I
Staten-Geiler aal.
Binnenland.
fjStads- en Gewestelijk Nieuws.
mijdelijke aanwijzingen zijn van aanstaande be
roeringen en rampen.
Reeds gedurende vele jaren ontstonden er con
flicten tusschen de verschillende ideën en belangen,
nationale, sociale en godsdienstige schermutselin
gen, dech in 1905 is als 't ware de werklijkheid
in al haar schaamteloosheid en afschuw te voor
schijn getreden. Men heeft het ongeloovige sophisme
der vaderlandlooze intellectueelen en de cynische
ontkenningen der afvalligen van God in hevigheid
zien toenemen en vooral in het openbaarin de
Kamers en in de gerechtszalen hooren verkon
digen.
God en VaderlandAlles wat het menschelijk
en maatschappelijk wezen verheft, vergroot en
idealiseert, werd ongestraft beleedigd en belasterd.
Wat men nog niet aanschouwde, zelfs niet in de
treurigste dagen der geschiedenis, de heiligschen-
nende verachting van God en het Vaderland, werd
als de hoogste uitdrukking van vooruitgang ver
klaard, en als de overwinning der zuivere rede,
van alle nationale vooroordeelen bevrijd, uitge
kreten de vrije gedachte in opstand tegen elk
godsdienstig geloof.
Het nieuwbegonnen jaar zal dus van de goed-
gezinden, vooral van de Katholieken buitengewone
toewijding, wilskracht, beleid en opofferingen tot
behoud van hun godsdienst en tot heil van Frank
rijk vragen. Moge God hen sterken in hunne
werken en zegenen in hunne beproevingen, hen
met raad en daad bijstaan, opdat zij de naderende
weldaden eener herwonnen vrijheid, der nationale
overleveringen in eere hersteld, en van den gods
dienst geëerd en het Vaderland bemind, weldra
mogen aanschouwen! Dat is onze hartewensch.
In de laatste dagen van December werd het
proces gevoerd tegen de 28 beschuldigden die het
beruchte affiche onderteekend hadden, waarin door
deze anti-militaristen de soldaten tot dienstweige
ring en ingeval van werkstaking tot moord op
hun 'aanvoerders, de officieren, openlijk werden
aangezet. Op enkele na werden allen, met den
beruchten professor Hervé aan het hoofd, van vier
jaren tot zes maanden gevangenisstraf veroordeeld.
Deze schuldigverklaring door de jury heeft een
gunstigen indruk gemaakt, terwijl de zwakke
leiding van den president P'abre en de
weinig indrukmakende rede van den advocaat-
generaal Seligman, in dit proces ook de daden, de
geest, zelfs bij het gerechtshof, treurig bebben
doen uitkomen. Hoe had hier de advocaat-generaal
een zeldzaam voorkomende gelegenheid om een
requisitoir uit te spreken, dat hem beroemd had
kunnen maken en waarvan de echo's tot verre
buiten Parijs zouden weerklonken hebben 1
De bedroevende onthullingen welke in dit proces
gedurende zes zittingen aan den dag kwamen,
hebben helaas maar al te duidelijk bewezen wat
die verderfelijke antipatriottische propaganda reeds
veel kwaad veroorzaakte en wat bij een zeker
getal personen het idéé en het gevoel van vader
land geworden is.
De oorsprong van deze ongelukkige richting in
de geesten is in Frankryk in de nieuwe school
wetten van 1881 te vinden. De openbare scholen
moesten toen, kosteloos, verplichtend en laïek
worden. Het onderwijs, dat tot dusverre «zedelijk
en godsdienstig" moest zyn, werd van toen af *ze-
oelijk en burgerlijk". Hiermede werd elke
positieve godsdienst uit de school gehouden.
«Maar bewaart ten minste, riep Jules Simon in
«den Senaat uit «de notie van God, van den
jSchepper in uw scholen", en bij deze gelegen
heid hield hij een zijner schitterendste redevoe
ringen waarin hij aantoonde, datide notie van God
een der eerste, noodzakelijkste, overal aangenomen,
eeuwige ideeën is, welke niet aan 't wankelen
kan gebracht worden, zelfs niet door de pogingen
van 't genie.
Het was na deze rede dat de hertog deBroglie
zeide, de welsprekendheid nooit zulk een hoogte
bereikt had.
Nog een jaar won Jules Simon de partij doch
in 1882 werd verboden, in de school over God te
spreken. Van toen af werd zelfs de naam van
God uit de boeken der lagere scholen geschrapt.
