Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
31ste Jaargang.
Zaterdag 10 October 1908.
No. 9233
EERSTE BLAD.
DE BALKAN.
Buitenlandsch Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2,— per kwartaal.
Afzonderijjke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
Btraat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels f 0.92 met inbegrip van bewijsnummer,
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voorherhaaldeljjk adverteeren worden uiterst b i 1-
Igke overeenkomsten aangegaan.
MINISTER IS WOLSKI TE LONDEN.
DE ENGELSCHE VLOOT NAAR KRETA.
BEDENKELIJKE TOESTAND IN SERVIË.
KRETA. EEN PROTEST.
Aangaande de bjjeenroeping van de internatio
Dale conferentie is vahdaag weinig nieuws.
De Russische minister van Buitenlandsche Zaken,
Iswolski, is gisteravond te Londen aangekomen,
teneinde met de Engelsche regeering overleg te
Plegen.
Pichon, de Fransche minister van Buitenl. Zaken,
beeft dezer dagen gezegd, dat eerst na het bezoek
ton Iswolski aan Londen door de Mogendheden
handelend zou worden opgetreden. Iswolski's be
sprekingen te Londen zullen dus van veel gewicht
zjjn met het oog op de te nemen besluiten.
Een draadbericht uit Konstantinopel meldt
De regeeringen van Frankrijk, Engeland en Rus
land hebben hunne gezanten te Konstantinopel
opgedragen, der Porte op denzelfden dag, ieder
afzonderlijk, mede te deelen, dat volgens hunne
regeeringen elke wijziging van het verdrag van
Berlijn de toestemming vordert van alle onder
teekenaars. Eenzelfde stap wordt van Italië ver
wacht.
De Mogendheden willen het blijkbaar voor thans
bjj deze terechtwijzing laten.
Engeland toont zich minder geru3t over den
huidigen politieken toestand in den Balkan.
Uit Malta wordt geselpd, dat de
Middellandsche Zeevloot bevel heeft
gekregen naar Kreta te v e Ft rekken.
Nader depêches uit Malta melden, dat gister
avond om 5.45 uur vice-admiraal Louis van Batten-
berg met twee linieschepen, twee kruisers en twee
torpedojagers is vertrokken,
Meerdere oorlogsschepen volgen. Men is druk
bezig de schepen te kalefateren.
Naar uit Londen bericht wordt, geschiedt het
Vertrek van de Middellandsche Zeevloot omdat
Engeland in den Balkan een oogje in 't zeil wil
houden.
Het Oostenrjjksche Donau-smaldeel is gister
slagvaardig van Boedapest stroomafwaarts ge
stoomd. Men houdt deze vaart voor een betooging
togen Servië.
De Serviërs.
In Servië moet de toestand, naar luid der laat
ste berichten, uiterst kritiek zijn.
Het Servische gouvernement zou de 1ste en 2de
reserve-contingenten hebben opgeroepen.
De dagbladen melden, dat een gewapend oproer
Serviërs in Bosnië onmiddellijk moet beginnen
en met bommen ondersteund worden.
Dij de aankomst van koning Peter riep het
'«IkVoer ons naar den oorlog.
De «Pfafa", het meest verspreide blad, richt een
°Proep tot koning Peter, hem den tijd herinne-
rend, toen Ipj in Bosnië was, bekend onder den
naam van: hoofd der opstandelingen en strjjder
toor de vrjjheid van Bosnië.
Ga Bosnië redden, schrijft het blad aan 't adres
es konings, zoo niet, wee u en de uwen, want
heel het land zal u, en u alleen, het verlies van
Bosnië verwijten.
De Belgradosche correspondent van het «Tage-
latt"j zegtj dat dit artikel wel degelijk de gevoe-
en* van het Servische volk weergeeft.
Al de dagbladen te Belgrado verschijnen met
Kroote hoofdjes, o.a. als volgt
Serviërs te wapen 1
Vooruit, naar den oorlog
Op voor den strijd I
Wjj willen oorlog
Aelfs het regeeringsblad «Samouprava" is oor-
togzuchtig.
den^6 VrÜw'D'gers bieden zich aan bjj duizen-
De «N.-Y. Herald" geeft de volgende berichten
tor de opwinding in Servië
n de straten van Belgrado onophoudelijk betoo-
ngen vóór den oorlog; de protestnota aan de
mogendheden wordt te gematigd genoemd, wat de
agitatie nog vermeerdert; de bladen ageeren voor
oorlog; jongelieden worden geworven voor de vrij
willigerscorpsen de winkels stallen de nationale
kleuren en borstbeelden van vroegere beroemde
krijgsoversten uit. De kroonprins maakt er geen
geheim van dat hij vóór den oorlog is. De Serviërs
hopen, dat, wanneer zjj den oorlog beginnen, Bos
nië in opstand komt. Zij verwachten in het begin
nederlagen, maar denken door een interventie der
mogendheden voordeelen te verkrijgen.
