Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
30ste Jaargang.
Zaterdag 6 April 1907.
No. 8776.
EERSTE BLAüT
A 1)00eert P op ie
FEUILLETON.
Het uur der bekoring.
Nieuwe ScMetasclie Courant
met iratis Geïllnstreerfl MaisHai
prijs 10 c. p. itBl, 0.45 p. mi, f 1.35 p, 3 mi.
Officieele berichten.
eene onderwijzeres met akte
nuttige handwerken.
Openbare Verhuring.
Bloedvaan en Kruisbanier.
X ?,:„hb1Sv™"rk°rte P«n-
Buitenlandsch Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS.!
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door"geheel Nederland f 2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADYERTENTISN:
Van 16 regels f 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Yoor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst
lijke overeenkomsten aangegaan.
bil-
Dit nummer bestaat uit drie bladen en een
®eillU8treer<l Zondagsblad.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 89.
d de °Pen'3are school F. te Schiedem, (Hoofd
e heer B. van Bochove) wordt gevraagd
hoogdaanvanSsjaarwedde van f5.50.— wordt ver
voor de akte nuttige handwerken met f25.
voor de akte handteekenen met f 50.
v°or de hoofdakte met f200,
!00r ..2, 4, 6 en 9 jarigen dienst bjj het lager
naerwjjs met &50.voor ieder tijdvak,
en kan worden verhoogd na twaalf jarigen dienst
o voor de bezitters der hoofdakte bovendien na
18 en 21-jarigen dienst bij het lager onder-
Ijs mede met f50, voor ieder tjjdvak, hetzij de
'n deze gemeente of elders, hetzij de dienst
deze gemeente of elders, hetzij hij bij het open-
a^r bet bijzonder onderwijs werd verricht.
olhcitatiën in te zenden aan het adres van den
urgemeester van Schiedam voor 20 April a.s.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
Un voornemens op Woensdag 17 April a.s., des
oormiddags 10 uur, in het gebouw Musis
acrum aan de Lange Haven aldaar, in het open
baar te verhuren
25 H.A., 33 A., 40 c.A. Hooi- en Weiland
gelegen in het Zuidergors en in West-
Frankeland.
De voorwaarden liggen ter inzage op de Ge
Ween te- Secretarie (afdeeling A.) en zjjn aldaar
Kosteloos verkrijgbaar.
De Sociaal-Democratische Arbeiderspartij heeft
dp haar manier het Paaschfeest gevierd.
Twee volle dagen heeft zij in congres gedebat-
eerd geblaft zei een der minder parlementaire
sprekers over de taktiek der partij.
e vraag wier haan koning zou kraaien in de
(jÜp d'e der wtellectueelen, wier woordvoerder
orter was, of die der opportunisten, waarvan
r' Troelstra de leider is.
Dr. Gorter, woordvoerder van eerstbedoelde
OD°bPt het geschd in zÜn uren lat)ge rede
et Haarlemsche congres aldus aangegeven.
ber t Marxisten willen hervormingen en einddoel
on® Gn d°0r Str^d volgens ons uit de ervaring
Pgemaakt beginsel en strijdprogramde revisio-
#an rf' °TPortun'sten, reformisten door toegeven
mo 6 ourgeoisie, niet meer volgens ons program
n" m DS de politiek van den dag".
zuivL X'Sten t00nen zich aldus de marjnen der
richt 6 Cn strakke theorie. Marx is voor hen
snoer en levenswetde Revisionisten zjjn de
{Uit het Engelsch.)