En het is in die gelaïcieerde scholen dat het
vaderlandsch gevoel is gaan verminderen en het
langzaam aan miskend bespot en belasterd( wordt.
De plichten jegens God en jegens het Vader
land zijn altijd naast elkaar gesteld geworden, bij
het onderwijs der jeugd vooral was het evenals
in de wetten het frontispice van hetgeen men
ging opbouwen. Onder de onderwijzers van 1882
waren er zeker die het vaderlandsche gevoel wil
de opwakkeren, doch tegelijk werd de school,
zooals de graaf de Mun vroeger zoo juist gezegd
heeft, de monumentale antithése der Kerk en de
schoolmeester de levende antithése van den pastoor
zjj wilden altaar tegen altaar oprichten.
«Indien de antipatriotische beweging blijft toene-
«men, schreeft de heer Lanson, professor aan de Sor-
bonne, in de Revue Bleue van September, dan
«val er niet aan te twijfelen, de tijd weldra komen
«zal, dat het idee van Vaderland het lot van het
aidée van God, eerst feitelijk en vervolgens in de
«verordeningen, zal gaan volgen. Welk eene
«bekentenis
De sectarissen wisten wel wat zij deden toen
zij in de school het onderwijs der plichten jegens
God verboden. De liefde tot het vaderland werd
hierdoor in haar wortel getroffen en hier
ziet men deze twee gelooven door den zelfden haat
achtervolgd, omdat de beide ideeën van godsdienst
en vaderlandsliefde overal, doch vooral in Frankrijk
altijd zamen hebben gegaan. «Frankrijk, zegt
Brunetière, een beroemd devies naschrijvende, werd
juit een acte van geloof op een slagveld geboren"
en met het deze ideeën te ontnemen, zal men
Frankrijk zedelijk dooden.
Wat wij de laatste maanden in de Nederlandsche
dagbladen over het optreden der openbare lagere
onderwijzers lazen, bewijst wel dat er ook onder
de leden dezer corporatie eene republikeinsche,
socialistische geest begint te heerschen, welke
natuurlijk in een revolutionnaire moet eindigen.
Een sehoolmeester, die zelf het gezag niet meer
verdraagt, kan het toch moeielijk van zijn leerlingen
eischen en wat is een school zonder gezag
Of moet het ook daar den weg van hier op, waar
een gedeelte van het gezag door de schoolmeesters,
niet over de kinderen, doch over de burgers wordt
uitgeoefend In veel departementen is dit reeds
het geval en zijn zij daar dirigeerende verkiezings
agenten van het bloc geworden.
Belangrijke verkiezingen zijn hier op handen.
Eerst een gedeeltelijke vernieuwing van den
Senaat en den 16den dezer de verkiezing van een
nieuwen president der Republiek, in eene veree-
nigde zitting van den Senaat en de Kamer in
het paleis te Versailles. Twee candidaten slechts,
de heeren Faillieres, de president van den Senaat,
en Doumer, de president der Kamer, gelooven wjj
staan tegenover elkaar. De eerste, oorspronkelijk
conservateur, gematigd van temperament, radicaal
uit belang «n blocard uit berekening, is noch
bewondering noch sympathie waard. De heer
Doumer, die een boek gaat uitgeven, Le livre de
mes fils, en daarin wat president Roosevelt wilf
navolgen, heeft daarentegen een wil en zijn eigen
ideeën, welke het bloc niet aanstaan en wat zijn
candidatuur gevaar doet loopen. Hij is eene
bedreiging omdat hij een persoonlijkheid is en zijn
verkiezing zoude een beteekenis hebben. Doch,
zooals al zijn voorgangers, zal hij het slachtoffer
der instellingen worden; hij zal geen recht hebben
vrij te handelen noch te denken. Onder zulke
conditiën doet de keuze welke vallen zal, voor
Frank rij k's heil al bitter weinig af.
Fidelius.
EERSTE KAMER.
Avondiitting van Maandag 8 Jan.
Geopend 's avonds 8J uur.
Voorzitter: de heer J. E. N. baron Schim-
melpenninck van der Oije.
Na opening der vergadering wordt de nieuw
benoemde commies-griffier der Kamer, jhr. mr.
Wittert van Hoogland,door den griffier binnengeleid.
Nadat jhr. Wittert van Hoogland daarop in
handen van den Voorzitter de vereisehte eeden
heeft afgelegd, wordt hij door dezen geluk gewenscht
met zijne benoeming.
