Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
De Sociale M le Utrecht.
29ste Jaargang.
Zaterdag 8 September 1906
No. 8602.
EERSTE BLAD.
Buitenlandsch Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS;
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden ƒ1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland ƒ2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels ƒ0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor h er h aaldel ij k adverteren worden uiterst bil-
Ijjke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Dit nummer bestaat uit twee bladen en een
Geïllustreerd Zondagsblad.
IIngezonden
De Katholiek Sociale Actie, met een bewonde-
renswaardige energie, verklaarbaar door de hooge
Principes, die er toe noopten, in Nederland op
touw gezet, heeft met de organisatie van de Sociale
eek te Utrecht haar sterkst-tot-de buitenwereld
^Prekende en van innerlijke kracht getuigende
daad
verricht. Een uiteenzetting van de taak,
°°r de Katholieke Sociale Actie zich gesteld, die
erecht alomvattend mag heeten en zich ver uit
lekt buiten de enge begrenzing, waarin men tot
voor korten tjjd in al de kringen van Katho-
eken haar beschouwde, mag nu wel overbodig
beeten.
Dankbaar moet het ons slechts steramen, dat in
ederland zoo spoedig en voorbeeldig gehoor is
gegeven aan den wensch van den grooten Paus
eo XIII z. G., in zjjne encycliek «Rerum
°varum", waarin hjj krachtig aandrong op orga-
nisatie der Katholieken, verwijzend naar de bekende
sPreuk»Een broeder, die door zijn broeder
geholpen wordt, is als een sterke veste".
dit artikel wil ik me dan ook tevreden stel-
n met een in het licht stellen van de beteeke-
dezer Sociale Week om in een volgend aan de
and van eenige verslagen een recapitulatie te
p6Ven van bet aldaar gesprokene, voorzien van
gev 'lailc^ee'£en'ngen> waartoe zjj aanleiding
Kenmerkend is 't dat nog voor zeer korten tijd
0 betiteling van den Katholiek als conservatief
^"dersdenkenden als zoo van zelfsprekend
een, dat zij bewijsmateriaal voor een dergelijke
ute bewering volkomen overbodig achtten,
m der waarheidswille dient ook toegegeven, dat
1 m onze rjjen een groot aantal conservatieven
jonden, die kalmpjes voortdoezelden in het van
er-op zoon-besiaan, maar hier tegenover staat de
rme actie, een lange reeks van jaren gevoerd
°r den man, wiens «credo pugno" vele jongeren
een ongekend enthousiasme tot werken op
liet beeft geprikkeld. Trouwens conserva-
tot Z'C^ te beeten m hetgeen als goed reeds is
stand gebracht en de proef destijds heeft
en te doorstaan, kan als een deugd worden
biet^enierkt a's aan bangers van dit systeem,
y enkel bij dit standpunt houden, maar krach-
Van Z'°k toeieggen op een verdere vervolmaking
so bedendaagsche maatschappij, waarin de
dom kwestie en hare toepassing boven alles
et/n'*1 Katholieke Sociale Actie in 't algemeen
,jer 0I°o juist gehouden Sociale Week in 't bjjzon-
°°gen voorlichting te brengen aan allen,
Kan' °nze jongeren om gesteund door een alle-
Visje ke»-omvattende-corporatie een ruimere
Van tC kragen op de sociaal-economische vragen
aan ^6n 'n steec's grootere massa zich
lev !?en denkenden, niet voor zich zelf alleen
Qen Katholiek komen opdringen,
door V°orbchting aan alle lagen onzer Katholieken
Wej Katholiek Sociale Week beoogd, kan
de s \Sïerkst spreken uit de juiste betiteling, die
reda<
0eialist Spiekman haar onder adhaesie van de
ctig
geven u Vaö ket Katholiek Sociaal Weekblad ge-
een ))V eePt a^s zijnde een «University Extension"
Ont °^SUn'versiteit".
aan keling en een .juist inzicht te geven aan
toedr' 6I1' soc'ale qaestie een warm hart
tinanm^611 Zon^er aanzien des persoons en de
k°of(tH appelijke «stelling", die zjj innemen, is het
itioetjj 6 Van ^ezen grootsche samenkomst. Be-
hetzy (j 'n hoogste, mate voor allen, die
hun z ?.°r bun academische opleiding hetzij door
de aa studie zich uitverkoren zien te leeraren,
tren» ^SCb°uwingswjjze, die wij Katholieken om
boet»., C! aUesbeheerschende economische vragen
bDldise».
gesties CWere n et> de godsdienst beheerscht die
^Üken a ^letZÜ zÜn l°uter van wetenschappe-
betWetar Katholiek, protestant of atheist, waar
rede al^I]SC'la^ bebben zjj slechts hun «racio"
^e'd ko e'^svrouw en bun godsdienstige gezind-
rnt hierbij niet in aanmerking.
