Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Ingezonden.
Gemengd Nieuws.
gister-nacht in de R.-Kath. Ziekenverpleging
overleden.
In de Baljuwslaan te Haarlem viel gister een
werkman uit een dakgoot. Hij is overleden.
Maandagavond omstreeks 7 uur is het 9-
jarig zoontje van schipper P. Huygen, liggende
met zijn vaartuig in de Waal, nabij het fort
Kraijenhoff, bij ongeluk overboord geslagen en
verdronken. Het lijkje is tot heden nog niet ge
vonden.
Te Hilversum deed zich gisteren opnieuw
een zeer droevig ongeval voor. Een 2-jarig kind
van den metselaar G. Landzaat, uit de Huizerstraat,
is verbrand. De moeder, die de kamer verlaten
had, vond bij haar terugkeer het wicht in lichter
laaie staan. Het had een lichtje, dat op tafel stond,
naar zich toegetrokken en zoodoende vlam gevat.
In deerniswaardigen toestand werd het naar de
ziekenverpleging vervoerd, waar het spoedig over
leed.
De Kamerverkiezing.
In de groote zaal van de S. O. V. trad gister
avond in een openbare vergadering, uitgeschreven
door de vrijzinnige kiesvereenigingen «Algemeen
Belang" en «Schiedam", als spreker op de heer
M. C. M. De Groot, candidaat der vrijzinnigen
voor de ^Tweede-Kamerverkiezing, met het on
derwerp De Kamerverkiezing.
De V o o r z i 11 e r, de heer van Meurs, heette
de aanwezigen hartelijk welkom en deelde mede,
dat van den heer dr. v. Leeuwen bericht was ont
vangen, dat hij, indien geen ernstige redenen hem
verhinderden, de vergadering zou bijwonen en van
den heer Graat van Limburg Stirum, dat hij we
gens bizondere omstandigheden tot zijn leedwezen
verhinderd was, om aan de vriendelijke uitnoodi-
ging gevolg te geven. Daarna gaf de Voorz. het
woord aan den heer M, C. M. De Groot.
De heer De Groot begon met teconstateeren,
dat er onder de aanwezigen een vrij aanzienlijk
aantal vrouwen was. Hierin zag spr. een bewijs,
dat de belangstelling in de openbare zaken toe
neemt.
Art. 86 van de Grondwet, vervolgde spr., zegt
«De leden stemmen zonder last van of ruggespraak
met hen, die benoemen." Ieder lid stemt dus vol
gens eigen overtuiging, zonder rechtstreekschen
invloed. Dit is zeker een zeer mooi beginsel, dat,
naar spr. hoopt, de Ned. Staat steeds zal hand
haven.
Het sluit echter niet in, dat er geen band mag
bestaan tusschen kiezers en den gekozene. We-
derzijdsche bekendheid van den afgevaardigde is
noodig zijn persoon moet bij de kiezers bekend
zijn, opdat ze kunnen beoordeelen of de candidaat
dengene is, aan wien zij naar hun overtuiging
hun stem kunnen geven.
Spr. zal dezen avond niet over personen spreken,
daar het geen personenstrijd geldt. Ook onnoo-
dige scherpte zal spreker trachten te vermijden,
evenwel hier en daar toch de verschillende zaken
behoorlijk onder de oogen zien. Dit zal hen, die
van een hanengevecht houden, wel teleurstellen.
Allereerst besprak nu de heer De Groot de
districtsbelangen. Hij verklaarde een geheel-ont
houder te zijn en betoogde, dat dit zeer goed ver-
eenigbaar is met zijn beroep van commissionair
in gedistilleerd.