Mededeeling wordt voorts gedaan van eenige
ingekomen missives. Onder meer wordt voorgelezen
het volgende van den minister van waterstaat,
handel en nijverheid ingekomen en aan den
Voorzitter gericht schrijven
«Bij dezen heb ik de eer U.H.W.G. mede te
deelen dat het Harer Majesteit de Koningin heeft
behaagd mij een goedgunstige beschikking toe te
zeggen op een door mij tot Hoogst-Dezelve
gericht verzoek om mij, met stilstand van jaar
wedde,een buitenlandsch verlof te willen verleenen,
hetwelk niet vroeger dan met 1 Maart e.k. zal
ingaan en niet langer dan ten hoogste 5 maanden
zal duren.
«Reeds bij de aanvaarding van de portefeuille
van waterstaat, handel en nijverheid rustte krach
tens overeenkomst op mij de verplichting my in
het voorjaar van 1906 naar Valparaiso te begeven,
ten einde der Chileensche regeering van advies
te dienen inzake de gunning en de uitvoering van
door my ontworpen havenwerken.
«Hoewel ik in de gegeven omstandigheid bereid
zou zijn geweest van deze reis af te zien, is zulks
evenwel onmogelijk gebleken en kon zelfs een
uitstel, langer dan tot genoemd tijdstip met het
oog op het groote belang der zaak voor de regee
ring van Chili, blijkens onlangs door mij ontvangen
bericht niet worden toegestaan.
«Ook met het oog op de behandeling in de
Eerste Kamer der Staten-Generaal van het wets
ontwerp tot vaststelling van het IXe Hoofdstuk
der Staatsbegrooting voor 1906, heb ik gemeend
reeds thans aan U.H.W.G. van het bovenstaande
mededeeling te moeten doen."
Dit schrijven wordt aangenomen voor kennis
geving.
De Voorzitter deelt mede dat de sectie be
sloten heeft Dinsdagochtend te 11 uur in de
afdeelingen te doen onderzoeken de wetsontwerpen
aangegeven op den gedrukten, aan de leden rond
gedeelde staat.
De Voorzitter deelt voorts mede voornemens
te zijn a. s. Donderdagmiddag ten IJ uur in open
bare vergadering te behandelen het Vestigings
verdrag met Duitschland.
De vergadering wordt daarop verdaagd tot
Donderdag half twee.
Offlcieele berichten.
By Kon. Besl. is benoemd tot ridder in de orde
van Oranje-Nassau, H. van Enter Cz., lid van den
kerkeraad der Nederduitsch-Hervormde Gemeente
te Zwolle.
Van het Hof.
H. M. de Koningin en, Z. K. H. de Prins zul
len den 16n dezer het „Casino-bal" in „Hotel
den Ouden Doelen" met hunne hoogte tegenwoor
digheid vtereeren.
Hengelsport.
Bij de adressen der Vereenigiing tpit bevorde
ring van den vischstand in Nederland, een dér
vele bonden en vereenigingen, die het henge
len als spiert beoefenen, wordt nu binnen en
kele dagen pok een adres: iaan de leden der
Tweede Kamer gtericht door handelaren in hen-
gelspo-rtaxlikeleu, in .verschillende steden en dot
pen jdjes lands, waajin zij rhede opkomen tegen
het niet handhaven van alinea 4 van art. 2 der
vaisscherijwet van t1857, waardoor de tot nog toe
bestaan hebbende .vrijheid yah het viisschen met
den hengel .Vervallen wordt ve-ridlaapd.
De bepalingen van het wetsontwerp (zoo wordt
in het adres gezegd) zullen den dood der hen
gelsport en ondermijning, zoo niet ondergang
der handelszaken V;an adressanten tengevolge
hebben.
Adressanten vragen, da|t, wanneer onverhoopt
het ontwerp gewijzigd tot wet mocht worden
verklaard, pjlsdan tenminste een overgangstijd
perk van 5 jaren worde bepaald, waarin zij hun
vtaorraden hengelsport-artikelen kunnen oprui
men en naar een ander middel van bestaan kun
nen uitzien.
Ddit adres' js thans reeds door ongeveer 400
handelaren in hengelsport-artikelen onderteekend
en binnen enkele dagen worden nog een paar
honderd onderteekeningten ingewacht.
Middenstand.
