Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Het ArMÉoniract.
29ste Jaargang.
Zaterdag 17 Maart 1906.
No. 8458.
TWEEDE BLAD.
Staten-Generaal.
Gemengd Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
v??r Schiedam per 3 maanden ƒ1.35, per maand 45 cent en per
eek 10 cent. Franco per post door geheel Nederland ƒ2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
et <c5vlemen.t.en worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
raat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels ƒ0.92 met ijlbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85.
Postbus no. 39.
n têi Li
De verzameling wijzigingen van het Burgerlijk
etboek, het Wetboek van Koophandel enz., die
onder den naam Arbeidscontract thans bij de
weede Kamer aanhangig zijn, vormen inderdaad
en gewichtig onderdeel van de sociale wetgeving,
ie onder de elkaar opvolgende ministeries, van
e e kleur of richting ook, een belangrijk
onderwerp van regeeringszorg vormt.
at er behoefte was aan eene arbeidsovereen
komst als thans bij de Tweede Kamer aanhangig
is maar al te duidelijk. Zoo ergens dan heerscht
r vooral op het gebied van den arbeid willekeur,
een willekeur, die daar, helaas, geen uitzondering,
0c maar al te veel regel is. De eene patroon
Uv- geeft zijn arbeiders behoorlijk Zondagsrust
e ander spof er mee en doet niets om zjjn
ar eiders daaromtrent redelijkerwijze tevreden te
^elen. De eene patroon laat zijn arbeiders vrijelijk
eschikken over het verdiende loon; de andere
Patroon dwingt zijn menschen om de benoodigd-
'eden voor het gezin in diens winkel te koopen.
e eene patroon geeft zijn arbeider, zoodra hij
•ek wordt, geen loon meer, ja ontslaat hem maar
ooi t gemak; de andere zal, althans eenigen
U het «oon ten deele of geheel bljjven uitbe
talen en denkt er niet aan om den zieken arbei-
er uit zjjn dienst te ontslaan, omdat hij ziek is
De eene patroon houdt geen rekening met opzeg
gingstermijnen de andere wel.
Kr bestaan geen wettelijke bepalingen, die hierin
voorzien, en op dien grond konden wij zeggen,
"at in den arbeid willekeur veelal regel is. °De
Patroons kunnen met het werkvolk handelen naar
™acht, die zjj door allerlei omstandigheden op
een gegeven oogenblik over hun arbeiders hebben.
n de werklieden kunnen van den rechtloozen en
ongeregelden toestand misbruik maken door de
"lacht, die uitgaat van hun arbeidersbeweging.
e hier bedoelde wetswijzigingen hebben nu
en doel aan dien willekeur zoo bij de werklieden
de patroons een einde te maken. Zij bevatten
ereerst algemeene bepalingen ten aanzien van
e.arbeidsovereenkomsten i" het algemeen, o.a.
itbeuhug van loon, verbod van gedwongen
winkelnering, boeten.
Daarna volgt Jeen afdeeling over de verplichtin
gen den Werkgeveruithetaling van loon op
kaf-m. tlJ(1het niet verhezen van de aanspra
kelijkheid van het vastgesteld loon, niet langer
aan de opzeggingstermijn, bij ziekte en ongeval
h\) geboorte en sterfgevallen in het gezin van den
Werkman, bij verkiezingen enzgeen uitbetaling
van loon in kroegenstaangeld, te beleggen bij de
RijkspostspaarbankZondagsrust, bepalingen ten
aanzien van inwonende arbeidersuitreiken van
een getuigschrift aan den arbeider bjj het eindi
gen der dienstbetrekking en op diens verzoek.
