Binnenland
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Onderscheidingen.
H. M. de Koningin heeft onlangs nog benoemd j
tot grootofficier in de orde van Oranje Nassau
den Duitschen generaal-majoor inspecteur graaf
von Bünau en von Sanden, commandant der 34e
infanterie-brigade (Mecklenburg); tot commandeur
derzelfde orde den kolonel von Bulow, comman
dant van het Mecklenburgsche Fuselier regiment
n\ 90.
Tractaat.
Op 16 December 1907 is te Mexico tusschen
Nederland en Mexico een tractaat gesloten tot
wederzjjdsche uitlevering van misdadigers.
Rijksmiddelen.
Uit het overzicht van de opbrengst der Rijks
middelen in de elf verloopen maanden dezes jaars
bljjkt, dat deze in totaal bijna 2.4 millioen meer
heeft bedragen dan in het vorig jaar. De raming
over 11/12 is met 2.8 millioen overtroffen. Vrees
voor een tekort bjj de loopende jaarrekening is
thans zoo goed als uitgesloten en vrij zeker is er
zelfs een onder de huidige omstandigheden vrij
belangrijk overschot te boeken.
Oneenigheid.
In den Bond van Am benaren bij Departementen
van Algemeen Bestuur en Hooge College van
Staat in Den Haag is ernstige oneenigheid. Een
strooming in den Bond wil erkenning als vakver-
eeniging in de uiterste consequentie, en dan aan
sluiting bij het Vakverbond. Zaterdag verga
dert de Bond hierover.
De Scheveningsnhe haven.
De zoogenaamde Deinings-commissie, bestaande
uit de drie ontwerpers der Visschershaven, de
heeren H. E. De Bruyn, A. A. Mekaar en I. A.
Lindo, hebben een antwoord gezonden aan B. en
W. van den Haag, over de bekende deining inde
haven, en de gebleken onvoldoende beschikbare
laad- en losruimte.
In overeenstemming met de commissie van bij
stand in het beheer der Visschershaven en der
Gemeentefinanciën, stellen B. en W. den Raad
voor, in beginsel te besluiten tot den aanleg van
een tweede binnenhaven te Scheveningen, in den
geest van het ontwerp van de heeren H. E. De
Brujjn, A. A. Bekaar en I. A. Lindo.
De kosten worden geraamd op f 1.616.000,
waarbij nog komen de kosten voor de verplaatsing
van verschillende inrichtingen, die nog niet te
ramen zjjn.
U, K. Bijzonder onderwijs.
De 74ste Algemeene vergadering van R. K.
Bijzondere Onderwijzers (Hoofden van scholen) in
net Bisdom van Haarlem zal plaats hebben op
Maandag 30 December 1907, in het «Brongebouw"
it- Haarlem. Behandeld wordt o.m. «Teekenonder-
wjjs". Voordracht door den heer G. A. Laagland,
Leraar in het teeltenen. En na de pauze voort
zetting der lezing in practische oefeningen.
Ongevallenwet.
Men meldt uit Arnhem
In de vergadering van de Kamer van Koophandel
en Fabrieken, aldaar, was ingekomen een motie,
aangenomen door de Vereeniging van Nederlandsche
Werkgevers, in zake het millioenen-tekort aan de
Rijksverzekeringsbank, waarin de vereeniging zich
verklaart tegen de dekking van dit tekort door de
kosten der ongevallenverzekering voor handel en
nijverheid nog hooger te maken en aandringt op
verbetering van de talrijken fouten der ongeval
lenwet van 1901 en een vereenvoudigde en tege
lijk meer doeltreffende uitvoering van de wet.
Besloten werd dit adres te steunen, met toe
voeging, dat het wenscheljjk is, iemand, verbonden
aan de rijksverzekeringsbank, aan deze commissie
toe te voegen.
De griffier der Staten van Overijsel.
De «Zwolsche Ct." deelt mede, dat Ged. Sta
ten van Overijsel een oproeping hebben gedaan
van sollicitanten voor de openvallende betrekking
van griffier der Staten. Het salaris is f3500. De
adressen worden ingewacht vóór 1 Februari 1908.
