Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
28ste Jaargang.
Zaterdag 12 Augustus 1905.
No. 8278.
TWEEDE BLAD.
Gemengd Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dage.ijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden ƒ1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland ƒ2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst
lijke overeenkomsten aangegaan.
b i 1
Telefoonnummer 85. Postbus no. 33.
Bevende huizen. Volgens het Vad. is
niet een commissie van gemeentewege belast ge
weest met het onderzoek naar de oorzaak van
bet beven der huizen te Scheveningen, maar is
^n een deskundige opgedragen rapport uit te
brengen.
Dit rapport komt tot de conclusie, dat de oor
zaak van het beven schuilt bij de Electrische
Centrale. Het zal gepubliceerd worden en in de
Daagsche Raadsvergadering van Maandag a. s.
aan de orde komen.
In de schutsluis. Een Friesche corres
pondent schrijft
Hij was naar de landbouwtentoonstelling te Wol-
vega geweest, zijn koeien waren bekroond en op zijn
open sjees aanvaardde hij 's avonds opgewekt de
terugreis. Zijn paard was mak, kende den stal en
daarop vertrouwende ging de boer dutten.
Het paardje had schijnbaar den stal vergeten,
draafde hem voorbij, sloeg een zijweg in totdat
bet niet meer kon. Voor zich de Schoterlandsche
Conpagnonsvaart, links de schutsluis, rechts de
sluis wachters woning. De boer wordt door het
stappen wakker, meent dat hij thuis is, springt
u't de sjees en komt met de leidsels in de hand
in de schutsluis terecht. Door het trekken aan de
de leidsels komt ook het gerij in de sluis.
Het was één uur 's-nachts, geen mensch meer
opeen benauwde positie voor den boer. Hij
schreeuwt uit alle macht, er komt redding. Alles
wordt op het droge gebracht en wonder boven
Wonder, er mankeert niets aan. Enkel een bad
genomen de boer was nu voorgoed wakker.
Tegenspraak. De Arnh. Ct. zegt, dat haar
van bevoegde zijde verzocht is, mee te deelen, dat
Van een ernstige mishandeling van een idioot
meisje te Heumen, na een daartoe ingesteld onder
zoek niets is bekend geworden.
Natuurverschijnselen. Het onweer, dat
Woensdag-avond boven Arnhem woedde, ging ver
gezeld van verschillende natuurverschijnselen. In
het begin, toen de bui nog ten Z. O. van de stad
hing, werd men eerst hoog aan de lucht een z g.n.
vallende ster gewaar, die na een oogenblik ver
dween. Ongeveer vijf minuten later werd in Z. O.
richting, op ruim 20 gr. hoogte, een vuurbol
zichbaar, die eerst ongveer 15 sec. onbeweeglijk
in de lucht bleel hangen en toen tamelijk langzaam
daalde, zich in zes deelen splitsend.
Even daarna verscheen een tweede bol, die iets
grooter was, nog langzamer daalde, daarna weer
eenigen tjjd bleef hangen en toen uit elkaar
barstte. Ten slotte zag men kort achter elkaar
nog twee bollen, die wel kleiner waren, maar
overigens zich als hun voorgangers gedroegen.
Geen van alle vuurbollen scheen den grond te
bereiken.
Onweer. Te Asten (Nbr.) is Woensdagavond
de bliksem geslagen in de boerenhuizing van A.
D. te Vo3selen. De geheele woning met stal en
schuur brandde af. Een koe en een varken kwa
men in de vlammen om. Alles was verzekerd.
In de gemeente Boekei trof de bliksem den
zelfden avond de landbouwerswoning van Jan G.
van den Elzen, op den Veerbroek, welke geheel
in asch werd gelegd. De levende have, uitgeno
men een jong mestkalf, kon men redden, zoomede
bet huisraad en enkele landbouwvoorwerpen. De
buizing was verzekerd.
daarvan niet uitalles blijft achter de muren, de
verpleegden kan men uit den aard der zaak niet
hooren, maar toch dringen nu en dan klachten
naar buiten door. En bij het groote vertrouwen
dat het personeel van het gesticht moet genieten,
mogen klachten bijv. over mishandeling niet voor
komen.
Zaterdag nu is in het gesticht doodslag gepleegd.
Een patient wat lastig van aard, was uit de zaal
gevlucht en werd achtervolgd door verplegers en
bewakers. Hoe het nu precies gebeurd is, zal
later, bij de behandeling der zaak voor de recht
bank, wel worden uitgewezen. Maar de gevluchte
patient is dood. Aan de eene zijde van het
lichaam waren twee ribben gebrokenaan de
andere zijde één de milt was gescheurd:
Een inlandsch verpleger is gearresteerd en ver
der zal ook tegen een Europeeschen verpleger een
vervolging ingesteld worden. Het zal zaak zijn,
deze perkara behoorlijk uit te pluizendit geval
moge, wat wij hopen een uitzondering zijn, doch
het had nimmer moge voorkomen, het wekt
gerechtvaardigden twijfel aan de keuze van het
verplegingspersoneel en vooral aan het toezicht.
