Dagblad voor Schiedam en
Celebes.
Haar vriend.
üii Rusland.
28ste Jaargang.
Woensdag 5 Juli 1905
No. 8245
Het ^proer in Odessa.
FEUILLETON.
Algemeen Overzicht.
Oorlog met Boni.
>,Nu, wat zou dat?" vroeg hij.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dage.ijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week '10 cent. Franco per post door geheel Nederland f'l.— per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels 0.77 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 12 i/g cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 30.
U't Indië komen verontrustende tijdingen.
Ue vorst van Boni heeft het ultimatum, hem
namens de Ned. Indische Regeering gesteld, ver
worpen.
Een oorlog is thans onvermijdelijk. Op Zuid-
e'ebes zijn reeds verschillende garnizoenen aan-
erbelijk versterkt, terwijl op Java de noodige
troepen worden gereedgehouden om onverwijld
t°t het uitzenden eener expeditie te kunnen over
gaan.
Doni zal bij dezen krijg niet alleen staan.
Een gister onder «Laatste Berichten" opgeno-
'Oeo telegram van den correspondent der N. R.Crt.
te Batavia, meldde, dat Loewoe, geallieerd met
ooi, gemeene zaak met Boni maakt.
Het bezetten van Paré-Paré, 't welk in zekeren
z'o tot de voorbereidende maatregelen van een
ooische expeditie kon worde» beschouwd, heelt
aanleiding gegeven tot vijandelijkheden van den
kant van Sidenreng, terwijl dit staatje en de ande-
re van het bondgenootschap Adja-Tapparang,
Waartoe het behoort, hun contracten met ons
gouvernement hebben opgezegd. Wadjo's vorst is
°os beslist vijandig gezind en zijn neef, de vorst
van Gowa, heeft blijk gegeven, de zijde van Boni
te zullen kiezen.
Daar velen de feiten en gebeurtenissen, welke
aanleiding gaven tot het conilict, niet kennen, kan
bet volgende overzicht voor hen zijn nut hebben
De verhouding der regeering tot Boni wordt
beheerscht door het contract op 16 Februari 1896
te Watampone gesloten tu*schen den assistent-
tesident J. A. G. Brugman en Lapawawooi Kraëng
O 1
öegerie, bestuurder van genoemd rijk en zijne
Wdsgrooten, welke overeenkomst den 4den Janu
ari 1897 door den gouverneur-generaal, werd be
krachtigd.
Nadat in 1859 Boni door wapengeweld onder-
Worpen was, werd de toenmalige vorstin vervallen
Verklaard en in haar plaats tot leenvorst aange
steld, Achmat Singkarroe Roekka Aroe Palakka
rnet wien op den 13den Februari 1860 een con
tract gesloten werd.
Deze stierf op den 28sten Maart 1871. Onder
ZlJne kinderen waren er twee die, op grond van
afkomst hunner moeder, voor de troonsopvol
ging in aanmerking kwamen nl. een dochter,
Uanri Aroe Timoeroeng genaamd, en een zoon,
toerirnaals Doeloeng van Adjang-gala. De keus viel
°P de dochter, volgens sommigen omdat de zoon
°P dat oogenblik niet in Boni aanwezig was en
kot landsgebruik wilde dat in de ontstane vaca-
ture onmiddellijk werd voorzien, volgens anderen,
en dit is waarschijnlijk juister, omdat de dochter
boor hare moeder van zuiverder vorstelijk bloed
Was. Het met haar gesloten contract was in hoofd
zaak gelijkluidend met dat van 1860. Eenige jaren
'ater trad zij in den echt met Kraeng Popo, zoon
19)
„Weet je al wie zij is?" vroeg lady Blan
che rnain.
'„Neen nog niet/' zeide hij. „Tot nu toe
weet ik alleen, dat zij een Oostenrijksche Sig-
ftora Brandi bezoekt, die (ik begrijp niet waar-
°n>) in (h|et paviljoen onder den klokketoron
Woont. Maar morgen!" zijn gebaar zeide hel
overige.
„Zij zag er uit als een dame", zeide zijn
vriendin nadenkend.
„Dat doet zij zeker", zeide hij.
„Toch als zij een Oostenrijksche is" zij hield
°P en mijmerde.
„Ge moet toch weten, of zij van adel is,"
zeide Lady Blanchemain. „In Oostenrijk als
teen niet van adel is, dan is men totaal niets.
Brandt klinkt niet erg adellijk. Wij mogen u
niet verliefd laten worden, als zij niet van
adel is."
