Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
tsberzieniM.
30ste Jaargang
Dinsdag 15 October 1907.
No. 8935.
Officieele berichten.
LANDWEER.
Buitenlandsch Nieuws.
Verspreide berichten.
ABONNEMENTSPRIJSj
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels f 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst
lijke overeenkomsten aangegaan.
bil-
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
(ZAKBOEKJES).
De Burgemeester van Schiedam,
brengt ter kennis van de verlofgangers, die op
Augustus j.l. naar de Landweer zjjn overgegaan,
(tat hunne nieuwe landweerzakboekjes zjjn ont-
yangen en deze zoo spoedig mogeljjk, doch in
ieder geval voor den 25sten dezer maand ter Ge
beente-secretarie, afdeeling B, moeten worden af
gehaald.
Schiedam, den 15den October 1907.
- -i De Burgemeester voornoemd,
M. A. BRANTS.
®e Regeeringsvoorstellen tot Grondwetsherzie-
^,ng zijn thans ingediend, vergezeld van een
Memorie van Toelichting. t
Juist het resultaat van den „zoo voortvarend
Volbrachten, hoogst, gewichtigen arbeid" der
taatscommissie versterkt de Regeering in haar
aanvankelijke meening, dat alleen de hoofdstukken
(„van de Staten-Generaal") en IV („van de
r°vinciale Staten en de Gemeentebesturen") in
beoogde herziening zijn te betrekken.
Allerminst is de Regeering die meening toege
aan, omdat ook ten aanzien van andere onder
herpen niet der rijpe overweging waardige denk
beelden door de Staatscommissie of door hare
'«dividueele leden zijn opgeworpen het tegen-
^oel is het geval. 01 om enkele vraagstukken
bij wijze van voorbeeld, te noemen de uitle-
>cring van Nederlanders al dan niet geoorloofd
tooet zijn, of de voordracht voor den Hoogen
aa-d aan de Tweede Kamer dient te worden
°btnomen, of de bedenkingen welke het aan den
S°dsdienst gewijde hoofdstuk oproept, kunnen be
zworen worden, of eindelijk het wijzigen der
i'ondwet ware te vergemakkelijken het zijn
alle vraagpunten van onmiskenbaar gewicht. Maar
'i" mei het aanroeren (hiervan tekortkomingen
er hoogste Staatswet zouden zijn blootgelegd, die
e ontwikkeling van ons staatkundig leven zóózeer
«dreigen, dat onmiddellijke voorziening noodig
zie dit achtte de Regeering „een bewering,
if wel niemand voor zijn rekeiftng zal nemen," te
blinder wijl de Staatscommissie, die geruste lijk
far aibeid verder had mogen uitbreiden, zulks
biet heeft gedaan. Hieruit concludeert de Regeering
«bat buiten de problemen welke de same-nstel-
bg en bevoegdheid der vertegenwoordigende li-
la,nen raken, geen praedispositie der geesten,
e«l minder drang in de richting van Grondwets-
'«rziening bestaat". f f
Dn dan vraagt de Memorie van Toelichting:
ou het onder deze omstandigheden van beleid
Sotuigon het terrein waarop straks de onvermiji-
bhjke strijd staat gevoerd te worden, te ver
innen? Aan de vele twistappels nieuwe toe te
-°egen? Aldus de kans op herziening der bepa
len welke vóór alles verbetering behoeven, te
''''minderen f
.We krijgen alzoo een zeer beperkte Grondwets-
''Zlening, vooreerst tot opruiming der bekende
j^'Jcmmeringen, welke de artt. 80, 127 en 143
«helzen. De twee hoofdgronden, welke deze op-
y ibiing volgens de Regeering „volkomen recht-
ar(bgen", komen hierop neder
lbe^° C'a^ bestaande grondwettelijke formule,
sebogende de taak van den kieswetgever te om-
da r'JVerb aan zoodanige gebreken lijdt, dat zij
l bi'toe onbruikbaar moet worden geacht;
dat die grondwettelijke formule eene ratio-
6 e regeling va.n het kiesrecht, overeenkomstig
v °vertuiging van de meerderheid der Volks-
^^bwooxdiging, in den weg staat,
dat CerS'c re^en betreft, de Grondwet wil,
kieswet de „kenteekenen van geschiktheid
j. baatschappelijken welstand" zal bepalen,
'l bezit voorwaarde voor kiesbevoegdheid zal
kert- ^CZe fonrmle nu> door Minister Heems-
uitgedacht, acht de Regeering een compromis,
atU'van b. i. „de onmogelijkheid van richtige
ïassing" al spoedig bleek. De M. v. T. wijdt
wei
voorts aan die formule deze reeks krachtwoorden,
stijl-Rinkf
