Verspreide berichten.
Staten-(Generaal.
Stads- en (Gewestelijk Nieuws.
Binnen! a ndsche Zaken.
RiBïH'wiaiid
naren laten weten, dat hij met de bergstammen
gesproken heeft en nu gereed is om aan het
hoofd van 150,000 gewapende mannen naar Tandz
jer te trekken en er alle Christenen over de
kling te jagen!
De Standard verneemt uit Tandzjer, dat de
bergstammen, over het lange verblijf van vreemde
oorlogsschepen in de haven verstoord, Raisoeli
hun hulp hebben aangeboden om de ontscheping
van Franschen en Spanjaarden te beletten.
De Fransche oorlogsschepen Jeanne d'Arc en
Galilee, die reeds geruimen tijd te Tandzjer zijn
geweest, zijn eergisteren naar Marseille terugge
keerd.
PERZIë.
Te Londen zijn naar Router's Agentschap
verzekert in ambtelijke kringen berichten ont
vangen, welke bevestigen, dat de Sjah op sterven
ligt. In deze berichten werd mede de verwach
ting uitgesproken, dat het overlijden van den vorst
niet zal leiden tot troebelen.
Katholieke vereenigingen te Praag hadden Zon
dag een optocht gevormd ter eere van kardinaal
Skrabensky. De sociaal-democraten en de natio
nalistische socialisten konden zich daar niet mee
vereenigen en trachtten door zingen, fluiten en
andere uittartingen den stoet in wanorde te bren
gen. De politie verstrooide echter de betoogers
en nam er verscheiden in hechtenis. De kardi
naal verscheen op het balkon van het aartsbis
schoppelijk paleis, bedankte voor de hulde zijner
getrouwen en wekte ze op tot het eind voort
te strijden voor God, de Kerk, den Keizer en het
Vaderland.
Burgemeester Langerhans heeft in den ge
meenteraad van Köpenick gezegd redenen er
voor hoefde hij niet op te geven dat de ge
meentelijke politie hervormd moest worden. De
raad keurde dadelijk een crediet voor de aanstel
ling van drie onderofficieren van de politie goed.
Er zullen nog andere hervormingen worden voor
gesteld.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Dinsdag 11 December.
Bij art. 44 bespreekt de heer Bos de werk-
wjgie van den Ceniralen Gezondheidsraad. Hij is
daar met erg tevreden over en herhaalt eemge
ktacüMin, ree es vroeger geuit.
De wijze van benandeling van zaken laat veel
te weuscheri over, er behoort o.a. toe het onder
zoek naar de mjjnwormziekte, waarover gister
avond het noodige is gezegd. Zeer uitvoerig criti-
teen preker een aantal gebreken, die z.i. aan de
werkwiM- van den Gezondheidsraad kleven. Deze
raad voldoet met aan de eischen, die men stellen
mag aan de leiding van een zoo belangrijke zaak
ate de volksgezondheid. Het middel tot verbetering
om de hoofdinspecteurs en de secretaris uit den
Raad te verwijderen en zoodoende een kleinere
raad te vormen, lacht spreker niet toe.
Men omhjne liever eens nauwkeurig de bevoegd
heid van de verschillende personen in den Raad,
die met elkaar hebben saam te werken, opdat he;
college feitelijk als een groote samengestelde in
specteur boven alle andere zal komen te staan. Laat
de minister ernstig onderzoeken en niet schro
men om, zoo noodig, diep in te grijpen. De leden
van den Gezondheidsraad hebben de bekende leuze
met aldus om te draaien, dat groote menscben
klein moeten zijn in alles, waarin ze klein kunnen
zijn (Gelach).