„Brandi klinkt verbazend on-adelijk", zeide
John. „En zeer waarschijnlijk zal de bezoekster
X»" ötgnora Brandi ook niet van adel zijn.
van Radja van Gowahet gouvernement werkte
dit huwelijk in de hand in 1882 werd een doch
ter geboren Basse Daëng Baoe.
De vorstin overleed op 17 Februari 1895. Toen
waren er twee candidaten voor den opengevallen
troon haar evengenoemde dochter en haar broeder,
de voormalige doeling van Adjangala, later poeng-
gawa van Boni en bij het over'ijden van zijne
zuster rijksbestuurder van dat landschap. Gedurende
let leven der vorstin had haar echtgenoot, Kraëng
Popo, overwegenden invloed uitgeoefend en hij
wenschte dezen te blijven behouden c.q. zelf den
troon bestijgen. De toenmalige gouverneur Van
Braam Morris koesterde echter de overtuiging dat
de inmenging van den Gowaschen prins Boni niet
tot zegen had gestrekt. Het volk was door zijn
toedoen onbillijk zwaar belast, willekeur trad in
de plaats der landsadat. Dit deed het wenschelijk
voorkomen na het overlijden zijner echtgenoote
diens invloed te eliinineeren en de gouverneur
droeg aan de rijksgrooten schriftelijk op, niet tot
een nieuwe verkiezing over te gaan alvorens hij
zelf ter plaatse was. Desniettemin had bij zijne
aankomst te Boni toch reeds de aanwijzing van
den opvolger door de rijksgrooten plaats gehad,
doch om aan den wensch van den gouverneur
tegemoet te komen, was aan de handeling slechts
een voorloopig karakter gegeven. De keus was
gevallen op de minderjarige dochter; de gouver
neur kon zich hiermede niet vereenigen, besprak
de zaak nader met de leden van de Hadat na
daardoor tot de overtuiging te zijn gekomen, dat
zij, en met hen heel Boni, den rijksbestuurder
tot leenvorst wenschten en alleen uit vrees voor
Kraëng Popo zijne dochter hadden gekozen, ging
hij er toe over dien rijksbestuurder onder nadere
goedkeuring van den gouverneur-generaal tot
leenvorst 'van Boni aan te wijzen onder den naam
van Lapawawooi Kraeng Segerie. Spoedig daarop
moest, om aan zijne intriges een einde te maken,
aan Kraeng Popo het langer verblijf in Boni
worden ontzegd zijne dochter liet hij achter bij
den nieuwen vorst, overeenkomstig den wensch
van haar overleden moeder, die er blijkbaar van
overtuigd was, dat zij beter toevertrouwd was aan
de zorgen van haar oom dan van haar eigen
vader. De keuz^ vond tegenkanting bij de regee
ring, omdat zij niet geheel regelmatig had plaats
gehad, doch nadat de verkiezing alsnog in optima
forma door de Hadat. was verricht, werd Lapawa
wooi Kraeng Segerie, diet hans liet bestuur
voert, bevestigd.
Omtrent 's vorsten levensloop en karakter zijn
het volgende medegedeeld: Evenals zijn vader ver
liet hij tijdens de laatste expeditie tegen Boni het
land en stelde zich ter beschikking van den com
mandant der troepen, aan wien hij goede diensten
bewees. Na de inlijving van het landschap Sindjai
werd hij aan het hoofd geplaatst van het inlandsch
bestuur op de Oosterdistricten. Op zijn dringend
verzoek maakte hij in 1863 de expeditie in de
Toratealanden mede. Tijdens de verwikkelingen
met Kraeng Bonto Bonto in de Noorderdistricten
in 1868/77 bewees hij nogmaals belangrijke dien
sten, waarvoor hij de gouden medaille ontving.
Maar voor mij is dat. nog grooter aantrekkelijk
heid, als zij maar welopgevoed is. Ik ben
geen Oostenrijker. Ik ben een Brit en een de
mocraat. Ik voel, dat het mijn bestemming
is, om wanneer ik ooit verliefd word op de
dochter van een molenaar te verlieven, een
rijke molenaar, die zijn dochter een goede
opvoeding kon geven. „De molenprinses", dat
zal de titel van mijn roman zijn. Wanneer
deze vrouw mij bewijzen kan, dat zij een mole
naarsdochter is, geloof ik, dat, ik direct op haar
verliefd word. Nu, ik zal het morgen weten.
