Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
De Herstemming.
30ste Jaargang.
Woensdag 10 Juli 1907.
No. 8853.
Officieele berichten.
Kennisgeving.
eene Onderwijzeres
V Een Offerfeest.
Elckerlyc.
Buitenlandsch Nieuws.
Verspreide berichten.
ABONNEMENTSPRIJS.;
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden ƒ1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland ƒ2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en by alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIöN:
Van 16 regels 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteer en worden uiterst bil-
lyke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
herstemming ter
verkiezing
Voor de
^an leden van den Gemeenteraad op
Bijdag 12 Juli a.s., blijven wij met
en meesten aandrang aanbevelen de vol
gende candidaten
DISTRICT II
H. VAN DER LAAN.
DISTRICT III
T. S. GOSLINGA,
B. A. J. WITTKAMPF.
DRANKWET.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam
brengen, ingevolge art. 12, le lid der Drank
en ter openbare kennis, dat by hen een verzoek
ingekomen van J. H. EGUELME1JEB, om
in r^Unn'n8 tot den verkoop van sterken drank
n het klein, voor gebruik ter plaatse van ver-
°°P, voor het pand Hoogstraat no 56;
en herinneren, dat ingevolge 3 van gemeld
Rtsartikel, binnen 2 weken na deze bekend-
l - g tegen het verleenen van de vergunning
rdtelyk by hun college bezwaren kunnen wor
den ingebracht.
Schiedam, 10 Juli 1907.
luj Burgemeester en Wethouders voornoemd,
t-jli J_,. M. A. BRANTS.
De Secretaris,
V. SICKENGA.
Aan de Openbare School D te Schiedam
(Hoofd de heer J. HAGE,) wordt gevraagd
met akten nuttige handwerken eu vrjje en
ordeoefeningen.
De aanvangsjaarwedde van f550.— wordt
verhoogd
voor de akten nuttige handwerken en vrije en
meoefeningen elk met 125
voor de akte handteekenen met f 50
voor de hoofdakte met f200;
*00r .2, 4, 6 en 9 jarigen dienst by het lager
uerwys met f50, voor ieder tydvak,
en kan worden verhoogd na twaalfjarigen dienst
voor de bezitters der hoofdakte bovendien na
18 en 21-jarigen dienst by het lager onder
is mede met f50, voor ieder tydvak, hetzij de
0lens' in deze gemeente of elders, hetzy by het
Pen baar of het bjjzonder onderwys werd verricht.
T', ^°Hicitatiën in te zenden aan het adres van den
Urgemeester van Schiedam vóór 15 Juli a.s.
Een algemeen offerfeest van beginselen is 't,
at de partyen ter linkerzyde ons by de Raads-
Verkiezingen in deze gemeente te aanschouwen
8even. pe vryzinnig-democratische partij heeft
FEUILLETON.
Schquwburggenot voor Schiedam, in eigen stad
stuk tooneelkunst genieten, dat gebeurt een
iedammer niet vaak. Hij' moet, wil hij iets zien,
llaar Rotterdam of naar de Residentie: en dan nog,
Wè,t
Wordt er, om nu alleen maar van 't naastbijl
^Sgende te spreken, wat wordt er in de Aert van
bsstraat of op den Coolsingel eigenlijk vertoond,
aar e-en kunstlievend Katholiek met zijn ge-
fm veijig kan heengaan Hoe uiterst zelden toch
van ernstige en edele schoonheid, iets, dat
Th'01* 611 ^eter 's dan mondain avondvermaak,
ans kómt er iets beters, in eigen stad nog wel:
ponder ele.ctrische of trein voor alle stadgenooten
e bereiken. In de groote zaal der Officieren-Ver-
^niging zullen op Zaterdag den 13den dezer de
de ''01 ^°yaar^s en Verkade met hun gezelschap
moraliteit Elckerlyc vertoonen, het vrome en
°°ne sPeb dat in alle plaatsen, waar het tot
e en gegeven werd, met zoo groote opgetogen-
Sch 0n'vanSen> 'n alle bladen, zoowel Room-
"c e als on-Roomsche, met geestdriftige bewon-
dermg gevierd.
