Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
30ste Jaargang.
Maandag 14 October 1907.
No. 8934.
Abonneert U oj ie
Nienwe SclManiscte Conrani
Hfit tratis Geïllustreerd ZoiiapHai
prjjs 10 c. p. weet, 0.45 p. ui. f 1.3b n al
strijde tegen den woeker!
FEUILLETON.
Donker P a r ij s.
Buitenlandsch Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS,!
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland ƒ2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN;
Van 16 regels 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst
Ijjke overeenkomsten aangegaan.
bil-
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Voor de herstemming ter verkiezing van
een üd van de TWEEDE KAMER der
Staten-Generaal in het hoofdkiesdistrict
Schiedam, op Dinsdag 22 October a.s.
0 r d t door ons met den mees-
aandrang aanbevolen de
Cahdidaat der Christelijke partijen, de heer
|hi van den Gemeenteraad te Rotterdam,
^1 van de Prov. Staten van Zuid-Holland.
ii.
Een vast stelsel van renteberekening is er niet,
®Venmin van den beleeningstermjjn. In doorsne-
e is het 4 cent van iederen gulden per maand,
^at al vast een rente geeft van 48 pet. Maar in
en regel wordt ook van elk deel van een gulden
6,1 voor ieder gedeelte van een maand 4 cent ge
geven, onverschillig of het verkochte voorwerp
®en week of een paar dagen in het bezit van den
°°pman is geweest. Dan krijgt men een rente
rekening, die stijgt tot 1000 pet. 's jaars en
hooger.
In de «Standaard" van 22 Dec. '06 wordt in
et hoofdartikel gesproken zelfs van 1430 procent
Per
Voor.
jaar, en dit komt ons zeer aannemelijk
he éen tapt zjjn klanten af tegen 10 pet. 's
^aands, de ander tegen 5, 6, 7, 7'/g pet. per
6ek, naar gelang van het gehalte der klanten
de waarde van het verkochte pand. Vaste
tnten en die bjj «den baas" in een goed blaadje
staan, komen er het goedkoopst af en hun word1
°°k wel eens een dagje «speling" gegund.
en^at ®Soe(ikoope" bestaat dan in 4 pet. per maand,
als het artikel 6 weken «stond", wordt er
f/ ts over éen maand gerekend. Met dergelijke
Vcs maakt de man zich vrienden. Het slacht-
er verkeert in den waan, zeer billijk en goed-
°°P te zijn geholpen. Een andere truc is deze,
houders van beleeningsbriefjes, afkomstig van
van leening, in de meening verkeeren,
hebb eveneens weer aan rïen Pandjesbaas te
Bank van leening, in de meening verkeeren,
briefje eveneens weer aan den pandjesbaas te
j. "en beleend over denzelfden termijn. De
6°pman laat ze in dien waan, noteert echter
n veel korteren termijn, en als de gewezen
tep aar teruS bomt, krijgt hij te hooren, dat die
tty n S'nc's 'aD8 verloopen en hij het briefje
Ut is. Willekeurige vervroeging van den datum
jj 11 teruggave is volstrekt geen zeldzaamheid. De
JTnaan spreekt met de arme vrouw af«over
Uit het Fransch
90)
hcbefr°oe'd van het lange en krachtige slaan, en
v»as fVens willende verzekeren, ot dit geluid, al
Wer<j 1 onder den grond, buiten niet gehoord
hootj 7as Baulhac opgehouden. Zich het voor
la .Regende, luisterde hij aandachtig.
bl6ei ls iemand in de keuken, zeide hij plotseling
er vvordende. Men liep daar zou even, ik ben
_^her van.
o^Wat ^an te ^oen' ze'c'e Mazamet geheel
,o Er van door, indien we nog tijd hebben, en
hiep v aangevaben) voortgaan over de licha-
te bn.,jn beden, die ons zullen trachten aan
tf^hden. Kom
e®rste W^rP tang en hamer neer en sprong in de
Op yuinate, de revolver in de vuist.
'hhwarn 00Senblik, dat hjj er met Mazamet
htet zis tra<d juist Marcel door de andere deur
X"® mannen binnen.
j.e' zeide hjj halfluid tot Mazamet, en
vveet .6r n'et om mÜ' 't Is afgesproken, zooals
ltldien ;l1,8 weet eveQeens, wat je te doen staat,
gevangen genomen wordt.
zes weken kun je het terugkrijgen," maar op het
briefje staat zes dagen, en dat leest ze niet eens.
