Stads- en trewestelijk Nieuws. Waterttaat, Handel en Nijverheid. Het moet thans zeker zijn dat de heer De Bosch Kemper, secretaris-generaal van het depar tement van Waterstaat, Handel en Nijverheid, in het najaar zjjn ambt zal neerleggen, Troelstra. Naar de Volksbanier mededeelt zal mr. P. J. Troelstra, nu hij de betrekking van wijlen zijn vader heeft overgenomen, bedanken als voorzitter van de soc. dem. kamerfractie. J. van Lokhorst, f Omtrent den verscheiden rijksbouwkundige den heer J. van Lokhorst, in het R. K. Ziekenhuis te 's-Gravenhage overleden, wordt het volgende ge meld De overledene werd 8 Juni 1844 te Utrecht ge boren en 1 April 1878 benoemd tot rijksbouw kundige voor de gebouwen van onderwijs enz. aan het departement van Binnenlandsche Zaken. Als zoodanig heeft hij vele laboratoria, scholen enz. ontworpen en uitgevoerd, o.a. de laboratoria te Leiden, Utrecht, Groningen en Delft, aldaar ook het Geodesie-gebouw. Ook de Rijkstuinbouwschool en het Rijkslandbouwproefstation te Wageningen zijn naar ontwerpen van Van Lokhorst gebouwd, evenals bet Rijkszuivelstation te Leiden, de Rijks Hoogere Burgerscholen te Venlo en Wageningen, de Rijkskweekschool voor Vroedvrouwen te Amsterdam en nog vele andere rijksinstellingen, o.a. het ziekenhuis te 's-Gravenhage. Eenige jaren geleden werd begonnen met de door hem ontworpen groot© klinieken voor gynae cologie, obstetrie en chirurgie te Utrecht, wier voltooiing hij echter niet heett mogen beleven, evenmin als van het nieuwe gymnasium te 's-Gravenhage. Ook is de heer Van Lokhorst de bouwer geweest van het Algemeen Rijksarchief, dat in 1903 in gebruik is genomen, nadat in 1896 met den bouw was aangevangen. Doch maakte de heer Van Lokhorst voor vele gebouwen de ontwerpen, zoo zijn ook ver-chillende restauraties van belangrijke oude gebouwen en monumenten onder zijn leiding uitgevoerd om er slechts enkele te noemen de Statenzalen te Leeuwarden en Groningen, de Sassenpoort te Zwolle, thans archief, een gedeelte der ab.iy te Middelburg, dat ook voor archief werd ingericht, evenals de voormalige Recolleeten- kerk te Maastricht, de Gevangenpoort te 's-Gra venhage, het stadhuis te Oudewater, de ruïnes van Teyhngen en Brederode, het oude raadhuis, thans kantongerecht te Woerden, het kasteel Radboud te Medembhk, waar hij ook het Rijks krankzinnigengesticht bouwde en de poort te Vianen. Ten vorigen jare werden zijne verdiensten voor de bouwkunst gehuldigd door zijne benoeming tot ridder der orde van den Ned. Leeuw. Verschillende bouwkundige vereenigingen ver liezen in hem een ijverig medewerker en bekwaam adviseur. De ter aarde bestelling van het stoffelijk over schot zal plaats hebben Dinsdag 20 Februari a.s. uit het R. K. ziekenhuis aan het Westeinde aldaar, naar Nieuw-Eik-en-Duinen, des namiddags te 1 uur. to vindein, zijn, gekloven wij gaarne. Hoe kail -0-oif. één analytisch, verslag voor alle bladen, groote en kleide, pasklaar worden .gemaakt?" De N. Ct. zegt omtrent de kwestie van het analytisch verslag van de Handelingen der Tweede Kamer, dat zij meent te weten, dat het schrijven van de Commissie voor de huishoudelijke aange legenheden der Kamer, dat alleen voor de leden is gedrukt en rondgedeeld, niet bevat een voorstel tot het invoeren van een analytisch verslag, maar veeleer een ongunstig advies over een bij de Com missie ingekomen daartoe strekkend