Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
0
31ste Jaargang.
Zaterdag 22 Augustus 1908.
EERSTE BLAD.
ino. uiui.
Buitenlandsch Nieuws.
Nederland en Venezuela.
Verspreide berichten.
Binnenland.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2,per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels ƒ0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil-
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Dit nummer bestaat uit twee bladen en een
Geïllustreerd Zondagèblad.
De „Zutphensche Courant" bevat de volgen
de ,,Haagsche correspondentie" over het onder
houd, dat een medewerker van die „New-York
Herald" met onzen Minister van Buitenlandsche
Zaken had:
Nu het parlement er niet is om in het con
flict met Venezuela licht te vragen, heeft de Mi
nister van Buitenlandsche Zaken, blijkens een
mededeteling in de bladen spontaan het Neder
landsche volk licht gegeven door een interview
in de Parijische editie van de „New-York Herald"
te doen opnémen. Men kan dezen weg van in
formatie ietwat omslachtig noemen, waar een Ne-
derlandsch nieuwsagentschap op tien minuten af
stand van 's Ministers departjeimient gevestigd, dus
ver met succes dergelijke berichten wist te ver
spreiden, maar hét licht voor de hand, dat Zijne
Excellentie niet zonder opzet de primeur zijner
uiteenzetting heeft verstrekt aan het internationale
meest mondaine blad van Europa, dat door alle
diplomaten gelezen wordt en welks inhoud oiotk
den heer Castro niet onbekend kan blijven. Het
interview aelf duidt er wel opzoo er iets bestaat,
dat den President van Venezuela vreds kan aan
jagen, dan is het de passage over Nederlandsch
dusvei gehandhaafde, strikte onzijdigheid.
Want zelfs voor onze oorlogsbodems behoeft
de heer Castro zich niet al te benauwd te ma
ken. Het blokkeeren der haven ran Venezuela
zou vooral de daar gevestigde buitenlanders tref
fen in hun belangen: zelfs door bombardemen
ten van uit zee zouden slechts zeer weinig aan
Venezuelanen toehehoorende goederen beschadigd
kunnen worden; een landing ware Wellicht ge
makkelijk uit te voeren; maar hoe dieper een
Nederlandsche troepenmacht het land binnen
drong, hoe minder de kans, dat zij het ooit weer
zou verlaten. 1
Maar in 1894 heeft Nederland de verplichting
°P zich genomen „om met alle middelen, die
in haar macht staan, elke samenspanning, sa
menzwering ot' handeling, die tegen de openbare
orde in Venezuela indruischt, te verhinderen.''
He minister voegt aan deze verdragsclausule toe
»Deza verplichting welke strikte onzijdigheid ten
aandien van de wettelijke regeering verzekerde,
omvatte toezicht op Venezolaansche uitgewekenen
°P Curasao en het verbod van uitvoer van wa
penen." 1
Men behoeft in deze volzinnen de woorden
«openbare orde" en „wettelijke regeering" slechts
<foor een naam tje [Vervangen, door den naam
«Gastro", en men begrijpt, dat, gelijk de Minis-
zeide, de handhaving van die onzijdigheid
v°or de Venezolaansche regeering eien zaak van
kerkelijk en bestendig belang is.
Inderdaad het gist voortdurend in de Zuid-
Amerikaansche republiek. Wel gchijnt Castro nog
over een geweldigen aanhang bij het mindere
Volk te beschikken, wél heeft hijj dusver zijn td-
tpmstanders mak weten te houden, maar wan-
neer Nederland zijn verbod van wapenuitvoer
naar Venezuela ophief, zou de troon van den
Heneraal beginnen te Wankelen, zou hij zich niet
meer 'de alleenheerschei* onder de zijnén kun
nen gevoelen. Zal de Nederlandsche regéèring
f°t zoo krassen maatregel overgaan? De Minister
van Buitenl. Zaken heeft zich wel gewacht het
mee te deelèn. Maar de voornam© plaats, die in
do officieuse regeeringsverklaring aan dit deel
van het protocol in 1894 is gegeven, doet het
dreigement te sterker uitkomen.
Dastio heeft verdragen geschonden, diplomatde-
Rd etiquette vertreden, daden van vijandschap in
zijnen naam doen' bedrijven, tegen ons. land, dat
steeds de meest mogelijke onpartijdigheid in acht
genomen heeft, ja, misschien te lang reeds zijn
lankmoedige houding handhaafdehet moment kon
aanbreken, dat de Nederlandsche regeering, tot
haar groot leedwezen, zich verplicht zal zien een
andere gedragslijn te volgen, ten aanzien waar
van aldus de minister ■„ik met terughouding
moet spreken". i
De regeeringsverklaring in de „New-York He
rald" is eigenlijk slechts duidelijk op dit stuk.
