181.
T WCEUE I1L II).
verSl^tT" 8e'eerd "ebbe° ea ™k
Staten-Generaal.
Gemengd Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
kostDlvnnr:Ui ^er®chiJnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
week Tfi cpnt t1 Pör 3 mafnden (135< F»1' maand 45 cent en per
firn 0 per p0St door geheel „Nederland ƒ2.— per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
straat °^on!,^Tt-ennWnrde,nuda5e!ijks aangen°men aan ons Bureau: Boter-
e Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 1—6 regels 0.77 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 12i/g cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst
lijke overeenkomsten aangegaan.
b i 1 -
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
het land
zinnigen tenminste
Als er, aan
wordt, o wee
Want dat is
Heel lag.er:°nderwijsdeba"en zijn in vollen gang.
Heel het knH staat overeind, het land der vrij-
het openbaar onderwijs geraakt
bijzonder ÏIpleT ™S'
"e "jde °"er le8»«»nJer, de»
J„ weer 10 zbn volle felheid doen herleven
hare school, en tegen de bijzondere.
onderwiil^w'u,6'' gegevens teSen het bijzonder
en ook on Segevens dan in de Tweede Kamer
en ook op meetings gedebiteerd worden
geen oortia dat Vele van dle Stevens
«S hun dienst gedaanten
van hart» r brj de eenvoudigen
En n t ',.-i 61 U *els van hangen,
den dL d t1J i k°mt de °Ude waaQ weer voor
Be liberale
waan is groot. Het geldt bij de
zouden" ook f®" °nonastootelÜke waarheid al
dan menschen bijzonder onderwijs
om
alle menschen
zou ei nog een overheidssehool
iet ondeiwijs op het rechte peil te
moe
van diverse
zet de jonge
ook
willen
ten zijn
houden.
»Zet - zoo roepen de vrijzinnig
pluimage hun tegenstanders toe -1
N.„erktó i» Kamer „er tor 0D
me" "ich niet tioor het veri.ijge,, van J'
egenstelhng tot eenheid komt.
Hit alles blijkt, dat de liberalen in heel den
altiJd weer de oude dwaasheid.
wordt over het bijzonder onderwijs in de
iberale pers nog vaak gesproken op een toon, alsof
mt onderwijs zich nog geen positie veroverd had.
°g altijd domineert de hooge toon tegenover het
jzonder onderwijs, alsof - zoowel in de wet
geving als in de praktijk de bijzondere school
n°g niet meetelde.
Wij erkennen gaarne, dat
nare scholen betere
nijzondere.
Idem idem dat ze zich in het algemeen betere
leermiddelen kunnen aanschaffen.
Dito dito dat bij
personeel
klein
regel de open-
n den
gebouwen hebben dan de
in
is, is dit: dat de
school voor hun
dan wij voor het onze.
het openbaar onderwijs het
gemeenlijk talrijker is en de klassen
er zijn,
Maar. dan zullen wij ook wel aan liet
emde zijn,
Edoch wat nooit gebleken
voorstanders van de neutrale
eginsel meer over hebben
We zouden zoo zeggenwel het tegendeel.
Bet is niets waard om mooie scholen te bouwen
en ze van degelijke leermiddelen te voorzien, als
naen de openbare kas kan aanspreken.
Mede van het geld van hen die de openbare
school niet begeeren, wordt die school gebouwd.
En de resultaten van het onderwijs, waar het
toch eigenlijk op aankomt, zijn die zooveel beter
H Eet openbaar dan bij het bijzonder onderwijs
t Is nooit gebleken.
Heel het front maken voor de openbare school
wïjst erop, dat men van vrijzinnige zijde zich ern-
*Hg heeft voorgenomen aan het niet liberale
ederlandsche volk de zegeningen van het open
aar onderwijs op te dringen.
Als dat volk nu maar wil.
Maar het wil niet.
Druk zijn de openbare onderwijzers bezig om
aan het Nederlandsche volk te vertellen, dat alleen
de ontwikkeling, die zij geven, ware, ontwikkeling,
dat alleen hun beschaving ware beschaving is.
Alleen zij zijn in staat menschen te kweeken.
Als men het maar gelooven wil.
Maar een school, waar de Roomschen hun kin
deren heenzenden, waar de anti-revolutionnairen
vinden wat zij voor hun kroost noodig achten, die
school willen zij niet.
Door al het front maken voor de openbaren
school wordt de oude wonden weer open gemaakt.
De oude strijd om de school is herleefd. De
dagen van 80 tot 90 zijn teruggekeerd. Welnu,
de voorstanders der bijzondere school vreezen den
strijd niet.