Morgen, om dezen tijd ben ik van alles op de
(hoogte. U zult er misschien wel belang in
stellen, dat ik een detective in dienst heb pm
haar ha te gaan?"
„Een detective? Wat bedoelt gij?" zeide lady
Blanchemain.
„Een privé-detective een vrouwelijke detec
tive, die ik de eerste maal, dat u weer
naar Sant' Alessina komt, aan u zal voor
stellen."
„(Wpt. ter wereld bedoelt gij toch?"
De aardigste, aanbiddelijkste kleine detec
tive, die er bestaat," zeide hij. „Iedereen, die
haar ziet moet om haar lachen en van Jiaar
houden. Zij zal al de geheimen van mijn sfinx
ontraadselen."
Wat hebt gij er aan een oude vrouw te be
spotten, die alleen door een toeval je groot
moeder niet is?" zeide zij.
„Lady Louisa Fitz Stephen, mejuffrouw Ccq-
In 1871 werd hij door zijn zuster tot rijksbe
stuurder benoemd: in deze betrekking wist hij
het vertrouwen van de overige leden der Hadat
te winnen en volgens den toenmaligen gouverneur
werd zijn verheffing tot vorst in 1895 algemeen
toegejuicht, en als kroon op het werk werd hij
den 31sten Augustus 1898 begiftigd met de groo-
te gouden ster van verdienste.
5 Juli.
De rust schijnt langzamerhand in Odessa terug
te keeren.
Toch verkeert de stad nog in een jammer
lijken toestand. De scheepvaart ligt geheel stil.
Duizenden werkeloozen slenteren langs de ha
vens. De krijgswet wordt uiterst streng toege
past: overal sluiten schildwachten den weg af;
na 9 uur brandt geen enkele lantaarn meer. Wie
na dit uur nog buiten komt, loopt groot gevaar
een kogel te krijgen of gevangen te worden ge
maakt.
De consulaten, banken en openbare gebou
wen worden bewaakt door de troepen. Op den
Nikola,as-iboulevard, waar anders duizenden wan
delaars zich bewegen, zijn alle hotels gesloten
en ziet men enkel patrouilles kozakken. Men
ziet in de haven een twaalftal tot aan de wa
terlijn afgebrande schepen liggenaan wal de
puinen en groote pakhuizen. De schade wordt
tusschen 30 en 50 millioen geschat. Veel men-
schen zijn bij den brand omgekomen. Officieel
schat men het aantal dooden in de vorige week
op meer dan 6000, de meesten zijn onder het
geweervuur gevallen.
De nieu,we gouverneur-generaal heeft de redac
teurs der bladen ontboden, hun de les gelezen
over hunne vroegere houding en hun verboden
een woord te zeggen over de gebeurtenissen;
wie in 'tminst de voorschriften der regeering
overtreedt,, zal onmiddellijk zijn blad geschorst
zien.
Het incident met de Cranley is reeds veref
fend. Men heeft geen enkel revolutionair aan
(boord der Engelsche stoomboot gevonden en deze
is dan ook vrijgelaten.
Particuliere berichten uit Odessa melden, dat
120 leden der koopmanschap aldaar den Rus-
sischen minister van Financiën om een wissel
moratorium tot het volledig herstel der rust in
Odessa hebben verzocht. Ook op het transport
schip Proet is de bemanning aan 't muiten ge
slagen, maar onderwierp zich later aan admi
raal Krieger.
Ook de correspondent van de Standard te Odessa
erkent dat de toestand eenigszins verbeterd is. Dat
blijkt o. a hieruit dat het verbod van samen-
pe," zeide haar huisknecht, de deur ope
nende. i
VI.
Bij het gezang der nachtegalen, bij het licht
der maan, der heldere Italiaansche maan van
April, keerde hij naar huis. Toen hij door den
purperen en zilveren tuin, in de geheimzinnige
zoete geur van den nacht, het kasteel bereikte
kag hij gedachtenloos op naar het paviljoen on
der |de klok. Gedachtenloos, maar een oogen
blik later was hij vol gedachten.
Daar, op het lage balkon, geen tien voet
hoven hem, stond in het volle maanlicht een
gestalte, geheel in 'twit, met een wit kanten
sluier over haar donker haar. De nachtegalen
zongen en klaagden, de aarde ademde duizen
den zoete geuren én zij stond daar beweging
loos en zag en luisterde.
Maar bij het gedruis van wielen in de
laan wendde zij zich even om en zag haar
beneden. Haar gelaat was schoon, teer en rein
in (het maanlicht en haar donkere oogen schit
terden. i
Zij wendde zich om en zag naar beneden
en haar oogen ontmoetten (die van John.