Hun, die bjj de vorige oproeping zich hebben aan
gemeld en alsnog in aanwerking wenschen te
komen, wordt verzocht daarvan te doen bljjken.
Verpachting.
De verpachting van Bouw- en Weiland, gelegen
in de Keilen en in Oud-Mathenesse, der gemeente
Schiedam, gehouden op Vrijdag 20 December 1907,
heeft totaal opgebracht f 955.
Katholieke Sociale Actie.
De aangekondigde vergadering van het plaatse
lijk comité der kath. soc. actie, gister-avond in de
Bondsgeboorzaal gehouden, was, hoewel voor alle
Katholieken toegankelijk, over het geheel slecht be
zocht. Eenige eerw. heeren geestelijken vereerden
haar met hunne tegenwoordigheid, maar velen, die
men daar met recht had mogen zien en verwachten,
werden er in tegenstelling met vorige jaren, niet-
gevonden.
De voorzitter, de heer T. H. J. M o u w e n s, na de
vergadering met den christeljjken groet te hebben
geopend, gaf aan die teleurstelling, die hjj niet
wist aan welke oorzaken te moeten toeschrijven,
allereerst uiting en bepaalde zich daarna tot en
kele korte mededeelingen. Eerstens had hjj mede
te deelen, dat de adviseur van het plaatselijk actie
comité, de zeereerw. pastoor Coppens, tot deken
was benoemd, (applaus). Hoewel het comité Zjjn
Hoogeerw. reeds persoonlijk gecomplimenieerd had.
meende voorz. toch in deze jaarvergadering, die
wat opkomst betreft, zoo'n schril contrast oplevert
met die ten vorige jare waarin mgr. Konings als
spreker optrad, daarvan mededeeling te moeten
doen.
Verder had voorz. mede te deelen, dat de Schie-
damsche afdeeling van het Kruisverbond zich voor
het lidmaatschap van het Comité had aan
gegeven en er gegronde hoop bestaat, dat Katho
liek Leven" zich eerstdaags eveneens zal aanslui
ten, terwijl er nu zes vereenigingen van het comi
té deel uitmaken. Van de werkzaamheden van het
plaatselijk comité is overigens niet zooveel te ver
melden, omdat het comité niet de zaken der aan
gesloten vereenigingen overneemt, maar beoogt
aan allen steun en stuwkracht te geven. Buiten
de huishoudelijke zaken valt te vermelden, dat het
comité steun verleenda bjj de propaganda tot
wering der straatcolportage, dat 't zich aansloot
bjj de beweging om de misstanden in de huis
industrie aan het licht te brengen, dat 't mogelijk
gemaakt heeft vier afgevaardigden naar de Sociale
Week gingen en nog in de laatste dagen pogingen
in het werk stelde om hier een middenstandsver-
eeniging op te richten, die vermoedelijk uitstekend
zullen slagen.
Wat het financieele gedeelte betreft,
kon voorzitter mededeelen, dat ook in over
eenstemming met den wensch van het
plaatselijk comité jn het diocesaan comité stem
men zjjn opgegaan, om de 75% der contributie
aan het centraal bureau te Leiden af te dragen,
wat te verminddren, opdat er iets meer voor de
actie der plaatselijke comités zou overblijven. Na
deze uiteenzetting deelde voorz. nog mede, dat
thans bjj het plaatselijk comité der kath. soc.
actie zijn aangesloten bet Armbestuur, bet college
«uit liefde tot den arme", de St. Willibrordus-
Stichting, het Spoorwegsecretariaat, het Kruisver
bond en den Ned. R. K. Volksbond, daarna het
woord aan den spreker van den avond gevend.