Wat do oorlogsschepen in de West gaan doen,
wordt zelfs niet aangeroerd; welke dwangmaat
regelen overigens de regeering in de gégèven om
standigheden ten dienste'' staan, wordt overigens
niet beschreven. Zelfs over de houding, -xdoor de
Vereenigde Staten in dit conflict aan te nemen,
vindt men geen woord. Dat alles schijnt ook
van gering belang in vergelijking tot de verklaring
omtrent de onzijdigheid t©n opzichte van inwen
dige gisting in Castro's republiek.
Naar lieden, die in staat zijn den toestand vol
komen te overzien, ons verzekerden, heeft de
regeering thans den juisten toon getroffen. In
Curacao zal het door dpni [minister; meegedeelde
zonder twijfel algemeen instemming vinden; in
Caracas kan het zijn effect niet missen.
Reuter sejnL uit Brussel:
Do „Indépendance Bptge" zegt., dat, wat Ne
derland meent ook te moeten ondernemen om
zijn belangen en zijn waardigheid te verdedigen,
dc openbare meening in Europa aan zijn zijde
zal wezen, wijl Nederland het. recht aan zijn kant
heeft.
Er kan geen aarzeling bestaan, zégt het blad
verder, tusschen een natie als de Nederlandscne,
die altijd bezorgd is om haar internationale ver
plichtingen na te komen, en de ongelukkige Ve
nezolaansche natie, die door de politiek van Cas
tro in allerlei avonturen wordt rmedegesjeept.
Reuter seint uit Willemstad, dato 21 dezer:
De Koninklijke West-Indische Maildienst heeft
besloten, tijdelijk haar dienst op Venezuela te
staken Dit is een gevolg, naar men zegt, van de
gebeurtenissen, der laatste dagen in verband met
de qu'jantaine-maatregelen van naburige landen.
Uit Willemstad wordt aan de Parijsche editie
van de „New-York Herald" geseind:
Dc „Ciudadana", een te Maracaïbo verschij
nend blad, publiceert een artikel, waarin wordt
gezegd, dat zijn collega te Puerto Cabello van
mieiening is, dat de eer en waardigheid van dé
Venezolaansche natie het onderhouden van be
trekkingen verbiedt niet de Curasao naars in
Venezuela, die alleen daarom niet over de gren
zen zijn gezet, wijl de verachting dér Venezo-
lanen een voldoende straf is voor de lieden, af
kom.-tig van dit ellendige eiland, niet waard om
te werden ontzien.
"Mededeelingen, eveneens aan de „N.-Y. He
rald" ontleend, melden, dat de stoomboot „Chris
tians ted" het beficht heeft gebracht, dat de be
volking van Aruba in oproer kwam bij de aan
komst van het Venezolaansche kustvaartuig, dat
den consul van Venezuela kwam afhalen. Diens
vrienden brachten het volk, dat voor het con
sulaat samenschoolde, tot kalmte.
De correspondent van de „New-York Herald"
te Caracas meldt, dat president Castro, vooruit
loopend op mogelijke, krachtige maatregelen van
de zijde van Nederland, de kanonnen der kust
verdediging in gereedheid heeft doen brengen.
De Venezolaansche vloot wordt met hetzelfde doel
naar Puerto Cabello verplaatst.
De „N. R. Crt." schrijft:
Naar aanleiding van hetgeen het Haagsche
correspondentiebureau, op grond van „inlich
tingen, ter bevoegder plaatse ingewonnen", om
trent het gebeurde met „De Gelderland", beeft
medegedeeld, moeten wij: onzerzijds, tot onze spijt,
blijven bij de meening, dat, na al hetgeen om
trent diepte en ruimte in de Paardenhaar he
kend was, eene poging, om haar met een schip
als „De Gelderland" binnen te loopen, niet ver
antwoord was. Met een schip van 4000 ton
w a terverplaatsing en eene lengte van 95 meter,
dat toegeladen 18 a 19 voet diep gaat, nieuw
f3.058.000 heeft gekost en waarvan de laatste
herstelling f475.000 vorderde, mag o.i. niet be
proefd worden, eene door riffen begrensde kleine
baai binnen te loeren, waarvan de ingang zeer
nauw en ondiep is en waarbinnen de ruimte
om te ankeren en te manoeuvreeren zoo beperkt
is, als de commandanten der kleine schepen,
„Alkmaar" en „SommeMijk" hebben gerappor
teerd. Dat bij een dergelijke poging, voor een
schip als „De Gelderland", practisch geen ge
vaar beslaat averij té beloopen, zal door de meeste
'zeelieden wel niet worden toegegeven.
f (N. R. Ct.)
