Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
31ste Jaargang.
Zaterdag 23 Mei 1908.
No. 9118
EERSTE BLAD.
V
Ofücieele berichten.
Kennisgeving.
Gymnasium te Schiedam.
Fransche Scheidingswet door
den Paus opnieuw veroordeeld.
I
Buitenlandsch Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
stiaat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 1—6 regels 0.92 met inbegrip van bewijsnummer
Elke regel daarboven 15 cent. j
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend. 1 -1- 1 L l-J
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil-
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no.
Dit nummer bestaat uit twee bladen en een
Geïllustreerd Zondagsblad.
Sluiting Koemarktbrug.
Burgemeestee en Wethouders van Schiedam,
rengen ter algempene kennis, dat de Koemarkt-
van Maandag 25 Mei a.s. des avonds
uur, tot nadere aankondiging voor het verkeer
öiet rij- en voertuigen
gesloten zal zijn.
Schiedam, 22 Mei 1908.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. A. BRANTS.
De Secretaris.
V. SICKENGA,
^Burgemeester en Wethouders van Schiedam
25eDA/D' tCr °Penbare kennis, dat van Maandag
la*» f' a'SL tot nadere aankondiging de Groene-
de Deierlandsche straat en de
mskade voor het verkeer met rjj- en voer
Ren zal z(jn afgesloten.
Schiedam, 23 Mei 1908.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. A. BRANTS.
De Secretaris,
V. SICKENGA.
HET TOELATINGSEXAMEN
RpU^'u^ul bebben in de eerste helft van Juli.
ianghebbenden worden verzocht zich vóór 1 Juli
a.s. op te geven bjj
Dr. C. J. VINKESTEYN,
Schiedam, Mei 1908. reCt°r"
die K de diep treuriSe gevolgen der wet
reRpe 01 611 webce Bi Frankrijk onder alle
So ']'(jn^SV°nnen totnogtoe feitelijk te zamen gin-
doc'i G Scbe*den en nominaal ieder zijns weegs
rtchti^a?n* 'S. dad nbd alleen de kerken aan de
tu gebr t*3 e'genaren ontroofd en feitelijk slechts
doodenllh §egeven worden, maar dat ook de
Hatig ei0°td worden van hetgeen hun recht-
venri Was toegedacht, en daarmede ook de le-
jje n getroffen worden.
als j Vrome voorgeslacht had in Frankrijk, even-
Suteerd ^Ifdere cbristelijke landen, sommen gele-
8eu vóór ndaÜën gestlcht> waaruit H. II. Mis-
Wcrdej001 d0 Z'e'erust der overledenen moesten
v°ortd °PSedragen. Werden aldus de dooden
niet vrj'6Ild herdacht; ,ook de levenden werden
Sen a Scten. het stipenduim uit genoemde fond-
MiSSenan de Priesters verstrekt, die de 11. H.
cndej-h VH°°r de ovcrledenen lazen, strekte tot
z°ldioi^U der §eostelijken, die in de geringe be-
nê <d det kari8 pensioen hun door den
staan Verstrekt, geen voldoend middel van be-
n vonden.
eiude a"ÜS Beeft de Scheidingswet nu een
zoogen.,6^1- k>e tondsen onttrokken aan de
&iefr erfm e kerkfabrieken, door den Staat niet
cenigin,, Cn Gn niet toe te wijzen aan de vér-
tuelles" V°°r den eeredienst „associations cul-
°tlgebruikt°t1 d611 Faus n'et toegelaten, bleven
Daardoor 'let doe' waartoe zij gesticht zijn.
ook den WOrd den dooden te kort gedaan, maar
tookwam n onthouden wat hun rechtmatig
Schandelik t°! de V€rontwaardiging welke dit
kins to) 1 al0In in Frankriik wekte, eenigs-
«etracht D®*innmS gebracht, heeft de Regeering
te voldl lI1S aai1 een schiJ'n van billijkheid
Pen on Zonder nochtans hare satanische plan.
niet aan i eVen' Konden de vrome fondatiën
toegekpna Verworpen „associations" worden
keuden ,niöUW op te richten „mutualité's
J:°uderi <r W° unnen worden toegewezen. Wat
Uitsiujp,',"' "mutuaIltés" ziJ'n? Vereenigingen
Mim i T PneSterS' bedoelen<t niet de re-
g van den eeredienst, ma.ar alleen het vér
strekken van onderlinge hulp. Het denkbeeld leek
velen eene uitkomst: die vereenigingen van gees
telijken zouden kunnen bestaan: ze zouden, de
fondatiën kunnen beheeren door het vrome voor
geslacht gesticht en aldus dooden en levenden
beiden ten goede komen. Het oog richtte zich
voor alles naar de beide gescheiden machten:
Staat en Kerk zouden hier beiden weer het be
slissend woord hebben te spreken. De Staat deed
het alras: ook deze „mutualités" zouden zijne
goedkeuring behoeven, maar om die te verkrij
gen, moesten zij vrij zijn van eiken band van
kerkelijke discipline, behoorden zij alleen als bur-
geilijke vereenigingen beschouwd te worden.