In ons land bestaat een vereeniging, die beoogt
een wettelijk verbod te verkrijgen voor de fabri
cage en den invoer van sterken drank. Indien
een voorstel in die richting in de Tweede Kamer
in behandeling mocht komen, wat spr. echter
zeer onwaarschijnlijk acht, dan zou hij vóór dit
verbod stemmen, mits het algemeen belang het
vordert en de industrieelen door onteigening wer
den schadeloos gesteld. Uitdrukkelijk verklaarde
spr. in de Kamer de belangen van de branderijen
voor te zullen staan, mits zij niet strijden tegen
het algemeen belang, daar dit behoort voor te gaan.
In zake den stand der politieke partijen zeide
spr,, dat er een scheiding bestaat tusschen vrij
zinnigen en rechtzinnigen. Die scheiding is in
den laatsten tijd vooral ver boven normale grootte
opgeblazen. Ze is in den grond niet onjuist.
Eigenlijk behoort ze thuis op kerkelijk gebied,
want de scheiding van rechtzinnigen en vrijzin
nigen is oorspronkelijk van de kerk. Wie ka
rakter en overtuiging heeft, kan deze niet weg
laten. Men moet zijn overtuiging altijd doen blij
ken, maar de groote fout is gebrek aan onder
scheidingsvermogen, om die tweedracht niet on-
noodig scherper te maken dan zij is.
Spr. vertelde vervolgens dat hij in zijn jeugd
katholiek was geweest, schetste zijn zieleleven voor
het verlaten van het katholicisme en hoe hij tot
de overtuiging kwam, dat dogma's geen noodza
kelijke voorwaarde zqn om goed te wezen. In zijn
leven heeft hij goeden en kwaden ontmoet en
waargenomen, dat de verhouding tusschen ker-
keiijken en anderen ongeveer eender is.
Na het verlaten van het katholicisme heeft spr.
den bijbel gelezen en ontdekte daarin, dat Christus
toornde tegen de schriftgeleerden en pharizeën
Christus predikte een leer van liefde en niet van
vormen.
Wat is nu het geval, vraagt spr. Dr. Kuyper
heeft gesproken van christenen en paganisten en
zijn medestanders hebben het nog aangedikt door
«voor of tegen Christus", «satanskinderen" en
«Christus zal zegevieren over de vrijzinnigen". Al
gelooft spr. niet aan dogma's, toch laat hij zich
den naam van christen niet ontroven.
De scheiding werkt ook door op staatkundig
terrein, maar in veel te sterke verhouding. Door
de geschiedenis toch is aangetoond, dat dogma's
niet thuis behooren op politiek terrein, want men
krijgt daardoor gewetensdwang en ketterjacht.
Uit eigen ervaring kan spr. verklaren, dat dogma's
ontbeerd kunnen worden. 13 jaren is hij lid van
den Raad, bovendien bestuurslid der Coöperatieve
Bakkerij, van Volkshuisvesting en steeds heeft spr.
met kath. en anti-rev. vriendschappelijk samenge
werkt, zonder ooit een dogma te hebben ontmoet.
Deze laatste instellingen zijn toch sociale instel
lingen en juist de sociale werken zijn hoofdzaak
jn de Staatkunde. We weten het allen, dat juist
op het gebied van dogma's de rechtzinnigen het
zeldzaam oneens zijn.
De scheidingslijn tusschen vrij- en rechtzinnigen
wordt beheerscht door de maatschappelijke, sociale
kwestie die zeer in scherpte is toegenomen. De
sociale kwestie omvat de verdeeling van goederen,
productie en economische nijverheid.
Voorts besprak hij de theorie, die in het laatst
der 18e eeuw is opgekomen, de theorie van laisser
fair, laisser passer en trachtte de inconsequentie
dezer theorie aan te toonen. Deze theorie heeft
een bittere teleurstelling in het leven geroepen.
Hij wees op den kinderarbeid van 183050 in
fabrieken in Engeland De wet is tusschen beide
gekomen om aan de ouders de vrijheid te ontne
men, hunne kinderen op te offeren en de fabrikan
ten, om de kinderen te misbruiken. Spr. herinner
de er aan, dat in 1874 hier te lande de eerste
wet op den kinderarbeid werd verkregen, deze
wet was van den heer van Houten. Die ontnuch
tering was het begin der sociale kwestie, want
mannen en vrouwen verkwijnden en den kinderen
werd hunne toekomst ontnomen. De oogen zijn toen
open gegaan en men drong aan op krasse maat
regelen.