De heer R u y s de Beerenbrouck meent,
dat men bjj de klachten over den Gezondheids
raad moet in aanmerking nemen de vaak ongun
stige positie van den Piaad in verband met het
gereserveerde standpunt, dat door gemeentebe-
siuren en particulieren wordt ingenomen ten op
zichte van Woning- en Gezondheidswet. Spreker
gaat de geschiedenis van den Raad na, om te
constateeren, dat de wetgever allerminst de be
doeling heeft gehad in den Raad te scheppen een
centraal middelpunt. Integendeel, juist een decen-
traliseerend lichaam. In dit verband moet de klacht
worden beschouwd, dat de centrale leiding van
den Raad met tot haar recht zou komen. Een
andere klacht is de opname van te veel hoofd
inspecteurs in den Raad, en spreker meent, dat
ook deze klacht ongegrond is. Naar zijne rneening is
de aanwezigheid van de hoofdinspecieurs in meer
dan één opzicht nuttig en bevorderlijk aan de
bedoeling van de wet.
Spieker is het geheel eens met den heer Bos
dat de bevoegdheden van de verschillende perso
nen in den Raad zoo spoedig mogelijk moeten
worden afgebakend en hu onderschrijft dan ook
het verlangen naar wijziging' van het reglement
van orde van den Raad.
Ten slotte vraagt spreker een verbod van ver
vaardiging en invoer van absinih. In België, mede
gedrongen door hetgeen men in Frankrijk zag,
heeft men eveneens de grenzen voor den invoer
van absinih gesloten.
De heer Tak betreurt het, dat de minister de
pelegenneid heeft laten voorhij gaan om een over
zicht te geven van de positieve resultaien van den
Gezondheidsraad. Er zijn boekdeelen verslagen
uitgebracht, zegt de minister, maar waar staan
die boekdeelen De Kamer moet alleen afgaan op
de Memorie van Antwoord. Uitvoerig gaat spreker
veraer op de zaak in, zich aansluitende bij het
betoog van den heer Bos.
Hg zou willen een centraal werkend lichaam,
waarin zitting hebben eenige vak-inspecteurs, die
zich viij door het land bewegen ter onderzoek. Ook
wil spreker wat meer openbaarheid van den Raad.
De heer DeSavornin Lobman zegt, dat
in het Voorloopig Verslag geen enkel woord ter
verdediging aan den Raad is gezegd. In spreker's
sectie is over de zaak niet gesproken, anders zou
hu tegen de eenzijdige voorstelling in het verslag
zijn opgekomen want vele klachten zijn ongegrond,
al dweept spreker niet met het college en al lijdt
liet lichaam te veel aan de tont. dat over kleinig
heden te druk wordt geredeneerd. Verder acht hij
het een fout. dat de secretaris van den Raad
tegelijk lid is. Toch is het nu niet het oogenblik,
om in te grijpen, en hij zou het verstandig vin
den van den minister als bij niet nader op de
feiten inging. Ook openbaarheid der vergaderingen
acht spreker niet zoo goed. De Kamer vergadert
altijd in het openbaar, maar werkt zij daarom
beter en sneller (Gelach.)
De heer Goeman Borgesius zegt, dat
ook in zijn afdeeling over dtn Gezondheidsraad
niet is gesproken. Toch zegt het Voorloopig Ver
slag, dat de werking van den Raad «algemeen"
werd afgekeurd (Gelach). Men zegt, dat de buiten
gewone leden de vergaderingen van den Raad
moesten bijwonen, maar dat zou te veel kosten
voor den Staat meebrengen. Men geeft hier af
op den Raad. Maar men komt zonder feiten.
Spreker vindt het verstandig, dat een reglement
van orde niet zoo spoedig wordt ontworpen men
moet met de ervaring rekenen.
Ook spreker zou willen, dat de secretaris van
den Raad geen lid was daarvan.
De heer Blooker verdedigt de commissie van
rapporteurs. Er is gezegd, dat in eenige atdeelingen
niet over den Raad is gesproken en dat toch in
het verslag de afkeuring «algemeen" werd ge
noemd. Maar men vergete niet, dat de rapporteurs
zelf ook een opinie hebben en die mag toch ook
wel in het verslag komen. In geen enkele afdeeling
is van ingenomenheid met de werkwijze van den
Raad gebleken.
