Dagblad voorlSchiedam en Omstreken.
29ste Jaargang.
Zaterdag 28 Juli 1906.
8567.
lïÈRSTE BLAD
ÏJv
Officieele Berichten.
Kennisgeving.
Sluiting—Groenelaan.
gesloten.
gymnasium te Schiedam.
Algemeen Stemrecht
eilredigeY ertegen woordiging
Btiiteiilaiidsch Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 4.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 1regels f 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 45 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden
lijke overeenkomsten aangegaan.
uiterst bil-
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Qeill
"immer bestaat uit twee bladen en een
ustreerd Zondagsblad.
SCHOUW
Ue distilleerketels, stutten, rollagen en
asehgaten in de branderijen en
distilleerderijen.
^DoRGEMEEgTER £N Wethouders van Schiedam,
deer\^enter openbare kennis, dat de schouw over
in kr's 'eerketels, stutten, rollagen en aschgaten
VerordanderiJen en distilleerderijen, ingevolge de
van r,ening op de Brandweer, zal gedreven worden
Auc,i ^a® ^0 tot en met Donderdag 9
5 uUrStUs a- s-> telkens des namiddags van 2| tot
S c h i e d a m, den 26 Juli 1900.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. A. BRANTS.
De Secretaris,
v. LUIK, L. S.
^richtingen welke gevaar, schade of
hinder kunnen veroorzaken.
^uR«emeester en Wethouders van Schiedam,
eltjt op dg bepalingen der Hinderwet,
"an CVen kennis aan de ingezetenen dat op heden
recht vau Maaren te Amsterdam, en zijn
0D j^rkrijgenden vergunning verleend is tot
Pand B van een metu»lwarenfabriek in de
nrs. 57 "'■"""de alhier aan den Noordvestsingel
o en o9> kadaster sectie H nrs. 264 en 2ö5.
£^am' den *^3',en 19^6.
u' Qerneester en Wethouders voornoemd,
M. A. BRANTS.
*-■' - De Secretaris,
v. LUIK, L. S.
")ren^eGEMEESTEB EN Wethouders VAN Schiedam,
ler .a^oei?leeiie kennis dat de Groenelaan,
'ulia s e Visschersstraat van Maandag, on
30
friet nadere aankondiging voor het verkeer
V" en voertuigen zal zijn
°frder Toelatingsexamen
°P 1 Senader« goedkeuring van H. H. Curatoren
a' S-' des morgens te 9 uur.
8Ustu« enden worden verzocht zich voor 7
a-s. schriftelijk aan te melden bjj
Dr. C. J. VINKESTEIJN,
Scbioj Gymn. rector.
dédain, 21 juU i906.
en
ii.
--iswii (Slot).
"lelt ae re®ds in ons vorig artikel opmerkten,
')°Vefrbed S.CkrÜver van de brochure, die onder
nood*610n. te Nijmegen het licht zag,
stefrirecht^ correctief voor het algemeen
e»en hC evenred'8e vertegenwoordiging. Over
^at *,e 'Se vertegenwoordiging is reeds heel
Placht l Versc6'6ende persorganen te berde
Üke par,.. eer n°g dan onder de andere christe-
V°°ral v^,en te^ ^it stelsel onder de Katholieken
st,eUel aanhangers. Sommigen achten dit
^"Ppelijif Panacee voor alle politiek-maat-
V;i1 de d 'm Wa'en' heilserum, dat ons zoowel
erUeidsst 00ze cvcrheersching van het meer
ei 6 se a's van de onvermijdelijke gevolgen
an<j m®nwerkingssysteem voor goed bevrijden
^ev°lgen ertn W niet zonder vrees voor de
^ekendeVSln dit nieuwe» in de praktijk nog
Tijd St In ons katholiek hoofdorgaan
deld en kwestie reeds uitvoerig behan-
lt»it„i lad ,kwam barbij tot het volgend
lÖ °ös land* werkelÜkheid, gelooven we zou E. V.
6 elke o We' eens de sP'ïjtzwam kunnen blijken,
rri'frirnalp .roote staatkundige partij in een aantal
2onder factles deed uiteenvallen."
^'Sfrie de Pessimisme der eene of het obti-
het stel U,n^ere PartÜ te deelen, gelooven wij,
van evenredige vertegenwoordiging,
dat in de betrekkelijk naaste toekomst wellicht
aan de orde komt, ernstig onder de oogen moet
gezien worden.