„Voorzeker is het niet euvel te duiden, dat
door niet weinigen aan de vondst van wijlen den
minister Heemskerk eene remmende strekking
werd toegekend. Een wezentijk richtsnoer, een
betrouwbaar kompas zoekt men er echter te ver
geefs in. Hare onbewuste onoprechtheid heeft
daadwerkelijke levensvatbaarheid aan haar ont
houden. Waaijheid in de politiek vordert gebiedend,
dat niet langer de regeling van het kiesrecht
afhankelijk zij van eene orakelspreuk, doch die
op de keper beschouwd, den wetgever in het
duister laat.'1 j
Acht de Regeering dus de bestaande grondwet
telijke formule niet houdbaar, van eene poging, om
haar, met behoud van hare beperkende strekking,
door een behoorlijk gepreciseerde te vervangen
aangenomen dat de poging niet ijdel zou blijken
moet op gronden van staatsbelang worden af
gezien; zij wil „thans den laatsten stap zetten
op den weg van geleidelijke ontwikkeling van onze
constitutioneele bepalingen betreffende het voor
naamste staatsburgerlijk recht en het eindpunt
bereiken in de evolutie welke de regeling van
het kiesrecht in onze hoogste staatswet onderging."
De tijden zijn daar nu eenmaal rijp voor, betoogt
de M. v. T., welke het streven na,ar een steeds
grooter uitbreiding van het kiezerscorps geenszins
als een „waan van den dag" beschouwt en zicih
aansluit bij het ooi-deel van „velen", dat „thans
eene splitsing der natie in twee deelen, het eene
met recht van medespreken, het andere zonder
directen invloed, nog alléén mag berusten op dui
delijk waarneembare en begrijpelijke gronden van
uitsluiting." Voorts beroept de M. v. T. er zich op,
dat „naar het gevoelen van een aanzienlijk deel
van ons volk de zedelijke kracht der wet eerst
haar hoogtepunt bereikt bij algemeene medewer
king."
Zien degenen, die van de hier geschetste over
tuiging zijn doordrongen, in het tegenwoordig
Grondwetsartikel ,-,een opzettelijk tegenover het
bereiken van hun doelwit geplaatsten slagboom,"
al evenmin, zoo betoogt de Regëering, „mogen
de voorstanders van het zoogenaamde 'huismans-
of gezinshoofden-kiesrecht er vrede mede hebben,
dat de Grondwet het antwoord op de prealabele
vraag, welk beginsel moét voorzitten bij de toebe
deeling van het kiesrecht, aan zich trekt of althans
poogt te trekken."- f
En eindelijk:
„deGrondwet sluit de vrouw ten eenenmale
van het kiesrecht uit. Of al betoogd worde, dat
de vrouw als individu evenzeer geschikt, ja meer
geschikt kan zijn om op de huishouding van staat
provincie of gemeente invlo-ed uit te oefenen;
dat, met name de zelfstandige ongehuwde vrouw,
niet door een echtgenoot vertegenwoordigd, gelijk
ja grooter moreel of geldelijk belang kan hebben
bij het bestuur van staat, provincie of gemeente
dan de man, de Grondwet oïithoudt haar zelfs
de mogelijkheid om door een andersdenkenden
wetgever althans niet gelheel te worden achter
gesteld."- 1
Indien de meerderheid in den lande zich mocht
verklaren ten gunste van het stelsel van algemeen
kiesrecht, van gezinshoofden- of huismanskies
recht, van vrouwenkiesrecht, staat het, zoo zegt
de M. v. T., niet aan den Grondwetgever, in
andere richting te sturen; de minderheid der natie
preferent te verklaren en als deskundige tegenover
leeken de materie te blijven beheersdhen.
Deze critiek treft, voor zooveel aangaat afkeu
ring van vrijheidsbeperking, ook de opneming van
het woord „mannelijk" in het artikel, de leeftijds
grens en de uitsluitingen. Slechts daar, waar de
toebedeeling van liet actieve kiesrecht niet aan
den gewonen wetgever wordt overgelaten, acht de
Regeering ook de regeling van de uitsluitingen
in de Grondwet zelve op hare plaats.
Ziehier gekenschetst het standpunt der Regee
ring, die in haar voorstellen het rapport der Staats
commissie grootendeels volgt. j
De eenstemmige meening, der commissie, dat
de Eerste Kamer dient gehandhaafd te blijven, is
ook die der regeering. Zij beaamt eveiteens, dat de
grondwettelijke regeling, die de Provinciale Staten
als kiescollege oproept, de minst gebrekkige is.