De heer A. H. J. Engels, daar na den katheder
bestijgend, verklaarde, dat hij in aansluiting bij
het door den voorzitter gesprokene ten volle kon
beamen, dat de Kath Soc. Actie niet beoogt het
werk der bestaande organisaties over te nemen
maar alleen, bedoelt aan die vereenigingen steun
en stuwkracht te geven. Het gevolg van haar
oprichting is dan ook geweest, dat in verschil
lende plaatsen het katholiek leven tot jgrooten
bloei is gekomen. In het eerste jaar van haar
bestaan heeft zij zich meer tot dit algemeene doel
bepaaldin het tweede jaar heaft zij vooral het
woningvraagstuk, dat ook hier in Schiedam ijverig
ter hand wordt genomen, behandelden nu, in
dit derde jaar van haar bestaan, tracht zjj vooral
het vraagstuk van de Volksontwikkeling,
alom in de plaatselijke comité's te doen bespreken.
Vooral tegenover de ontzaglijke beweging op
sociaal gebied, nu allerlei kwesties aan de orde
zijn en allerlei nieuwe ideeën onder het volk wor
den geworpen, raken ,de hoofden in de war en
wordt de massa meer dan ooit de prooi van de
socialistische dwaalleer. Zoo beweeren de socia
listen, dat alle sociale ellende voorkomt uit het
privaatbezit of eigendom: schaf dat bezit
af en een heel nieuwe maatschappij zal ontstaan,
waarin de mensch veredeld, gelukkig gemaakt zal
zijn. Of 't mogelijk is dat privaat bezit af te
schaffen en de Staat tot aleigenaar te maken, in
hoever dat met de katholieke beginselen strookt
daaromtrent blijf bet volk veeal onkundig.
Evenzoo is 't met de kwestie der Staatsbe-
moeiing. Hier loopen de meeningen van katholieken,
liberalen en socialisten op sociaal-economisch
terrein geheel uiteen. De socialisten verwachten
eene betere maatschappij van de opheffing van
het privaat bezit en het verklaren van alle pro
ductie-middelen tot staatseigendom. De liberalen
wenschen van oudsher zoo weinig mogelijk
inmenging van den Staat in de private aangelegen
heden ieder moest volkomen vrjj zijn in de
voortbrenging om die met aanwending van alle
middelen van lichaam en geest zoo groot mogelijk
te doen zijn. Maar de verwachting, daardoor de alge
meene welvaart zou stijgen, is niet verwezenlijkt. In
tegendeel is het gevolg geweest dat tegenover ontzag
lijke rijkdommen zich uiterste nooden hebben
doen kennen. Tusschen die beide meeningen
socialisten en liberalende een de Staat alles, de
andere niets staat, die der Katholieken, die de
menscheljjke vrijheid erkent, maar verklaart, dat zij
beperkt, ingekrompen, wordt door de perken die God
zelf baar gesteld heeft: de rechtvaardigheid en de
liefde. De katholieke meening verklaart, dat de
Staat helpend moet optreden, waar het particulier
initiatief te kort schiet, aldus het goed recht
eener sociale wetgeving erkennend.
Hetzelfde is het geval met het vraagstuk der
werkstakingen. De vraagwanneer is een
werkstaking rechtvaardig en geoorloofd maakt een
punt van ernstige overweging uit. De Katholieken
erkennen met wijlen Paus Leo het recht der
arbeiders om het werk neer te leggen. Maar voor
zjj tot dien uitersten maatregel overgaan, moeten
verschillende vragen, die met de rechtvaardigheid
en de naasteliefde ook tegenover de patroons in
verband staan, zijn beantwoord. Nu vooral, nu de
socialistische begrippen in fabrieken en werkplaat
sen, ook door de socialistische propagande steeds
meer doordringen, moet bet volk omtrent dit
vraagstuk goed ingelicht zjjnanders komt 't met
mevr. Roland Holst tot het besluit, dat werksta
kingen altijd rechtvaardig en geoorloofd
zjjn, omdat de arbeiders altijd in het onge
lijk worden gesteld en in de verdrukking zjjn.