De richting is nu eenmaalnaar de bijzondere
school.
Wie anders meent, ziet eenvoudig de teekenen
der tijden niet.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Vrijdag 14 April.
Arbitrage-verdrag.
Bij art. II van het traktaat tusschen Nederland
en Denemarken (in elk bijzonder geschil stellen
de Regeeringen de punten, waarover de scheids
rechter te beslissen zal hebben, de macht van den
scheidsrechter, enz. vast.) ontwikkelt de heer V an
K urnebeek nader zijn bij de algemeene be
raadslaging geopperde bezwaren tegen het geven
van deze macht aan de Regeering terwijl de
Grondwet toch duidelijk zegt, dat voor verdragen,
waarbij wijziging van grondgebied, geldelijke ver
plichtingen of wettelijke rechten betrokken zijn,
de Wetgevende Macht goedkeuring moet verleenen.
Het spreekt immers van zelf, dat bij overeenkom
sten als hier bedoeld wijziging van grondgebied
enz. kan gemoeid zijn.
Wel zegt hetzelfde Grondwetsartikel dat de
Koning zich die bevoegdheid bij de wet kan
voorbehoudenmaar zoo betoogd spr., de ratio
van het artikel verbiedt, deze bepaling op dat
traktaat toe te passenzij geld slechts voor zaken
van zeer weinig belang.
De heer Fock deelt deze bezwaren. Juist om
het groote gewicht van dit traktaat moet men
zorgen, dat het goed werkten dit kan niet,
wanneer er grondwettig aan te tornen is. Deze
spr. bestrijdt ook het argument dat de delegatie
van macht in zake die compromissen noodig is,
omdat dan een geschd reeds in zijn opkomst kan
worden gesmoord voordat de openbare meening
en daarmee de hartstochten er in gemoeid wor
den juist als door een vergissing van de Regee
ring grondgebied verloren gaat, zou die opgewon
denheid erger worden.
Nadat de heeren Pompe van Meerder-
voort, Van I d s i ng a en V a n A s c h v a n
W ij c k hun meening over 't artikel hebben uit
eengezet, verdedigt de w.n. minister van
Buitenlandsche Zaken het door er aan
te herinneren, dat bij het ontstaan van een con
flict de Staten-Generaal niet gemengd geweest zijn
in de zaken, die tot het conflict hebben aanlei-
ding gegeven. Zij staan buiten de correspondentie
er over tusschen de diplomaten en de regeeringen.
Zij kunnen moeilijk beoordeelen wat gedaan moet
worden.
De minister van Justitie verklaart,
dat het verlangen van hen, die de compromisen
aan de goedkeuring van de Staten-Generaal willen
onderwerpen, in strijd is met de Grondwet en
den geest van het volkenrecht, dat eigenlijk is
«burgerlijk recht" tusschen volken. Zonder het
artikel zou er geen verbintenis zijn, zou het
traktaat een «blanco-traktaat" zijn.
Na de replieken wordt artikel II in stemming
gebracht en aangenomen met 55 tegen 14 stem
men (die van de heeren ter Laan. Röell, Idsinga,
Melchers, Schaper, van der Zwaag, Tydeman, den
Tex, Troelstra, van Foreest, Verhey, Fock, van
Karnebeek en van Kol).
liet traktraat wordt goedgekeurd.
Evenzoo de traktaten met Frankrijk en Enge
land, en het Duitsche kabeltraktaat.
De heeren van Kol en Helsdingen beve
len aan, de mede-opneming van de duikers in
het wetsontwerp op den caissonarbeid.
De minister van Binnen 1. Zaken
zegt, dat dit ontwerp een leemte wegneemt, die
de arbeidsbescherming in ons land vertoonde. Of
onder de beschermende bepalingen van het in
het ontwerp toegezegde kon. besluit, een regeling,
afzonderlijk voor den arbeid in duikerblokken,
kan worden opgenomen, kon hij nog niet zeggen,
maar hij zal wel trachten de bepalingen in het
algemeen zóó te maken, dat de duikersarbeid
daaronder valt.
De algemeene beschouwingen gesloten zijnde,
verdedigt de heer van Kol zijn amendement.
De minister bestrijdt het, op grond dat de
werkman er slechter door aan toe zal worden.