Eergisteravond trok een talrijke bende betoogers
in groepen door de stad onder het uitbrengen yan
«Hoerrah" voor den Koning en het leger. Ook wer
den kreten tegen Oostenrijk-Hongarije geuit. Voor
het paleis verzamelde zich een talrijke menigte, die
er op bleef aandringen, dat de Koning op het
balkon zou komen.
De Koning en de kroonprins verschenen. «Ik
ben" aldus sprak de vorst «diep geroerd
door de ovatie die gjj mij hebt gebracht. Weest
ervan overtuigd dat ik en de regeering onzen
plicht zullen weten te doen. Ik verzoek u, rustig
uit elkaar te gaan". Nog lang, nadat de Koning
zich had teruggetrokken, bleef de menigte
hartstochtelijke «hoerrahs" uitbrengen. Vervol
gens verspreidde de menigte zich in de grootste
kalmte.
De «Gaulois" verneemt dat Oostenrijk ook aan
Frankrijk heeft gevraagd, aan Servië den raad te
geven van zich te matigen.
Uit Belgrado wordt aan de «Temps" bericht, dat
de Duitsche gezant tot de Servische regeering een
vertoog gericht en op voorzichtigheid en kalmte
Volgens te Boedapest ontvangen tijdingen, zjjn
de reservisten in Servië opgeroepen tegen 11 Oc
tober en ontwerpt men maatregelen om benden
vrijwilligers te vormen.
Dientengevolge heeft de Oostenrjjksch-Hon-
gaarsche regeering al de bruggen en wegen, op
de Bosnische grens uitloopend, door troepen doen
bewaken.
Telegrammen uit Belgrado melden voorts, dat
er eergisteren den ganschen dag hevige manife
staties tegen Oostenrijk plaats hadden. Het aan
werven van vrijwilligers duurt voort.
De toestand zou meer bedenkelijk worden, in
dien de Serviërs in Bosnië zich aansloten bij de
groot-Servische beweging in Servië en Montenegro.
Al de bruggen over de Sa we zjjn door Oosten-
rjjksch-Hongaarsche troepen bezet.
De Oostenrijksch-Hongaarsche pers is zeer ont
stemd over de houding van Servië.
«De Zeit" zegt dat Servië het eenige land is dat
den vrede bedreigt en vestigt de aandacht der
Serviërs op het slot van des keizers troonrede,
waar er sprake is van ontwikkeling van het Oos
tenrijksch-Hongaarsche leger.
De «Neue Freie Presse" verklaart dat Oosten
rijk geduldig zal wachten tot de aanvallen van
grootheidswaanzin te Belgrado voorbij en de
verstandige menschen daar aan 't woord zuilen
komen.
De «Wiener Allg. Zeit", zegt dat Servië, mocht
het zich in een gevaarlijk avontuur, wagen, op nie.
mand zou kunnen rekenen.
Men seint uit Belgrado aan de «Neue Presse"
dat de regeering hoopt de heethoofden tot rede
te brengen.
Of dit gemakkelijk zal gaan, wordt sterk be
twijfeld. Er heeft zich weer een
nieuw incident
voorgedaan, waardoor slechts olie op het vuur
wordt geworpen.
Den gezant van Servië was door de Servische
regeering opgedragen, aan het Oostenrjjksch-Hon
gaarsche ministerie van buitenlandsche zaken een
protest te overhandigen tegen de inlijving van
Bosnië èn Herzegowina. Dit protest is echter niet
in ontvangst genomen, daar men der Servische
regeering niet het recht toekent, ten opzichte van
deze kwestie langs diplomatieken weg zich uit te
spreken.
Montenegro.
Vorst Nikolaas heeft bjj proclamatie zijn leed
wezen uitgesproken over de inlijving van Bosnië
en Herzegowina.
De openbaarmaking dezer proclamatie heeft aan
leiding gegeven tot een betooging tegen Oosten
rijk-Hongarije. De rust is nochtans niet verstoord
Kreta.
Gister heeft de Porte bjj Griekenland erop aan
gedrongen, dat dit de inlijving van Kreta zou
loochenen.
De Grieksche gezant te Konstantinopel verklaarde
echter aan de Turksc'ne regeericg, dat Griekenland
en het bestuur van Kreta vreemd zijn aan de
uitroeping tot inlijving van Kreta, welke het gevolg
is eener spontane handeling der Kretenzer bevolking.