De toestand op Curasao.
In de laatste aflevering van «Neerlandia" wordt
omtrent den toestand op Curapao het volgende
geschreven
Men moet op Curacao hebben vertoefd, en
vooral, men moet den minderen man in zijn werk,
in zijn dageljjksch leven hebben kunnen gade
slaan, in zijn kleine barkjes met hem op zee zjjn
geweest, men moet zjjn zwoegen en werken om
den kost te verdienen, hebben nagegaan, om een
juisten indruk te verkrijgen van den angst en
verslagenheid, die het volk drukken, voor dat
zwaard van Damocles, dat hun voortdurend boven
het hoofd hangt. Men moet een schoener, aan
welken onverwacht en volkomen willekeurig liet
lossen in een Venezolaansche haven ontzegd was,
onverrichter zake met al zjjn passagiers en goe
deren hebben zien terugkeeren in de zoo juist
verlaten haven van Curapao en den schrik en de
woede van het volk hebben aanschouwd, men
moet de berusting hebben bewonderd, waarmede
de visschers, evenals de Russische boer met zijn
«waarom ook niet u vertellen, hoe de vbscberjj
op de Roques-eilanden, vroeger zulk een ruime
bron van bestaan, nu bjjna geen voordeel meer
oplevert, omdat Venezuela het visschen daar bijna
onmogeljjk maakt; men moet de nijpende armoede
kennen, die onder de mindere bevolking van
Curapao heerscht, en de met hooghartigen trots
verborgen gehouden verarming van meerdere
vroeger gegoede families hebben aanschouwd
om werkelijk in te zieD, van hoe overwegende
beteekenis dit alles voor onze kolonie is, en ten
volle te beamen de woorden van het adres, dat
Curapao thans een crisis doorleeft, zoo hevig als
nooit te voren, een crisis, die van het toch reeds
verzwakte organisme zjjn laatste krachten vergt.
Moge die crisis door de krachtdadige hulp van
het moederland spoedig voorbij zijn want slechts
van Nederland zelf kan op het oogenblik de red
ding komen, en slechts eene regeling, die ook
voor de toekomst vaste waarborgen geeft, kan
hier helpen en den vroeger zoo krachtigen tak
van onzen Nederlandschen stam voor afsterven
behoeden."
Het «Handelsblad" meent, dat b.v. door een
beschermprjjs vast te stellen voor de op Curapao
vervaardigde hoeden, thans reeds velen op het
hoofdeiland der kolonie zouden kunnen worden
geholpen, tot tijd en wjjle de afdoende regeling,
waarvan hiervoren sprake is, zal kunnen zijn tot
stand gekomen.
DUITSCHL AND
De Duitsche Katholiekendag is eergisteren ge
sloten met de herkiezing van het leidend comité
voor 1909. De vergadering beeft een telegram aan
Z. H. den Paus verzonden, hem verzekerend van
den trouw der Duitsche Katholieken, die al de
dwalingen veroordeelen door den H. Vader zelf in
zijne encycliek «Pascendi" veroordeeld.
Bij de opening van het congres der esperan
ti-ten te Desden heeft men gisteren een telegram
aan den Duitschen keizer gezonden en een ander
aan den hertog van Connaught, broeder van den
koning van Engeland. Het Congres beefi daarna be
sloten, om, teneinde zoo spoedig mogelijk de algemee-
ne taal te verspreiden eene vereeniging van meesters
esperantisten te vormen, evenals een esperantistisch
internatioraal instituut, die de regels van E-pe-
ranto onderwijzen zal, waken zal voor de veilig
heid van die taal en gemachtigd zd zijn diploma's
af te geven.
OOSTENRIJK-HONGARIJE.
De Fransche minister van Financiën, de beer
Caillaux, is gisteren te Budapest aangekomen. Hjj
werd aan het station ontvangen door burggraaf
deFontenay,consul-generaal van Frankrijk, den heer
heer Michel, vice-consul en de leden der Fransche
kolonie. Caillaux zal drie dagen te Budapest blij
ven bij zal er confereeren met dr. Weckerlé,
president van den ministerraad, en minister van
financiën.