Eindelijk een afdeeling over de verplichtingen
Van de" arbeider, die in slechts vijf artikelen
^"schreven en alleen maar een algemeene betee-
enis hebben. Intusschen wordt een en ander
de'!S.?VUld door de bepalingen over het eindigen
w'1 ^"^betrekkingen, die van zeer groot ge-
lc it zijn, zoowel voor den werkgever als voor
n arbeider. Ten slotte wordt in het wetsontwerp
de^A v,d de W^Ze Van Procedeeren in zaken tot
rbeidsovereenkomst in betrekking staande,
at dit ontwerp met al wat het ter voorkoming
zoo W1iUekeUr kevat en waar de verplichtingen
wel van de werkgevers als van de werk-
arb^ rege^' niet zou ziJn 'n 'l belang van den
vaneibenden Stan^' kan slechts opkomen in 't brein
Verb 16n' d'6 Wat Z^ °°k beweren, veelal geen
rri;j eter'ng van de arbeiderstoestanden verlangen,
,jesar eer verslechtering beoogen, om de werklie-
Wer -6 gernakkehj^er tot een instrument van om-
Plng in hunne handen te gebruiken,
der PmerkeliJk is 't intusschen, dat de tegenstand
"adat S^Ciaal"dernocraten werkelijk gedaald is,
minisf wetsontwerP dooi" het tegenwoordige
Werk 6rie W6er 'S inSediend- Oorspronkelijk het
dimfe VaU mr' Evucker, thans nog Kamerafgevaar-
liaen V00r GroninSen. werd 't door den toenma-
blic '!rmSter Van ,'ust,'t-ie, mr. Smidt, eerst gepu-
denT k>e V0'oende minister van hetzelfde
einent> mr- Gort van der Linden, nam het
ongewijzigd over. Toen het ministerieKuyper
optrad, aanvaardde het deze nalatenschap van het
vorige Kabinet, maar minister Loeff bracht er
eemge wijzigingen in, nadat van verschillende
zijden, ook van den kant der christelijke vakver-
eenigingen, daarop was aangedrongen. Bij het
optreden van het kabinetDe Meester nam mr. van
Raalte ook deze wetsnovelle over, maar ook door
hem werden eenige wijzigingen, hoofdzakelijk van
technischen aard, aangebracht.
De tegenstand dien ook dit zoo hoogst actueel
onderwerp moest ondervinden, bleek dus in hoofd
zaak een strijdwapen tegen het ministerieKuyper,
een middel om dit Kabinet ook in zijn hoogst
nuttigen socialen arbeid te bekampen. Dat intus
schen de sociaal-democraten nog niet allen tegen
stand hebben opgegeven, dat hun dit ontwerp
waar 't zoowel den willekeur der werknemers als
der werkgevers keert, een doorn in 't vleesch
blijft, is bij de «algemeene beschouwingen" wel
genoeg gebleken. De heer Tak, o.a. het groot
voordeel voor de arbeiders betwijfelend, verklaarde
ten slotte dat zjjne partijgenooten, pogend er
verbetering in te brengen, 't zouden aannemen op
afbetaling. Bleef 't echter belemmering voor de
onafhankelijke arbeidersbeweging, i. c. de werk
staking, bevatten, dan zou spr. partij haar houding
geheel moeten wijzigen.
Minder geprononceerd, maar toch beslist in de
lijn van het partijverband liet Schaper zich hierbij
uit. De afgevaardigde van Appingedam deed nog
eens uitkomen, dat hij tegenover dit wetsontwerp
altjjd een eigen standpunt heeft ingenomen. Aan
de beweging van een agitatie-comité deed hij niet
mee. Maar al hield hij ook vol, dat dit ontwerp
geen ramp is voor de onafhankelijke vakbeweging,
tegen belemmering wilde hij toch waken. Werd
die niet weggenomen, dan zou hij, ondanks al
het goede dat hij er in erkent, er niet voor kun
nen stemmen.
Opmerkelijk was vooral tegenover de houding
door de sociaal-democraten tegenover het wets
ontwerp ingenomen, het betoog van den oorspron-
kelijken vader van het ontwerp, mr. Drucker, die
na zoovele lotsverwisselingen zijn kind nog in
leven vindt. Ook hij heeft er geen overdreven
verwachtingen van, 't zal geen omwenteling bren
gen in den oeconomischen toestand van de ver
schillende klassen van het volkeene nadere
.iegeiing van de vakvereenigingen een wettelijke
regeling van het stakingsverschijnsel, een regeling
van de collectieve overeenkomst bevat 't niet.