Hierna behandelde hij staatsinmenging en staats
onthouding. De scheidingslijn tusschen demo
craten en conservatieven bepaalt le of men tevreden
is met de economische hervormingen en 2e of en
in welke mate men bemoeiing met de gemeen
schap nuttig oordeelt.
Alsnu trad spr. in een uitvoerige beschouwing
over de verdeeling der verschillende partijen de
rechtzinnigen en vrijzinnigen, hetgeen door hem
op een op het podium geplaatst bord nader werd
toegelicht.
Er bestaan in het maatschappelijk leven twee
stroomingen het individualisme en socialisme
en het is een moeilijke taak het juiste evenwicht
tusschen die twee stroomingen te vinden. Bij dat
zoeken worden de V. D. geleid door hun beginsel.
Wij willen niet dat allen gelijk zijn, omdat ieder
zijn gaven behoort te kunnen ontplooien. En voor
die ontwikkeling moet de maatschappij geen be
lemmering in den weg leggen. Onze ernstige grief
tegen de tegenwoordige maatschappij is, dat die
ontplooiing niet naar behooren kan plaats hebben.
Op 12-jarigen leeftijd worden kinderen gedwongen
geld te verdienen in industrie of landbouw, juist
dus op den leeftijd, wanneer zij zich het best
kunnen ontwikkelen. De V. D. wenschen dan ook
verhooging van den leeftijd, waarop kinderen
arbeid mogen verrichten.
Hierna besprak de heer De Groot het verschil
tusschen de liberalen over de punten van over
eenstemming en de verhouding der soc.-dem. tot
het heden en hun standpunt voor de toekomst.
Met cijfers werd door hem betoogd, dat de be
volking in 74 jaren tijds is verdubbeld, dat zij
leven kon, vooruit is gegaan in leeftijd en pliy-
sieke ontwikkelingde loonen stegen, de wijze
van bewoning verbeterde, het verbruik der voe
dingsmiddelen nam toe, zij bleek in staat hoogere
belastingen te betalen en de spaarzaamheid ver
meerderde. Hij leidde hieruit af, in strijd met het
geen de socialisten beweren, dat het volk vooruit
gaat.
Vervolgens ging spr. na wat het tegenwoordige
kabinet heeft tot stand gebracht. De eenige
sociale wet, die in het Staatsblad verscheen, was
die van de verbetering van de loonen der postbo
den. Wel-is-waar zijn een aantal belangrijke wets
ontwerpen als Ziekteverzekering, Arbeidscontract
enz. ingediend, maar deze geven alle reden tot
ontevredenheid.
Ten slotte werd door spr. de Tariefwet en het
blanco-artikel ter sprake gebracht, en voorlezing
gedaan van het program van actie van den V. D.
bond.
Hij eindigde met den wensch, dat er een juistere
partijgroepeering tot stand mocht komen, die
samenwerking brengt tusschen de democraten
van rechts en links.
Debat.
Nadat er eenige minuten was gepauseerd, werd
er gelegenheid gegeven voor debat.
Als debaters hadden zich opgegeven de heeren
dr. van Leeuwen, Dienske en Kraag.
De heer dr. Van Leeuwen, die het eerst
het woord verkreeg, verklaarde dat door hem alle
opvattingen van den heer De Groot thans niet
kunnen worden bestreden, daar zou hij een paar
uur voor noodig hebben.