Komt ze tot de ontdekking van het bedrog, dan
zwjjgt ze, wil ze niet de deur uitgesmeten en
geboycot worden. Ook dit berust op ons mede
gedeelde feiten.
Contróle is er nietin de achterbuurten hand
haaft de pandjeshuishouder «het recht van den
sterkste" in zjjn vollen omvang.
Wat gebeurt daarenboven nog, om de ellende
te verzwaren
Tal van kroegbazen zjjn stille geldschieters.
Een vrouw vertelde ons het volgende, wat be
vestigd werd door de mededeelingen eener andere,
die uit kracht van haar betrekking zeer veel met
deze volksklasse in aanraking komt
«Mjjn man verdient als los werkman tegenwoor
dig om en om de zeven gulden in de week. Als
hij Zaterdagsavonds geld heeft, brengt bjj mjj een
rijksdaalder, de rest gaat naar de kroeg. Dat
verteert hjj niet, o heden neen, want hjj komt
zelden «erg dronken" thuis, maar hij staat al van
den zomer af in 't krjjt bjj den kroeghouder, die
hem toen stellig nog al wat geleend heeft, ten
minste hjj heeft een nieuw pak gekocht tegen
contant geld, en dat had hjj niet. Daar heeft de
ander hem aan geholpen. Mij zegt hjj dat na
tuurlijk niet! Nu brengt hij elke week geld
terug, maar ja, mijnheer, 't is een spul I Hjj
dringt zijn borrels en tracteert de kameraads, en
dat schiet de baas van het café hem dan opnieuw
voor, ziet u, en dan is het geld weer zoo goed
als op, en de schuld is weer vernieuwd."
Zjj kan met dien rijksdaalder niet of zelden
rondkomen. Dus moeder gaat met kleeren, huis
raad, dekens etc. naar het pandjeshuis en wordt
daar «afgetapt". Zoo wordt dit huisgezin uitge-
pompt door twee werkende zuigmachines en is ge
doemd tot steeds nijpender gebrek.
Men zegge nietHet is alles de eigen schuld
van die menschen zelt Wie eenmaal van het
hellend vlak gljjdt, moet onherroepelijk verder naar
omlaag. Als de honger en de koude nijpt, als er
huis- of kamerhuur moet zjjn, de kinderen om
eten vragen, de man om centen voor tabak of
jenever buldert, wat rest dan de moeder Waar
krjjgt ze het geld? Wie helpt haar De vrien
delijke, toeschietelijke, welwillende koopman in de
buurt, die bij avond en ontjjd gereed staat haar
te ontvangen en te helpen in den tijdeljjken nood.
En dan is het proces begonnen. Ce n'est que ie
premier pas qui coüte!
Er zjjn voor zoogenaamd «fatsoenlijke armen
noch andere toevluchtsoorden, waar de woekeraar
een prachtig huis bewoont en in fjjne gekleede jas
gaat en een geleerden titel voert.
Het zjj hier nog eenmaal gezegdNiets is ge
makkelijker, maar ook niets verraad meer opper
vlakkigheid, dan te zeggen«Waarom gaat het
volk naar die woekeraars Ieder, die ons dit
toevoegt, zjjn we geneigd te vragen: «Weet gjj
voor hen een anderen, beteren weg Zjjt gij wel-
Mazamet antwoordde niet, maar sprong op de
tafel, deed een sprong naar de opening, en ging
er zoo, na eene wanhopige poging door.
Raulhac had zich, om zjjn terugtocht te
dekken, met de revolver in de vuist, op Marcel
geworpen.
Maar vóór hjj den tjjd had, om den loop er van
te richten, greep hem eene jjzeren hand bij de
pols; twee man vatten hem bjj zjjn lichaam
wierpen hem neer en zjjne revolver rolde op den'
grond.
Ah! dat zjjt gjj, ellendeling! riep Marcel
uit, veinzende Raulhac toen voor het eerst te
herkennen.
Ja ik, allerbeste, zeide de reeder op spot-
tenden toon. Je verwachttet zeker niet mij
te ontmoeten Ik evenmin dat moet ik toe
geven.
Gij schjjnt er u niet tevreden mede te
stellen, om de lieden op te lichten. Ge gaat ook
nog in de huizen inbreken.
Inbreken Dat ontken ik, zeide Raulhac.
Dat luik was open. En ik ben het evenmin, die
zekere deur geopend heb, die je boven open zult
vinden.
Wie dan
Je bent al te nieuwsgierig, mjjn beste Marcel.