vógrstel van een of enkele leden, of althans de mededeeling, dat zulk een voorstel bij de meerderheid der leden geen instemming vindt. Spoorwegpersoneel. Door het hoofdbestuur van de Nederlandsclie Vereeniging van Spoor- en Tramwegpersoneel wordt, naar Het Volk meldt, de volgende week een brochure uitgegeven, waarin opgnomen wordt het adres met de mejnorie van toelichting aan rle Tweede Kamer, de stenografische verslagen van de deze week gehouden Kamerdebatten over de spoorwegzaken en een deel van het «geheime rapport', dat op die wenschen betrekking heeft. Holland Amerika-L|jn. Naar men verneemt zal de heer J. Rypperda Wierdsma, hoofd-agent der Nederl. Amerik. Stoom vaart Maatschappij te New-York en president van de Nederlandsche kolonie aldaar, de plaats komen vervullen van wijlen den heer W. H. van den Toorn als directeur van de N. A. S. M. De heer Rypperda Wierdsma heeft zich bereids per Cunard Line naar Europa begeven en zal bij Harland en Wolff te Belfast tegenwoordig zijn bij de voltooiing van het reuzenstoomschip «Nieuw Amsterdam", groot 17000 ton, dat 4 April a. s. zijn eerste reis van Rotterdam naar New-York onderneemt. De aanstaande directeur zal de eerste uit- en thuisreis medemaken, om na zijne terugkomst als directeur aan de vergadering te worden voorge dragen. Tot hoofdagent der Holland Amerika-lijn te New-York zal abdan benoemd worden de heer A. Gips, tnans oudste empluyé en waarnemend hoofd agent. Nog vernemen wij, dat de heer J. V. Wierds ma, de presidenst-directour der Holland Amerika- lijn einde dezes jaars wegens hoogen leeftijd zal aftreden, na alsdan ruim 26 jaar aan de N. A. S. M. verbonden te zijn geweest. Offlcieele Kamerverslagen. Tier zitting vja» tie Tweede- Kamer is. door icte» vfoonzi'ttW meegedeeld, dat bij de Kamer its ingekomen een schrijven van de Huishoude lijke Commissie, Re-treffende „de opstelling .van een atajalytisch verslag, van Reit verhandeld© in de Kamervergaderingen, D© inhoud van dit rap port is .uitsluitend ter kehjiis ,van de leden ge bracht, zoodat wij omtrent de bedoelingen erv;a,n in raadselen wandelen. t I's m'tusscbe», niet Vo-or 't eerst dat de Ka mer over analytische (beknopte.) verslagen denkt. Reeds in 1886 as het plan, tot uitgifte daarvan aan do blad-eb. geopperd en wel door een com missie uit de leden, waarin opk de heer De Beau fort, thans weer afgevaardigde, .zitting had. Ware toen hef plan, doorgegaan, dan zouden een di recteur (ad f5000 per jaar) ,-en twee verslag gevers. (ad f 2500 ieder) zijn beRaemd, die voor t opstellen ejn .Verzonden d-er verslagen moes ten zorgen,. Het plan is echter afgestuit op den tegen-skand der bladen, die van .gelijkluidende ver slagen ©iet gediend waren. 't Zou wol weer zo-o- kun©en gaan. Aan Land en Volle w-opdt medegedeeld, daft het huid. ge voorstel is ingegeven, door de in den laat.--ten tijd herhaaldelijk geh-oiorde klachten over partij Ighe.d van verslaggevers. ,,Hvi denkbeeld zegt het blad m-oet van, J Lobman, zijn uitgegaan, die, zich ook vroeger een voorstander betoonde van een ana lytisch verslag. Men beweert even (wel, gat -ook thans, evenals vroeger, voor dit denkbeeld geen meerderheid ware -te vindein, al zijn dan o-ok enkele oude leden, van oordeel veranderd." Over deze uitlating zegt het Vad.: „Wij hebben .echter reden ,om te veronderstellen, dat. niet cm. de beweerd© partijdigheid van