Br zal vast in Schiedam, de stad wier middel-
euwsch verleden haar dichter Willem Penning
J^zong, waar Ar ij Prins zijn prachtige middel-
ï*»wsche vizioenen schiep, veel liefde en belang-
hierin het opwekkend voorbeeld gegeven. Nederig
heeft zy het hoofd gebogen onder het candijnsche
juk. Op de sommatie der S.D.A.P., haar althans
voor ditmaal een zetel in stads raadzaal te bezor
gen, heeft zjj geantwoord door den sociaal-demo
craat P. de Bruin voor District III candidaat te
stellen. Verder kwam zij aanvankelyk niet met
de socialistische taktiek den candidaat De Bruin
in alle districten te stellen, ging zij niet mede.
Maar 't zou wel komenDe partijgangers der
S.D.A.P., die in de vrjjz.-dem. vereen. «Schiedam"
een belangrijk contingent in het ledental schjjnen
te vormen, zweepten de trage juffrouw voort. Een
buitengewone vergadering werd belegd, en wat
ieder onmogelijk zou geacht hebben, gebeurde.
De vrijz-dem. dame offerde haar eigen galant op
en ging met den rooden cavalier parade maken.
Wat meer zegt, de afgewezen minnaar schikte
zich zoo goed in zjjn lot dat bij openlyk zjjn
mededinger aanbeval. De meesterknecht beveelt
zyn directeur en medeknecht aan immers allen zijn
van dezellde familie, »de heilige Eendracht, het
zout dat stad en land in wezen houdt."
Maar de oud-en unie-liberalen laten zich by dit
algemeen verbroederingsfeest niet in opofferings
gezindheid overtreffen. Ook zy weten het offer van
hun beginsel te brengen, alles tot meerdere eer
van de liberale beginselen, die by deze Raadsver
kiezingen zoo leelyk in het gedrang komen.
De heer Cool beval reeds voor eenige dagen
met opoffering van het geringe kansje dat hem
by de herstemming in III bleef, de candidaten
der Vrijz. Dem. Vereeniging aaD, denkend hiermee
zyn party te dienen. Maar ook de heer D. Ris E.H.zn
ging, geheel onnoodig, daar hij in II niet in
herstemming kwam, den candidaat der S. D. A. P.,
mèt den heer De Groot aldaar aanbevelen.
Zoo toonen de vryzinnige partyen een algemeen
offerfeest van beginselen. Niet alleen de vryi.-
democraten, maar ook de uni-liberalen offeren hun
eigen beginsel op om dat eener andere party voor
te staan. Zoo gaan dan vier partyen samen, wier
eenig gemeenschappelijk beginsel is het anti-clerica-
lisme, dat hun allen te zamen bindt. Tegenover dat li
berale »bloc" staat de christelijke phalanx, die haar
vaandel hoog houdt, niet op het beginsel transigeert
en vast aaneengesloten by deze Raadsherstemming
ten stryde trekt. Tegen bet in-lage, het beginsel-
looze dat partyen en candidaten ter linkerzyde
ons te zien geven, stellen de rechterpartijen hun
eerlijk samengaan, de sterke coalitie die op dege-
ljjken gemeenschappelijken bodem is opgetrokken.
Terwjjl de linker-groepen slechts in den gemeen-
schappelyken haat tegenover de «kerkelyken" hun
centraal vereenigingspunt hebben, staan de partyen
rechts onwrikbaar op vasten grondslag te zamen,
wyl zjj in den gemeenschappeljjken wortel des
geloofs hun oorsprong en het doel van hun samen
gaan vinden.
De christelijke kiezers in de beide districten,
waar herstemming plaats vindt, zullen dit wel
stelling gevonden worden voor de vertooning van
het middeleeuwsche spel: de lotgevallen van
Elckerlyc.
Wat is eigenlijk Elckerlyct
Elckerlyc is een stuk Christelijke, Katholieke
tooneelkunst, welks dichter een priester was, Pe
ter Dorland geheeten, die omstreeks 1495 te Diest
in Brabant leefde, en met zijn werk op een
landjuweel (rederijkerswedstrijd) van Brabantsche
steden te Antwerpen den palm der overwinning
wegdroeg.
Een moraliteit wordt het stuk genoemd, naar
het doel, waarmee het geschreven en vertoond
weid het volk te stichten, zijn zeden te verbete
ren; het tooneel alzoo, naar Christelijk-aestheti-
sche zede, in dienst van de Christelijke, de alge-
mcene moraal.