De Groot-Vizier drukte zijn leedwezen uit over
het gebeurde, gegeven de verbetering, in de betrek
kingen der twee natiën ontstaan.
De minister van Buitenlandsche Zaken en de
Engelsche gezant zeiden hunne meening in zeer
scherpe bewoordingen.
Het gebeurde heeft een zeer slechten indruk
gemaakt op de bevolking van Stamboel. De pers
is uitgenoodigd, de bevolking tot kalmte te stem
men en te betoogen, dat de inlijving niet defini
tief is.
Een protest van Turkjje.
Het «Journal des Débats" maakt een protest van
Turkije openbaar, gister aan alle mogendheden
medegedeeld, in antwoord op de Oostenrjjksche nota.
Dit antwoord herhaalt de reeds bekende argumenten
en besluit met de mededeeling, dat de Ottomaan-
sche regeering zich verplicht ziet, voor alle rechten
op te komen, welke voor haar voortvloeien uit de
internationale verdragen en dat zjj zich verzet tegen
het schenden van die rechten door Oostenrjjk-
Hongarjje. Geen wijziging kan in het overeengeko
mene worden gebracht, zonder de eenstemmige me
dewerking van Turkije en alle verdere ondertee
kenaars.
RUSLAND.
De «Daily Mail" verneemt uit St.-Petersburg,
dat grootvorstin Elisabeth, zuster van de Tsaritsa
en weduwe van grootvorst Sergius, drie jaar gele
den te Moskou vermoord, in een klooster is gegaan.
Zjj te 42 jaar.
FRANKRIJK.
PARIJSCHE KRONIEK.
(Van onzen Parijschen correspondent.)
Parjjs, 26 Sept.—9 Oct. 1908.
Na een week van het heerlijkste zomerweder
met een warme herfstzon in een onbewolkten
hemel, vertoonde zich ook Zondag te dezer weder
onder dezelfde aangename voorteekenen van
eenen schoonen dag, waarin men bjjna niet wist
aan welke der vele feestelijkheden, die overal te
genieten waren, men de voorkeur zoude geven.
In de tuinen der Tuilerien werden vanaf twee uur
's middags achtereenvolgens achttien luchtballons
opgelaten, welke aan een wedstrijd door den Aero-
club de France uitgeschreven deelnamen om den
«grand prix de distance" in de luchtvaart te win
nen. Deze prjjzen bedragen 1500, 800, 400, 200
en 100 francs met nog anderen bestaanden in
kunstvoorwerpen medailles en diploma's. Reeds
vanaf twaalf uur stroomden de nieuwsgierigen met
duizenden de tuinen binnen, waar het entrée ten
voordeele van de kas der «slachtoffers van hun
plicht" was afgestaan en die een prachtige recette
maakte. De zich langzaam met gas vullende groote
ballons, welke de honderd daizenden toeschouwers
op de place de la Concorde goed konden zien,
maakten het effect van reuzenmeloenen, welke men
onder de brandende zon zag groeien en de eene
na de andere bjj het gejuich der opgetogen menigte
en het wuiven der vertrekkenden den vasten grond
verlaten en de ruime lucht instijgen. Wjj zagen
er op een oogenblik veertien, de eene veel hooger
dan de andere, naar het oosten trekken doch daar
er geen wind was, bleven zjj bjjna onbeweeglijk
in den omtrek hangen.
Bjj de paardenrennen in het Bois de Boulogne
op denzelfden Zondag was het even druk en hier
won het Fransche paard Biniou, van den heer
Peil-Pieard, de grand favori Radium, een Engelsch
Paard, verslaande, den prjjs van den gemeenteraad,
fr. 100,000, wat niet verwacht was. De wedders
op Biniou ontvingen, voor elke twintig francs er
op gehouden, fr. 246,50 uitbetaald. «Deze vereeni
gen voor wedrennen onder het schoone devies:
tot veredeling van het paardenras" opgericht,
hebben, helaas, als zoovele met de beste bedoelin
gen geschapen ondernemingen geheel andere
resultaten dan men verwachten kon opgeleverd en
deze veredeling der paarden heeft door het daaraan
verbonden geraakt dobbelspel de menschen gede
gradeerd. Het is ongelooflijk hoevelen er hier de
treurige slachtoffers van geworden zjjn, terwjjl het
getal dier veredelde paarden eiken dag afneemt.