Voor evenredige vertegenwoordiging de mogelijk
heid te openen, aan de verkiesbaarheid van vrou
wen niet langer den pas af te snijden, den kring
der verkiesbaren voor de Eerste Kamer zoo breed
mogelijk uit te zetten al deze voorstellen zijn
door het Kabinet in de herzieningsvoordracht op
genomen.
Slot volgt).
ENGELAND.
Spoorwegpersoneel.
Bell, de secretaris van de vereeniging van spoor
wegpersoneel, meldt dat de maatschappijen een
ongunstig antwoord hebben gezonden op den brief
der vereeniging, waarin een conferentie verzocht
werd om de kwestie van de erkenning van
de vereeniging door de maatschappijen te be
spreken.
In genoemd antwoord zegt het bestuur, dat het geen
macht heeft, om te handelen in een aangelegenheid
welke de betrekkingen tusschen elke afzonderlijke
maatschappij en hare beambten raakt. Bestuurde-
ren zijn van meening dat zulk een bijeenkomst
geen nut kan opleveren.
In een onderhoud heeft Bell verklaard, dat hij
over het antwoord teleurgesteld was; maar overi
gens weigerde hjj zich uit te laten over hetgeen
er volgen zal of vooruit te loopea op de beslis
sing van het spoorwegpersoneel. Het verbond van
spoorwegmannen zal voor 28 October geen bestuurs
vergadering houden. Het is onwaarschijnlijk dat
het verbond een beroep zal doen op de bemidde
ling van den minister van koophandel, na het
fiasco dat een dergelijk beroep in 1897 heeft
geleden
DUITSCHLAND,
Op het verzoek van den Kroonprins om gron
dig te worden onderricht in de werking der re-
geeringsadministratie, heeft de Keizer den Kroon
prins werkzaam gesteld aan het departement van
Binnenlandsche Zaken voor den tijd van een jaar.
De Kroonprins is gedurende dien tijd vrijgesteld
van militairen dienst.
FRANKRIJK.
De financieele toestond van Frankrijk is niet
bijzonder gunstig.
Gister heeft minister Caillaux in de begrootings-
commissie een exposé gegeven van den stand
van zaken. Er is een deficit van 28 millioen.
Het totaal bedrag der gewone oorlogsbegrooting
wordt overschreden met 2i/2 millioen in verband
met de expeditie in Marokko. De extra-uitgaven
van het departement van Marine zijn nog niet
bekend. i 1 I
SERVIë.
Gister is de Skoepsjtina bijeengekomen. Bjj den
aanvang van de vergadering legde de jong radicaal
Pasjits, telkens in de rede gevalleu door de meerder
heid, een verklaring af waarin hij gewaagde van
het bloed dat onlangs vergoten is. Hij eindigde
met den uitroepWeg met den minister van
binnenlandsche zaken, dien moordenaar 1
CHINA.
De Amerikaansche minister Taft is te Hongkong
aangekomen. Hij heeft een bezoek gebracht bij
den gouverneur, terwijl hjj aan een banket aanzat,
hem door den consul-generaal der Vereeuigde
Staten aangeboden. Ook verscheidene Chineesche
autoriteiten waren onder de gasten. In een tafel
rede verklaarde de Amerikaansche minister van
Oorlog, dat tusschen China en Amerika altjjd de
meest vriendschappelijke betrekkingen hebben be
staan, terwijl hij het tot zjjn plicht rekende deze
goede verstandhouding, die nog beter en inniger
wordt, te bestendigen.
er zedelijk bezwaar: de geschiedenis; de Japanners
hebben altijd veel voor de Amerikanen gevoeld
en de betrekkingen tusschen de twee regeeringen
waren voortreffelijk reeds in een tijd toen andere
landen Japan als minderwaardig behandelden. En
dan verzet ons eigen belang zich tegen een oorlog.
De Oceaan is een bezwaar, omdat Japan zijn oor
logsschepen niet zoo ver vaji huis kan zenden om
Amerika aan te vallen. Ze naai- Hawaï te zen
den zou voor de vloot ook een verzwakking zijn.
13e Filippijnen? Laat Europa toch het denkbeeld
loslaten, dat Japan die eilanden wil en moet heb
ben, omdat het voor zijn overbevolking een uitweg
moet hebben. In Japan is slechts twee vijfden van
het bruikbare land in bebouwing. Er is nog over
vloed van plaatS; voor ons volk. In den laatsten tijd
zijn er nog Japanners uit Korea teruggekeerd,
omdat zij den Japanschen grond voor ontginning
beter vonden dan den Koreaanschen.
