Proviaciale Boni van R.-K. Kiesvereenipp
in Znii-Hollani.
verzocht Z. H. hen op zetels, rondom zijn bureau
geschaard, plaats te nemen.
Vervolgens knoopte hij met hen een zeer min
zaam gesprek aan. Met bijzondere warmte weidde
Z. H. uit over de taak en de roeping van de jour
nalistiek. Den arbeid van den katholieken journa
list noemde hij »een apostolisch werk."
In Italië zóó zeide de Paus had de ka
tholieke pers met groote bezwaren van moreelen
en materieelen aard te kampen. Hij veronderstelde,
dat dit in Nederland óók wel zóó zou wezen.
Waren de moeilijkheden en teleurstellingen van
den katholieken journalist groot, hij zou die echter
gemakkelijk dragen als hij dacht aan de verhe
venheid van zijn roeping en aan het groote nut,
door hem gesticht. Gaarne en van gansclier harte
verleende de Paus den zegen, om welken hem
verzocht was, aan de geheele redactie van De Tijd
en aan allen, die aan ons blad verbonden waren.
Hij wenschte het een steeds aangroeiend getal
lezers en spoorde de redactie aan, om met kracht
de goede zaak te bljjven verdedigen.
Met levendige belangstelling ook besprak de H.
Vader onze grootsche onderwijsinrichting Rolduc.
Tot driemaal toe drukte hij den Rolducschen
professoren op het hart»Zegt aan uwe leerlin
gen dat Ik van hen houd en in de toekomst op
hen reken 1"
De H. Vader, schrijft ons onze hoofdredacteur,
zag er gezond en blozend uit. Over zjjn gelaat lagen
echter, behalve een waas van goedheid, een diepe
ernst en onmiskenbare weemoed verspreid.
Celebes.
De correspondent van de N. R. Ct. te Batavia
seinde Zaterdag
Gisteren-ochtend was er een paniek te Makas
ser. De gouverneur had de burgerij aangeschreven
hoe zij een onderkomen kon vinden in en bij het
fort Rotterdam, ingeval van een onverhoedschen
inval van den radja van Goa. Het plaatselijk be
stuur had vernomen, dat er een gezantschap met
groot gewapend gevolg te wachten was tot opzeg
ging van het contract met de regeering. Er wer
den atdeelingen troepen uitgezet en de schutterij
kreeg bevel zich gereed te houden. Het gezant
schap heeft inderdaad een brief voor den gouver
neur gebracht, maar is weer zonder stoornis
vertrokken. De inhoud van den brief is onbekend.
Een nader telegram luidt
De brief van den radja van Goa bevatte een
beklag aan den landvoogd over de behandeling van
de Djampoea-zaak.
Ter verklaring van dit telegram het volgende
Het is zeer goed te verklaren na al hetgeen den
laatsten tijd omtrent de houding van Goa is ge
schreven, dat er te Makasser een paniek heerschte
toen het gerucht liep dat een gezantschap met een
groot aantal gewapende volgelingen een briefzou ko
men overhandigen. Dat een man als de heer Kroesen,
gouverneur van Celebes, het noodig vond maat
regelen in het belang van de veiligheid der bur
gerij te nemen, bewijst afdoende, dat daar reden
voor bestond, al bleek later, dat de Goareezen
niets vijandigs wilden uithalen. Het fort Rotter
dam is te Makasser gelegen, en is een ouderwet-
sche steenen versterking, waar het garnizoen is
- gelegerd. Het garnizoen bestaat op die plaats uit
vaste bezetting en mobiele colonne, te ramen een
goede tweehonderd man, terwijl d« schutterij een
detachement van een honderd man is. Hiermede
is dat fort zeer goed tegen een inlandschen vijand
te verdedigen.
De Djampoea-zaak, waarover de vorst van Goa
zich beklaagt, heeft zich als volgt toegedragen.
Eenigen tijd geleden werd een vertrouweling van
Aroe Djampoe, een vazal van Sawietto door een
volgeling van Daeng Mongontang, van Sawietto
vermoord. Het volgens gebruik aangeboden bloed
geld werd door de beleedigde partij geweigerd en
deze partij eischte, dat Daeng Mongontan met zijne
volgelingen het land zouden verlaten, hetgeen dezen
niet wilden.
Zij werden nu door Kraeng Alloe, prins van
Goa, tevens zoon van den eerste rijksbestierder
van dat rijkje en schoonzoon van Aroe Djampoe
aangevallen, maar aangezien de volgelingen van
Daeng Mongontang de overheid behielden, moest
Kraeng Alloe vluchten.