Evenzeer geldt het hier opgemerkte van de
uitsluitingen. Heel vele patroons meenen
toch, dat, wanneer een gedeelte van de arbeiders
het werk neerlegt, daaruit voortvloeit, zjj het
r«;ht hebben over de anderen de uitsluiting uit te
spreken en de zaken stop te zetten in verschil
lende plaatsen is reeds van die meening bljjk
gegeven. Toch handelen zoowel de patroons als de
werklieden, die hier lichtvaardig besluiten, verkeerd.
Waar werkstakingen en uitsluitingen op heel het
maatschappelijk samenstel en leven beslist inwerken,
behooren de daarbij geldende vragen door patroon
en werkman beiden afdoende beantwoord te
worden.
Wat wezen en doel der nieuwere vakver-
eenigingen betreft, behooren de werklieden
ook afdoende ingelicht te zijn. .Hoe moeten die
vakvereenigingen zijn ingericht; welk doel moeten
zij nastrevenwelke middelen moeten daarbjj
gebruikt worden welke kleur, katholiek, christe
lijk of neutraal moeten zjj vertoonen Dat zjjn
alle vragen die daarbjj beantwoord moeten worden.
De sociaal-democraten hielden steeds het volk
voor, dat de vakbeweging neutraal moest zjjn,
omdat de vragen die zich daarbjj voordoen, niets
met den godsdienst te maken hebbenmaar door
de katholieken en christelijke vereenigingen steeds
bewering onmogelijk kunnen volhouden, zoodat
Oudegeest zich thans gedwongen ziet in Vakbe
weging onomwonden te verklaren, dat de beweging
niet neutraal is en nooit neutraal is geweest,
terwjjl anderen erkennen, dat de roervinken van
de vakbeweging en die der S. D. A. P. dezelfde
menschen zjjn. Ook in Duitschland moet men de
leugenachtige bewering van de neutraliteit der
vakbeweging thans prjjs geven, zoo zelfs, dat een
der socialistische leiders moest erkennengeef
mjj een half jaar de leiding der vakbeweging en
ik zal de menschen socialist maken zonder over
socialisme te spreken. En dat de vakbeweging
niet neutraal kan zjjn, is toch al te duideljjk
allerlei vragen van godsdienstigen en zedeljjken
aard dringen zich daarbjj op, die door de menschen
naar hun verschillend inzicht beantwoord worden.
De vraagchristelijke of katholieke vakvereeni
gingen is na het besluit der Bisschoppen voor
de Katholieken in laatstbedoelden zin opgelost.
Er zjjn bij de zaak der volksontwikkeling nog
vragen van allerlei aard betrokken, zoo zou de
vraaghoe moeten wjjeenc o 11 eet ief arbeids
contract inrichten ons den geheelen avond
kunnen bezig houden. Die vraag moet toch-van
groote beteekenis worden geacht. De kwesties die
thans de samenleving bebeerscben, zullen toch
steeds meer langs organischen weg worden opge
lostniet langer zal de individu, de eenling,
zoowel aan de zjjde der patroons als aan den kant
der werklieden daarover te beslissen hebben maar
de organisatie zal het werk van den eenling
overnemen, wjjl zoowel patroons als werklieden
zich organiseeren en op hun rechten en plichten
letten daarom zal 't noodig zjjn, de vakorgani
satie steeds meer te versterken.
Ook uit het oogpunt der sociale wetten:
Ongevallenwet, ziekteverzekeringswet, invalidi-
teits- en ouderdomsverzekering moet volksont
wikkeling beschouwd worden. Van de richtige
uitvoering dier wetten hangt toch ontzagljjk veel
voor het bereiken van haar doel af. Maar nu ziet
men telkens, dat door de onvoldoende medewerking
van werklieden en patroons die wetten niet tot
haar recht komen. Verschillende kleine ongevallen
worden niet aangegevenmen laat den gewonden
werkman toch in de fabriek, verzekert hem dat
hjj daar niets behoeft te doen, als bjj er slechts
aanwezig is, en zoo wordt menig ongeval dan
verzwegenook van den kant der werklieden
ontbreekt op dit punt veel. Daarom behooren
zoowel werklieden als patroons, op dit punt vol
doende ingelicht, met de inspecteurs van den
arbeid en andere betrokkenen, tot eene richtige
uitvoering der sociale wetten mede te werken.