Wat zou de Kerk, de Paus, onder deze om
standigheden doen? In spanning werd de be
slissing des Pausen verbeid. Smachtend zagen
vooral de oude afgeleefde priesters, die in dé
„intenties" een middel zagen tot verzorging van
hun ouden dag, naar Rome's beslissing op. Vurig
hoopten ook zij die de eerbiedwaardige famili-
traditiën in eere hielden, dat den dooden zou kun
nen worden gegeven, wat zij zelveh of anderen voor
hun zielerust hadden bestemd. Kon de Paus de
ze eenvoudige „mutualités" niet laten doorgaan,
vroeg menig kortzichtige zich-zelve af. Maar de
trouwe Wachter op Sions Tempeltinne, die een
adder onder het gras vermoedde, bleef het bè-
slissend woord nog schuldig. Weken lang bleef
de angstige verbeide verklaring uit. De voorzich
tige tiende Pius bad en werkte, wikte en woog
alvorens het antwoord te geven dat heel Frankrijk
met spanning verleidde en door heel de beschaaf
de wereld de geesten gespannen hield.
Eindelijk sprak Rome en gaf, zoo als altijd,
eene beslissende, afdoende uitspraak. Die uitspraak
moest ook hier afwijzend luiden. Hoe gaarne Z.
H. de Paus ook nieuwe opofferingen aan de
Fransche geestelijkheid zou hebben bespaardhoe
zeer hij ook geneigd was de breedste toegevin
gen te doen, kon hij onmogelijk de bedoelde
„mutualités" goedkeuren. Zoo de wet aan de
fransche priesters had toegelaten hunne waar
digheid en de regels der kerkelijke tucht te eer
biedigen, dan had de H. Vader toegegeven. Maar
de Staal eischt dat de geestelijken mutualiteiten
vormen open voor al degenen die, op welke wijze
ook, zouden beweren belanghebbenden te zijn;
alle onwaardigden geschorsten en gestraften, zelfs
gcëxcommuniceerden door den kerkdijken ban
getroffenen zouden daarin dus moeten wor
den opgenomen. De Fransche geestelijken zou
den dus een afgescheiden korps moeten vormen,
in zekeren zin hun priesterlijk karakter en hun
gemeenschap met den H. Stoel moeten vergeten
Zi1 zouden zich moeten beschouwen als eenvou
dige burgers, maar als burgers beroofd van het
recht dat aan alle Franschen is toegekend, van
hunne mutualiteiten de onwaardigen uit te slui
ten.
En dat alles om eenige stoffelijke voordeden,
minstens betwistbaar en dan nog omringd door
beperkingen, vijandelijk aan de hierarchic, die
naar de wetsbepaling niet het minste toezicht
zou hebben. De priesters hebben in den dienst
van hun heilig ambt het recht verworven op
hun ouden dag steun te erlangen, hoe klein die
ook zij; men weigert hen nu in hun ambt te
eikennen en door het feit zelf miskent men de
diensten door hen aan hun land bewezen. Ter-
wiil de 'ontwerpers éfiv wet pogen te ontkomen
aati het hatelijk feit, de arme zieke en oude pries
ters van hun inkomen te hebben beroofd, bieden
zij aan, een klein deeltje van de aangeslagen goe
deren terug te geven, maar stellen als voorwaar
den beperkingen en uitzonderingen.
Reeds om^die redenen kan de Paus die mutua
liteiten niet aanvaarden. Maar erger nog is de
kwestie der fondaties van H. H. Missen, heilig
erfdeel waarop men de hand heeft durven- leggen
ten r.adeele der zielen en met verbrèking van
den wil des erflaters. Het is zeker dat het in
de bedoeling der gevers lag die Missen tè doen
lezen in den wettigen vorm en in overeenstèmming
met de tucht der katholieke Kerk. Welnu, in
plaats van die fundaties zonder beperkingen te-
fug te geven, biedt men ze aan mutualiteiten
welke men opzettelijk van hun geestelijk karak-
ter ontdoet en aan welke de wet elke wettigé tus-
schenkomst van het Episcopaat verbiedt. De wet
erkent inderdaad geene tusschenkomst van de
geestelijke overheid, die nochthans alleen in deze
.bevoegd is.