Daar deze de hulp van zijn vader inriep gingen
twee zoons van den rijksbestierder en twee zonen
van den Radja van Goa met 126 gewapende
volgelingen naar Djampoea, voornaamste plaats
van Sawietto, om te helpen. Verder bleek ons
bestuur nog, dat een aantal van vuurwapenen voor
ziene Goareezen zich naar Djampoea op reis had
den begeven, waardoor het contract formeel werd
geschonden, en de vorst van Goa werd daarover
door aen gouverneur ernstig onderhouden.
Daar ons bestuur vermoedde, dat de Goareezen
zouden trachten over zee Djampoea te bereiken,
kreeg de resident-ter-beschikking J. G. A. Brug
man den last om met een detachement infanterie,
sterk 45 man, waarbij de luitenants W. D. Davids
en J. N. Broesse en de officier van gezondheid dr.
W. J. van Gulik, per stoomschip Zwaan te trach
ten die Goareesche prauwen op te brengen. Den
28en Februari uitgestoomd gelukte het werkelijk
den volgenden dag, vijf gewapende Goareesche prau
wen te ontdekken en naar Makasser op te brengen.
Daar de vorst van Goa de hoofdschuldige was
immers de opgevatten lieden waren slechts uit
voerders van een door hem gegeven last ging
de genoemde resident onmiddellijk naar Goa om
den vorst aan te zeggen, dat hij ter zake van de
omschreven contractbreuk, met f 10,800 beboet
was. Die boete moest nog dienzelfden dag betaald
zijn (de hoofdplaats Goa ligt slechts 7.5 K.M. van
Makasser), anders zouden de gearresteerde prinsen
en volgelingen in hechtenis worden gesteld. Den
avond van dien dag kwam de vorst van Goa zelt
de boete betalen en werden alle gearresteerden op
vrije voeten gesteld. Over deze behandeling van
zaken voelt de vorst van Goa zich bezwaard en
heeft hij blijkbaar zijne grieven aan het oordeel
van den gouverneur-generaal onderworpen.
Sumatra.
De correspondent van de N. R. Ct. te Batavia
seint
Den 15en Mei vertrekt een brigade geologische
opnemers van het mijnwezen naar Benkoelen om
dat gewest te verkennen. Zij beginnen in de na
bijheid van Redjang Lebong, waar een groote
goudrijkdom vermoed wordt.
Luitenant Reitema.
De overplaatsing van den le-luit. S. A. Reits-
ma van Assen naar Doesburg, is thans definitief
bepaald op 1 Juni a. s.
R. K. Volksbond.
Gister-middag te één uur is door de afdeeling
Haarlem van den Ned. Roomsch-katholieken Volks
bond het nieuwe vereenigingslokaal in de Smede-
straat aldaar plechtig ingewijd.
Beneden zijn in dit gebouw behalve bestuurs-
en koffiekamers, kleine zalen voor vergaderingen
en bovendien is daar een concertzaal met tooneel,
die ruimte heeft voor goed 500 personen. Boven
zijn de cursuszalen voor de vereenigingen.
De staking te Hilversum.
De Kamer van Arbeid te Hilversum heeft ha
re bemiddeling aangeboden in het geschil tusschen
de patroons en de timmerlieden.
Men verneemt, dat de patroonsvereeniging en
de betrokken timmerlieden-vereenigingen Dinsdag
zullen vergaderen, ten einde te beslissen of deze
bemiddeling al of niet zal worden aangenomen.
De timmerlieden zullen deze bemiddeling ver
moedelijk aannemen.
Wat de patroonsvereeniging zal doen, moet
worden afgewacht.
Waar zij de bemiddeling van den Burgemees
ter afwees, verkeert zij natuurlijk in een moei
lijk geval.
Hetgeen de Kamer van Arbeid trouwens ge
daan heeft, betreft voorloopig noch slecht een
pogen om de partijen tot eene gezamelijke bijeen
komst te brengen. Van een belichaamd voorstel
is vooralsnog geen sprake.
De staking te Maastricht.
De R. K. Limburgsche Patroonsbond heeft »De
Maastrichtsche Aannemersbond" voorgesteld, om
als bemiddelaar op te treden in het hangend ge
schil tusschen patroons en werklieden. Hierop is
door »De Maastrichtsche Aannemersbond" geant
woord, dat in het vermeend geschil geen bemid
deling noodig is.
I 's-Gravenhage, 30 April.