De Minister van Binnenlandsche
Zaken (de beer Rink) heeft met genoegen de
verdediging van den Raad gehoord door verschil
lende sprekers. De Raad werkt ijverig en daarom
was de critiek onbilljjk. Spr. heeft geen enkel feit
gehoord, waarop die critiek zal baseeren. Het is,
of men een legende wil doen ontstaan, dat de
Raad per se slecht is. Heeft de heer Bos
zijn inlichtingen wel uit zuivere bron De
minister bestrijdt de aangevoerde motieven. Het
laat verschijnen der verslagen behoeft niet altijd
aan den Raad zelt te liggen. De hoofdzaak van
de organisatie komt spr. goed voor, maar de
secretaris dient niet langer lid te zijn van den
Raad.
Spr. zal gaarne overwegen een verbod tot ver
vaardiging en invoer van absinth.
Verschillende sprekers repliceeren.
Bij art. 40 bestrijdt de heer B 1 o o k e r, in ver
band met den bouw van een inrichting met labo
ratorium voor den Gezondheidsraad, verschillende
aanvallen, die na zijn optreden in het vorige jaar
in de Kamer door de pers op hem zijn gedaan.
Daarna zet bij uiteen, dat het plan, zooals dat
door den heer Leliman op spr. 's aanwijzing is
ontworpen, de voorkeur verdient boven het plan
van den Gezondbeideraad, al wil hij daarbij erken
nen, dat de zaak nog niet grijp is voor beslissing.
Wil de Kamer wel beslissen, dan komt de volle
verantwoordelijkheid voor de uitvoering bjj den
minister, hoewel hjj dezen aanraadt zich nog niet
te binden en nog eens advies bij andere raadslieden
te vragen. Spr. komt sterk op tegen het artikel van
een «Anonymus" in het «Bouwkundig Weekblad",
die tegen het plan-Leliman schreef en die later
bleek te zijn de heer Nieuwenhuis. die tot het plan
van den Gezondheidsraad had meegewerkt.
De heer Van Foreest bespreekt in het al
gemeen de totstandkoming van de landsgebouwen
en is van oordeel, dat de programma's van eischen
vaak te kostbaar zijn. Spr. waarschuwt daartegen.
Men kan wel dansen, al danst men niet met de
bruid. De gedachte schijnt vaak voor te zitten
laten we nu eens wat moois bouwen. Spr. toont
dit met bijzonderheden aan.
De heer T y d e m a n brengt den heer Blooker
hulde. Deze toch heeft waarlijk opbouwende critiek
geleverd en daadwerkelijk doen zien, dat de bouw
van het laboratorium goedkooper was uit te
voeren. De voorbereiding van de zaak door de
gezondheidscommissie heeft volgensspr. te wenschen
overgelaten. Hij treedt in een breedvoerige be
schouwing over de zaak, die bij wel degelijk rijp
acht voor beslissing.
De minister constateert, dat het programma
van eischen van den Gezondheidsraad een deugdelijk
prog'am was. Het verschil is nu feitelijk verdwe
nen. Spr. gelooft dan ook, dat de zaak zeer goed
beslist kan worden.
Bjj art. 54 vraagt de beer Arts subsidie voor
geneeskundige hulp voor de gemeente Goorle.
De minister zegt, dat dit verzoek bij de
volgende begrooting bjj hem een gunstig onthaal
zal vinden.
Bij art. 56 schildert de heer Van K o 1 de
nadeelige gevolgen van een arme-lui-ziekte als de
tuberculose en vraagt krachtige maatregelen.
De minister zegt, dat zijn voornemen is het
volgend jaar een nog hoogere subsidie voor
tuberculose-bestrijding beschikbaar te stellen.
De heer De Visser bepleit subsidieering
van de Nederlandsche vereeniging tot bestrijding
van den lupus.
De minister zal dit gaarne overwegen.
De heer Van Kol motiveert, waarom de
sociaal democraten zullen stemmen tegen den post
van f125,000 voor den eersten termjjn voor den
bouw van het nieuwe krankzinnigengestichtdat
gesticht zal niet beantwoorden aan hun eisch om
te breken met de gestichtsverpleging en het kolo
niale stelsel in te voeren.