verslag gever? (klachten hierover kwamen, ons nimmer ter oore) de voorname oorzaak van, het voorstel ligt. Dit -zou veeleer hierin gelegen, zijn, dat men door een officieel analytisch verslag, ©en aantal Kamer verslaggevers overbodig hoopt te. ma ken, waardoor voo,r de Overzichtschrijvers op <t© perstribune meer plaats beschikbaar, en dus de la-s-tjg-e tr.jbunei-ikwestie uit de wereld zou komen. Dat geen meerderheid voor het denkbeeld zal Kilometerboekjes. De directie der H. IJ. S. M. heeft bekend laten maken, dat aan het verzoek van eenige Kamers van Koophandel om op hare rijnen ook kilometer boekjes in te voeren, niet kan worden voldaan. Volgens het schrijven zijn die boekjes niet goed- kooper dan de maand-retourkaarten van de H. IJ. S. M. en zou de invoering ervan tal van administratieve maatregelen noodig maken. Mie helft Rij het leger in te lijvle»1 en aan de gïio-otere helft .eenige vaardigheid bij te bren gen in, de oorlogskunst. Dit zou een stelsel g-e-vlen: leger- Rn; .vodks.oefen.img, waarvan spre ker de zwakke zijden doet uiiltkom-efn, Krach tens 2ijin,e .ervaring, in Zuid-A.frika opgedaan, achtte hij een violksbewap-e»|;ng ten onzent vol strekt onbruikbaar. Wat gaf inu de wét Elialnjd—Rooi Allereerst afschaffing, der .sc-hiujtterij met de belofte vlooi de toekomst van Rem, landstormwet; -een schre de werd gedaan in d-e richting v'an algemeenen dienstplicht, maar isl-e-chts schuchter. Naar die landstorm, ©iet pl-echts .op papier, is telkenjara opnieuw .gevraagd, .doch tevergeefs, het antwoord lujdde ste-edsmp-g geen tijd gehad om er over te denken, Sprek-cr toonjt iyu aan hoe. bet financeel on mogelijk is .naast het leger -eie-n krijgsmacht (den landstorm) in .het leven te roepen, die een half mi-lli,oen mannen z-on inhouden. Bovendien, wat is- eigenlijk een landstorm? Volgens gewcRe- opvatting d-e ouderen van da gen (of -d-e nog te jonge- voor legerdi-enstt),. di-e in geval va», nood nog meevechten en di-e in ihnfn jeugd een. militaire opleiding ontvin gen. Doch .oltize- landst-orm zou, jonge- mannen bezitten, uftstektfaid geschikt v-oor legerdienst. Spreker wijs.t ,-e-r nog op, dat een, landstorm in teen groot (rij-k dikwijls; me)t voordeel g-ebrufkt kan wórde» Vo-or binn-enlaardsche drénjsten, be waking va» gevangenissen, enz.bij ons ech ter •moeten -wie over ©e» ikrijg-sinacht beschik ken, die ge-ed-s geiduroinjde d-e- eerste dagen vol komen geschikt is vo-or den strijd. Spreker gelooft nieft, dat zoo'» landstorm voel nut zou afw-erpem. Om echter algemeeneh dienstplicht moge lijk tte do-e-n -zijfn, moeten we Je-tsi offeren van -de-n eersten -oefentijd. Dit is een kwestie van geld. Daarna wijst spreker er op, dat in on- 'gemojbiKseerd l-ager bij één lichtikijg onder de< w apen un zeven lichtingen g-ev-o-e-gd zullen wor den, wier ikazemje-tijd to-t het .Verleden behoort. Daarom zal -o-n-s leger in oorlogstijd sterk d-e-n, invloed ojntlergaan van dio ze,ven burger] ich- t'ingeln. We m-oeten dit wel bedenken e,n alles bepnoje.ven om te mak-eln, dait de geest dier1 zeven lichtïnjgen zoo go-ed mogelijk is'. Op het ©ogenblik js' tebgevolge van toestanden in de. vorige eeuw -d-e ^temming jegens het leger verre Legervraagstuk in ons land. De Utrecbts-cbe Vrijzinnige Propaganda-ver- eenigtnjg hield gisteravond eiene vergadering met introductie, waarin als spreker optrad de heer jhr. R:am, .met