Ik zou het je niet kunnen zeggen.
hoort, heeren, wat hjj zegt riep Marcel
uit, zich tot de agenten richtend. Die man bekent
het zelt. Hjj wist dat eene deur is geforceerd op
de eerste verdieping
licht zelf bereid, iets voor die armen te doen
en dan zullen de antwoorden der meesten wel
ontkennend zjjn. Met zulke uitspraken maakt men
niets goed en weert men geen kwaad.
Wie de armoede in al haar omvang kent, weet,
dat er oogenblikken in het leven, ook van de
besten, voorkomen, waarin het slechts de vraag
isHoe kom ik aan eenig geld, het snelst en het
eerst Als de honger knaagt, de koude njjpt, de
schuldeischer dreigt, de schande naakt, dan is
er geen tjjd tot overleggen, te minder, als men
daarmede toch geen redding of hulpe vindt. Dan
komt men er immers zoo gemakkelijk toe, weg
te denken wat later komt, als men thans maar
brood heeft, of brandstof, of kamerhuur, of een
paar gulden tot afkorting van een oude, het leven
vergiftigende schuldEr zjjn armen, wier geheele
leven éen aaneenschakaling is van al die weedom-
men, die menig onzer niet dan bij name kent. Zjj
zjjn zoo lastig en houden nimmer op met vragen
Maar die flauwe, afmattende, weeë leegte, die
straks aangroeit tot hongerkramp, houdt ook niet
opZe zjjn nimmer voldaanMaar op eiken
doorgestreden en doorgeleden dag volgt voor hen
ook telkens weer een andere dag met denzelfden
kamp en hetzelfde ljjdenZe doen zoo dom
en grjjpen het eerste het beste aanMaar ze'
hebben ook zoo weinig ervaring van onbaatzuck
tige naastenliefde en belangelooze hulp. Ze kloppen
aan verkeerde deuren aanMaar waar is voorl
hen, voor de onbekenden, de afzichteljjken, de'
ruweD, de on beminden, de rechte deur?
Weet gij lezerwaar die is
(Wordt vervolgd.)
RUSLAND,
Generaal French, die nog steeds te Petersburg
vertoeft, zal daar de oefeningen van het garnizoen
bijwonen.
Het heet, dat er tusschen French als kenner
van Indië en de Russische regeering besprekin
gen plaats hebben over Centraal-Aziatische vraag
stukken. Verder wordt verteld, dat het bezoek van
French in verband staat met de voorbereiding
van een ontmoeting tusschen den Tsaar en Ko
ning Eduard.
Ook den Tsaar zal generaal French in de Fin-
sche wateren bezoeken.
Er loopen geruchten over een aanstaand af
treden van Iswolski, den minister van Buitenland
sche Zaken. «De Rjetsj" beweert, dat de hofpartij
ontevreden over hem is, vooraf wegens de Engelsch-
Russisch overeenkomst, waarmede de hofcamarilla
allerminst ingenomen was.
DUITSCHLAND.
De bekende Centrum afgevaardigde Dasbach
is te Keulen overleden.
'Wat komt gij hier doen? voegde hjj er op
ruwen en dreigenden toon bjj.
Daar Raulhac het stilzwijgen bewaarde, voegde
hjj erbij
Waarom antwoordt u niet
Omdat ik jou niks te zeggen heb.
Indien gjj in uw stilzwijgen volhardt, zal ik
u nog op dit oogenblik naar den commissaris van
politie laten brengen.
Zooals je wilt. Maar je zult je tjjd verliezen.
Indien ik spreek, zal het eerst voor den rechter
van instructie zijn.
Goed, antwoordde Marcel. Indien het u zal
behagen te spreken, zult gij mjj tot antwoord
gereed vinden.
Hij gaf den agenten een teeken, om hem te
binden, en eenige minuten later werd Raulhac,
volgens alle regelen der kunst met boeien gebon
den, tot boven aan de laan gebracht, in een huur
rijtuig geworpen, en naar den commissaris van
politie gebracht,
IIIe DEEL.
I.
Raulhac had in het rjjtuig noch toorn, nog
zwakheid getoond. Hij wierp nu eens op Marcel,
dan weer op de ondergeschikten, een onverschil
ligen en kalmen blik, waarin soms iets als een
tintje van spotternij in door gleed. Hjj zette zulk
een natuurlijk onbekommerd gezicht, dat een
FRANKRIJK.