De heer B l o o k e r vraagt den minister, namens
de commissie van rapporteurs, om dezen post voor
loopig terug te nemen, daar de Kamer nog geen
voldoenden tjjd had om deze zaak te bestudeeren,
die 2 millioen zal kosten.
De Minister durft die verantwoordelijkheid
niet op zich nemen, de zaak is urgent, overal is
overbevolking in de gestichten.
De heer B 1 o o k e r acht de argumenten van
den minister niet steekhoudend doch de commis
sie wenscht geen voorstel te doen.
De heer De Stuers acht het rapport der
staatscommissie van 1902 geen sterken grondslag
voor dit vérstrekkend voorstel. De commissie is
haar opdracht te buiten gegaan, zij kan zonder
bouwkundig advies niet oordeelen of het gesticht
te Medemblik niet ware te verbouwen. De grieven
tegen dat gesticht zijn erg overdreven. Spr. acht
zich, zacht uitgedrukt, niet voldoende ingelicht.
De Kamer behoort ook te weten, waar het nieuwe
gesticht zal komen, en ook of het gesticht te
Medemblik niet voor uitbreiding vatbaar is en
zoo niet, of dan de patiënten niet kunnen worden
ondergebracht in de particuliere gestichten.
De heer de Ridder verdedigt de staatscom
missie tegen de critiek van den heer De Stuers.
De verdere beraadslagingen worden verdaagd
tot heden.
Tegenspraak.
Naar het Haagsche correspondentie-bureau van
bevoegde zijde verneemt, bestaat er alle reden
om aan te nemen, dat het bericht van de Echo
de Paris, betreffende een verblijf van H. M. de
Koningin te Cannes (Zee-Alpen) geheel uit de
lucht is gegrepen.
Generaal Bcrgansius.
In den toestand van den oud-minister van Oorlog,
generaal Bergansius, is in de laatste weken een
vrij gunstige wending gekomen. De patiënt, hoewel
eenigzins pijnlijk, brengt over het algemeen rustige
nachten door. Ook in de gedeeltelijke verlamming,
welke de patient had getroffen, is verbetering
gekomen.
de begrooting van binnenlandsche zaken 1907
als memorie-post te plaatsen: Toelagen aan ge
wezen bezoldigde ambtenaren bij de schutterijen.
Graaf van Bylandt.
Graaf van Bylandt, gezant te Konstantinopel,
thans te Weenen, heeft dezer dagen de operatie
ondergaan die zijn verblijf aldaar noodzakelijk
maakte. Zijn toestand wekt nog zorg.
Onze oorlogsvloot.
De kapitein ter zee J. M. W. Kujjl heeft bij
den uitgever C. de Boer Jr. te Helder een geschrift
het licht doen zien onder den titel«Een ontwerp
voor de samenstelling en bemanning der toekom
stige Nederlandsche oorlogsvloot."
Blijkens de inleiding was de bedoeling van den
schrijver om ook voor den buiten de marine staanden
Nederlanders een zooveel mogelijk duidelijk en juist
beeld te schetsen van de inrichten en de behoeften
der Koninklijke marine, zoowel op het gebied der
doode weermiddelen als op dat der levende strijd
krachten. Daarbij werd gebruik gemaakt van de
gegevens, welke jaarlijks door het departement
van marine worden gepubliceerd. Bij de uitwerking
der verschillende voorstellen zijn nagegaan de
financieele gevolgen van hunne eventueele aan
neming.
Het munitiemagazijn te Tapa' Toean in de
lucht gevlogen.
De correspondent van de N. B. Ct. te Batavia
seint: i J j (ii
Den 5en dezer is door zelfontsteking van spring
middelen het munitiemagazijn te Tapa' Toean in
de lucht gevlogen. De belendende gebouwen zijn
grootendeels vernield. Er werden 2 personen ge
dood en 10 gewond; echter geen officieren ol
onderofficieren.