110)
Mm.tïouraiiteii brachten uitvoerige mededee-
S waa™ de verschillende publieke mee-
dat de werden weergegeven; sommige zeiden,
zinnig ge igu luïst te rechter tijd krank-
"wSirJf gefWOTde?' om aardsche verant-
van rnpf ontgaan het meerendeel echter was
zftl no nu"!' dï.l de in de Publieke rechts-
aan lilt in lasterlijke en eerroiovende
Da Ivt i van het vorstand had beroofd,
no mJT1 Van bet politiebureau hielden hun-
OD TTk8 V0'°r zich' maar wezen er alleen
P, aat hij mmisteriëel besluit Rebe ontslag
dat ,nniKOmnn met recht °P vo1 pensioen, en
ri j vi,\ 1 eec's maatregelen getroffen waren, dat
;1 spoedig te verwachten dood zijne we-
vanat; d;:,r^presid€nt met den ambtenaar
ter der rechtb-nil1 rnmistcr'e cm den voorzit-
klacht, voor zoover d e W i^ ,de aan"
mannen der daadzij zeggen niet als de theore
tici alles of niets, maar vinden een halt ei beter
dan een leegen dop.
De oude strijd in den boezem der S. D. A. P.,
die reeds vroeger Domela Nieuwenhuis uit de
party deed gaan, is dus in nieuwen vorm her
leefd. Ook ditmaal hebben de mannen van het half ei
de overwinning behaald en zjjn die van den lee
gen dop in de minderheid gebleven. Of er nu
weer een uittreden der verslagenen zal volgen
Verwatert het socialisme dus goeddeels tot radi
calisme, onder éen opzicht is 't zich steeds gelijk
gebleven haat tegen den godsdienst, afkeer van
het christeljjk geloof. Fortuyn deed 't zien, toen
hij ongelukkig zijn mond voorbjj praatte
Wjj moeten de kiezers niet met alle middelen
zien te winnen, sprak deze oud-gediende als een
waar enfant terrible «Troelstra zegt in zjjn bro
chure, dat in ons land de beweging moet zjjn
eenigszins idealistisch, rekening houdend met de
religieuze gevoelens der arbeiders. Maar onze party
moet zjjn anti-kerkeljjk, anti-godsdienstig. Wij
moeten den arbeiders voorhouden, dat zij in onze
partij hun godsdienstige gevoelens kwijt raken.
Ik vindt het een gevaarom de roode
vlag naast het kruis te plaatse n."
Die verklaring kwam erg ongelegen. Zy kon
gevaar opleveren voor de propaganda, die immers
den argeloozen arbeiders steeds voorhoudt, dat
godsdienst en socialisme wel te vereenigen zjjn.
Er werd dus geprotesteerd. Maar met dat al is
de verklaring afgelegd. Zy sluit zich gepast
aan bjj de verklaring van Gerhardt, dat de socia
listische theoriën voor het godsdienstig geloof
erger zjjn dan rattenkruit. Wat Fortuyn over
luid sprak, denkt de meerderheid der party in
stilte. Ook uit de openljjke en meer bedekte uit
latingen der socialistische persorganen bljjkt tel
kens hoezeer men Kerk en godsdienst haat.
Wanneer de S. D. A. P. op alle punten zoo
eensgezind ware als in haren afkeer van het
christeljjk geloof, van den geopenbaarden gods
dienst, zou zy geen congressen behoeven uit te
schrjjven om hare geschillen te beslechten en zou
niet telkens dezelfde verzoeningscomedie behoeven
te worden vertoond. Maar daarvan is 't verre.
Afbreken gaat gemakkeljjk genoeg, maar opbouwen,
zelfs in eigen kring, kan ze niet. Zie hier slechts
den puinhoop hier aan de Vischmarkt 1
DUITSCHLAND.
Te Kiel is een groote uitsluiting gaande,
doordat de werklieden de arbeidsbeurs van de
patroons niet hebben willen erkennen. Totdusver
zjjn de houtbewerkers, de kleermakers, potten
bakkers, glasblazers en kuipers uitgesloten.
frankrijk.
PARIJSCHE KRONIEK.
Van onzen Parijschen correspondent.)
Parjjs, 23 Mrt.-5 April. 1907.