„Zou ik op dit uur en deze plaats wel groe
ten," dacht hij.
Maar reeds was zijn hand onwillekeurig aan
zijn hoed.
Zij boog haar hoofd om zijn groet to beant-
scholing ingetrokken is, en dat de vier Engelsche
stoomschepen die vluchtelingen aan boord zouden
nemen, afgecommandeerd zijn, terwijl gisteren ook
reeds tien Engelsche schepen te Odessa Jverwacht
worden. Voor een deel wordt de meerdere kalmte
toegeschreven aan de afwezigheid van de Potemkin,
maar te Odessa wist men eergisteren-avond toch,
dat de Potemkin weer van de Roemeensche kust
naar Odessa terugkeerde, zoodat velen nieuwe
onlusten voorspelden.
De correspondent van de Daily Mail meldt
echter dat de overheid te Odessa vast besloten is
geen schrikbewind van het oorlogsschip meer te
dulden, en dat batterijen zijn opgesteld waarmede
men de Potemkinzoo noodig, hoopt te kunnen
beschieten. Deze correspondent voegt er bij, dat
tien leiders van de oproerlingen te land zich op
de Potemkin bevinden. Vermoedelijk zijn het
deze mannen geweest die het sein van admiraal
Krieger, om zich over te geven, beantwoordden
met de vraag«Aan wien Daarop seinde
Krieger terug: «Aan den Tsaar", maar de muiters
antwoordden.' «Er is geen Tsaar meer.
Volgens den correspondent van de Daily Mail
wordt in het binnenland op tal van plaatsen
geplunderd en gebrand de Duitschers hebben bij
hun consul-generaal te Odessa aangedrongen op
het zenden van hulp.
I Gister-tochtend om half twaalf seinde de cor
respondent van de Standard te Odessa, als een
jgerucht, dat de Potemkin de stad naderde, maar
naderhand, dat deze tijding voorbarig was.
Ue correspondent vernam uit gezaghebbende
bron, dat de Russische regeering allereerst be
geert, dat de Potemkin vernield wordt, waarna
zij de geheele bemanning der Zwarte Zee-vloot
wil afdanken.
Op de Pobjedonostsef braken gisteren opnieuw
onlusten onder de matrozen uit. De bevelheb
ber stelde de overhead hiervan in kennis en zette
zes door kameraden geëscorteerde raddraaiers aan
land.
De in de haven zich bevindende torpedobooten
zijn uitgevaren.
UIT ANDERE STEDEN.
St. Petersburg.
Hedennacht werd uit St. Petersburg geseind,
dat de directie der Poeti lof-fabrieken ineen bekend
making de stakende arbeiders oproept om heden
den arbeid te hervatten. Wordt de arbeid niet
voortgezet, dan zullen de fabrieken gesloten worden.
lntusschen hebben kozakken, infanterie, bereden
en voetpolitie de fabrieken bezet.
Naar 't heet hebben de arbeiders aan de fabriek
van «Laferme" gister ook het werk neergelegd.
Zooeven komt er een ambtelijk bericht, dat er over
de 25.000 arbeiders staken. In alle buitenwijken
patrouilleeren sterke afdeelingen infanterie en ko
zakken. De orde is tot dusver nergens gestoord.
Bjelostok.
In het midden der stad in de Lipowstraat,
waar een politiepost stond, is een bom geworpen.
Het gerucht loopt, dat er verscheidene personen
gedood zijn. In sommige straten is schieten
gehoord.
woorden en heel even veranderde de uitdruk
king van haar gelaaf.
JZij glimlachte 1" zeide hij met opgetogen
verbazing.
Die zachte verandering van haar gelaat kwam
en ging door al zijn droomen.
I. i
„Goeden morgen, Prospero", zeide Annun-
ziata.
„Goeden morgen, bijdehandje," antwoordde
John.
Hij was in de achthoekige kamer op de pia
no nobile van het kasteel, waar de edelvrou-
wen uit lang vervlogen tijden hem tegenlach
ten in haar lijsten. Hij had een geluid van
trippelende voetstappen gehoord en toen was
Annunziata's klein grijs figuurtje, bleek ge
zichtje en groote ernstige oogen jn de besne
den en vergulden deurlijst verschenen, als een
schilderij temeer.
„Ik heb overal naar ji gezocht", zèide zij
klagend.
„Arme lieveling en kon je pie niet vinden?"
Wordt vervolgd.)