Met den besten wil kan dus de H. Vader der
gelijke mutualiteiten niet goedkeuren. Om het ver
lies van de fondaties aan de overledenen te ver
goeden, heeft de H. Vader de noodige som ge
stort voor het lezen van 2000 H. H. Missen per
jaar. Hij zelf zal tot die intentie maandelijks
celebreeren en hij verzoekt dé Fransche gees-
steiijkeu ieder eene H. Mis per jaar voor die be
roofde overledenen op te dragen.
Zoo luidt dus de merkwaardige beslissing des
Pausen, die een eind maakt aan alle onzeker
heid welke op dit punt bestond. De Paus, op-
Iperste handhaver der kerkelijke rechtsmacht en
der kerkelijke discipline, kan de bedoeldé mutua
liteiten, welke niet aan het kerkelijk gezag zou
den enderworpen zijn, onmogelijk erkennen. Maar
hij wil de dooden niet ontroofd laten van hetgeen
huu rechtmatig was toebedacht en den levenden
niet den steun te onthouden, die hun door de
liefdewerken voor de dooden tegelijkertijd gebo
den weid. andaar de edelmoedige beslissing des
Pausen, die dooden en levenden beiden recht
doet wedervaren en het recht der Kérk hand
haaft. f
Het oude heilwoord: „Rome heeft gesproken,
de zaak is uit", wordt hier een keer te meer
bewaarheid. Maar de merkwaardige beslissing des
Paus, die de Fransche Scheidingswet opnieuw
veroordeelt, stelt tevens de Katholieke Kerk, dé
ware Moeder der volkeren, weer in hét helder-
ste} reine licht. Ware de Kerk hier door die
a(zuchtigheid geleid, welke hare vijanden zich
soms verstoutten haar te verwijten, dan zou
's Pausen beslissing zeker anders hebben geluid.
Door wat te schipperen met het beginsel, door
het te plooien en te voegen naar de bedoeling
door de Fransche regeering in de wet gelegd,
zouden de fondatiën, de rijke schat door het
vrome voorgeslacht voor de rust der dooden en
het heil der levenden te zamen gebracht, in han
den der mutualiteiten, door de geestelijken ge
vormd, zijn gekomen. Maar evenmin als Pau-
lus, door zich te plooien naar de neigingen van
den wellusteling Hendrik VIII een geheel konink-
rija voor de Kerk wilde behouden, wilde Pius
door ziel te voegen naar de onredelijke eischen
van den lichtdoovenden Briand, de vrome fon
daties aan de Fransche geestelgken verzekeren.
Zeker verweg het grootste deel der geeste
lijkheid verkiest mèt den Paus de armoede en
de berooving boven de weelde en de vérzor-
ging die de Regeering haar toedacht als zij zich
slechts losmaakte van den Apostolischen Stoel
ëu zich onttrok aan het hoogste gezag dat wet
tig over haar gesteld is. De Kerk der Kathe
dralen zal liever de Kerk der Catacomben worden
dan zich te verlagen tot slavin van den Staat
en gewillige oogendienaresse van hen, die slechts
den ondergang der zielen beoogen. Nu het woord
des Pausen in volle waarheid de kwest.e opge
lost, de zaak beëindigd heeft, staat de Fransche
Kerk op vrij, zuiver terrein en zal men opnieuw
zien wat reeds de eeuwen te aanschouwen ga
ven Gesta Dei per Francosde daden Gods
door de Franken.
bewaarplaatsen van wapenen, munitie en bom
men ontdekt. Vele arrestaties hadden plaats.
Te Odessa, Kieff en Kharkoff zijn vele
personen, die uit Frankrijk, Italië en Zwitser
land daar waren aangekomen, gearresteerd, om
dat men vermoedt, dat het revolutionairen zijn.
In de gevangenis te Tobolsk (Siberië) zijn
weer 13 menschen gefusilleerd.
RUSLAND.
Aan de „Daily News" wordt uit St. Petersburg
gemeld:
De minister van Bui-tenlandsche Zaken Iswols-
ky zal den Tsaar bij de ontmoeting van koning
Edward vergezellen. Het onderhoud zal een poli
tiek "karakter hebben.
Volgens de »Temps" is er kans op, dat president
Fallières op zjjn Noorsche reis in de Russische
wateren een ontmoeting met tsaar Nicolaas heeft,
en deze, wanneer hjj in den herfst te Londen is
geweest, in Parjjs zal komen.