Burggraaf de Fontenay zal een diner geven ter
eere van minister Caillaux, waaraan roet minister
Weckerlé verschillende Hongaarsche staatkundige
autoriteiten zullen deelnemen.
Heden, Zaterdag, vordt er een diner gegeven,
bij minister Weckerlé, morgen zal er een zjjn bij
den heer Szell, oud-president van den Raad.
Maandag vertrekt Caillaux naar Weenen. Zijn
verblijf !e Budapest heeft geen enkel politiek doel.
Hg wil zich slechts van de economische ontwik
keling van Hongarije overtuigen.
PORTUGAL.
Ter gelegenheid van den honderdsten verjaardag
van den veldslag van Vimeiro, den 24d Augustus
1808 gewonnen door de Engelsch-Portugeesche
troepen van Wellington op de troepen van Junot^
is koning Manuel, vergezeld van den minister van
oorlog, van generaal Rodriguez Costa, gouverneur
van het versterkt kamp van Lissabon, talrijke
officieren en delegaties van regimenten gister
ochtend naar Vimeiro gegaan, om voor te gaan
bij het leggen van een gedenksteen ter herinnering
van den gewonnen slag, verdedigend de onafhan
kelijkheid des lands. Na de rede van den Koning,
den minister van oorlog en generaal Rodriguez
Costa, is de onthullingsakte geteekend op dezelfde
tafel, waarop te Cintra het verdrag van vrede en
vriendschap tusschen Portugal en Frankrijk
geteekend werd.
Koning Manuel zal op zijn terugreis naar
Lissabon de wijnstreek van Torres Vedras pas-
seeren, waar hem eene schitterende ontvangst is
bereid. De gemeenteraad van Torres Vedras zal
hem een ontbijt aanbieden.
MAROKKO..
Generaal Lyautey trekt een vliegende kolonne
van 8000 man te Colomb Bedzjar samen tegen de
karka, die de Marokkanen in het grensgebeid van
Algerië verzameld hebben. Men verwacht den eer
sten aanval van de Marokkanen na de eerste wis
seling in den stand van de maan, d. i. na ü5 Au
gustus.
Een draadbericht uit St. Petersburg meldt,
dat het gouvernement Bakou (Kaukasus) door eene
cholera-epidemie wordt bedreigd.
In de bijeenkomst van de maatschappij van
stoomvaart, den 25sten dezer te Londen te houden,
zal men de kwesties betreffende het reizigers-
vervoer op de Noord-Atlantische lijnen bespreken.
De Middellandsche zeelijnen zullen niet ter sprake
komen. Ook zullen de Italiaansche maatschap
pijen niet vertegenwoordigd zjjn.
De zwemmer Burgess heeft gisteren opnieuw
beproefd het Kanaal over te zwemmen. Hjj is in
den vroegen ochtend vertrokken en was weldra
in een dikken mist gehuld. Men had gisteravond
nog geen nader bericht.
Het standbeeld dat de Dublin voor Parnell
wordt opgericht, is bijna voltooid. De kosten zul
len 250.000 fres. beloopen. De reuzenfiguur in brons
is ontworpen door Saint-Gaudens, den beroemden
Amerikaanschen beeldhouwer, die verleden jaar
stierf.
Koning Dinizoeloe is in het huis van bewa
ring te Pietermaritzburg, waar hij zjjn geding
wegens hoogverraad afwacht, ernstig ziek gewor
den. Er is een bloedvat bjj hem gespoDgen. Zijn
toestand is ernstig, maar niet onrustbarend.
De Turksche ministerraad heeft besloten
een Engelschen raad van bijstand voor de vloot en
een Franschen raad van bijstand voor de Financiën
te benoemen.
Prins Hendrik naar Domburg.
Men schrijft uit Domburg
Hier loopt het gerucht dat Z. K. H, Prins Hen
drik op 2 September een bezoek zal brengen aan
den Groothertog van Mecklenburg, die zooals be
kend voor enkele weken zjjn intrek heeft geno
men in het strandhotel.
i I i 4
Van Soestdijk.
Men meldt uit Soestdijk
Twee prinsjes van Erbach kwamen gister om
44 uur 47 aan het station Baarn aan, om enkele
dagen te logeeren bjj H. M. de Koningin-Moeder,
hunne Tante.
Heden wordt Prinses VII van Reuss te Soest-
djjk verwacht.