De heer van Kol trekt daarop zijn amendement
in, en het wetsontwerp wordt alsnu z. h. s. aan
genomen, waarna de Kamer overgaat tot het
trekken der afdeelingen. De vergadering is daarna
gesloten, en de zitting verdaagd tot 26 April,
om 11 uur.
keer te Leiden en omstreken heeft in den buiten-
societeit Amicitia te Leiden een zeer interessante
poppententoonstelling georganiseerd, die gister
namiddag op offlcieele wijze werd geopend. Een
80-tal uitnoodigingen o.a. aan het dag. bestuur der
gemeente, verschillende andere autoriteiten en par
ticulieren waren verzonden en velen hadden met
hunne dames aan deze uitnoodiging gevolg gege
ven. Namens het bestuur werden zij door den
voorzitter der vereeniging, den heer M. H. van
Waveren welkom geheeten, waarna deze de ten
toonstellingvoor geopend verklaarde. De wethouder,
de heer J. van Hamel, wenschte het bestuur suc
ces op zijn pogen om de levendigheid in de ge
meente te verhoogen.
Daarna werd de verzameling die uit ongeveer
150 nummers bestaat, in oogenschouw genomen.
De collectie is vooral om de eigenaardige kleeder
drachten uit verschillende landen en tijden zeer
belangrijk.
Kievitseieren. Te Leeuwarden zijn gister
ongev. 3500 kievitseieren aangevoerd, waarvan
ongev. 2600 stuks naar het buitenland hoofd
zakelijk naar Engeland en België zijn verzon
den. De prijzen wisselden af van 15 tot 18 cent
per stuk. Evenals de vorige week was er veel
vraag, waardoor de omzet gemakkelijk plaats vond.
Huiszoeking. In verband met het bericht
van gisteren betreffende een huiszoeking bij een
uitgever te Nijmegen, verneemt de Arnh. Ct. het
volgende Reeds eenigen tijd was door de Maat
schappij tot Expl. van SS. opgemerkt, dat zij van
bedoelden uitgever aanmerkelijk minder vracht
brieven ter stempeling ontving dan vroeger. Het
is toch geoorloofd formulieren voor vrachtbrieven
door particulieren te doen drukken. Deze moeten
moeten dan echter ter stempeling worden aange
boden aan de Maatschappij, waarvoor aan deze een
halve cent per stuk wordt betaald.
Een onderzoek werd nu ingesteld, waardoor
bleek, dat genoemde drukker aan een handelaar
een grooter aantal gestempelde vrachtbrieven had
geleverd dan door hem ter itempeling waren aan
geboden. Dientengevolge werd vermoed, dat hij
deze zelf met een nagemaakt stempel stempelde.
Door de bij de justitie ingediende klacht volgde
een huiszoeking en werd werkelijk het stempel in
beslag genomen.
O nveilige schietbanen. Verleden jaar
werd bij de schietoefeningen der infanterie op de
Vughtsche heide een bij de schijf posthebbend
soldaat doodelijk getroffen. Dit ongeval werd toen
toegeschreven aan het onwillekeurig richten op
eene schijf der aanliggende baan. Men plaatste
daarom schermen tusschen de 5 banen, die met
een tusschenruimte van 100 M. dan naast elkaar
liggen, zoodat een schutter slechts de schijf van
zijn eigen baan kan zien. Velen echter waren
reeds toen van meening, dat met dien maatregel
de absolute veiligheid geenszins was verkregen,
wijl de kogel in zijn afdwaling groote verras
singen kan brengen. Die zóó dachten wenschten
de invoering van de veiligheidsinrichting Velt-
mann, waarbij de post, met de verzorging van de
schijf, belast, niet uit zijne verdekte opstelling
hoeft te komen om dat werk te doen, maar de
schijf binnen dien post kan trekken en na haar
.te hebben behandeld weer naar hare plaats kan
schuiven, terwijl hij zelf in den post blijft. Men
is thans bezig om die inrichting »an de 5 schiet
banen op de Vuchtsche heide aan te brengen.
Hevige cyclonen hebben het eiland Ma
dagascar geteisterd. Vele dorpen zijn overstroomd.
Meer dan honderd inboorlingen verdronken.
Een gevecht tusschen een olifant
en drie luipaarden. In den Indischen
Oceaan zijn aan boord van het Duitsche stoom
schip Neiuenfels, dat van Indië naar New-York
voer, drie luipaarden aan 't vechten geraakt met
een vrouwelijke olifant. Tijdens een storm schijnt
de wand tusschen de dierenkooien stuk gegaan te
zijn, en toen nu op een dag de olifant en haar
jong behaaglijk wortels knabbelden, kreeg een der
luipaarden ook trek in een wortel Hij ontfutselde
er een aan het jonge olifantje, waarop de oude
olifant hem een mep met haar slurp gat. Dat liet
de luipaard niet op zich zitten, hij sprong op de
olifant toe en de beide andere luipaarden volgden
zijn voorbeeld.