Deze bewering kan en mag niet anders betiteld
worden dan met den naam «drogreden". Ik kan
hier tegenover stellen, dat juist de godsdienst en
de christelijke aanschouwingswijze waarin we
zjjn opgevoed deze quaesties ten sterkste beïnvloe
den. De uitsluiting van den godsdienst buiten de
wetenschap, nota bene in haar naam, is reeds zoo
vaak weerlegd, dat ik niet nader hierop wensch
in te gaan, en degenen, die zich gaarne in de
eeuwige «botsing van wetenschap en godsdienst"
vermeien, gun ik dit in stilte genoten maar vaak
ook luidop uitgekreten zelfvermaak.
Alleen wil ik ten bewijze van den invloed, die
iemands religieuze of door opvoeding volgens een
bepaald stelsel verkregen zienswijze, op de weten
schappelijke beschouwing van een vraagstuk nood
wendig hebben moet, wjjzen op de getuigenis, die
prof. M. W..F. Treub nolens volens.gegeven heeft in
zjjn polemiek tegen den destjjds niet-benoemden
hoogleeraar Dr. Verjjn Stuart, die zich zulk een
warm voorstander van het stelsel de wetenschap
en de wetenschap alleen betoonde, dat het zelfs den
vrijzinnigen hoogleeraar te machtig werd. (Zie
desbetreffende hoofdartikelen in den Tijd Fe
bruari/Maart).
Wil men een voorbeeld van 't nauwe verband,
waarin deze twee factoren tot elkaar staan, dan
spreekt wel het sterkst de te huldigen aanschouwings-
wjjze jegens de productie of verbruiks-coöperaties
en 't gebod van de naasteliefde. Dengene, die
nog voor overreding of waardeering,van het tegen
standersstandpunt vatbaar is, zjj dit voldoende.
Acht dagen achtereenvolgens zullen onze »her-
vorragende" mannen hun zienswijze en uiteen
zettingen van de problematieke vraagstukken ken
baar maken aan mannen, die uit alle winstreken
van Nederland samengekomen en bezield zjjn met
een boven allen lof verheven ijver, om zich zelf met
hetgeen hun door bekwameren werd voorgelicht
weer dienstbaar te maken aan het goed recht der
promulgate der katholieke sociaal-economische
beginselen. Zijdelings zal ook de vrees van den
j heer Spiekman dezer dagen neergeschreven, ge
gronde reden van bestaan bljjken ie hebben, dat
van deze »parade-week" het grootst gevaar te
duchten is door de socialisten. Laten we echter
ten behoud van het zuivere begrip van het werken
der K.S A. en der Sociale Week niet te veel op
deze opmerking onze aandacht vestigen, maar al
te gemakkelijk zou die leiden tot een misvatting,
die zich al reeds te_diep ia 't brein der onzen
heeft vastgeworteld.
Wjj bedoelen een positieve actie, een «vooruit"
op alle gebied, niet overjjld, maar met een zelf
bewustheid en vastberadenheid in de richting
door Kerk en gezond verstand aangegeven en moge
ook al hieruit voortvloeien een «Seitenhieb" aan
onze tegenstanders, de kerngezonde verbreiding van
van onze leerlingen mag niet vervloeien tot een
noodzakelijk rustelooze socialisme-bestrjjding.
De Katholieke Sociale Week bevestigt het
«vouloir c'est pouvoir" ten bate van onze begin
selen Wat alzoo behandeld werd, daarover
nader I
Schiedam, 5 September 1906.
M. M. v. V.
RUSLAND.
De openbaarmaking van het program der
Regeering blijkt een verstandige daad te zijn ge
weest, die in wijden kring bevrediging en gerust
stelling heeft gewekt.
De Petersburgsche correspondent van de Köln.
Ztg. seint daaromtrent
Ofschoon het program der Russische regeering
nog pas in de Staatscourant is verschenen en de
regeering zich nog niet heeft uitgesproken, hoort
men er in verschillende Russische kringen slechts
gunstig over oordeelen. De conservatieve elementen,
zelfs de meest vrijzinnige onder hen, prijzen het
program om zjjn heldere uiteenzetting en den
vertrouwenwekkenden, verstandigen toon. 't Is de
eerste maal dat de regeering zoo duidelijk met
haar program voor den dag komt, de richting van
haar politiek vaststelt en zoo op een eerlijke
wjjze mededeelt, met welke middelen zij tegen
het schrikbewind denkt in te gaan.