Nu weet ieder, 'die niet heelemaal vreemdeling
is 'in de geschiedenis van ons verleden, 'hoe het
leven der losbandige en genotzuchtige I6e eeuw
wel wat verheffing noodig had; we vinden dan
ook in Elckerlyc menig trekje, dat aan toestanden
van dien tijd herinnert, en toch als we het
stuk lezen of spelen zien is de eerste indruk:
hoe treffend van ónzen tijd is dit oude spell
Want Elckerlyc, middeleeuwsch van taal en le
vensinzicht, is óók voor ons, moderne menschen,
voluit te genieten, en, als verbeelding van een
zielegang, diep mee te voelen, wijl het, als alle
groote kunst, algemeen-menschel jk is. Zooals we
willen overwegen. De reuzekracht van hun onge
rept beginsel zal hun sterken in den strjjd, hun
niet doen versagen, ook waar al hun tegenstan
ders te hoop en te zamen loopen.
RUSLAND.
De Russische ministerraad heeft het ministerie
van Marine gemachtigd, van 1908 tot 1911 voor
den bouw van oorlogsschepen en uitrusting daar
van met artillerie en torpedo's, jaarlijks 31 millioen
roebel op de marinebegrooting te brengen, en het
krediet voor den aanvang van den scheepsbouw
in 't loopende jaar, voorkomende op de begrooting
voor in 1906 voorziene, maar nog niet uitgevoerde
maatregelen, te benutten.
Uit St. Petersburg wordt aan de „Petit Pa-
risien" gemeld, dat de Tsaar Peterhof heeft ver
laten on met zyn jacht naar de Noorsche fjorden
is vertrekken, waarheen ook keizer Wilhelm zich
zal begeven.
Men zal zich herinneren, zegt het blad, dat
onder gelijke omstandigheden in 1905 een onder
houd tusschen beide monarchen te Bjorkoe plaats
had.
De „Deutsche Nachrichten" verneemt nog, dat
de Tsaar in het laatst van Augustusi of begin Sep
tember te Darmstadt een bezoek zal brengen aan
den hertogin van Hessen.
ENGELAND.
Een afvaardiging beantwoordende^ die verzocht,
dat Engeland met het oog op de misdaden in
Macedonië op zou treden, zeide Sir Edward Grey,
dat de vermeerdering der invoerrechten, de voort
zetting van het hervormingswerk uitvoerbaar
maakt. Het laatste bericht, dat de regeering ont
vangen heeft drukt de meening uit dat het Turk-
sche bestuur in hooge mate verbeterd is. Desniet
tegenstaande is de toestand nog even onbevredi
gend als tevoren voor wat betreft de persoonlijke
veiligheid. Aanbevolen is de benden met mede
werking van de Turksche ambtenaren uit te roeien
en de gendarmerie der mogendheden te verster
ken. Het voorstel om een volledig Europeesch
toezicht in te stellen, kon niet door Engeland al
leen gedaan worden. Engeland zal zijn invloed
gebruiken om te verzekeren, dat de mogendheden
in zake de Macedonische aangelegenheden niet on
verschillig worden.
FRANKRIJK.
President Fallières zal in het begin van het
volgend jaar een bezoek aan Londen brengen.
Het bezoek zal een half officieel karakter dragen.
„L'Echo de Paris" meldt, nog, dat de president
ook den Tsaar zal gaan bezoeken.
Er zal te Narbonne een volksstemming wor
den gehouden over de vraag of het gemeentebe
daar de ziel van den Christen verpersoonlijkt
in de hoofdfiguur Elckerlyc, verdwaald zien
in God-vergeten weelde-leven, verslingerd aan we
reldsche vermaken, gehecht aan ihet schepsel, aan
geld en goed, zooals we die ziel terugschrikken
zien voor Dood en Oordeel, worstelen met de
wereld en zichzelf, en ten laatste zich op Gods
genade verlaten voor 't andere Leven, zóó is
immers nog heden en zal altijd zijn het leven van
den wereldling, die steekt in iederen mensch, en
de weg dien hij te gaan heeft uit de wereld
tot God, uit het tijdelijke tot het tijdelooze Leven.
Als de gordijnen zyn weggeschoven en het
schouwspel beginnen gaat, zien we een zeer een
voudig, schoon en zinrijk decoratiefin 't midden
verheft zich de Hemelsche Poort, waarboven het
symbool der zondendelging, het Lam-Gods, is aan
gebracht; rechts van den toeschouwer is dei, lagere,
wereldsche poort, versierd met het zinnebeeld
der gerechtigheid; links de kerkelijke, die met de
beeltenis der Moeder-Gods is bekroond. Daar
boven welft zich, goudbesterd donkerblauw, de
Hemel. r
Van verre, plechtig, klinkt Gregoriaansch ge
zang; twee witte Engelen heffen hun gouden ba
zuinen de Stem Gods gaat klinken over de we
reld. De Stem spreekt van der menschen God-ver
geten leven; Elckerlyc (iedereen) zint slechts op
zondige lust en schadelijke vermaken; doet, alsof
stuur thans al dan niet weer het werk moet
hervatten.