bet onderwerpHet legervraag- stuk in ons lan-d. De spreker leidde zijn voordracht in, met een© herinnering .aan de- jongste geschiedenis van (O-n-s krijgswezeni, dl(e-, na het (herkrijgen van -onze onafhankelijkheid, jin drie tijdvakken kan worden verdeeld: ,van) 1815—1887/88, jaar van de grondwetsherziening, van 1888—1898, hejü jaar, waarin de plicht to-t persoonlijke diienst- vtervulliing ifnj de wet w-erd o-pgenomc-n, en na dat laatste jaar, waarmede do moderne geschie denis van ion-s krijgswezen op-ent. Gedurende het -eerste tijdvak was on|s krijgs wezen gromjdw-e-t,te-lijk vastgesteld, althans in hoofdlijn©!©; men .zou. bet kunnen »oermen het steen-en tijdperk. De plaatsvervanging werd in den breede be sproken, omdat njog ste-eds haar -schaduw op ons tegenWiOior-dig krijgs-wez-e© merkbaar is. Zij heeft ons leger ze-er veel kwaad gedaan), nicjt alleen -omdat ,zij tal van; -misbruiken jn het le ven riep, maar vooral omdat zij bet oinpiogelijk maakte, dat ons volk tot waand-eeri-Rg van h-e-t leger werd gestemd. In het .tweede tijdvak dat der v-erwarri-njg, om-claf noch a-a» de natie, noch ,aan het leger helder vioor dein geest stond (hoe ,nu het best de grondwettelijke vrijheid te gebruike» wer den ©enige nntteioozo po-gingen gedaan om tot een sterker -leger te komen, doch de- gezindheid' der natie je.gqhs de krijgsmacht belette p-m iets goeds t-e krijgen. Do mMiitaaren wilden over het. algemeen va» -een volksleger nie-ts w-e-tén, het volk niet va» ee-n leger. Vóór alles ware het noodig gewete-s-t de plaats vervanging w-eg te- ruimen. Dit gelukte in 1898 en daarmede -o-pen,t de nieuwe geschiiedénis. Het ware beiter geweest als men pjo-g eenige •jaren had kunnen wachten alvorens het krijgs wezen te ■hervornie'ri. Bij. den ouden geest van vero-eethn-e-Kt tusscnen -v ->i k ©n leg er was nor niet mogelijk iets goeds te mak-©»;. Spieker vfcaag't zi-ch afboe wasl aan he|t grondwettelijk ge-bod te voldoe»;? Op tw-ee wij zen, óf we-1 door v'an -alle- be-stohi'khare dienst plichtigen d-e geschikte» in tie lijven bij het le ger (algeme-ene dienstplicht), óf wel do-or de- jaarklasse in twee-S© te splitsen, de allerklein- van goed. Dat, m-oet allereerst verandere» en dat Is .thans het belanjgrijkste-. D-e afgevaardigde van Utrecht, de hoer Van Karti|ebeek, heeft de b-eteek-enis v|ajn (algemee-nen dienstplicht goed gevoeld e-n d-eed reeds; in 1901 voorst-ellen, die feitelijk alg-emeenen dienstplicht inhielden. Spre ker noemt pok enk-ci-e bezwaren teig-en die voor stellen pp. laf wil n.u de minislte-r Ook algemeen en dienstplicht, al n»ie-mt hij het woord niet,. De, minister kent de waarde van een woord. Maar le-ers't na e-e» Voorbereiding van het volk tot vierhoogde weerbaarheid, achtte de minister althans aanvankelijk -dien algemeen-en dienst plicht mogelijk. Spreker gaat nu nja in welke opzichten we -ongeschikt -zijn voor korten oefentijd. Phy- siiek? Maar waarom dan do keuring niet vee scherpt en zoodoende gezorgd, dat slechts de 17.500 allerges'chiks-ten iin (h-e-t leger w-ord-en op- genome». Bijna overal ils: d-e keuring scher per d,a.n Rij ojns c-n worden ,aan de litehaams- lenigte h-oio-ge-re eis'ch-en gesteld. Zooals d-e za ken n|u staan, i-s die reden een voorwendsel Isy-chisch? Spreker wil dit niet ontkennen, maar vraagt h-oje daarin verbetering is te- bren gen; me» kan t-oph geen