Wat prachtige Paaschdagen. Zoo heerlijk vol
liet vallen; hierdoor bleef ook het verhoor van
den loterij-collecteur uit. Voor 't overige werd
bet schuldig uitgesproken over de beklaagden
en dozen tot langdurige tuchthuisstraffen ver
ooMeeld. De zaak tegen mevrouw Heinsdorf ein-
mgde met vrijspraak; wel ging de ambtenaar
LTf3" ministerie niet zoo heel zacht-
tA- 1,1 T far 0m' 'en verklaarde de voorzit-
twiifel had Ptr diat de reclbbank lang in
v'mnri i gestaail> of zc haar toch niet zou
hnr H Wai!t zeer afheurenswaardigei
aai! be dr n lm bekl,aa«de grensde zeer dicht
aan bedrog Alleen de omstandigheid dat zü
zich m de kunstenaarskringen vaak hêerschm
do laksche moraal te veel had eigen .remaak'
vo' knm ëT^ea Van haar handelw|ze niet
voikomen goed bewust was geweest, redde haar
van de gevangenis.
Met di?pbebogen hoofd sloop de vrijgesoro-
kene dzelfue menschen voorbij, die zoo dik-
Jls hare gasten waren geweest, en die haar
in de rechtzaal als een wonderdier aan-
van'deno?€ SC €a waren de verblinde vrouw
ken v gevallenin die vreeseiijke we
ken Van biltere onzekerheid, die zij achter de
haro^^r? Y moeten d°orbrengen^ was
are ziel ^louterd en zij deed zich zelve de
plechtige gelofte, om zooveel in haar vemvven
onaS;X0eï g°t J® maken- Wfil is waar zou'ze
op zeer 1)-scheiden voet moeten leven want
wel8nnnTu §ezPndheid van haar man zou
nooit hem zijn vroeger krachtig gestel te-
zon en lichtVan het aanbreken van den dag
tot den van goud en purper fonkelenden avond
stond was het een waar verrjjzenisfeest. De trei
nen stormenderhand genomen, vervoerden de
Parjjzenaars naar buiten om de eerste geuren der
ontluikende seringen te genieten. Daarentegen
kwamen de vreemdelingen en de provincialen de
wereldstad met duizenden bezoeken. Doch wat den
Zondag bizonder deed uitkomen, waren de stamp
volle kerken. Nimmer zag men de geloovigen met
meer vuur en enthousiasme hunne godsdienst
plichten vervullen. Een landgenoot die wjj gedu
rende de Paaschdagen ontmoetten, was er in
booge mate door gesticht geweest. Bjj de gewone
vreugde van het Paaschfeest voegde zich dit jaar
de ernst eener bevestiging en de behoefte om op
nobele wjjze te protesteeren tegen de ontrooving
en vervolging de laatste jaren ondervonden.
De oude Clemenceau heeft, zeker om zich op
zjjn manier te vermaken en te verjongen, geheel
onverwacht, de openbaarmaking der gestolen
papieren van mgr. Montagnini, in de altjjd en
voor allen complaisante Figaro Zaterdag den 30
Maart begonnen.
Het is geheel een streek in het genre van den
ministerraad om er voor te zorgen dat gedurende
de parlementaire Paaschvacantie de nieuwsgierig
heid van het publiek door deze mystificatie van
meer ernstige belangen werd afgetrokken en dat
hij zelf daarbjj weder wat meer op den voorgrond
gebracht werd. Zooals in de schoonste dagen van
zjjn polemiek bljjft hy hierin treuw aanvallender-
wijze te werk gaan. Hij weet dat wanneer de
Kamers gesloten zjjn, het groote publiek bezig
gehouden moet worden, al is het dan ook door de
onbeduidendste geschiedenisjes en belachelijkste
praatjes. Het dagboekje van mgr. Montagnini
vormt de basis voor deze onthullingen en bevat
vele aanteekeningen zoo maar vluchtig daar neer
geschreven, zonder de minste officieele beteekenis
en alleen voor hem zelf bestemd om zijn geheugen
zoo noodig te hulp te komen. Om deze voor het
meest van weinig belang zjjnde notitiën zoo
smakeljjk mogeljjk op te dienen, moest Clemenceau
een compère hebben en vond daarvoor de Figaro
dadelijk bereid. In het zoogenaamde carnet van
nagr. Montagnini worden bjjna alle staatkundige
personen besproken om met Clemenceau zelf te
beginnen, van wien gezegd wordt, dat hjj een
groot geldgebrek zoude ondervinden en de pre
laat vernam uit een goede bron dat men zich met
hem wellicht kon verstaan. Maar voegt hij er bij,
dat zoude veel geld kosten. Dit werd in 1905
geschreven, toen hij zich in zjjn dagblad VAurore
reeds voor de scheiding verklaard had.