De Petersburgsche correspondent van de Matin
seint
In tegenspraak met het gerucht dat hier loopt
en dat elders weerklank gevonden heeft, kan ver
zekerd worden dat generaal Trepot niet wegge
zonden is door den Tsaar, die, met het geheele
keizerlijke hof, het buitengewone talent van
Trepof als hoofd der politie ten paleize waardeert.
Hij zal op dien post, welks buitengewoon belang
nog grooter wordt naarmate de revolutionaire
aanslagen brutaler worden, blijven zoolang het
hem behaagt.
Maar generaal Trepof wordt als 's Keizers raad
gever in politieke zaken en in dingen van binnen-
landsch bestuur, verdrongen door grootvorst
Nikolaas Nikolajewitsj. Dezelfde Trepof, de sroode
generaal", die in Rusland wel voor een bloed-
dorstigen tijger wordt aangezien, is de paleiskliek
thans te vrijzinnig. Menschen die mij vaak juiste
inlichtingen gegeven hebben, verzekeren, dat
Trepof in zjjn eigenliefde gevoelig gekrenkt is
door het feit dat de Tsaar hem sedert een week
of drie niet meer raadpleegt over staatszaken. De
generaal, die aan een hartkwaal Ijjdt, moet twee
ernstige aanvallen gehad hebben zoodat de genees-
heeren een derden aanval voor zeer gevaarlijk
houden.
Volgens een andere voorstelling zou Trepof
binnenkort naar het buitenland vertrekken wegens
zjjn gezondheidstoestand. Een medewerker van de
Oko verzekert beslist dat hjj zich gereedmaakt,
naar Baden te vertrekken.
Ik geloof niet voegt de correspondent hier
by - dat de generaal in staat zou zjjn, thans
zjjn post te verlaten. In weerwil van alle teleur
stellingen die hjj ondervindt, bljjft zjjn toewjjding
aan den Keizer ongeschokt. Eemge weken geleden
moet hjj, in tegenwoordigheid van Nicolaas II,
zjjn leedwezen uitgesproken hebben dat er geen
ministerie gevormd was grootendeels buiten de
bureaucraten om. Deze woorden zjjn niet in goede
aarde gevallen.
Maar in dit land van verrassingen en plotse
linge veranderingen van tooneel zou het niet te
verwonderen zjjn dat Trepof binnenkort al zjjn
invloed en zjjn geheele gezag terugkreeg. Stolypm
is daar ook een voorbeeld van. Vlak na den aan
slag heelt men ook diens ontslag aangekondigd.
Maar zjjn stelliag schjjnt thans vaster dan ooit.
De grootvorsten bljjven nog maar voortdurend
in gevaar. Thans heeft weer de politie het be
wijsmateriaal voor een op grootvorst Nikolaas Ni
kolajewitsj toegelegden moordaanslag in handen
gekregen.
Hoever de revolutiegeest vooral onder het
jongere geslacht doorwerkt, bljjkt uit het volgende
Bjj de heropening van het onderwjjs op het gym
nasium te St. Petersburg verschenen verscheidene
scholieren gekleed in hooge laarzen en tot aan de
kraag toegeknoopte jassen, waaronder zjj roode en
blauwe blousehemden droegen. Ter vermjjding van
schandaal werd de nationale hymne niet gezongen.
Onder het gebed voor den Tsaar werd gehoest,
gelachen en geniest.
De Zwarte Zeevloot bljjkt der Regeering ook
bjj voortduring ernstige zorg tegeven. Het gerucht
loopt, dat admiraal Skrydlof, commandant van de
Zwarte Zeevloot, zjjn ontslag zal indienen wegens
geschillen met den vesting-commandant van Se-
bastopol.
DUITSCHLAND.
De groothertog van Baden viert dezer dagen
een driedubbel feest. Tegelijk mét zijn 80h ver
jaardag viert hij -zijn gouden regeerihgsjubileel
ate grojoltjhertog en ,zijh gouden bruiloft.
Te dezer gelegenheid Leeft dé jubileeré'nde groot
hertog een groot aain lal onderscheidingen ver
leend: De nieuw ingestelde Frederik-Louise-peh-
ning met den beeldenaar van het groothertogelijke
paar is aan 900 mehscbeh die zich voor ihrich-
(tSngeh van openbaar hut verdienstelijk hebben
gemaakt, gegeven.
De hertog van Cohhaught zal half September
te Karlsruhe komen, om den groothertog de orde
van den Kousebahd .ter hand "te steden.