De berichten omtrent de overstroomingen in
Frankrp luiden nog steeds zeer ernstig. Te
Amelie-les-Bains heeft de schade, door de rivier
Tech veroorzaakt, alles overtroffen wat men zich
daarvan had voorgesteld. Drie huizen zjjn geheel
vernieldvier familiën hebben in doodsangst ver
keerd. Er is een massa vee verdronken. De
spoorljjn van Aries op Tech is tusschen Amelie-
les-Bains en Aries vernield. De treinen kunnen
het laatste station niet binnen rijden. Te Arles
en te Tech zjjn vele huizen overstroomd. Verschei
dene personen hebben slechts met moeite den
dood kunnen ontkomen. De was van de rivier
Tech is, gelukkig, volgens de laatste berichten,
verminderd.
PARIJSCHE KRONIEK.
(Van onzen Parijschen correspondent.)
Parijs, 112 October 1907.
Zondag den 6den October werd te Amiens een
monument onthuld, -dat weder het groot getal
standbeelden, ter eere van partijmannen opge
richt, is komen vergrooten. Hoe dikwerf zagen
wij dat kleine mannetje, de oud-munster presi
dent René Goblet, gewezen afgevaarmgue van
het departement Somrne, niet in ae straten uer
hoofdstad ronddwalen. In zijn departement
niet weer herkozen zijnde, traentte mj in Parijs
nog een zetel machtig te worden, aocn kon het
ook daar niet meer halen. Het is aeze terug
getrokken staatsman, in zijn tijd een razende
parlementaire, doch handige, debuteer, die zich
op het einde van zijn loopbaan soms oprecht
vrijzinnig toonde, dien men te Amiens in mar
mer vereeuwigd heeft.
Deze plechtigheid zoude zeker bijna onopge
merkt zijn voorbijgegaan, indien ue tegenwoordige
minister-president Clemenceau deze gelegenheid
niet had aangegrepen om daar te Amiens zijn
program in te leiden, voor de over een dag of
veertien te zamen komende Kamer opgemaakt.
Dit optreden van Clemenceau is weder een zjj-
ner stoutste zetten op het politieke schaakbord
want Globet was veeleer een zijner tegenstan
ders en het is van historische bekendheid dat
hij Clemenceau nooit sympathie bewezen heeft,
doch zelfs zijn staatkunde verafschuwde. Het
was dus iets geheel in zijn genre dat de levende
den doode ging roemen die hij gedurende zijn
leven met zijn bittere uitvallen had bestreden.
Tusschen den grooten liberaal en onbewimpelden
patriot en den kwaadzoekenden Jacobijn, den
legeraanvaller en den twijfelachtigen vaderlan
der, bestond er niets gemeens en het graf is
niet de weg welke hen nader kan brengen.
In de „Revue politique et parlementaire" van
1902 en 1905, zijn artikelen van Globet gepu
bliceerd, welke de aangrijpendste satyreover de
ideeën, en daden van het régime-Clemenceau
te lezen geven. Het is onmogelijk dat de feest
redenaar van Zondag de hevige veroordeelingen
vage ongerustheid Marcel iu zjjn triomf kvveiue.
Bjj den commissaris van pofme aangekomen
ontkende hjj niets, maar weigerde eenigen unRg
over zijn handelwijze te geven, daar hij, naarznn
zeggen, dat wel zou doen, waaneer tan voor den
rechter van instructie zou verschijnen.
De commissaris van politie drong' niet verder
op nadere verklaringen aan, maar hij het hem in
de handboeien sluiten en zond hem in een rjjtuic
naar de gevangenis onder geleide van twee politie
agenten.
Vervolgens zette hij zjjn onderzoek voort.
Alvorens het Witte Huis te verlaten, waren
Marcel en de twee ondergeschikte overeengekomen,
alles wat Bertha betrof stilzwijgend over te slaan,
en zjj hadden er zich nauwkeurig van vergewist
dat er geen sporen van haar verblijf in het Witte
Huis overgebleven waren.
Zjj hadden ook afgesproken, hetgeen ze bjj de
ondervraging zouden ten antwoord geven.
De commissaris kende Marcel reeds 'ian^ en
had geen reden om hem te verdenken. Toch°vond
hjj Raulhac's stilzwijgendheid zonderling en vroeg
hjj zich af, wat hjj in dat leege huis zou hebben
kunnen zoeken.
Tot Marcel richtte hjj dan ook eenige vragen,
aie hjj niet den vorm gaf van een ondervraging,
maar van een conversatie.
vervolgd),
Jhr. Mr. D. J. de Geer,
im