Verder verhaalt mgr. Montagnini een soort van
huizeljjke scène, waarvan de personen, de heer
Berteaux, mevrouw Berteaux hun dochter en hun
zoon zijn, waarvan deze laatsten, moeder en kin
deren, als geloovigen zjjn voorgesteld, welke de
godsdienstige en staatkundige ideeën van den
echtgenoot niet deelden, wat tot menigvuldige
discussiën aanleiding gaf en zoo zelfs, dat zjj eens
rug geven. Maar toen zjj den dag daarna in
een coupé derde klasse hand in hand zaten
en met Ella de lange reis naar Graz onderna-
nien, toen gevoelden ze zich toch als geluk
kige kinderen. Zij waren weer als in de dagen
van den enkelen reiskoffer, maar al ware dit
zoo, zij droegen schatten van onvergankelijker!,
aard mei zich, want in hunne harten was weder
de liefde ontloken, Ella hoopte in Graz hare
vaardigheid in vrouwelijke handwerken produc
tief te malenhet ineen storten va,n het geheele
bedrieglijke bestaan had ook haar in het hart
getroffen veel had zij er onder geleden, geen
vernedering, hoe groot ook, en hoe grievend,
was ha,ar gespaard gebleven. Zij was als uit
een wilden, woesten droom ontwaakt; haar
dwaas hart had haar gevoerd tot op den rand
ran den afgrond, die haar zonder genade te
gronde zou hebben doen gaan; nu wilde zij
samen met hare ouders een nieuw leven be
ginnen, en terwijl zij vast besloten was den band
te verbreien, die haar nog ketende aan den
onwaardigen Von Maltitz, had zij het even vaste
estuit genomen, voortaan eene andere en be-
tore te worden, do trots en de vreugde liarer
bejaarde ouders. Haar goede vader zou in de.
toekomst die liefde vinden, waarnaar zijn hart
zoo smachtend verlangde.
'Om de arme Mathilde werden vele tranen
vergeten 't Was een sombere, neveligs dag,
toen de naaste familie haar jonge lichaam ten
grave bracht Juffrouw Rebe was als gebroken;
weigerden aan tafel te verschjjnen, indien de heer
Berteaux er de familieleden van den minister
president aan zoude noodigen, wat toen Cembes
was. Evenzoo wordt de heer Barthou er in ge
noemd. Hjj zoude sterk de breuk met Rome ge
gispt hebben en verklaard dat het werk van een
aanstaand ministerie het weder in orde brengen
dezer overeenkomst zoude zjjn. Beiden hebben
hierop reeds een dementi gegeven. Het zal in
derdaad moeieljjk vallen om met zulke stukken
aan een clericaal complot te doen gelooven en
daarmede »de Republiek te redden".
Wat echter de «clou" van de zaak schijnt te
moeten worden, dat is de rol door de «Action
liberale" en de hoofdpersonnage daarvan, de heer
Piou, bij de scheiding en de verkiezingen gespeeld.
De prelaat vermeldt ook den aankoop van het
dagblad »1' Eclair", waarvoor de heer Piou per
soonlijk de som van fr. 35000 stortte in het kapi
taal van dit blad, dat 1 millioen 500,000 francs
bedraagt De «Éclair" heeft hierop geantwoord
dat dit inderdaad juist is, dat de üeer Piou in
zijn staatkunde geheel zijn sympathie heeft. Maar
wat kan dat het publiek interesseeren I De
«Éclair" is een onafhankelijk blad, en zelfs de heer
Berteaux heeft er 400 aandeelen in.