Het automobilisme dringt het edele ros, die
schoonste overwinning der menschen, geheel op
den achtergrond. Om 'de tien jaar doet de mili
taire macht een streng onderzoek naar het aantal
aanwezige paarden, teneinde in geval van mobili
satie er het juiste getal van te kennen. In het
tjjdvak van 1897 tot 1907 is dit in Parjjs
alleen met ongeveer tienduizend afgenomen en
het is vooral in de buurt der Champs Elysées dat
deze vermindering een derde bedraagt. De honderd
paardenkrachten hebben de spanpaarden reeds
half gedood. Het is voor den fjjnen smaak en de
chique te hopen dat de tuf-tufs niet geheel de
zoo veel eleganter equipages zullen gaan vervangen.
Altjjd op dienzelfden Zondag vonden er in het
Zuiden en het Oosten van Frankryk twee her
nieuwingsplechtigheden plaats welke als twee
tegenstellingen moeten vermeld worden. Te
Nimes, dus op den Franschen bodem, de onthul
ling, van het standbeeld van Bernard Lazare, den
uitvinder van het Dreyfusisme, de verheerlijking
van eene lange campagne van anarchnie en der
gerechtelijke en militaire desorganisatie waaraan
Frankrjjk dreigde te sterven en waarvan het nog
ver van genezen is. Te Noisseville in het verlo
ren grondgebied, bjj de poorten van Metz, eene
godvruchtige herinnering aan de toewjjding der
Fransche soldaten in 1870 onder de kogals en
granaten der Duitsche overweldigers gevallen,
welke opofferingen en plichten in 't geheugen
terugriepen zonder welke er geen vaderland meer
zoude zjjn.
De binnen- en buitenlandsche oorlog werd er
zoo tegen elkander geplaatst. De oproerige kam
pioen van de wanorde ontving zjjne belooning van
de partjj welke hjj als fanatiek tegen zjjn land gediend
heeft, over de grenzen ontvingen de vergeten hel
den die onder den schaduw van de driekleurige
vlag vielen, eindeljjk een waardige hulde welke de
hoop doet herleven.
Het was goed dat deze twee manifestaties op
eenen dag vielenzjj zullen het volk, waarvan de
moreele eensgezindheid de kracht en grootheid
uitmaakte, terwjjl d^burgerljjke verdeeldheid haren
invloed vernietigde en de orde in groot gevaar
bracht, doen nadenken. Hoeveel duizenden Fran
schen beginnen reeds niet met droefheid en spjjt
de gevolgen der ziekte in te zien welke het ge
zonde verstand zoo lang benevelde. Zjj hebben
een keuze te doen tusschen de bewonderaars van
Bernard Lazare, die gedwongen logisch door te
gaan in hun politiek niet meer kunnen terug trek
ken en noodlottig tot eene eindoplossing de ver
nedering en de ontbinding van het leger moeten
koften, en de pelgrims van Noisseville, die hun
onwankelbaar geloof in het voortbestaan van het
ras en den wil om tegen alles in zjjn militaire
macht te handhaven, proclameeren. De plechtig,
heid te Noisseville zal in alle harten eene trilling
van vaderlandsliefde doen ontstaan, welke een
voorteeken van een aanstaanden terugkeer tot een
nationaal herstel zal worden, terwjjl die te Nimes
gevierd, bjj de groote menigte slechts afkeer en
verontwaardiging zal verwekt hebben.
Men was hier rustig de aanstaande hervatting
der Kamer werkzaamheden wachtende, waar de re
geering heel wat in orde te maken zal hebben,
toen de Balkan-aangelegenheden eensklaps de
kalmte kwamen verstoren. Uit de tallooze be
richten tot heden ontvangen, kan men het vol
gende opmaken Frankrjjk, Rusland en Engeland
wenschen een congres der Europeesche staten
onderteekenaars van de Berljjnsche conventie, bjj-
een te roepen, terwjjl Duitschland, Oostenrijk en
Italië, daarvan niets nuttigs verwachtende, er eer
der tegen zjjn. Het schjjnt dat Griekenland, van
de gelegenheid gebruik makende, zich Kreta zal
toeeigenen en dat het ongelukkig Servië ook zjjn
sabel weer trekken wil om den boel nog meer in
de war te helpen. De kans voor een oorlog, nu
Turkjje een congres zal aannemen, is veel vermin
derd en heeft het conflict meer op een diploma
tiek terrein teruggebracht, waarbjj voor Bulgarije
en Oostenrijk geen groot gevaar bestaat zij niet
van het «fait accompli", zullen kunnen gebruik
maken, wat op die bijeenkomsten totnogtoe al
tjjd als de beste en meest overtuigende reden en
recht gold congressen hebben nooit veel bizonders
tot stand kunnen brengen, doch alleen voldongen
feiten ratificeeren. Daarom beginnen de handige
staatslieden met eerst te handelen en doen als de
u. ij
baeft. aangedrongen.