Het keizerlijke paar is gisteren te Breslaui
aangekomen, om de groote mahoeuvres in Silezië
hij te wonen. Odder de vreemde prinsen dié in
het hoofdkwartier vertoeven, is de hertog van
Corniaught. 1 i j
D:e Keizer heeft de orde van den Zwarten
Adelaar verkend aan kardinaal-prihsbisschog
Koppaan graaf Zedlitz, den gouverneur van
Silezië; en aan den hertog van Ratibor.
TURKIJë.
De Zieke man schijnt weer eeh beetje te zijn
opgeknapt. Gister na het Selamliek zou de Sultan
voor 't eerst weer een paar gezanten obtrangéh.
.Wegens het protest van Perzië heeft de Porté
beloofd aan den wali van Wah bevel te geven
het onlangs bezette district Marge war weer tg
ontruimen.
De voorzitter- der Turksche grenscommissie
meldt, dat 'hij de Perzische commissie heeft uitge.-
noodigd tot de eerste samenkomst.
BRITSCH-INDIË.
De toestand in Britsch-Indië blijkt bjj voortdu
ring hoogst zorgvol te zjjn en der Engelsche re
geering handen vol werks te geven Als niet spoe
dig krachtige en afdjende maatregelen genomen
worden, is voor de Britsche heerschappij in het
land der Hindoes te vreezen.
De geheime inlandsche vereeniging, genaamd
Gouden Bengalen, heeft een opruiend schotschrift
uitgegeven, dat in Bengalen verspreid is en alle
inboorlingen oproept om op te staan en de En-
gelschen uit het land te jagen. Indien aan deze
ophitser jj niet krachtig paal en perk wordt gesteld,
kan men groote moeielijkheden te gemoet zien.
AMTERTKA-
Naar aan de Tribune uit Washington gemeld
wordt, is senator Bailey uit Texas voornemens,
zich door de democratische partij candidaat te
laten stellen bjj de aanstaande presidentsver
kiezing. Hjj heeft verklaard tegenstander te zjjn
van het voorstel van Bryan, om de spoorwegen,
door den staat te maken, te doen annexeeren.
- Naar de Morning Post uit .Washington ver
neemt, zijn allerlei ohregelmatighedeh ontdekt bij
het nehcc-r der werken vah het Panamakahaal.
De leiders van eehige bureaux zullen ontslagen,
worden. President Roosevelt moet vastbesloten
zijn, er voor te zorgen dat de: schuldige ambte
naren streng gestraft wonden.
CUBA.
De Cubanen, die het opstandelingenspel verstaan
Reeds onder de Spaansche heerschappij waren
de revoluties op Cuba traditioneel en onder het
eigen beheer gaat 't niet veel beter willen het
bijltje er nog niet bjj neerleggen.
Een draadbericht uit- Havana meldt, dat Pino
Guerra heeft te kennen gegeven, dat hjj van geen
wapenstilstand of schorsing der vjjandeljjkheden
wil weten, voordat de regeering de belotte beeft
afgelegd in December de jaarljjksche verkiezingen
te laten houden.
Nader wordt nog uit Havana geseind
Twee bruggen van den Westerspoorweg tusschen
Pina del Rio en San Luis zjjn met behulp van
dynamiet opgeblazen. De rebellen hielden de
troepen, die afgezonden waren om herstellingen
aan te brengen, tegen. De regeering aan wie
hulp weFd gevraagd, zond snelvuurkunonnen om
de werklieden te beschermen. De macht van Pino
Guerra groeit snel aan. Vele bewoners van dat
district meenen, dat de regeering niet in staat is
den opstand te onderdrukken.
De liberale leiders, thans te Havana, weigeren
om verder vergaderingen bjj te wonen, waar over
den vrede onderhandeld wordt, uit hoofde dat de
regeering, gedurende de vredesonderhandelingen,
de voornaamste liberalen heeft gevangen genomen
De houding der liberalen versterkt de beweging
van de opstandelingen en uit hoofde van de twij
felachtige loyaliteit van een groot deel der regee-
ringstroepen, hebben de bestuurders van verschil
lende groote handelshuizen aan hun hoofdkan
toren geseind, dat zjj geloovea, dat de regeering,
onder Palma, niet in staat zai zjjn den opstand
te bedwingen. De regeering besloot tot de af
kondiging van een olficteelen wapenstilstand, voor
den tjjd van 10 dagen aangegaan, overeenkomstig
het gewone oorlogsrecht.
De leiders van de revolutie op Cuba eischen
het aftreden vah president Palma, zoo zegt dq
correspondent van de New York Herald te Havana.
De gematigden verlangen dat president Palma
minder aan partijpolitiek zal doen; „men geloof^
7
iii ,i
i s*. iAljtii
i - j._.r ■-J- i vj j J_J (ALfj jjJ
!-a l—I .Li.Ij