Het Dagelijkisch Bestuur van den Bond yan
Vereenigingen van den Handeldrijvenden en In-
dusitrieëlen Middenstand, dat bij minister Vee-
gens pp audiëntie is geweest, heeft heel wat
belangrijke punten met dezen besproken; een uit-
vtoerig verslag van dat gesprek werd ons toege
zonden. -
O.a. ïs de vVensohetlijkheid bepleit van een
bijzondere afdeeling voor den Middenstand aan
een der ministeries. Het denkbeeld van de op
richting van zoodanige afdeeling was echter vol-
;gens den minister van zoo verre strekking, dat
het hem niet mogelijk was hier eenige toezegging
te doen.
Dopr den minister whs bij de Staatsbegroo
ting den, heer Aalberse medegedeeld, dat hij ge
negen was den noodigen sitepn te vterleenen tot
het houden eener enquête naar den toestand
van den Middenstand, doch dat daaraan zou moe
ten voorafgaan het overleggen van een behoor
lijk plan, terwijl eene zoo talrijke commissie als
de Staatscommissie vpor den handeldrijvenden
en industrieelen Middenstand daarvoor minder
geschikt was. Van zelf kwam dus nu ter sprake
het houden van deze enquête, alsmede de ar
beid vian de Staatscommissie.
Bij het hoofdbestuur was n.l. geklaagd, als
zou de Staatscommissie niet beantwoorden aan
de verwachtingen, terwijl zij gebruikt wordt als
kapstok om alle vraagstukken aan op te han
gen. Het Bondsbcstuur verwacht daarom alleen
heil van een officieel© pnquête.
De minister Verklaarde, d,a,t hij reeds in Sep
tember 1.1. aan het bureau der Staatscommissie
gevraagd had, hein een plan voor zulk een en
quête pver te leggen, en hierop nog steeds wach
itende was. in principe was de minister ech
ter vioor eene officieel© enquête-, en zou gaarne
te zijner tijd do betreffende voorstellen daar-
voor doen. 1
Hierna kwam o. a. ter sprake het houden van
een Middenstandstentponstellinig in 1907.
Daar deze tentoonstelling niet bedoelt iets te
zijn als die- van w-ege de Maatschappij van Nij
verheid in hetzelfde jaar te houden, kon de mi
nister zijn instemming betuigen met de htem mede
gedeelde voorloopig-e plannen en toonde zich ge
negen een flinke subsidie Voor te stellen, wan
neer hem behoorlijk uitgewerkte plannen kon
den worden voorgelegd.
Ook de oprichting Van Kamers, die speciaal
de belangten -van den kleinhandel zouden be
hartigen werd ter sprake gebracht. De Minister
Verklaarde veel er vopr te gevoelen, hetzij zelf
standig of als afzonderlijke afdeelingen van be
staande Kamers, in gemeenten waar zij noodig
geacht worden, en van dit gevoelen ter gelege
ner tijd te zullen dpen blijken.
De Minister deelde pok nog mede, op een
Vraag van het Dag-elij'ksch bestuur, dat de vraag
stukken vak- en handelsonderwijs en leerlingstel
sel, onderwerpen, waren, welkte- bij de Voorbe
reiding van de regeling van het vakonderwijs,
die de minister Van Binnenlandsche Zaken heeft
ter hand genomen, ongetwijfeld ernstig zouden
worden overwogen, ook me-t het oog op de be
hoeften Van den. Middenstand.
Aangaande de invriering van een algemeen gel
dende wettelijke- tijdsjbtepaling, betreurde Z.Exc.
bet, dat deze niet reeds met 1 Mei 1906 kon
plaats hebben, daar het gebleken is, dat er een
wet noodig is, diei dit onderwerp regelt. Deze
zaak behoort niet speciaal tot zijn bemoeiingen,
doch de minister meende wtel tJei kunnen mede-
deelen, dat de regeeiing zou trachten het daarheen
te leiden, dat met 1 Mei 1907 de Midden-Euro-
peesche tijd ingevoerd kon worden.
Tweede Kamer.
In de vergadering van de Huishoudelijke
Commissie van Zaterdag 6 Jan. is besloten, dat
de Tweede Kamer op 13 Feb. zal byeenkomen.
Tot 20 Feb. d.a.v. zal zij werken in de afdeelingen
om vanaf dien datum hare werkzaamheden in
openbare vergadering voort te zetten.
Jhr. Roëll.
De voorzitter [van de Tweede Kamer, jhr. |Mr-
J. Roëll, heeft zich met mevrouw Roëll, gister
middag ten 4 u. 20 min. per Staatsspoor naar
Italië begeven, alwaar zij in het belang der ge
zondheid van Mevrouw Roëll tot omstreeks de helft
van Februari denken te verblyven.