De omstandigheid dat de mishandeling van den
verpleegde te twaalf uur 's middags zou hebben
plaats gehad, terwijl de politie eerst 's avonds van
het gebeurde kennis kreeg, werpt mede een vreemd
licht op de zaak. Een streng onderzoek is ook
daarom gewenscht.
Be schilder ij endielstal te Middel
burg. Eugène Nijst verdacht van den schilde
rijendiefstal te Middelburg, bevind zich, volgens
een mededeeling in het Algemeen Politieblad,
vermoedelijk in gezelschap van de andere ver
dachten, aan boord van het zeiljacht Ketje de
Brussel. Eigenaar van dit jacht is Victor Nioul,
die waarschijnlijk tot de bende in betrekking
staat. Het jacht is het laatst te Amsterdam gezien.
Doodslag lu het Bat. Nieuwsbl. lezen wij
In het krankzinnigengesticht te Buitenzorg gebeu
ren, naar het schijnt, vreemde zaken. Veel lekt
Een be zoek bij de n koning van Boni.
In het Bat. Nbl. lezten wij het Volgende:
In ld en vroegen morgen lig t het stoomschip op
de Oostkust van Boni, tegenover Badjowe, voor
anker; de ondiepte: ztee noopt om tot 5 K.M. uit
den wal te blijven. Het is eb, en wij willen wach
ten tot elf uur in den voormiddag, om met den
vloed naar wal te roeien. Maar de scheepskapi
tein beduidt ons, dit wel .anders, hij wil vóór ne
gen n.ur zijn sloep aan boord terug hebben,
want al:s in het droge jaargetijde (Juni-Decem-
(ber) de verraderlijke oostenwind (Beroeboe)
komt, opzetten, gebeurt dit gewoonlijk na nege
nen 's morgens en is men zijn levten niet meer
zteker.
Vlug onze bagage gepakt, een uur geroeid,
een half uur bott over de enkels, in de modder en
dan staan we in het armzalige visschersdorp
Badjowè.
De flink gewapende bevolking komt met ge
paste nieuwsgierigheid pus bekijken. De haven
meester geeft ons een plaatsje in zijn eenvou
dige woning en schenkt het traditioneele kopje
thee. i
Renboden gaan paar den kraton, om den ko
ning van, pnize komst te verwittigen, en na vele
uren gewacht jte hebben, ko,mt een lid van den
Rijksraad met /e enige opgetuigde paarden om
ons t0; halen. Onze bagage wordt door de bevol
king in heerendiemst gedragen, en zal van de
geldelijke ihelooning, door ons aan een der la
gere hoofden gegeven, wel nimmer iéts ontvan
gen hebben..
In een onbewoond huis worden wij: onder ge
bracht; van iversiterkingen geen spoor te zien.
De hoofdplaats is een gewone ijle Indische kam
pong, waaromheen de oude aarde wallen, die in
het jaar 1860 niet geslecht zijn, liggen.
Geen poort of deur verspert u den toegang, de
ingangd wordt gevormd door coupures in den
wal.
Zijne koninklijke hoogheid Lapawawooi slaapt
nog; hij' heeft den, vorigten nacht verscheidene
opiumpijpen gerookt pn, staat eerst in den na
middag op. In den Vooravond gebruikt hij zijn
ontbijt en verleent des avonds te 10 uur audiën
tie. Op dat uur zijn wij in gala naar de gesloten
voorgalerij van 'skoninjgs woning gewandeld.
Een eerewacht, nagenoeg in, Nederlandsch-In-
dischc uniformen gekleed en met Beaumontge-
weren bewapend, ptaait aan de bouwvallige trap,
waarlangs wij met levensgevaar naar boven
gaan,. In de op palen gebouwde houten voor
galerij zitten fwee- tot driehonderd .mannen op
den grond.
Wij worden naar achteren geleid en nemen
plaats aan pen lange gedekte .tafelDrie Voor
historische lampjes doen wanhopige pogingen om
het vertrek pen weinig te yeriichtén.
We worden piet alleen goed ,opgonomeu door
de op flen grond zittende .mannen, doch ook
door tailooze pikzwarte prinsessenoogen, die
do,or de naden van het .houten beschot ons onaf
gebroken begluren.