De schrijver van bovenbedoelde brochure, den
practischen vorm besprekende, waarin het stelsel
van evenredige vertegenwoordiging moet gegoten
worden, meent, dat E. V. kan toegepast en pas
klaar gemaakt worden in het bestaande kiesstelsel
door enkele wijzigingen en bijvoegingen, welke
hoofdzakelijk daarin bestaan, dat bet criterium (de
kleur) achter den naam der candidaten moet gevoegd
worden.
Het doel, dat men met de E. V. wenschte te
bereiken, meent hij als volgt te kunnen om
schrijven
»lo. In de colleges van Staat, provincie en
gemeente zooveel mogelijk iedere partij vertegen
woordigd te hebben, in verhouding harer sterkte,
uitgedrukt in het totaal uitgebrachte stemmen
der partijen.
»2o. Elke uitgebrachte stem tot haar recht en
en waarde te doen komen en dus de overheersching
van de helft der stemmen ééu te beëindigen."
Met de evenredige wijziging in het kiesstelsel
door den schrijver bedoeld, kan (volgens hem)
iedere uitgebrachte stem invloed uitoefenen. Draagt
ze niet. bjj tot verkiezing van den candidaat-partjj-
genoot in het district, dan draagt ze toch bij
om het aantal afgevaardigden der partij op het
gerechtigde aantal te brengen, wat het hoofddoel
der E. V. is.
«Dit zelfde geldt eveneens voor districten, waar
men over sterk is immers alle stemmen, die op
den gekozen candidaat zijn uitgebracht meer
dan de helft plus eén en dus overtollig zijn,
worden dan van nut en dienstig om den candi-
daat-partjjgenooten in andere districten, die niet
direct zijn gekozen, ten goede te komen, en mede
om het getal afgevaardigden, der party op het ge
rechtigde aantal te brengen.
«Iedere partij krijgt dus het haar toekomend
getal afgevaardigden. Alle combinatiën van party
en aan de stembus terecht of ten onrechte
niet behoorlijk geoordeeld houden op te bestaan
ieder afgevaardigde wordt door zjjn eigen partij-
genooien gekozen en, zooals gebruikelijk, in het
district, waar hjj was candidaat gesteld.
«Bovendien is de verkiezing met ééne stemming
zonder herstemming en na-verkiezing afgeloopen.
Buiten dit ontegenzeggelijk voordeel wordt nog
op eenige andere gevolgen der E. V. door den
brochure-schrijver gewezen.
Kort samenvattend, kunnen wij die als volgt
vermelden: meer bezieling en ijver in het kiezers
korps als iedere party in elk district steeds op
eigen candidaten kan stemmen met de stellige
zekerheid op succesiedere partij zal geheel op
zich zelf kunnen optreden en opgaan ter stembus
het aanblazen van den religiehaaf door vrijzinnigen
tusschen Katholieken en Protestanten zal dus ge
heel het doel missenhet evenredig resultaat bij
de verkiezingen zal beter bereikt worden dan by
het tegenwoordige stelsel, dat, met een verschil
van 60.000 stemmen door de christelijke partijen
meer uitgebracht, gaf aan de rechterzijde 48 en
der linkerzijde 52 stemmen, in plaats van 55 rechts
en 45 links, zooals 't by E. V. had moeten zijn.
Indien E. V. wordt ingevoerd zoo meent in
dit verband de schrijver hebben wellicht de
volgende districten kans R. K. afgevaardigden te
verkrijgen, door hun overwegend aantal R. K.
kiezers nl.Amsterdam I en V, Breukelen, Doe-
tinchem, Enkhuizen, Enschede, Gouda, Den Haag
II, Hilversum, Hoorn, Katwijk, Loosduinen, Rot
terdam V, Schiedam, Utrecht II, en Wijk bij
Duurstede.
Wat Schiedam betreft, moet zeker die kans
niet te hoog gesteld worden. Wel bezit het dis
trict Schiedam een groot aantal katholieke kie
zers, maar toch als de overige christelijke partijen
zich op één criterium, bijv. «candidaat der chris
telijk protestantsche partyen" vereenigden, zou bij
E. V. de katholieke partij het onderspit moeten
delven. Ylaardingen zou in dit opzicht den doorslag
geven. Wanneer E. V. ook op de Staten-verkiezing
werd toegepast, zouden wy meer kans hebben,
wijl, zooals men weet, dat district anders is samen
gesteld.