Evenzeer vordert het belang van het staat
kundig leven voldoende volksontwikkeling.
De groote domme massa der kiezers wordt in
onzen tjjd toch maar al te gemakkeljjk samen
gedreven en in het vuur gebracht en, hun eigen
meening prjjsgevend, meegesleept door een spreker,
die haar tot geestdrift weet te vervoeren. Daarom
behoort het volk ook op dit punt ontwikkeld
te worden, opdat 't naar eigen oordeel en met
eigen overtuiging zjjn plicht bjj de stembus ver-
vullevolksontwikkeling is ook onder dit opzicht
zeer gewenscht.
In zake volkswelvaart is ook volksont
wikkeling een eerste vereischte. Vakonderwijs,
vakkennis moet den werkman voeren tot die
hooge trap van ontwikkeling, die noodig is om
zjjn welvaart te verzekeren. Met genoegen kan
spr. constateeren, dat Schiedam onder dit opzicht
eene eerste plaats inneemt. Het teekenonderwjjs,
zooals 't hier gegeven wordt, gegrond op prac-
tisch onderricht, moet tot schitterende resultaten
leiden en zal uitstekende werklieden vormen. De
oude meening dat de werkman in onzen tjjd niet
anders is dan het verlengstuk der machine, heeft
toch allengs geheel afgedaan. Meer en meer
begint men in te zien, dat de goede bediening
van een machine vordert een degel jjk goed onder
legd werkman. Dan toch zal er minder sljjtage
en breuk voorkomen en zullen er veel minder
ongelukken gebeuren. In Amerika is men daarvan
zóo overtuigd, dat bjjv. de Spoorwegmaatschappjj,
die het verkeer 't meest gemakkeljjk, aangenaam
en snel doet zijn en de minste ongelukken te
betreuren heelt, de Penn-ylvanië Spoorwegmaat
schappij, de beste werklieden heeft, die den kort-
sten arbeidstjjd hebben en het hoogste loon
genieten. Niet te ontkennen valt 't dus, dat volks
ontwikkeling met volkswelvaart in het nauwste
verband staat.
Volksontwikkeling is ook innig betrokken bjj
godsdienst en zedel jj kheid. De kennis
van den godsdienst is toch het beste wat ook den
werklieden ten goede zal komen. Alle maatschap
pelijke vooruitgang en materieel bezit zal den
mensch toch niet gelukkig maken, als bjj voor
zjjn innerlijk leven de troost ontbeert die hjj niet
kan ontberen. Menschen, die in ziekte, tegen
spoed en leed niet door den godsdienst gesteund
en gesterkt worden, zjjn ongelukkige wezens. De
godsdienst is 't die troost en opbeuring in 't leven
geeft en de menschen in staat stelt de weder
waardigheden des levens te dragen. En nu is 't
opmerkeljjk dat naarmate het kerkgeloof afreemt,
het bijgeloof toeneemt. Niet alleen in onze groote
centra van verkeer, o.a. Rotterdam en Den Haag,
merken wij dat bjjzonder verschjjnsel op, maar
ook in het buitenland is 'tte constateeren.
Dat ook de zedelijkheid bjj het vraagstuk der
godsdienstige volksontwikkeling nauw betrokken
is, bewjjst vooral de zaak— Soleiland te Parjjs. De
schandelijke daad van dat individu met een weer
loos kind wjjst op een groot zedeljjk dierljjk ver
val als de mensch niet meer beïnvloed wordt door
de beginselen van den godsdienst. Ook de talrjjke
beruchte advertenties in de couranten, boekjes,
brochures en prentbriefkaarten toonen dat over
duideljjk aan. Tot ontwikkeling over het algemeen
van de rechte begrippen van misdaad en straf is
volksontwikkeling ook beslist noodig. De artikelen
bjjv. in de «Telegraaf" over «De cel, die een hel
is" en de pogingen in het geheel, om misdaad
als overspanning en ziekeljjke uitwas te beschou
wen, die door goede voeding en zorgvuldige be
handeling moet bestreden worden, toonen aan,
welke wanbegrippen op dit punt heerschen. Maar
het volksreferendum, door de Parjjsche «Figaro"
uitgelokt, waarbjj 80.000 personen zich voor de
weder-invoering der doodstraf verklaarden, toont,
dat zich, bjj goede voorlichting, allengs betere
begrippen op dit punt baan beginnen te breken.