Maar toch waar t buiten deze zaken toch noch
zooveel goeds bevat, kon hij den sociaal-democraten,
wjjzend op hun verzet, met recht verwijten, dat
zij alles afkeuren wat in 't belang der arbeiders
is, terwijl zij in meetings aandringen op maat
regelen, waarvan de regeling uiterst moeilijk is.
Terwijl ook de afgevaardigde van Nijmegen, jhr.
Oct van Nispen tot Sevenaar, scherp de houding
sLlS0Cr 7Craten in d6Zen' 200 8eheel ver-
hillend van het standpunt der christelijke ar
beiders, afkeurde, durfde de man van De Klok,
an der Zwaag, toch zijn afkeuring van dit ont
werp volhouden, bewerend de handen der arbei
ders er meer door gebonden worden.
en der bezwaren door de sociaal-democratische
Kamerfractie tegen het ontwerp aangevoerd was,
meer de onvereenigde dan de vereenigde
worden1"8 Wetsw«ziSiu«en gebaat
Nadat de minister van Justitie in een uitvoerige
beantwoording der sprekers reeds had doen uit
komen, dat dit ontwerp de vakorganisatie, wel
verre van haar te schaden, integendeel steunen
zal, trachtte mr. Lohman bedoeld bezwaar te
ondervangen, door bij art. 2 voor te stellen, de
dienst der werkboden uit dit ontwerp te lichten.
8pr. betoogde, dat de dienstboden, die bjj het
gezin inwonen, niet als gewone werklieden te
beschouwen zijn en dus van deze regeling uitge
sloten behoorden te worden. Immers de verhou
ding van mevrouw tot dienstbode is een andere
dan die van patroon tot arbeiderwettelijke
regeling zou hier tot een vreeselijken omslag
leiden.
Nadat de Minister dit amendement had bestre
den als het algemeen stelsel van het ontwerp
aantastend en ook de Commissie van Rapporteurs
bij monde van den heer Drucker neb er tegen
had verklaard, kon zelfs eene nadere wijziging
door den heer Lohman aangebracht, zjjn amende
ment niet redden. Slechts 13 van de 59 aanwezige
Kamerleden stemden er voor.
Een belangrijk deel der wijdloopige discussiën
vormden ook de behandeling der amendementen
door de heeren Van Dedem, mr. Limburg en den
heer Heemskerk ingediend. Door den heer Van
Dgdem werd allereerst een stelsel opgezet, dat
vierkant tegen het stelsel der wet ingaat.
De wet bepaalt, dat wanneer bij het aangaan
eener overeenkomst een hand- of godspenning is
gegeven en aangenomen, geen der partjjen daar
aan het recht ontleent door het laten behouden
of teruggeven van die godspenning de overeen
komst te doen eindigen.
Zooals men weet, heeft het totnogtoe geldende
gebruik een geheel ander recht geschapen dan hier
in de wet wordt belichaamd. De dienstbode, die
de godspenning terugbrengt of de mevrouw, die
hem laat behouden, doet de overeenkomst eindigen.
Aan dit gebruik maakt nu de wet een einde. De
heer Van Dedem wilde dit nu voorkomen door aan
het oude gebruik rechtsgeldigheid toe te kennen.
Zijn amendement bedoelde te bepalen, dat de over
eenkomst eindigt door het teruggeven of laten
behouden van de godspenningalleen zes weken
voor den tijd dat de dienstbetrekking ingaat, zou
het door hem bedoelde recht vervallen.
De Minister en de heer Drucker bestreden dit
amendement nadrukkelijkjuist om willekeur te
voorkomen, wordt beoogd aan het oude gebruik een
einde te maken. De mevrouw, die een geschikter
dienstbare kracht heeft gevonden of de dienstbode die
een beteren dienst vond, mogen maar niet zoo
willekeurig de overeenkomst doen eindigen. De
Kamer oordeelde ook aldus en verwierp dus het
amendementVan Dedem. Dienstmeisjes en me
vrouwen mogen dus wel goed uitkijken voor zij
een overeenkomst aangaan.