AMF.Rlft a.
Admiraal Dewey heeft zich door de „New-York
American" laten uithooren. Hij acht het in 't
belang van den vrede aan te raden, dat de vloot
ditmaal met een vredes-zending een kruistocht
.in den Stillen Oceaan gaat maken.
't Verband van die vrede-ademende zending en
't kruisen van oorlogsschepen ligt eenigszins in 't
duister. 1
De admiraal voegde hieraan toe, dat 't beter
is, dat het land voorbereid is, hoewel een con
flict weinig waarschijnlijk is.
„Het is bepaald noodig," aldus Dewey, „dat
de Vereenigde Staten op den Stillen Oceaan
als meester heerschen."
Dit is ten minste taal, welke aan dreigende
duidelijkheid niet 't minste te wenschen over
laat.
Admiraal Dewey gelooft niet, dat de vloot
zich naar de P'hilippijnen zal begeven, tenzij
het gevaar (het oorlogsgevaar?) werkelijk dreigt,
wegens het enerveerende klimaat op de bedoél-
de eilanden. l
„Een. vijand zou de Philippijnen en Hawaï
in bezit kunnen nemen, maar zoodra wij hem
op zee ontmoeten, zou hij genoodzaakt zijn, ze
weer af te staan. Alleen de tegenwoordigheid
van onze vloot in den Stillen Oceaan zou in allq
bezwaren voorzien." 1
Ten slotte gelooft de admiraal, dat het ver
plaatsen der vloot als gevolg zal hebben het
bouwen van een nieuwe groote Atlantische Oce
aan-vloot, en den bouw van het Panama-kanaal
zal aanmoedigen.
De geheele Amerikaansche dagbladpers
slechts enkele bladen uitgezonderd hecht nu
haar goedkeuring aan het plan tot zending der
oorlogsschepen naar den Stillen Oceaan; de bladen,
achten het een nuttigen maatregel en vinden dat
Japan niet het recht heeft, zich daarover te be
klagen. Intusscben weigeren de Amerikaansche
staatslieden, zich over de kwestie uit te laten.
De Londensche „Daily Mail" verneemt uit New-,
lork, dat de Amerikaansche departement van oor
log heeft besloten, binnen enkele dagen, een groote
hoeveelheid onderzee-mijnen en torpedo's naar
Manila te sturen. i
Het jacht „Musicot" van den koning van
Spanje is te Ostende aangekomen. Het zal aan
de door de Royal Yacht Club georganiseerden wed
strijden deelnemen.
Het Pruisische gouvernement heeft gelast,
dat het nieuwe crematorium te Hagen niet in
gebruik mag worden genomen. Aan de politie
geen Heiland voor hem den kruisdood leed, geen
Dood en Oordeel hem wachtten. Maar God-zelf
zal den mensch tot inkeer wekken, den Dood roe
pen, dat hij 's menschen vonnis vel'.
Waer sidi mijn Dodt, die niemant en spaert,
Coomt hier! hoort, wat ic u zal vermonden.
Dan, uit de diepte, rijst een aard-grauwe ver
schijning een sombere schrikfiguur met de armen
als vleermuisvlerken wijd gespreid in de vouwen
van t ruime gewaadde Dood (Yerkade)alles is.
grauw aan hem, alleen bet gelaat, fel als van
een havik, gluurt hol-oogig bleek uit de strakke
plooien, terwijl de donkere stem spreekt:
luwen beveele in allen stonden, j
Almachtich God! segt u beheetl
God geeft Zijn bevel: Elckerlyc zal sterven nog
dézen dag. 1 1
Intusscben komt, uit de wereldsche poort,
Elckerlyc (Royaards) getreden in de prachtkleedij
van een middeleeuwschen pronker, luchtig en zor
geloos; tot hem de Dood toespreekt en brengt de.
strenge boodschapsterven zult gij'.
En plots is Elckerlyc s overmoed gebrokenker
mend en snikkend smeekt hij om genade, uitstel
verzachting de Dood valt niet te verbidden'
Dézen dag nog laat ik u, maak uw rekening
bereid u te kómen voor het Oordeel Gods
De Dood verdwijnt, Elckerlyc blijft in wanhoop
achter. En nu doet hij, wat iedere mensch doet.
1