In het laatste deel van zjjn betoog herinnert
de schrijver nog eens aan de algemeene verkie
zingen in 1905. Hy wijst op de tactiek van de
verschillende fraction der vrijzinnigen om bjj de
eerste verkiezing, waar men niet eensgezind was,
eigen cahdidaten te stellen, ten einde toch voor
alles de opkomst dér kiezers zoo groot mogelijk te
maken in 1901 kwamen op bjj de eerste stem
ming 63% en in 1905 81% van het officieele
getal kiezers, en tengevolge daarvan de vol
strekte meerderheid overal te verhoogen en
den candidaten der rechterzijde daardoor min
der kans te geven om reeds bjj de eerste stem
ming de volstrekte meerderheid te behalen,
ze dus in herstemming te brengen en dan bjj
de herstemmingen, door alle (linksche) fractiën
vereenigd de candidaten der rechterzijde te doen
vallen. Ook de tactiek der Friesch-Christelijk
Historischen, om de rechterzijde op 52, hun
groepje inbegrepen, te doen komen, en dus met
hun 3 stemmen alles te beheerschen, wordt te
recht in 't licht gesteld.
Tegenover het streven dier fractiën, de tactiek
der vrijzinnigen, die practisch proefhoudend is
gebleken en dus met nog meer jjver in de toe
komst toegepast zal worden, acht schrjjver het
uitzicht op het herwinnen van de meerderheid
door de rechterzjjde aan de stembus vervlogen.
Komen dus de vrijzinnigen geheel in de meerder
heid, dan kunnen wjj verwachten een vooropschui-
ven van het anti-clericalisme, teneinde daardoor
een vereenigingspunt te verkr jjgen om de meerder
heid te behouden, dan kunnen wjj ook hier te
lande eene navolging der tirannieke kerkvervolging,
zooals in Frankryk heerscht, verwachten.
En dat nooit, zegt schr., als er nog een
andere uitweg mogelijk is. Nagaande of A. 8.
kans van aanneming zou hebben, meent schr., dat
dit stemrecht door de medewerking althans van
een deel der katholieke en anti-revolutionaire par
tijen met de fractiën der linkerzijde kracht van
wet zou kunnen krjjgen. Met wijlen dr. Sehaep-
man zegt hy «Laat ons het thans in wysheid
geven, opdat het later niet met geweld worde
afgedwongen
«Dat men zich overtuigd houdeals het tweede
gedeelte van dr. Schaepmans gezegde, onverhoopt
ooit mocht plaats hebben, zal het A. S. dan wel
zonder E. V. een voldongen feit worden. Dit zou
een onherstelbare ramp voor de R. K. partij zijn,
daar het een blyvend verlies van circa 10 Kamer
zetels zou beteekenen, terwjjl bet herwinnen van
de meerderheid voor de rechterzjjde in dat geval
ook wel voor goed onmogeljjk zal gemaakt
worden."
Samenvattende komt schrjjver tot het besluit
«Het algemeen'stemrecht met evenredige vertegen
woordiging annex, zal in de toekomst beteekenen
de vrijmaking, de ontwikkeling en bloei der R. K.
Staatsparty, zoowel aan de stembus als voor de
coalitie in bet Wetgevend Lichaam.
»A.S. met E.V. kan en zal de christelijke par
tijen voor goed de meerderheid in het Parlement
verschaffen. Daardoor zal de vaan van het Chris
tendom voor goed ontplooid worden en vastge-
plant in ons Vaderland, tengevolge waarvan zullen
verwezenlijkt worden
«de algeheele gelijkstelling van het bjjzonder
onderwjjs met het openbare, in al zjjne vertak
kingen van lager, middelbaar en hooger onderwjjs,
benevens dat der kweekscholen
«de beteugeling der immoreele uitputtingen
in de maatschappij op verschillend gebied
«de invoering van wjjze, practische sociale wet
ten, die het geheele volk zoowel in de lagere als
hoogere standen als organisch geheel ten goede
komen
«het heffen van beschermende rechten vooral
op weelde en bewerkte artikelen, opdat daar
door de industrie zal kunnen uitbreiden en tot
bloei komen en de honderden millioenen, die jaar
lijks in het buitenland worden besteed en uitge
geven, in het vervolg hier te lande blijven en ten
goede komen aan de industrie, welker opbloei
zoozeer vergemakkelijkt zal worden door de elec-
trische drijfkracht, die de industriëele inrichtingen
vereenvoudigt en het produceereu onder het bereik
van zoovelen zal brengen, voor wie ze steeds door
te hooge kosten van inrichting, bedrijf, onderhoud
enz. onbereikbaar was".
«Door het volk in zijn geheel zoowel zedeljjk
als stoffelijk te verheffen, zullen de onrust, onte
vredenheid en weerspannigheid zaaiende revolutio
naire partijen haren invloed verliezen op het volk
en geïsoleerd en beteugeld worden".