Door amendementen poogden zoowel mr. Lim
burg als mr. Heemskerk de positie der gehuwde
dienstbare vrouw te verbeteren. Zooals die tegen
woordig is geregeld, is de gehuwde arbeidster
geheel athankeljjk van den man. De dronkaard of
vadsaard kan haar het verdiende loon ontnemen
en dit geheel ten eigen bate of eigen lust besteden.
De heer Limburg wilde de vrouw geheel de vrije
beschikking over haar verdiend loon laten, de heer
Heemskerk wilde haar alleen het eigen beheer
over het door haar zelf verworven loon verzekeren-
Het stelsel Heemskerk heelt ten slotte gezege
vierd, nadat de Regeering er een deel van had
overgenomen en de voorsteller het eenige malen
gewjjzigd had. In ieder geval krjjgt intusschen de
gehuwde arbeidster het recht zelf over het door
haar verdiend loon te beschikken en zich desnoods
op den kantonrechter te beroepen.
Dit zijn tot dusver de voornaamste besluiten,
die bij de behandeling van het zeer ingrijpende
ontwerp-Arbeidscontract genomen zijn. Wat de
verdere behandeling van dit sociaal wetsontwerp,
dat de Kamer nog vele dagen zal bezighouden,
voor verrassends brengen zal, weten wij niet. Uit
het medegedeelde bljjkt intusschen genoeg dat dit
ontwerp zeer diep ingrijpt in het maatschappelijk
en bijzonder ook in het huwelijksleven, zooals uit
het boven medegedeelde bleek.
Waar 't zooals allen wetsontwerpen gebreken
zullen aankleven en 't leemten zal laten, is 't toch
ontegenzeggelijk, dat dit wettelijk arbeidscontract
in het belang zoowel van werknemers als werk
gevers zal zjjn, waar 't aan tal van willekeurige
daden een einde maken zal. Hopen wij, dat dit
ontwerp, tot wet verheven, een der beste sociale
wetten zal zijn, die ons in zoo rijken overvloed
nog uit de nalatenschap van het christelijk mini
sterie zjjn gebleven
TWEEDE KAMER. j
Zitting van Vrijdag 16 Maart
Arbeidscontract.
De bekende amendementen van de heeren
Aalberse c. s. en Schaper c. s. betreffende de
collectieve arbeidsovereenkomst komen andermaal
in bespreking.
De heer Schaper verdedigt nader uitvoerig
zijn amendement, waarbjj hjj moest erkennen, dat
eenige wijzigingen noodig waren, welke spr.
aankondigt.
De heer van Idsinga wenscht te voorkomen,
dat de vakvereenigingen met de collectieve over
eenkomst slagboomen worden tegen de individueele
vrijheid der leden. De nietigheid van strijdige
bedingen tegen de collectieve overeenkomst wenscht
spr. te beperken tot het lid en zijn vereeniging,
en elke uitbreiding daarvan door de vakvereeniging
ga de wetgever te keer. In elk geval make men
duidelijk, wie gebonden zjjn, en wanneer en hoe
die gebondenheid zal blijken. Spr. verzet zich
ten-slotte krachtig tegen de «tirannieke" bepa
lingen van het ontwerp, en wenscht de particuliere
vrijheid niet in te perken. Hij stelt voor een
amendement, om het eerste lid van art. 1637 m
bis te doen vervallen, zoodat enkel de erkenning
van de rechte geldigheid der collectieve overeen
komst in de wet overblijft, en deze erkenning
naar de algemeene bepalingen omtrent overeen
komsten over te brengen.
De heer van Karnebeek bestrijdt het
amendement-Aalberse. De regeling, daar bedoeld,
ligt buiten de lijn van dit wetsontwerp. Spr.
begrijpt niet precies wat de heer Schaper met zijn
amendement bedoelt. Over het amendement van
Idsinga wenscht spr. zich zijn oordeel te reser
veeren.