Uit deze vergadering blijkt weer, welke ellendi
ge manier van propageeren de liberalen er op na
houden. De liberalen hebben, behalve op een ver
gadering van mej. Roland Holst, op geen enkele
vergadering van de soc.-dem. gedebateerd. De heer
De Groot heeft heden-avond een politieke en ker
kelijke geloofsbelijdenis afgelegd, waarmede hij
wel wat vroeger voor den dag had behooren te
komen. Uitvoerig besprak deb. de liberale con
centratie en het blanco-artikel, dat hij een wassen
neus noemde.
Het werkprogram, waarmede de liberalen nu
voor den dag zijn gekomen, bevat zeer veel mooie
dingen, die zij niet hebben gedaan en nu beloven.
Dit getuigt niet van beginsel. Men wil verheffing
van het volksonderwijs, maar het zijn de liberalen
geweest, die het onderwijs hebben beperkt tot
beneden het 12e jaar. Toen de socialisten bij de
behandeling der Leerplichtwet den leeftijd van
13 op 14 jaar wilden brengen, werd dit door
de liberalen niet noodig gevonden ook van
schoolvoeding en kleeding wilden de liberalen
niets weten. In hun regeeringsperiode zijn
de belastingen met 19 millioen gestegen, allicht
hadden zij hiervan een paar millioen voor klee
ding en voeding kunnen geven, maar slechts
schoorvoetend, met 1 stem meerderheid werd ie^
in die richting gedaan. Van gelijke subsidie der
biz. scholen voor schoolvoeding en -kleeding wil
den de liberalen niets weten. Toen zij vier jaar
geleden aan het bewind waren, hadden zij de
regeeringsmacht in handen en het geld om het
volksonderwijs te verheffen, maar ze hebben het
niet gedaan. Het is hun alleen te doen om de
meerderheid te krijgen.
Uitvoerig behandelde deb. verder de houding dei-
liberalen en vrijz.-dem. bij de behandeling der Ver
zekeringswetten. Voor het opnemen van landbouw
en visscherij onder de Ongevallenwet hadden zij
geen ooren. Door de soc.-dem was toch aan de
hand der statistiek van Pruisen aangetoond, dat
alleen in Pruisen 2300 sterfgevallen in één jaar,
tengevolge van ongelukken in den landbouw, waren
voorgekomen.
Bezuiniging in militaire uitgaven en invoering van
een volksleger, dat thans op hun program prijkt,
beteekent ook al niets; de tegenwoordige onbillijke
legerwet hebben we aan de liberalen te danken.
Vier jaar geleden hadden zij de macht, maar zij
hebben er geen gebruik van gemaakt.
Voorts bracht hij de «handhaving der vrijzin
nige handelspolitiek" ter sprake, en meer speciaal
de belastingkwestie. De belastingen, die wij nu
hebben, vonden de liberalen in 1848, toen zij aan
de regeering kwamen. Zij hebben wel veranderingen
in enkele belastingen gemaakt, doch dat was lap
werk het stelsel werd niet aangetast. Met
cijfers werd door hem aangetoond, dat vooral onze
voedingsmiddellen o.a. de suiker zwaar zijn belast.
De arbeider betaalt 43s7/100% van zij» inkomen aan
belasting; de middenstand ruim 15% en de rijke
11%. Deze cijfers zijn door de liberalen nooit
weersproken. Deb. eindigde met een verheerlijking
van het georganiseerde proletariaat, dat optrek
kende in den a.s. verkiezingsstrijd, zijn leuze boven
al zal doen weerklinken.
De tweede debater, de heer Dienske (a.-r.)
protesteerde tegen het gelach, dat hij in de zaal
en aan de bestuurstafel had waargenomen, toeri
de mededeeling van den heer van Limburg Stirum
werd voorgelezen. Hij toonde aan dat het bij
den aanstaanden strijd niet gaat om personen,
maar om bet beginsel. Wij moeten, zeide spr..
personen hebben, die Gods ordonnantiën ook op
politiek gebied eerbiedigen. Het is een beleediging
van God, indien men die in een hoek wil terug
dringen.