Het blad teekent hierbij aan:
„Ten noorden van liet welbekende Ringkcl lig',
de zich als een ongeveer 30 K.M. breede strook^
langs de kust uitstrekkende onderafdeeling Taps
Toean. In het midden van die kuststrook lig!
de afdeelingshoófdplaats Tapa Toean, waar een
detachement van het le garnizoensbataljon van
Atjeh en Onderhoorigheden is gelegerd.
Vergissen wij ons niet, dan is dit thans geseinde
ongeluk het eerste ernstige ongeval, dat door zelf
ontbranding van de nieuwerwetsche springmid
delen is voorgekomen. Toch is dit een gevaar, dat
in Indië meer nog dan in Europa dreigt, maar
waarop dan ook steeds de aandacht gevestigd
is. Zoo werden, als ons geheugen ons niet be
driegt, voor eenige jaren een groot aantal geweer
patronen nabij Soerabaja in zee geworpen, omdat
deze het zoo gevaarlijke verschijnsel van „door-
zweeten" vertoonden.
Wij vermoeden nu, dat in Tapa Toean met het
oog op de daar sedert eenige maanden gevoerde
actie onzerzijds, de noodige dynamietpatronen zijn
opgelegd om aan de ageerende troepen te worden
medegegeven. Bij het z.g. „doorzweeten" komen
er kleine druppels nitroglycerine op de buitenzijde
van de huls te zitten en de ervaring leert, dat
dan een betrekkelijk geringe schok voldoende is
om een ontploffing teweeg te brengen. Daar zoo
beslist geseind wordt, dat zelfontsteking de re
den der ontploffing is, ligt bovenstaande verkla
ring voor de hand. De lichte samenstelling der
gebouwen in dergelijke open kampementen maakt
de gevolgen van zulk een ontploffing minder ern
stig de luchtdruk kan zich daar toch gemakkelijk
verplaatsen. if
Lezen wij het telegram goed, dan zijn er wel
soldaten onder de dooden en gewonden." *-
Ongelukken.
Maandag had te Wjjk-Maastricht een ongeval
plaats, dat nog betrekkelijk goed is afgeloopen.
Een steiger geraakte defect, met het gevolg dat
3 werklieden naar beneden tuimelden, en daardoor
vrij ernstig gewond werden.
Aan de Conradkade in Den Haag, ter hoogte
van het bruggetje bij de Chasséstraat, is gister
ochtend een 9-jarig knaapje door de stoomtram
der B. IJ. S. M. overreden en gedood. Het hoofd
werd geheel verbrijzeld.
Het ongeluk geschiedde op ongeveer dezelfde
plaats waar voor eenige weken een vrouw werd
overreden.
Gister-morgen is te Voorburg de hovenier
R. Klaassen bij het boomsnoeien uit een boom
gevallen. Hij kreeg zulke ernstige wonden, dat
hij kort na den val is overleden.
Officieele uitslag van de stemming voor een lid
van den Gemeenteraad op Dinsdag
11 December 1906.
Kiesdistrict III (Gymnastieklokaal
Aantal kiezers925
Ingeleverde stembiljetten 708
Van onwaarde42
Geldige696
Volstrekte meerderheid 349
Uitgebracht op de heeren
P. de Bruin (soc.-dem110 stemmen.
A. Cool Mzn. (lib.) 268
J. H. Houtman (anti-rev.) 318
I [Herstemming tusschen de heeren
en HOUTMAN.
De uitslag der stemming is zeker een teleur
stelling voor hen, die zich gevleid hadden, dat
onze uitnemende candidaat reeds bij eerste stem
ming zou zijn gekozen. Zij die in het groot aan
tal uitgebrachte stemmen reeds eene aanduiding
zagen van hetgeen straks de ontwikkelde stem
bus zeggen zou, waren door dien uitslag niet
verrast; immers bij zoo groot stemmental, klimt
ook de volstrekte meerderheid en wordt 't voor
een candidaat te moeilijker die te bereiken.