Tot zoover weer de gachte schrjjver van deze
merkwaardige brochure, die ons een stukje toe-
komst-muziek doet hooren. Mag men op zjjn heil
spellende beloften bouwen, dan zullen A. S. met
E. V. inderdaad van ons standpunt het panacee
zjjn voor alle politiek-maatschappeljjke kwalen
dan zal het duizendjarig vrederijk tegelyk met de
invoering van A. S. en E. V. zyn intrede hebben
gedaan.
Hoezeer wy ook dien idealen politieken toestand
voor ons dierbaar land begeeren, toch vleien wjj
ons niet dien als het resultaat van het nieuwe
kiesstelsel verwezenlijkt te zien. Wy wezen reeds
op de enorme misleiding der massa, het algeheel
bederf van het kiezerskorps, waarop de partjj der
wanorde zich zal toeleggen, als het algemeen stem
recht zal zyn ingevoerd.
Is nu evenredige vertegenwoordiging een afdoend
correctief tegen de overheersching dier onnaden
kende, misleide massa te achten 'l Zeker ais men
de kiezers naar hun uiterlijke godsdienstige beljj-
denis mocht indeeien, dan gelooven wy stellig dat
Katholieken en rechtzinnige Protestanten te zamen
wel het noodige materiaal zouden leveren voor
een beslist aantal zetels, dat de meerderheid aan
de behoudende partijen verzekert. Maar wanneer
de tegenwoordige wjjze van stemmen behouden bljjft,
wat belet dan een groot aantal kiezers, die zich
naar het uiterlijk nog met den naam Katholiek of
Protestant allereerst aanduiden, maar werkeljjk
reeds van de beginselen der S.D.A.P. doortrokken
zijn, zich op het eriterium van de candidaten dier
partjj te vereenigen Zoo zien wy dus in E.
V. volstrekt niet het afdoend correctief voor A. S.,
waarvoor bedoelde schrjjver ze meent te moeten
houden.
Of wy dan in evenredige vertegenwoordiging
volstrekt geen correctief van A. S. zien "Zeker
gelooven wij, dat het stelsel van E. V., dat een
eirttle zou maken aan de duldelooze overheersching
van de helft -f- 1 de scherpe resolutie van A. S.
wel wat zou verzachten. Daarom zou ons besluit
zijn
Bljjkt ooit ter eeniger tjjd dat de oppositie zelfs
van de geheele katholieke party A. S. niet kan
tegenhouden, dan trachte zjj in welberaden samen
werking met andere partijen, aannemend wat
onvermijdelijk is, de E. V. zóó vast aan het A. S.
te koppelen en als leidend beginsel voorop te stel
len, dat zy het A. S. voert op wegen, waar zyne
meest besliste voorstanders nooit gedroomd hadden
't te zullen ontmoeten.
Moed, beleid en trouw worden hier in dubbele
mate van de katholieke party gevorderd.
RUSLAND.
Arrestaties.
Donderdag-avond heelt de politie te Petersburg
een inval gedaan in een zaal waar een politieke
vergadering werd gehouden. Acht oud-Doumaleden,
zes professoren en verscheidene advocaten werden
gearresteerd.
Later in den avond is nog een journalist van
een groot Engelsch dagblad gevangen genomen.
Graaf Witte's opinie
Uit Aix-le-Bains wordt gemeld
Graaf Witte heeft in een interview verklaard
dat de Tsaar in Stolypine den rechten man heeft
gevonden, dien hjj op het oogenblik noodig heeft.
Witte sprak met veel lof over Stolypine.
Boerenonlusten.
In de provincies Moskou en Tver zyn boeren
onlusten uitgebroken.
Kroonland voor de Boeren.
Uit St. Petersburg wordt aan de Polit Korresp.
gemeld, de Keizer beeft aan het Domeinbestuur
icjpgedriajgen, een voorstel betreffende de vast
stelling der kroonlanden uit te werken, die voor
verdeeling onder de landarme boeren geschikt
zijn. Met dezen maatregel heeft de Keizer den
weg voor practische hulp in het agrarische vraag
stuk geopend. Voor den naasten tijd zijn nieuwe
handelingen der regeering te wachten, die een
zelfden geest ademen.
De spiegeling der cyfers.
De ontvangsten van den Staat uit gewone bron.
gedurende de vyf eerste maanden van het loopende
jaar, bedragen 873.700.00J roebels, zijnde eene
vermeerdering van 90.500.000 roebels in verge
lijking van het vorig jaar. (Maar de buitengewone
uitgaven en de ontvangsten van Juli-December,
waar zjjn zjj l)
Hs t .■j'jvuui ootiaai v au luaduuagi <-J\j
j.1