Samenvattend meent spr aangetoond te hebben,
dat volksontwikkeling éen eisch is, die beslist
noodzakeljjk moet gesteld worden. Dat men zich
hier door ontwikkelingsavonden sociale cursus enz.
reeds op dezen weg beweegt, heeft spr. met ge
noegen waargenomen. Voor verschillende onderdee-
len, die de inrichting, de organisatie der sociale
beweging betreffen, is kennis dan ook een groote
macht, die alleen afdoende door de noodzakelijke
volksontwikkeling kan verkregen worden. Allen
moeten zich doordringen van de waarheid dat
meerdere volksontwikkeling in onzen tjjd gebie
dende eisch is. Zjjn zij daarvan overtuigd, dan zal
de Katb. Soc. Actie in haar verschillende plaatse
lijke comité's dat streven kunnen bljjven steunen.
Met een verwijzen naar Fiankrjjk, waar door ge
brek aan organisatie een groote meerderheid
door een brutale minderheid wordt over-
heerscht, terwjjl Duitschland door krachtige
organisatie de katholieke belangen in en buiten het
parlement heeft gewaarborgd, besloot spr. met een
opwekking zich op den grondslag der volksont
wikkeling in het belang van de vrjjheid van het
lieve vaderland en eene richtige inrichting der
samenleving krachtig aaneen te sluiten.
Van de gelegenheid tot het stellen van vragen
werd alleen gebruik gemaakt door den heer A. A.
M a r r e v e e, die iu verband met het door den
spreker opgemerkte vroeg of de weder-invoering
der doodstraf niet urgent zou zjjn. De beer Engels
antwoordde daarop, dat juist deze vraag bewees, de
Bisschoppen goed hebben gezien, de K. S. A. zich
niet met politiek moet inlaten; want de kwestie
van de weder-invoering der doodstraf is een
vraagstuk van politieken aard, waarmede bedoelde
organisatie zich niet moet bezig houden.
De voorzitter, de heer T. H. J. M o u w e n s,
richtte daarna een dankwoord tot den geachten
spreker, vertrouwend dat zjjn leerljjk woord ingang
zou hebben gevonden, beval in aller aandacht de
«Mededeelingen" en de verdere geschriften door
de K. S. A. uitgegeven, die mede tot volksont
wikkeling zouden bjjdragen, en sloot daarna de
vergadering met den christeljjken groet.
Onze oud-stadgenoot, de heer J. C.
A. M. Schiphorst, hoopt morgen Quatertemper-
Zaterdag in de kapel van het seminarie te
Warmond de wjjding van het H. Subdiaconaat te
ontvangen.
Wjj lezen in het «Hbl. van Antwer-
p e n".
Zaterdag laatsleden, 14 December, had in de
groote zaal van het patroonschap, het avondfeest
plaats, door de Berchemsche afdeeling van het
Davidfonds, haren leden aangeboden, en dat, onder
alle opzichten als zeer gelukt mag beschouwd
worden.
Op dit feest werd het ons de eerste maal ver
gund, het kunstige spel te waardeeren van de
heeren J. Wagemans, pianist, en J. Scheerdijck,
violist, die een welverdienden bjjval genoten. M.
C. van der Knaap, tenor, vertolkte op zeer merk
waardige wjjze een tweetal romancen, maar deed
voornamelijk zjjn reeds geoefende stem gelden in
den Panis Angelicus van C. Franck.
Aldus het verslag weergevend, voor zoover den
heer Van der Knaap betreft, bljjkt ons daaruit
il..-a
op de hielen gezeten, hebben zy die leugenachtige