De „Novoie Vremja" meent te weten, dat het
onderhoud tusschen president en Tsaar verband
houdt met het sluiten van overeenkomsten, be
treffende Macedonië en Afghanistan.
Door de politie zijn te- Warschau verschil
lende personen gearresteerd. Onder de gearres
teerden behoort de katholieke priester Gralèwsky,
lid van de eerste en der tweede Douma.
In een plaatsje nabij Radowitz zjjn geheime
BELGIë.
De spoorwegramp te Contich.
Aan de »Matin" ontleenen we nog de volgende
bijzonderheden van het ontzettende spoorwegongeluk
bjj Contich:
De locomotief van den aandaverenden sneltrein
kwam na den oorvirdoovenden sobok op 't laatste
paar wielen overeind te staan tegen den vierden
waggon van den bommel, nadat de drie eerste
letterlijk aan splinters rechts en links waren
geworpen.
Hoe ontzettend de doodsstrijd van sommige
passagiers moet zijn geweest, blijkt hieruit, dat
men een afgekapte hand heeft gevonden, waarvan
de saamgeklauwde vingers krampachtig om een
menschelijk oor waren gekromd. Er heerschte
eenige seconden na de ramp, een soort krankzin
nigheid, ook onder de redders. Een klein, lief
meisje zat met het been beklemd tusschen een
paar waggonoverbJjjfselen, en kreet jammerlik. Bfl
haar huilde en weeklaagde haar ouder broertje.
Daar nadert een der redders, poogt vergeefs het
meisje los te krijgen, en roept eindelijk uit
»Wjj moeten zoo gauw mogelijk het been
afzetten, om het kind te kunnen meenemen en te
laten verzorgen." Men stond op 't punt dien raad
te volgen, toen de jongen opvloog en smeekte zijn
zusje niet aan te raken. Meteen deed hij een
bovenmenscheJ(jke poging om het beentje los te
rukken hij slaagde erin - en het bleek, dat het
kindje slechts luttel gewond was aan het beentje,
dat men had willen afhakken
Van de gedoode slachtoffers zjjn er slechts
eenigen niet te herkenneneen ervan is letterlijk
geheel plat gedrukteen andere dame, onherken
baar verminkt, zeer elegant gekleed, behoort, naar
men gelooft, tot den Brusselschen adel.
De leider van een zeer bekende Antwerpsche
corporatie, Wegge, was een der eersten, die de
doodenloods binnentrad, om naar 'tljjk van z(jn
vrouw te zoeken. Men moest den ongelukkige met
geweld van 't stoffelijk overschot rukken, toen h(j
dit vlak bij den ingang herkend had.
Een der gewonden, wien beide beenen gebroken
zijn, jammert en weeklaagt over zjjn zes kleine dreu-
messen thuis, die geen eten zullen hebben, omdat
hun moeder sedert den ochtend van huis is, en
eerst laat terug dacht te komen.
Latere berichten melden, dat men de seintoe-
stellen aan 't station repareerde, een werk, dat
2 a 3 uur zou duren. Intusscben zou een beambte
van de maatschappij de signalen zoolang met de
hand bedienen. Men vermoedt nu, dat de man
zich heeft vergift, of dat het signaal geweigerd
heeft.
Het inmiddels ingestelde onderzoek schijnt aan
te tooneD, dat de wisselwachter er op rekenende,
dat de expres, zooals gewoonlijk, een paar minuten
te laat zou aankomen, vergeten heeft, zijn wissel
weer terug te schuiven, nadat bij den bommel op
't zjjspoor had laten rijden.
Prinses Elisabeth bezocht gister te Antwerpen
de gewonden, minister Helleputte beeft gister ook
een bezoek gebracht te Contich.
Koning Leopold, die te Wiesbaden vertoeft,
heeft een condoléance-telegram aan minister Helle-
putte gezonden.
Het Belgische gouvernement ontving van ver
schillende regeeringen telegrafisch betuigingen
van deelneming.
Over den verdwenen wisselwachter meldt het
sHandelsbl. van Antw." het volgende:
sGisteren hebben we gesproken van den wissel-
wachter Van Tuyn, die als de schuld van geheel
de ramp aangezien wordt, en die, bjj het zien van
het verschrikkelijk drama, de vlucht had geDomen
en sinds dien niet meer gezien werd.
Tengevolge het bevel van opleiding, door d-n
onderzoeksrechter M. Vermeer tegen den wrivpU
wachter Van Tuyn uitgevaardigd, werden gister
nog door de veldwachters en gendarmen opzoekin-