Betreffende de algemeene vergadering der bis
schoppen beklaagt mgr. Montagnini zich dat de
meerderheid er van en zelfs prelaten door Pius
X benoemd, voor de onderwerping aan de schei-
dingswet waren en hjj noemt vooral mgr. Fulbert-
Petit, aartsbisschop van Besancou, die hjj beschul
digt, niet tegenstaande het Pauseljjk verbod, dat
hjj aan het gouvernement mededeeling deed van
wat er verhandeld en besloten was. Er zal wel
geen enkele Fransche bisschop zjjn die niet tegen
zulk een beschuldiging op zal komen en het feit
alleen dat mgr. Fulbert-Petit met mgr. de Ca-
brières op de promotie staan om door den Paus
tot kardinaal benoemd te worden, bewjjst wat
daaraan te echten is.
Na de «Figaro" zjjn ook andere bladen, als de
Matin", de «Temps", de «Aurore" enz. aan het
onthullen begonnen, zoodat de Franschen over
stelpt worden door ontsluierde geheimpjes, wat niet
weinig in den smaak van het krantenlezend pu
bliek valt.
Een oprecht schandaal heeft de publicatie ge
maakt der aanteekeningen van mgr. Montagnini
aangaande eenige gesprekken met verschillende
gezanten bjj de Fransche republiek gehouden.
Zoo gaf er een het gesprek weer tusschen sir
Francis Bertie, de Engelsche gezant aldaar, en
mgr. Montagnini. Deze diplomaat bepaalde er
zich niet bjj te betreuren, dat er in Frankrjjk geen
Tory-partjj bestaat, doch stelde de volmaakt cor
recte Engelsche politiek tegenover^ den Heiligen
Stoel in tegenstelling met de Fransche politiek.
Hjj sprak verder met een zeker genoegen over
het bezoek van koning Eduard VII aan het Va-
ticaan en het bezoek van Loubet aan Rome. De
koning van Engeland weigerde bjj die gelegenheid
het escorte dat het Quirinaal hem opdrong, daar
zij kon niet ophouden met weenen en bittere
klachten uitte zjj tegen haar man, die het jon<^5
meisje in den dood had gedreven. Smeekend keek
Frits haar aan, die aan hare eene zijde stond:
lierman Harlacher echter, die diepbewogen de
zacht weenende Hedwig steunde, stak haar de
hand toe.
„Moeder, stoor niet den diepen slaap onzer
lieve zusifit; laat er geen haat en boosheid
spreken nan haar graf 1" zeide hij. «Neen. haar
vader dro f haar niet in den dood; hij had
haar altijd lief, en heeft hij werkelijk misdaan,
zoo geschiedde dat slechts uit overgrooite liefde
voor de Mjnen... ons, aan wie hij steeds zooveel
liefde heelt bewezen, past het 't allerminst,
over hem te oordeelen... schrei niet zoo, mijn
lieveling," zeide hij op ïnnigen toon, „aan mijn
hart zult gij gelukkig wordenen ook jij',
mijn Frils,' aldus wendde hij zich tot den wee-
n- nile knaap, die nu vol innig vertrouwen zijne
hand greep, „hoor hier aan het vroege graf van
onze .Mafbilde mijne welgemeende belofte: Je
goede vader gaf mij terug wat ik in de somberste,
uren mijns levens van mij had geworpen, het
vertrouwen op God en op mij zeiven..nu ben
ik man genoeg, om je te steunen en te h'elpen
Je zult een flink, braaf man worden en
idealen kuiteen blijven najagen"hj; Huk to
zich, nam een roos van een der kransen en
wierp die m het donkere, diep© o-raf fnf
weerziens. Slaap rustig in het bewustzijn '"da
uwe geliefden je wet zullen vergeten