Heden-middag werd in het Zuid-Hollandsch Kof
fiehuis te 's-Gravenhage, de algemeene jaarver
gadering gehóuden van den Prov. Bond van R. K.
Kiesvereenigingen in Zuid-Holland.
Aanwezig waren de afgevaardigden van 40 kies
vereenigingen.
De Voorzitter, de heer jhr. mr. L. Von
Fisenne, heette de aanwezigen hartelijk wel
kom en zeide met genoegen te kunnen consta-
teeren, dat tot den Bond zijn toegetreden: Rot
terdam, centrale kiesvereeniging, met de distric
ten I, II, III, IV en V en de plaatselijke kies
vereenigingen te Nootdorp en Moordrecht. Kon
verleden jaar worden gemeld, dat de groote kies
vereeniging te Leiden tot den Bond was toegetre
den, thans is zeker weer een verblijdend feit,
dat ook de kiesVereelnigingen te Rotterdam zich
bij den Bond hébben aangesloten, zoodat nu bijna
alle R. K. kiesvereenigingen in deze provincie
tot den Bond zijn toegetreden. Spr. heette dan
ook de afgevaardigden van Rotterdam in het
bizonder hartelijk welkom en hoopte, dat Rotter
dam geen berouw van zijn toetreding zal ge
voelen. I i
Vervolgens had Spr. nog de treurige taak te
vervullen, mededeeling te doen van het overlijden
van het bestuurslid, den heer Wi. B. Wilkens te
Delft. Ieder, die het voorrecht heeft gehad, hem
van nabij te kennen, zal overtuigd zijn, dat zijn
heengaan een zeer groot verlies is geweest, zoo
wel voor Delft en de talrijke katholieke instel
lingen, die hem als raadsman beschouwden, als
voor de katholieke partij in Zuid-Holland. Wij
vertrouwen, dat de heer Wilkens thans reeds het
loon heeft Voor het vele goede, dat hij voor
de katholieke zaak heeft Verricht. Zijn persoon
lijkheid zal bij ons steeds in de meest dankbare
herinnering blijVen voortbestaan. (Applaus).
Hierna gaf de Voorzitter het woord aan
den secretaris, den heer H. W. Spendel, voor
het uitbrengen van het jaarverslag over 1904.
De Secretaris deed alsnu vóorlezing van
het uitgebreide verslag van hetgeen in het afge-
loopen jaar in den Bond voorviel. Allereerst
wijst hij in het Verslag op den guns ti gen uitslag
van. de Provinciale Statenverkiezingen en de
actie, die bij die gelegenheid door de kiesver
eenigingen aan den dag is gelegd. Vervolgens
wordt melding gemaakt van de toetreding der
kiesvereenigingen te Rotterdam, Nootdorp en
en Moordrecht, waardoor het ledenaantal Van
den Bond wederom aanzienlijk is vermeerderd,
zóodat de Bond thans 17306 leden telt.
Hierna: worden eenige woorden Van waardee
ring gewijd aan de nagedachtenis van het be
stuurslid, den heer Wilkens. Verder bevat het
jaarverslag een verslag van het verhandelde op
de vorige jaarvergadering en eindigt met een
krachtige opwekking voor den strijd bij de aan
staande verkiezingen.
Toen de secretaris zijn verslag had voorge
lezen, volgde er een langdurig applaus.
De Voorzitter dankte den secretaris voor
zijn uitmuntend verslag.
Hij stelde nu aan de orde het Voorstel van
de Parochiale Kiesvereeniging „Plicht en Eens
gezindheid" te Katwijk, luidende
„De R. K. Paroch. KiesV. „Plicht en Eens
gezindheid" te Katwijk, overwegende dat het met
den besten wil onmogelijk is, da,t de aangeslo
ten KiesVereenigingen en hare respectieve af
gevaardigden eensluidende en alleszins juiste ver
slagen ontvangen, en deze eensluidendheid en
juistheid onontbeerlijk achtende ter voorkoming
van verwarring en moeielijkheden, ontstaan door
mogelijke Vergissingen, verkeerde opvatting en
het gemis Van stenografische bekwaamheid, stelt
Voor: -
Dat vanwege het Bestuur van den Prov. Bond
Van zijne jaarverslagen, in de algemeene jaarlijk-
sche vergadering uitgebracht, zoo tijdig mogelijk
aan de aangesloten Kiesvereenigingen afdruk wor
de vérstrekt." i
Alvorens den afgevaardigde van Katwijk het
woord te geven, deelde de Voorzitter merle,
dat. door het bestuur was besloten om op
kosten Van den Bond het jaarverslag over 1904
te laten drukken en aan de kiesvereenigingen te
zenden. i
De afgevaardigde van Katwjjk dankte
het bestuur voor dit besluit.