Het werd een verwoed gevecht, waaraan de op
passers niet dan met de grootste moeite een ein
de konden maken, Een der luipaarden, die maar
niet loslaten wou, moesten zij de hersens inslaan.
De oude olifant is een paar dagen later aan haar
wonden gestorven. Het jong, niet veel grooter dan
een Newfoundlander, is dezer dagen te New-Aork
aangekomen.
Poppententoonstelling. De vereeni-
ging tot bevordering van liet vreemdelingen ver-
Poging tot moord. In den nacht van Don
derdag op Vrijdag werd het echtpaar D. d. L. te
Kolijnsplaat gewekt door prikkelende dampen, die
het slaapvertrek vulden.
De vrouw, het eerst het bed verlatende, vond
bij de kamerdeur een pot met brandende zwavel
staan. Deze deur was goed gesloten en aan de
gangzijde bovendien nog behangen met eenige
lappen, tot volkomen afsluiting. Blijkbaar was het
de bedoeling om de menschen te laten stikken.
Daar de voor- en achterdeur nog gegrendeld
bleken te zijn, veronderstelt men, dat de dader
zich lieefc laten insluiten en door een raam is
vertrokken.
Daar D. d. L. er warmpjes in zit, behoeft men
niet te vragen, wat de drijfveer was. Men is den
dader nog niet op het spoor.
Een reuzen-boekerij. In Amerika,
het rijk der «onbegrensde mogelijkheden", is nu
juist niet alles in staat om ons in Europa in
verrukking te brengen, tot voorbeeld te strek
ken. Maar telkens wanneer men weer ziet met
hoeveel doortassendheid en vrijgevigheid in de
Vereenigde Staten allerlei wetenschappelijke stich
tingen gesteund en verrijkt worden, dan denkt
men aan het Goethe-woord«Amerika Du hast
es besser als unser Kontinent der alte".
Van de hand van William Dawson Jonston is
het eerste deel verschenen van de geschiedenis
der Congres-bibliotheek te Washington, een boek
van 534 bladzijden, dat echter nog niet verder
gaat dan tot 1864, dus lang vóór de jongste reus
achtige uitbreiding der bibliotheek.
Over deze merkmaardige boekerij verneemt men,
dat zij den 24sten April 1800 gesticht werd met
een bedrag van 5000 dollar en dat zij in 1802
bij elkaar 964 boeken en negen kaarten telde. In
de eerste tientallen jaren had zij weinig succes
de toename ging heel langzaam, toen kwam er
een brandmaar door het overnemen van de bi
bliotheek van Thomas Jefferson verkreeg zij eens
klaps een beter uiterlijk en innerlijk
In 1851 brak er weer een brand in het biblio
theekgebouw uit en een deel der boeken werd
vernield. Maar de uitbreiding was intusschen op
den goeden weg de wet, die verplichtte van alle,
in de Vereenigde Staten gedrukte werken twee
exemplaren aan de Congresbibliotheek te zenden,
maakte, dat van 8 Juli tot 30 Juni 1903 alleen
aan zulke verplichte exemplaren anderhalf milli-
oen boeken werden ontvangen.
En nu bezit deze boekerij, die nauwelijks een
eeuw oud is, reeds 1.7000.000 boekwerken, tegen
over de 21/2 millioen van de zoo veel oudere Bi-
bliothèque Nationale te Parijs, de 1.800.000 boe
ken van het Britsch Museum en de 1.200.000 van
de Koninklijke Bibliotheek in Berlijn. Wat de
handschriften betreft telt de Congresbibliotheek
te Washington, die overal waar zij slechts kan
aan het koopen slaat, reeds evenveel exemplaren
als de bibliotheken te Parijs en Londen.
Maar sterker nog: men rekent er in Amerika
vast op, dat bij een dus voortgaande uitbreiding
der bibliotheek in 20 jaar de vijf millioen boeken,
die in het reuzengebouw der bibliotheek een plaats
kunnen vinden, bij elkaar zullen zijn.
En men weet reeds, dat als men in Amerika
wat wil, dit ook geschiedt!
Er bestaat bovendien ook geen enkele reden
waarom de toeneming beperkt zou worden, want
de boekenproductie der Ver. Staten neemt zelfs
voortdurend toe, en elk jaar krijgt de Congresbi
bliotheek de beschikking over ruimer middelen.
In 1903/04 gaf zij alleen voor boekenaankoop
100.000 dollar uit, terwijl de rijkste bibliotheek in
Europa, die te Berlijn, voor den aankoop van
boeken en handschriften, met inbegrip van het
inbinden, slechts 150.000 mark besteedde.