Eenige leden van den, Rijksraad stellen door
middel v'an den tolk de gebruikelijke beleèfd-
heidsvragen.
Eensklaps dringt pen scherpe opiumlucht .tot
ons door pn wij vernemen, dat Z. M. zijn laatste
opfrisschertije gebruikt, alvorens te verschijnen.
Kiort daarop worden wij aan hem voorgesteld
en neemt hij plaats, aan het hoofd van de tafel.
Het is pen prettig oude heer, met aangenaam
uiterlijk, die ,uitsitekend Maleisch spreekt.
Op het hoofd een paardenharen mutsje met
gouden band, het naakte bovenlijf ten deele be
dekt door een geel zijden baadje, een fijnbesne-
den kop, grijs haar, ondeugende pogen en een
groote gevatheid jn het geven yan antwoorden.
In het gevlolg leelijke oude vrouwen, voorts
twee slavinnetjes, jdiie met gekruiste .beenen op
den grond plaats, nemen. Zij torsen een groot
zilveren presenteerblad, waarop de verschoo
ning v'an Zijne Majesteit. Ten slotte eenigé sla-
Vinnetjes met .doosjes en potjes, waarin de be-
noodigdheden voor piri-kauwen. i
Dp koning onderhoudt zich rechtstreeks in het
Maleisch met ons, onder welke bedrijven eenige
inlandsche kaarsen pp tafel worden gebracht.
De koning krijgt er twee en wij ieder een, en
eVenals zulks bij' onze vroegere .huismoeders het
geval pleegde ,te zijn, zijn .eenige bedienden bij
voortduring beziig deze kaarsen te snuiten, waar
bij ze hun vingertoppen zoolang ,in de vlam
hopden, dat hun ongevoeligheid mijn grootste
verbazing wekt.
Daarna komt. de op per-ceremoniemees ter, ge
volgd door pen tiental trawanten, die allen ge
vlochten dekschalen dragen, binnen. Ieder krijgt
een schotel .Voor zich en mij valt het voorrecht
te beurt, pui onder het genot van een kop koffie
een krachtig gesucreerd ki,p pen gehakt,je naar fau
nen te .móeten werken. Die eerlijkheid gebièdt,
om er ,bij te zeggen, dat mijn maat gelukkiger
was, en de hand kon leggen op een koekje van
inlandsch fabrikaat.
Tegen elf uur vangt het concert aan, uitge
roerd op eenige handtrommen, waarbij een oud
man o,p .zeurige wijze iets, reciteert. Daarna ko
men een .20-tal prinsen te .Voorschijn, met tot op
den schouder ^afhangende lange haren, die op de
maat. Idier handtrommen onder begeleiding yan
door hen pelvten gezongen recitatief, keurige fi-
guurdanscn uitvoeren. jVu eens zijn het zwaard
dansen, dan .weder waaierdansen.
Telkenmale komt, ,een nieuwe groep voor de
tafel staan .dansen, doch, daar alles op elkaar
gtelijkt, zijn wij zeer teVreden, .pa middernacht
huiswaarts te kunnen keeren.
Den Volgenden dag deed de koning ons een
hertenjacht aanbieden, en óp den rit daarheen,
zagen wij kudden half wilde paarden, die daar
toe waren opgedreven, ons voorhij snellen.
Hengsten, merries pn veulens, alles trok bij
honderdtallen ons, oog voorbij, en zelfs Buffalo
Bills, Weld West is niet in staat, zulk een prach
tige Voorstelling yoor te tooveren.
Het terrein van ide hertenjacht wa3 afgezet
door smalle linten van palmbladeren, en, of
schoon zij gemakkelijk met den vinger verbro
ken kunnen wórden, zoo laat het hert zich hier
door tegenhouden, .omdat het bevreesd is voor
de wapperende finten.
Zpowel de adel als, het mindere Volk neemt
zonder Voorrang aan de jacht deelze zijn al
len .op het fraaist uitgedost, zitten op het naakte
paard en beschikken slechts over de korte werp
lans en den lasso.
Een oorverdoovend laiwaai, door de drijvers
veroorzaakt, komt .uit de dalen op ons plateau
af, waarover weldra een drietal herten heén-
rent. In pdelen wedren gaan adel en Volk onder
vroolijke kwinkslagen er, op af, lasseeren en ma
ken 'hun prooi a,f. Ons worden 't hartje en de
nieren als .lekkernij aangeboden, terwijl de neus
vleugels aan jte jachthonden worden gegeven,
tot verscherping vap hunnen reuk.