Gouverneur Idenburg.
De Gouverneur van Suriname, oud-minister
Idenburg, heeft een circulaire uitgevaardigd, waar
in hij de ambtenaren met klem aanspoort tot een
eerbare levenswijze.
Celebes.
De correspondent van de N..R- Crt. seinde
gister
Kapitein De Gruyter nam met 29 marechaussees
een benting in Sawietto, bezet door 300 vijanden.
Gesneuveld De Gruyter.
De vijand liet 33 dooden, waaronder 3 hoofden,
en 40 gewonden achter.
De Katholieke Staatspartij.
Gisteravond heeft de heer Jac. P. van Term,
hoofdredacteur van De Gelderlanderin een ver
gadering van de Roomsch-Katholieke Debating
club «St. Maarten" te Utrecht de stelling, die hij
in twee redevoeringen te Rotterdam en in een
vlugschrift «Is de Katholieke Staatspartij in
Nederland eene religieuse party uiteengezet en
toegelicht had, nmldat ze zulks niet is, doch
een zuiver staatkundig karakter draagt en als
zoodanig dus onafhankelijk is van het kerkelijk
gezag, nader verdedigd tegen de daarop door
De Tijd gevoerde critieken.
- - - - - -
Algemeen kiesrecht.
Het Partijbestuur der S. D. A. P. doet in
Het Tolk een oproep „aan de arbeiders van Ne
derland" pm te blijven strijden voor algemeen
kiesrecht en zich te scharen „rondom de Vaan
der internationale sociaal-democratie."
De-zen zomer zal vermoedelijk weder een natio
nale kiesrechtbetoog-ing te Amsterdam plaats
hebben.
Personalia.
Te 's-Gravenhage i s gister in den ouderdom van
75 jaren overleden de heer dr. G. J, vanWieringben
Rorski, een 'zeer geacht pn bekend geneeskun
dige, die, Vroeger officier ,van gezondheid, zich,
na zijn Vestiging als burger-geneeskundige in een
uitgebreide praktijk mpcht Verheugen.
Dr. van Wieringhen Borski, die indertijd ook
geneesheer was Van wijlen Prins Alexander, heeft
zich op menig gebied zeer verdienstelijk gemaakt
-en met al zijn krachten geijverd aan de ver
heffing van den medisChen stand.
Ongelukken.
Te Loosduinen werd Zondag een meisje door
de automobiel van baron T. v. S. uit den Haag
overreden. Het ééne onderbeen was erg verwond
en andere lichaamsdeelen gekwetst. Het kind werd
naar het Haagsche gasthuis vervoerd.
Gistermiddag is tusschen den Bremer en
Hummelo het 40-jarig zoontje van Hulshof al
spelende onder de stoomtram Zutphen—Emmerik
geraakt. Het kind werd onmiddellijk gedood. Het
lijkje was zwaar verminkt.
Men meldt uit Nieuwediep: De vischschuit
Helder 25 is in de Noordzee verongelukt. Het
vaartuig is onderstboven by Eierland aangespoeld.
De drie opvarenden zyn zeker verdronken.
De nieuwe burgemeester.
Naar wij van gezaghebbende zyde vernemen,
zal het Kon.' Besluit, houdende de benoeming van
een nieuwen burgemeester dezer gemeente, binnen
eenige dagen in de Staatscourant verschynen.
-
Bevolking.
Loop der bevolking gedurende
het jaar.
Op 34 December 4904 bestond de bevolking der
gemeente uit
13555 14735 28290
Zy onderging in 4905:
vermeerdering door
M. V. T.
o.geboorte. 460 453 943
b. vestiging in
de gemeente 4229 1484 2440
4689 4634 3323
en vermindering door:
M. V. T.
o. sterfte 225 203 428
b. vertrek uit
de gemeente 967 990 4957
4492 4493 2335
Zoodat het aantal inwoners is
vermeerderd met 497 444 938
Op 34 December 4905 bestond
derhalve de bevolking uit 44052 15476 29228
I j f r
B y z o n d e r h e]d,e n betreffende den loop
der bevolking gedurende het jaar.
In de gemeente werden geboren
M. V. T.
Wettig 454 456 940
Onwettig10 2 42
Totaal der geboorten 464 458 922
Hier geb. en eld. woonachtig 40 5 45
454 453 907
Eld. geb. en hier woonachtig 6 6
Levenloos aangegeven wettig
460
40
453 943
42 22
i
t
4-.il j
Mannen. Vrouwen. Totaal.