vaderiiands-l;jefde bij w'°t bevelen. En tucht al evenmin. Er bestaat 'n onaandoenlijkheid voor de lands- dclensiie, di-e sle-chts is wieg te npmen door zoo veel mogelijk Nederlanders a© die defensie- te betrekken. dtó -wü me-n niet. Eerst moet die onaandoenlijkheid verdwijnen. Is- dit. lo- gi-steh Spr. heriinnfert er -aan hoe minister Staal in lo91 vÜftig a honderd jaar nfoodig achtte om 0-n-s volk to-t ,an(dieren geest op te vo-ed-en, zon der echter toen aan te geven welke; die op-voed- m,bleien zouih-.n zjjn. Men noe-mt gymnas-tiek! Mollig le-e-n rzeer go-ed dinjg, maar men bedenke dat de meerd-erherid der Nederlanders met het 1-x levensjaar de schol©» verliaiten, en daarna awict^ toft, het be-oefelnen der gymnastiek zijn (e t 'w i n ,g e toj. Tro»wens reeds in 1860 werd door den (afgevaardigde Thorbecke- opi de »ood- zakchjkheid gewezen, ,om gymlnjasti-ek tot een clement der violksopvoiedinjg te maken. We h-eib- ben krachtige pleiters daarvoor gelhad e», heb ben ze ,n»,g den heer V. Aken bijv. En wat baat -het, of li-eVer wat haatte bet. sPr- zegt, dat -omsi volk eerst tot eenj krach tiger Veri,ange|n; naar zelfs.tandigheid m-oie-t wor den opgevoed, al vorerifs heit oog zal krijgen voor het (noodzakelijke eejn^r krachtige licha melijke opvoeding. Wann-eer we nu zien, dat dc p-ersioonlijke- dienistplicht leen-ige verbete ring bracht, -da» Vajt daaruit af te leiden, dat aigemeene dienstplicht het geneesmiddel is, dat wc behoeven. Spr. wijs-t or -o-p, h-o-e i-n e-tated, waar aan lichamelijke opvoeding m-ee-r nfog wordt be steed dan ten| onze-nt, algemeen© dienstplicht bestaat. Naar spr.'s overtuiging wil me» bij ons dei zaak o-p baar k-op zetten, door een) verhoogd volksbewustzijn, dat ten slotte h-et gevolg .moet zijn vhn -algeme-enen dienstplicht, alls voorwaar de t-e ste-llien vo-or -de invoering van dien plicht. Uit de memorie van a»|twoord aan de Eerste Kam-er meent spr. reed-s -eenjige kentering te bespeuren, 'hetgeen, hem hoop geeft, da,t de minister het. ingenomen standpunt zal opgeven:-- Welk stelsel -zo» nu te» onzent kunnen wor den, ingevoerd om algem-eenen dienstplicht al -dadelijk als beginsel i» de wet t-e doen opne- ne-m-em? vraagt spr. v-e-rd-er. Het m-oiet aansluiten aan het bes.taanjde, ni-et te duur zijn en niette min een (d-e-ugdelijke krijgsmacht geven. Orn ons leger goedkoop te doe» blijven, moeten, We gebruik maken van de in de militie aan wezige krachten .voor de aa»voering en ten deel© voor d-e opleiding. Dit n» kan eerst als we het begrijp dienstplicht in de plaats stellen va» de- vrijwilligheid, waar we thans zoo veel waarde aan hechte». Het dienen in d-en r<ni;g waarvoor xnionj besitemd a:s door karakter, itatente» en .opvoeding worde, tot een plicht, waaraan niemand z-.ch kan en mag onttrek ken. Spr. wijst op Deblemarken om te doen uit komen, dat h-et zeer wel gaat om de vöü'- kadervorming aangewezen-en langer in diensiti te houden ,da» de overige- miliciens. Trouwens ziiet men hier t-egen op, dan kan er nimmer sprake zijn va» een go-ed volksleger. Di.t is een .op den .voorgrofnjd tredende ejiscji. Men be sefte dit iwel, zegt spr. Intussche», voor we -zoover zijn, moet nog vle-el verand e rel©; op het o-ogenbiiik berust alle) aanvoering nog op- vrijwillige aanbieding. Welnu, als we, zegt spr., o»,s langs dezen Wé-g d-e .zekerheid hebben verschaft va»; go|e.di mihtiekader, van -e.en g.Oied-e aanvoering dus, dan kun»e-n w-e veilig den eersten oefe-n|tij;d: terugbrenge» op 6 maanden. Voor de, vorming van een gewoon strijder is d-;t lang genoeg, mits de tijd maar goed wordt besteed en het onder wijs doeltreffend is. We kunj©en dan onze lichting uitbreiden tot 25.000 man, d- w. z. Rot da li-elft v©n het aan tal, dat thans jaarlijks beschikbaar is. Zeer h-ooge toelating-s,etschem kunnen dan gesteld worden en aan de -economisch zeer zwakken vrijstelling worde» geschonken. Naar sprefcer's -overtuiging zulle» we dan -een leger hebben, beter d,an datgen», dut we: thans, in het veld kunnen br-engen. Sp-r. zegt, dat het p'ok hem lie-vex ware, als; we ons «iet gedwongen zagen tot vermindering; vian den persten oefentijd, doch be-tgeen hier wordt weggeschonken, is minder waard dan hetgeen wij or voor terug zulle» krijgen. Om zijne- verwachting-en te rechtvaardigen, wijst hij or kleine rijkrf©, waar de dienstplicht alge meien is: Zweden, Denemarken, Zwitserland, enz. en d-e militaire toestanden in die landen, <lie) hem dit - vo-egt hij er bij slechts u-it rapporten beke»jd zijn, slterken h-em echter -in de v-erwachting, dat ook ons, land betere da- lgeri zulle» komen als w-e hun voorbeeld vol- gen. Spr. z-ou dus de lichting uitgebreid will-e»j zien tot ,25.000 a 30.000 ma|n, -en een krachtig mihtiekader willen vprme», dat één A ander half jaar achtereen -oRd-er d-e- wapenen blijft, ter wijl de gewone militie, wat de- onbereden wa pens betreft, slechts 6 maa'njden achtereen had te di-ene». B-ouWt men 't leger da» op ui-t 4 5 lichtin gen, da» ziou het aanvankelijk ni-et sterker be hoeven te worde», doc-h dan zou latere uitbrei ding mo-ge-lijk zij»,. Spreker'-s voorstel zou mo gen gelde» als een voorbereiding to-t een eigen tijk volksleg,er, -en i» ieder geval zou dan een betQre bodem worden geschiape» voor lichame lijke opvoeding der jeugd. Spreker ,a.cht in de toekomst ete» aanzienlijk© versterking vajn Neerland's weerkracht mo-ge- lijk, zonder o»!ze middel-en te boven te gaan. Dan z-ou, ook de geesit va», wankelmoedigheid veidwijne», t it ie -eens den volkslieddichter er tóe bracht de bescherming vajn onzen „dier baren geboortegrond op te dragen aan de-n Allerhoogste; Veeteer zouden we dan ontwaken tol den krachtige», manlijken geest, die spreekt uit dat ©rider© 1-i-ed, dat ons' -vlerte-lt van lang Vervlogen tijde» .en waarin de vader des volks zijn ziel uitspreekt in deze w-oorden: Het vaderland getrouwe B-lijf i-k tolt in de» dood. Inbraak in een branderjj. Gister-avond omstreeks 10 uur ontdekte een voorbijganger en de politie onraad in de branderij van den heer D. Ris aan de Korte Haven, op den hoek van de Elzesteeg. Er werd een onderzoek ingesteld en men ont dekte twee personen, die de schutting van den tuin van den heer G. Visser Bzn. Waren overge- klommen. Er werd jacht op hen gemaakt en het gelukte de politie eeu der inbrekers in handen te krijgen, die overgebracht werd naar het bureau van politie. Kort daarna werden in hun woning nog twee andere personen gearresteerd, die med e- plichtig waren aan deze inbraak en eveneens in verzekerde bewaring werden gesteld. Nader is gebleken, dat de inbrekers een vaatje van 22 L. moutwijn hadden gevuld om dit uit de branderij mede te nemen. Dit vaatje is door

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1906 | | pagina 2