Men behoort de Christelijke regeering nog 4
jaren in de gelegenheid te stellen de talrijke soci
ale wetten, welke zij heeft ingediend, ten uitvoer
te brengen.
Ook de schoolstrijd en het blanco-artikel werden
door deb. nog besproken en hij deed uitkomen,
dat de liberalen met niets anders dan iets negatiefs
voor den dag kunnen komen, terwijl de christelijken
iets positiefs, een scherp omlijnd beginsel daartegen
over kunnen stellen.
De heer Kraag, de derde debater, vroeg, op
wien de heer De Groot stemmen zal, indien er
eene herstemming mocht zijn tusschen dr. v.
Leeuwen en Limburg Stirum. Verder zegt hij,
dat dit kabinet na 1889 het eerste is geweest, dat
iets voor de postboden heeft gedaan. Hij vroeg
voorts hoe het mogelijk is, dat de secretaris van
de Kamer van Kooph., een liberaal, voor de Ta
riefwet is. Karei Marx heeft gezegdwie tegen
de protectie is, is tegen de proletariërs.
De heer De Groot, die hierna aan het woord
kwam, beantwoordde de verschillende debaters.
Den heer Kraal antwoordde hij, dat bij een even-
tueele herstemming door hem op van Leeuwen zou
worden gestemd. De secretaris van de Kamer van
Koophandel hier is katholiek, dus begrijpt spre
ker de bedoeling van de vraag des heeren Kraal
niet, evenmin als van laatste uitlating over een
gezegde van Marx. Tegenover den heer Dienske
hield spr. vol, dat Gods ordonnantiën niet als
richtsnoer in de politiek behooren te dienen. Hij
verzekerde, dat de liberalen bereid zijn grooteren
steun aan de biz. school te geven, mits er vol
doende waarborgen worden gegeven.
Hierna bestreed de heer De Groot de opwer
pingen van dr. van Leeuwen, in het bizonder in
zake het blanco-artikel. Door hem werd voorlezing
gedaan van een gedeelte van het verslag van het
laatste congres der S. D. A, P., waaruit blijkt,
dat de heer Troelstra en anderen voor het blanco-
a'rtikel waren. Toen spr. tegenover dr. van Leeu
wen nog eens zijn standpunt ten opzichte van de
democratische beweging had uiteengezet, werd de
vergadering omstreeks middernacht door den
Voorzitter met een woordp'an dank gesloten.
De Voorzitter constateerde dat de orde in
de vergadering geen enkele maal was gestoord en
deelde voorts mede, dut de heer De Groot nog te
Overschie en Vlaardingen zal spreken, terwijl den
5en Juni dr. van Raalte uit Dordrecht hier zal
optreden.
Gemeenteraad.
Vergadering van den Raad der gemeente Schie
dam op Woensdag 31 Mei 1905, des namiddag8
uur, ten Raadhuize.
Gisteravond had alhier de lede n-
vergadering plaats van de afdeeling Schiet'11
der Nederlandsche Zuid-Afrikaansche Vereenl'
sing.
Nadat de Voorzitter de vergadering ba
geopend, had de voorlezing van het jaarverslag
plaats, waaruit o. a. bleek, dat het ledental sta-
tionnair was gebleven.
Door den penningmeester werd rekening en
verantwoording gedaan van zijn beheer.
De heer VV. A. Beukers A. Jz., die periodiek
als bestuurslid aftrad, werd als zoodanig bC'
kozen.
De beschrijvingsbrief voor de Algemeene Ver
gadering gaf geen aanleiding tot breedvoerige be
spreking.
Tot afgevaardigde werd gekozen de heer J-
Lechner.
Ten slotte deelde de Voorzitter nog mede,
dat weinig boeken voor Zuid-Afrika inkwamen
en werkte allen op, om toch aan dit nuttige
doel mede te werken. Voorts herinnerde hij er
aan, dat Hollandsche lectuur, voor dit doel be*
stemd, bezorgd kan worden bij den concierge
van het Gymnasium.