Na afloop .van de jacht ontmoeten wij een op
tocht vhn heidensche priesters, die in het fami
lieleven van .den Bonter, ofschoon hij tot den.
islapi is overgegaan, nog steeds een helangrqke
rol spelen. Zij toch kennen de geheimen van
bezweringsformulieren en overige gébruiken, die
onafscheidelijk noodig zijn bij geboorte, huwe
lijk of pterfgevjaL
Deze priesters zijn zeer gemakkelijk te her
kennen aan de bijzonder bleeke gelaatskleur,
hooge vrouwenstemmen, het ontbreken van een
kracht.igen pogopslag.
Voorts gebruiken zij de parfumeriën der Bo-
nische dames, (Me allesbehalve aangenaam zijn.
Bij onzen .ujttocht uit Boni werden wij op zeer
hoffelijke wijize uitgeleide gedagu door een
honderdtal zwaar gewapende, bereden mannén,
waarbij de koninklijke lans, welke versierd is
met een reu,saphtigen paardenstaart, ons vooruit
ging-
Een ieder, fEe dezen staart tegenkomt, moet
terzijde van .hei pad neerhurken, en een iegelijk,
die dait niet doet, kan, Volgens het gewoonte
recht, door 's konings zendeling met de lans
worden neergestoken.
Een Fransch oordeel over het Duit-
sche leger. De lucht zit zoo vol krijgsrumoer,
dat overal de legers en de vloten op den voorgrond
komen. Wij gaven reeds een overzicht van een
artikel van overste Gadke (Berliner Tageblatt,)
over den toestand van de Russische en Japansche
legerkorpsen in Oost-Azië, en van een redevoering
van generaal Roberts over 't Engelsche leger.
In het Augustus-nummer van de Revue Uni
versale (Lausanne) is opgenomen een studie van
majoor Emile Mayer, over het Duitsche leger.
De jongste anti-miluairistiscae literatuur in
Duitschland en in Frankrijk heeft onthuld, dat
er aan beide zijden van de Vogezen een hevige
crisis wordt doorgemaakt, en schrijver komt tot
de conclusie, dat door een grappigen samenloop
van omstandigheden het Duitscne leger op het
Fransche is gaan gelijken, juist toen het laatste
begonnen was het Duitsche systeem over te
nemen.
In Duitschland is het ingrijpen van den hooge-
ren officier in de discipline en in den dagelij k-
schen gang van zaken in het regiment en zelfs in
de compagnie, meer en meer gewoonte geworden,
waardoor de verantwoordelijkheid van de mindere
officieren belangrijk verminderd is. De gevaren
van dezen inval van bureaucratische methode zijn
ontstaan door de voortdurende pogingen van Wil
helm II, om zijn eigen denkbeelden omtrent de
werking van de militaire machine ingang te doen
vinden.
De uitslag is, dat hij door te groote centralisatie
het werk, dat zijn grootvader en Von Moltke tot
stand brachten, bedorven heeft. Tegenovergesteld
aan Von Moltke, die trachtte zijn generaals ge
schikt te maken tot het nemen van initiatief,
bootst Wilhelm II Napoleon na, die alle indivi
dualiteit uit zjjn ondergeschikten wegjoeg.
Het Duitsche leger is tegenwoordig in een toe
stand van gestadige onrust. Wilhelm II hernieuwt
voortdurend het kader, en laat oude en beproefde
officieren door jongere lieden verdringen, waar
door allerlei ambities geschapen worden, die niet
altijd gerechtvaardigd zijn.
Een Duitsche officier heeft schijver gezegd, dat
de socialistische propaganda het leger tot den
hoofdagent voor de verspreiding van revolutionnaire
denkbeelden in Duitschland heeft gemaakt.
De conservatieve geest van den boer wordt in
het regiment in aanraking gebracht met de revo
lutionnaire denkbeelden van de werklieden van de
groote centra van industrie, en het resultaat is,
i dat de boer geënt wordt met gedachten, welke
zijn chefs onmogelijk kunnen tegengaan. Het offi-
cierskorps is ten gevolge van de aanvallen op zijn
leden samenhangend en eensgezind geworden, maar
vormt terzelfdertijd eeu kaste, die geen voeling
houdt met de natie.
De jongste wetgevende maatregelen, die dienen
om het traditioneele Pruisische automatisme te
temperen, hebben menigmaal een conservatieve
oppositie ontmoet.
Het geloof in de voordeelen van parade-discip
line, of de gestrengheid van de oude Pruische
troepen, wordt niet langer vastgehouden door de
nieuwe school in Duitschland en schr. denkt, dat
de eerste sterke schok, op ernstige wederstand
voldoende zou zijn, om wanorde in het Duitsche
leger te verspreiden, zoo is de tegenwoordige ver
deeldheid. tusschen de officieren. Is zulk een err*-