Japan heeft behoefte aan vrede, na den oorlog
met Rusland; en het zal zich niet tot een nieuwen
oorlog laten verlokken. Het wil zich nu op hunuei
en nijverheid toeleggen. i
De zending van de Amerikaansche linievlooi.
naar den Groolen Oceaan behoeft Japan zich even
min aan te trekken, als Frankrijk het zich de
aanwezigheid van een Engelsc'he vloot in de Mid-
dellandsehe Zee doet. Zoolang de verantwoorde
lijke mannen in Amerika aan die reis der iinievkHL
geen andere beteekenis toekent dan van een kruis
tocht, heeft Japan haar niet anders te verklaren.
Als Japan morgen aan den dag een smaldeel
den Groolen Oceaan instuurt, zal Amerika hel
stellig ook kalm opvatten. 1 j
Na deze mededeeling van den Japanner is de cor
respondent naar generaal Horace Porter, den Ame-
rikaanscben afgezant ter vredesconferentie gestopt.
Hij las hem 'het verslag van het onderhoud met
den Japanschen diplomaat voor.
Dat alles heeft de heer Tsoedzoeki mij, zelf al
meermalen uiteengezet, zei de generaal. Ik ben vol
komen van Japan's vredelievendheid overtuigd,
vervolgde hij. Na een oorlog als die met Rusland
heeft een land behoefte aan een lange rust. Japan
moet zijn nijverheid en financiën ontwikkelen en
wil met de groote handelsmogendlheden op goeden
voet staan. Het is misdadig van een oorlog tus
schen Amerika en Japan te spreken. Den tocht
van de linieschepen mag men niet als een oorlogs
zuchtige daad uitleggen."-
Vrijdag zijn de pantserkruisers »TeDnessee"en
Washington", die de voorhoede van het eskaaer
uitmaken zullen, van Hamdton-Roads vertrokken.
Deze kruisers zullen de kust volgen tot aan de
Magdalena-baai, waar zij manoeuvres zuilen hou
den met de slagschepen «California" en «South-
Dakota".
AMERIKA.
Een verslaggever van de „Matin" heeft in den
Haag met den heer Tsoedzoeki, den eersten Japan
schen vertegenwoordiger ter vredesconferentie, ge
sproken over de verhouding tusschen Amerika
en Japan. De afgezant zeide:
„De betrekkingen tusschen de twee landen zijn
uitstekend. Het is belachelijk van een oorlog te-
spreken. Er is al dadelijk een natuurlijk schier on
overkomelijk bezwaar voor Japan om tegen Ame
rika oorlog te voeren: de groote Oceaan. Dan is
De milliardair Rockefeller, die al zooveel
voor de uitbreiding van het hoog-u- ontn lt-
Chicago gedaan heeft, heeft thai-s weer u uuo
dollars aan de universiteit aldaar geschonken
dat maakt met de vorige bedrageu mee m eeu
rond getal 28 millioen dollars
Een groote partij diamanten van de Marok-
kaansche schatkist en van sultan Abd-el-Aziz zijn,
naar de „Westminster Gazette" meldt, te Londen
aangekomen. Zij zijn gedeponeerd in een bank
nabij Charing-Cross, die ,een som van 6.250.000
tics. heeft voorgeschoten. Het Maghzen wil eeu
leening sluiten van 25 millioen. Het is dus waar
schijnlijk, dat een tweede zending diamanten zal
volgen. -
In een kolenmijn te Sosnowicz (Silezië) zijn,
bij een ongeluk 7 mijnwerkers gedood.
De Turksche gezant te Londen heeft gister
een operatie ondergaan, die goed is afgeloopen.
De diplomaat was Woensdag in een hotel gevallen
en had toen zijn knieschijf gebroken.
Uit Brussel wordt het overlijden gemeld van
den Turkschen gezant Caratjheodury Effeudi. Dt
overledene was een zeer begaafd rechts eun re
en werd tijdens zijn diplomatieken loopbaan uei-
haaldelijk met gewichtige zendingen belast.
De Engelsclie home-fleet zal tot 26 October
in de Noordzee, onder bevel van admiraai Charles
Beresford, manoeuvres houden. Het Atlantische-
en het Kanaal-eskader zullen daaraan oox deel
nemen. In het geheel zal de Erige-lsche vloot he-
m o
f