Heden-middag, omstreeks 12^ uur,
ontstond in het achterste gedeelte van de stoom-
zeep-fabriek, «Schiedam" aan de Nieuwe Haven,
nabjj den stoomketel een begin van brand.
Een partijtje hout, papier en afval, dat daar in
een hok was opgestapeld, had vlam gevat.
De fabrikant, de heer Kruisheer, die het eerst
den brand ontdekte, trachtte eerst alleen het vuur
te blusschen, doch toen dit hem niet gelukte, werd
de hulp van voorbijgangers ingeroepen. Het vuur
werd echter spoedig gebluscht.
De schade is gering.
De politie begaf zich met den slangenwagen
naar de fabriek, doch behoefde geen dienst te
doen.
Door de politie is hedenmorgen in
een logement een zekere K. V. aangehouden, die
in het Politieblad gesignaleerd stond voorf 3boe
te subs, 2 dagen hechtenis. Nadat hij de boete
betaald had is hij ontslagen.
Gisteravond is uit de Buitenhaven
de 9 jarige J. v. d. Laar gered door P. J. v. d.
Berg, wonende Broersveld 115, die zich daarvoor
gekleed te water begaf.
Hedennacht brak brand uit in den
winkel van den barbier M. J. J. van Pinxteren
aan den Singel.
Op het lawaai, dat door de ontdekkers van den
brand werd gemaakt, kwam spoedig de politie
opdagen, die de groote winkelruit verbrijzelde
Bij onderzoek bleek, dat de brand onder de toon
bank woedde.
Het vuur kon echter met behulp van emmers
water door de politie en burgers worden gebluscht.
De bewoners wisten nog in tijds langs de ach
terzijde het huis, dat met een dichte rook was
gevuld, te ontvluchten.
De schade is vrij aanzienlijk, doch wordt door
assurantie gedekt.
De brandweer, die mede was uitgerukt, behoef
de geen hulp te verleenen.
De Warande.
Mijnheer de Redacteur
Wie langs de Warande wandelt, voornamelijk
het gedeelte tusschen de Franken- en de Laurens-
straat, moet zich ergeren, dat dit schoonste gedeelte
van onze stad bedorven wordt door het gerij van
vrachtwagens, inzonderheid van molenwagens en
spoelingkisten, die dezen weg zóo fijn rijden dat
bij het minste windje wolken van stof, zoowel de
wandelaars als het groen der boomen bedekken
en dit terwijl vanaf de Frankenstraat tot de School
straat deze wagens daar absoluut niet noodig
hebben.
Zoo de bevoegde autoriteit een verbod uit
vaardigde voor genoemde vrachtwagens om dien
weg te berijden, zou zij èn de wandelaars èn de
bewoners van de Warande zeer verplichten.
X.
Lustrumfeesten te Leiden. Gister in
den Vroegen morgen, tusschen drie en vier uur,
werden te Leiden met de door zes. paarden be
spannen staatiekoets, die als zoodanig dienst zal
doen bij 'de maskerade, proefritten afgelegd langs
een gedeelte vlan den weg dien de stoet zal pas-
seeren. Men was n.l. niet gerust dat het ge
vaarte er goedschiks zou kunnen rijden. De vrees
is door de welgeslaagde proef geheel opgeheven.
Aardbeien. Gister-morgen heerschte er
onder de tuinders om Beverwijk een paniek.
Gisteren-nacht zijn zoo goed als alle in bloei
staande aardbeien-planten bevroren, waardoor de
eerste pluk geheel verloren is en van de tweede
bitter weinig zal terecht komen.
Men ging zelfs zoover van te spreken van een
ramp.
Een ,1 ij:k gevonden. Aan het Zuiderzee-
strand onder Doornspijk is gevonden het lijk va»
een onbekend manspersoon, gekleed met Engelsch-
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Van ingezonden stukken wordt de kopy niet teruggegeven.