Bij acclamatie werd het voorstel van het be
stuur goedgekeurd.
De Voorzitter stelde hierna der vergade
ring voor over te ig'aan tot het benoemen van
twee commissies, één voor de rekening en ver
antwoording van den penningmeester na te zien
en één Voor Stemopneming voor de bestuurs
verkiezing.
De heeren Everding, van Douveren en van
Vel zen worden benoemd in eerst genoemde com
missie, de heeren Bulten, Ham en Andreoli in
de andere.
De Voorzitter zeide, dat voor de vaca
ture Voor de aftreding in 1906 alleen was can-
didaat gesteld de heer J. B. Bes, centr. voor
zitter, Bodegraven en gaf de vergadering in over
weging den heer Bes bij acclamatie tot bestuurs
lid te benoemen.
De heer Bes werd ajsnu gekozen.
De Voorzitter schorste Voor een wijl de
vergadering, ten einde over te gaan tot het
kiezen van 3 bestuursleden en de commissie
Voor de verificatie van de rekening en ver
antwoording van den penningmeester in de ge
legenheid te stellen de bescheiden na te zien.
Na heropening der vergadering werd mede
gedeeld, dat er 196 geldige stemmen waren uit
gebracht en de heeren H. W. D. Hellebrekers,
centr. voorzitter, te Rotterdam, F. A. Moerel,
pl. voorzitter, te Oudewater en H. W. Spendel
als bestuursleden waren gekozen.
De heer van Douveren deelde mede, dat
door de Commissie voor de verificatie der beschei
den van den penningmeester alles in orde was be
vonden en er batig saldo in kas is van f 175.20.
De vergadering verleende op voorstel der com
missie den penningmeester décharge van zjjn
beheer.
De Voorzitter wenschte de nieuwe bestuurs
leden, ajsmede den herkozen secretaris, geluk
met hun benoeming. Nu er in het bestuur af
gevaardigden uit verschillende deelen der pro
vincie zitting hebben gekregen, kan het niet pn-
deris, zeide spr., dan da,t dit een gunstige in
vloed zal hebben op de te houden bespre
kingen. |j i i j 'j
Hij stelde voorts apn de orde het volgende
ontwerpadvies
„De Provinciale Bond van H. K. Kiesvereeni
gingen in Zuid-Holland,
Overwegende, dat de Regeering, zoowel we
gens de door haar beleden beginselen als we
gens hare houding in zake wetgeving en be
stuur, recht heeft op den steun der partijen van
de rechterzijde;
Overwegende, daf tegenover de aaneensluiting
van de groepen der linkerzijde, eene krachtige
coalitie der Christelijke partijen gebiedend nood
zakelijk is, teneinde bij de algemeene verkie
zingen eene gewenschto meerderheid in de Twee
de Kamer der Staten-Generaal te behouden;
Adviseert den aangesloten Kiesvereenigingen
het daarheen te ledden, dat tusschen de partijen
der rechterzijde ovéreenstemming worde verkre
gen in dien zin, dat overal bij, eerste stem
ming een gemeenschappelijk kandidaat worde
gesteld."
Door de R. K. Kiesvereeniging te Leiden was
hierop! (hlet Volgende ajnendement voorgesteld:
tusschen ^dat" en „overal" in te voegen: lo.
nergens, tegenover een aftredend Lid der Rech
terzijde een kandidaat gesteld worde en 2o. „ove
rigens."
De kiesvereeniging le Delft had nog een sub
amendement ingediend, strekkende om tusschen
de woorden „dat" en „tusschen" in te lassen
„dat bij de eerstvolgende verkiezingen".
De heer Bul te verdedigde het amendement-
Leiden, terwijl de afgevaardigde van Delft
in zijn toelichting van het sub amendement ver
klaarde, dat de kiesver. te Delft van meening
was, dat men zich niet moest binden voor al
tijd, maar slechts voor deze verkiezing. Uit het
bestuursvoorstel kan worden afgeleid, dat het
advies ook voor volgende verkiezingen zou
gelden.
De Voorzitter zeide, da,t het bestuur niet
principieel tegen het amendement-Leiden was,
maar het toch ontried, omdat het z.i. een over
bodige toevoeging was. Wat het sub-amendement
Delft betrof, verklaarde hij, dat het advies al
leen geldend was vóór dit jaar en geenszins
als voor altijd geldend kon worden beschouwd.