De voorzitter deelt de door den heer
Schaper in zjjn amendement gebrachte wijziging
mee, welke strekt om te bepalen, dat elk beding
tusschen werkgever en arbeider, strijdig met een
collectieve arbeidsovereenkomst, door welke
beide zjjn gebonden, nietig is.
De heer van Nispen bestrijdt het amende
ment-Aalberse, dat z. i. in de praktijk tot
onhoudbare consequenties zal leidende heer
van Wijnbergen verdedigt het, bij afwezigheid
van den heer Aalbersede lieer T y d e man
bestrijdt beide de amendementen-Aalberse en
Schaper. De heer Schaper miskent z. i. in zijn
voorstel omtrent de rechtspersoonlijkheid den
grondslag van het recht, dat van elke regeling
basis moet zjjn.
De minister van Justitie verdedigt
nader het artikel. Wanneer blijkt dat de definitie,
bij het ontwerp aan het collectief contract gegeven,
niet ruim genoeg is, dan kan men altijd nog
nadere bepalingen opnemen. En wat betreft de
beteekenis van het «gebonden zjjn", zal de rechter,
na nauwkeurige kennisneming van ieder geval op
zich zelve moeten beslissen.
De heer P i e r s o n juicht het instituut van
collectieve arbeidsovereenkomst toe, vooral na de
verklaringen van de Regeering, dat zjj een ruime
opvatting huldigt van de wet van 1855, betrekkelijk
het verleenen van rechtspersoonlijkheid aan ver-
eenigingen, die deze vragen, en vervolgens omdat
hem nu gebleken is dat de rechter, bjj ontstane
geschillen, omtrent al of niet gebondenheid, zal
te raden gaan niet met een begrip, maar met
alle feiten.
De heer Drucker ontraadt, namens de com
missie van rapporteurs, die verschillende amende
menten.
De beraadslagingen worden gesloten, nadat de
minister enkele redactiewijzigingen in het Regee-
ringsartikel had aangebracht.
Het amendement-van Idsinga (bloote erken
ning in de wet van de rechtsgeldigheid van het
collectieve contract) wordt verworpen met46
stemmen tegen 19het amendement-S c h a p e r
(nietigheid van elk beding strjjdig met collectieve
arbeidsovereenkomst en het laten vervallen van
den eisch van rechtspersoonlijkheid), verworpen
met 57 tegen 5, en het amendement-A a 1 b e r s e
(gebondenheid na opzegging lidmaatschap, indien
contract met toestemming is aangegaan), eveneens
verworpen met 48 tegen 15 stemmen.
Hierna wordt het artikel in stemming gebracht
en aangenomen met 5i tegen 6 stemmen.
Dinsdag voortzetting.
HOOG WATER.
Uit Vlissingen meldt men ons
In een eergisterenavond gehouden vergadering
van winkeliers is besloten, aan het gemeentebe
stuur hulp te verzoeken door een leening van
f80,090 te sluiten en hiervan aan neringdoenden
en anderen rentelooze voorschotten te verleenen.
De vereeniging Handelsbelang te Middelburg zal
trachten een kapitaal bjjeen te brengen uit rente
looze aandeelen. Van dit kapitaal kunnen nering
doenden, die getroffen zjjn door de ramp, leenen
tegen 2 percent; aflossing in 5 jaren.
De treinenloop op de Zeeuwsche lijn, die in naam
geregeld heet, is werkeljjk nog zeer ongeregeld.
De toestand in de overstroomde gewesten van
Zeeland bljjft steeds treurig.
Overal staat het water nog steeds zeer hoog en
bedreigt het nog steeds huizen en dijken. O. a.
zijn te Graauw drie huizen ingestort, doch door de
overstrooming van den Alsteinpolder is het gevaar
daar verminderd.
Telkens ziet men nog landbouwers met hun vee
vluchten. Men weet geen weg met het vee. Een
man liep met 40 paarden rond, niet wetende waar
de dieren te bergen.
Gisteren werden 600 militairen verwacht omta
J-Jü