Intusschen blijft 't de vraag of niet bij nog iet
wat grootere opkomst onzen candidaat bij eerste
temming de meerderheid had kunnen bezorgd
vorden; op een dertigtal stemmen kwam 'tnu
och slechts aan. Er zijn nog maar al te veel
lezers, die 't maar immer op eene herstemming
den aankomen. Het ongelukkig, onjuiste woord:
,'t wordt toch herstemming" heeft reeds zoo dik-
vijls het verkiezingswerk bedorven.
Het .onvermijdelijk gevolg bij de herstemming
zal zijn, dat wij nu onze vijanden vereenigd zul
len zien, terwijl zij bij eerste stemming verdeeld
stonden, ten minste indien de sociaal-democraten
getrouw blijven aan de tactiek blijkbaar steeds bij
verkiezingen door hen gevolgd. In ieder geval
moet het roode gevaar vooral voor District III,
bij het groot aantal op den rooden candidaat uit
gebrachte stemmen, niet onderschat worden. Moed,
beleid en trouw kunnen echter bij de tweede
stemming goed maken, wat misverstand, laksheid
en misleiding bij de eerste stemming bedorven
hebben. Met nieuwen, frisschen moed het her
haald verkiezingswerk voorbereid 1
Volksbadhuis.
In de week van 3- 9 Dec. 1908 werden
genomen 224 baden
lste kl. 2de kl.
kuipbaden 19 kuipbaden 35
regen 9 regen 124
school 27
kinder 5 ct 10
Celebes (Masenrempoeloe)
Blijkens een uit Nederlandsch-Indië ontvangen
telegram zijn, bij de verovering van de verstreking
Kaloempini in Masenrempoeloe (Zuid Celebes), op
10 December jI., gesneuveld één Europeesche en
een Amboineesche militair beneden den rang van
officier, en gewond twee inlandsche militairen be
neden dien rang. De vijand had 61 dooden.
/St. Ct.)
Déraillement in Groot-Atjeh.
Bjj een déraillement van een werktrein bewesten
Padang Tidji (Groot-Atjeb), werden licht gewond
de inlandsche machinist en stoker en drie inland
sche militairen beneden den rang van officier
onbeduidend gewond een Europeesche en zeven
inlandsche militairen beneden dien rang, terwijl
gedood werden twee, zwaar gewond zeven en licht
gewond vijftien Chineesche koelies. /Stct./
Schutterijen.
De heeren De Klerk, Marchant, De Ridder en
Duyiuilee hebben bij amendement voorgesteld op
Kloosterman.
Tot onze verwondering zien wij op de bekende
plaatsen in onze stad aangeplakt een biljet, waar
in wordt aangekondigd, dat de beruchte anarchist
Kloosterman, op initiatief van de Socialistische
Propagandaclub, Zondag-middag 12 ure in de
groote zaal van «Musis Sacrum" alhier in een
openbare vergadering als spreker zal optreden met
het onderwerp«In Naam van Christus." Zjj die
weten wat nog onlangs te Rotterdam bij het
optreden van Kloosterman gebeurd is, kunnen
begrijpen wat ons hier te wachten staat.
De zaal van «Musis" schijnt in de laatsver-
loopen jaren maar voor iederen spreker veil te
zjjn. Zouden zjj die belast zjjn met het handhaven
van orde en rust over het optreden van een
persoon als Kloosterman even lichthartig denken
als de eigenaren van Musis' zaal
Electrische tram.
Op de lijn BeurspleinDelftshaven en Delft3'
havenSchiedam werden heden met de electrische
tram proefritten gehouden.
Maandag zal de tram gaan rjjden.
Zilveren jubilé.
In de distilleerderij «Bilbao" van den heer A-
C. A. Nolet, alhier, begon heden de reeks vatl
jubilés, welke daar in den eerstkomenden tjjd zul
len gevierd worden.
De baas J. Hoenderkamp beleefde den dag waar
op hjj vóór 25 jaren in dienst trad. Toen de jnb».