Nadat nog door eenige afgevaardigden het
woord was gevoerd, werd tot stemming over
het amendement-Leiden overgegaan.
Het amendement-Leiden werd Verworpen met
17116 stemmen.
Het pntwerp-advies werd ongewijzigd goedge
keurd en zal aan alle kiesvereenigingen in de
provincie worden toege'zonden.
In behandeling kwam thans de volgende, door
de centrale kiesvereeniging te Rotterdam voor
gestelde motie
„De Prov. Bond vain R. K. Kiesvereenigingen,
in hare gewone Vergadering op 30 April bijeen
gekomen,
Van ooTdeel, dat in het regieimént enkele bepa
lingen voorkomen, welke eene onregelmatigheid
in het uitbrengen van stemmen veroorzaken en
eene dubbele of driedubbele Vertegenwoordiging
mogelijk maken, Verizoekt het Bestuur een com
missie Van vijf leden te benoemen, welke het
reglement aan een nauwkeurig onderzoek on
derwerpt en desgewenscht aan het Bestuur Voor
stellen doet tot reglementsherziening."
De heer Hellebrekers, afgevaardigde van
Rotterdam, lichtte deze motie toe. Hij zeide,
dat de reden waarom de kiesvèreenigingen te
Rotterdam totnogtoe niet tot den Bond waren
toegetreden deze was, dat zij zich niet konden
vereenigen met de wijze, waarop in art. 11 van
het reglement het stemrecht is geregeld. Even
als bij andere dingen kan ook van het reglement
Van den Bond gezegd worden dat het niet vol
maakt is. Nu beoogt de kiesvereeniging met
deze motie tot de benoeming eener commissie
te geraken, welke zal onderzoeken of het al dan
niet mogelijk is het stemrecht anders te re
gelen.
Spr. (twijfelde er niet aan of de vergadering
zal zich met de motie-Rotterdam kunnen yer-
eenigen, daar Rotterdam niets anders wenscht
dan te doen onderzoeken of een verbetering mo
gelijk is.
De Voorzitter vérklaarde, dat de motie
ook in de bestuursvergadering is besproken. Het
bestuur kan er wel met medegaan, indien, ten
einde de correspondentie te vergemakkelijken en
Spoedige afdoening te bevorderen met het be
stuur of een delegatie daarVan wordt samen-
werkt.
Nog wordt door spr. opgemerkt dat de tegen
woordige regeling van het stemrecht een uit
vloeisel is geweest van een compromis, dat bij
de oprichting Van den Bond werd verkregen,
toen de eene partij zich vóór stemrecht der plaat
selijke en de andere zich voor de centrale kies
vereenigingen verklaarde.
Hij gaf in overweging in de motie de vol
gende wijziging pan te brengen, in plaats van
„verzoekt het Bestuur een commissie van 5 le
den te benoemen, welke het reglement aan eenj
nauwkeurig onderzoek onderwerpt": „verzoekt
het bestuur een cpmmissie Van 6 leden te be
noemen, die met het bestuur het regle
ment aan een nauwkeurig onderzoek onder
werpt."
De heer H e 11 e b r e k e r s verklaarde hiertegen
géén bezwaar te hebben.
De afgevaardigde van Delft diende
Vervolgens een voorstel in, strekkende om ook
door de commissie te doen onderzoeken of wij
ziging in de wijze, waarop de bestuursverkiezing
thans plaats heeft, niet dient veranderd te
worden.
De Voorzitter deelde mede, dat hiertegen
geen bezwaar bestond.
De heer F o k k e s stelde nog een andere re
geling voor de samenstelling der commissie voor,
doch trok dit Voorstel in, toen de Voorzitter
zijn bezwaren hiertegen. in het midden had ge
bracht.
De motie-Rotterdam werd ten slotte met al
gemeene stemmen aangenomen.
Bij de rondvraag werden nog eenige vragen
aan het bestuur, gesteld, p. a. in yèrband met
geruchten als zou de heer Kooien in het dis-
tript Grave, in strijd met het advies van den
Ned. Bond van R. K. KiesVerv tegenover den
heer Friezen worden candidaat gésteld en van
een gerucht als zou in Haarlemmermeer van
Cihrist.-hist. zijde met een dominé uit Muider-
berg worden uitgekomen. Ook werd het optre
den van den heer Harte van Tecjklenburg in het
district GraVe besproken.
Nadat de verschillende vragen waren beant-
