Binnenland.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
scheppen en alleen in noodtoestanden moeten uit
gevoerd worden.
Bjj voorkeur moet door de gemeenten werk
verschaft worden en het Rijk moet daarbij lei
ding gegeven welke werken het eerst in de ter
men vallen om uitgevoerd te worden. In dat
verband wees spreker op aanleg van volksparken,
speeltuinen, drooglegging van lagen gronden, enz.,
zqnde werken welke mee altijd in de eerste plaats
voor uitvoering in aanmerking komen. Ook moest
in tijd van werkloosheid aan timmerlieden, schoen
makers enz. werk gegeven worden voor armen
zorg, als het maken van goedkorpe meubelen,
schoeisel, enz.
Dan hebben de philantropische instellingen, ter
wijl zij de werkeloozen helpen, tevens voorraad
voor de behoeftigen waarover hun zorg zich uit
strekt.
Vervolgens vestigde spr. de aandacht op aanleg
van wegen voor automobielen, kanaalverbetering,
het maken van bevloeiingen voor de ontginning
van heidegronden.
Maar wil men dat alles goed regelen, dan
moet naar een algemeen plaB, met eenheid
tan lijn, gehandeld worden. Een regeerings-
eommissie zou daarvoor in het leven zjjn te roe
pen.
De heer P asstoors betreurde het dat de
heer Troelstra in het ernstige neutrale vraagstuk
der werkloosheid door een achterdeurtje de poli
tiek had Binnengehaald, door maar al van zqn
partij te spreken.
Spreker zou niet gaarne willen, dat dit hoogst
ernstige vraagstuk verzeild geraakte in politieke
wateren, 't Was den vorigen winter in Amsterdam
•en treurig verschijnsel. De leiding van de werk
loosheid leniging was in verkeerde handen.'t Was
als 't ware een concurrentie tusschen anarchisten
en socialisten in de wijze van exploiteeren van de
werkloozen. Spreker schetste voorts den omvang
der werkloosheid en hq hoopte, dat de Regeering
middelen tot leniging van den nood zal opsporen.
Spreker keurde af het middel, door den heer Treub
aan de hand gedaan om de werkloosheid-verzeke
ring op de patroons te leggenwant hjj voorzag
daarvan toenemende werkloosheid in de bouwbe
drijven. Tot, het tegengaan der werkloosheid zou
kunnen helpen verbod van vrouwen- en kinderen-
arbeid bestekken voor Rijks-en Gemeentewerken
zou men bepalingen kunnen opnemen tot beper
king van den arbeidsuurook moet men er voor
zorgen, desnoods met opoflering van kostenver-
hooging, dat men den arbeid in het eigen land
houdt.
Maar vooraf moet de Regeering zich ernstig
van haar plicht bewust zqn en behulpzaam de
hand uitsteken.
De heer R e ij n e critiseerde 's Ministers af
wachtende houding en verklaarde aan des heeren
Treub's motie de voorkeur te geven boven die
van den heer Troelstra, welke of te eng of te
ruim is, Spreker oordeelde, dat voor de toekomst
in versterking van de productieve kracht van ons
land een middel is gelegen om een der oorzaken
van werkloosheid weg te nemen. Hq bestreed
vervolgens de rede van den heer Van Citters, die
in een wijziging van onze handels-politiek een
middel zag tot het wegnemen van werkloosheid.
M. ar waar de werkloosheid voornamelqk in de
b. uwvakken heerscht, hoe zou men daarin dan
verbetering kunnen brengen door tariefsherziening.
Een beroep op Duitschland is absoluut waarde
in s. Spreker bepleitte nogmaals de versterking
der productieve kracht van ons land, echter niet
c P protectionistische wqze maar door bevordering
van groote werken als daar zqn bevaarbaar-
tr.aking der Maas, afsiuiting door de Zuiderzee,
erz.
De heer Van Wichen opperde het denkbeeld
om een gedeelte duingronden dienstbaar te maken
aan land- en tuinbouw.
De heer Goeman Borgesius critiseerde
de rede van den Minister, die neerkwam op het
ouderwetsche wreede slaat maar waaien-systeem"
De Minister, hoewel zelf zeggende dat de toestand
reeds nu tot zorg aanleiding geeft, acht blqkbaar
steun van Staats ja zelfs van Gemeentewege uit
den booze. Hij toch wil deze speciale r.oodlenigi«g
aao de particuliere liefdadigheid overlaten en alleen
in de uiterste noodzakelijkheid helpen. De Minister
gaat zelfs zoover, dat hq zegt werkloosheid is geen
vraagstuk van regeeringsbeleid. Gelukkig dat man
nen als Nolens, Passtoors en anderen er anders
over denken. Spreker werd een paar malen gein-
terrompeerd door den Minister, die opmerkte, dat
hq verkeerd begrepen was.
De heer Troelstra interrompeerde, dat de
Minister dan blqkbaar bekeerd was.
De heer Borgesius verklaarde zich in zqn
verder betoog principieel tegen het door den heer
Treub aangegeven middel van het leggen eener
extra werkloozenbelasting op de industrie. Met
voldoening had spreken gezien, dat de heer Treub
vierkant tegenover den heer Troelstra staat en in
het licht had gesteld, dat ook in den socialistischen
heilstaat werkloosheid zou voorkomen. Ten slotte
maande spreker de Regeeriog aan, reeds dudelqk
te doen wat haar hand vindt te doen tot leniging
van den nood en voorts een onderzoek in te stel
len naar a»rd en omvang der werkloosheid om
zoodoende een juist inzicht in dit ernstige vraag
stuk te verkrqgen.
De heer De K Ierk zal kort zqn. Het betreft
hier een even belangrqk als treurig vraagstuk en
de heer Troelstra verdient dank, dat hq de zaak
bier ter sprake heeft gebracht. Tot nog toe waren
rfjk en gemeente angstvallig om aan de werk
loozen steun te verleenen, zelfs deden ze dat niet
aan de particuliere commissies en dat bq den
treurigen to-stand dien spr. den vorigen winter
van zeer nabq beeft gezien. Het zet uitvoerig de
noodzakelijkheid van overheidshulp uiteen. Spr.
wijst verder op de ouderdomsverzekering, die de
werkloosheid stellig zal doen verminderen.
De heer De Sarornin Lohman merkt op
dat tegenwoordig stelselmatig de loonen worden
opeedreven en geroepen om een menschwaardig
bestaan. Dit is echter een vage eisch, vroeger wer
den er dikwqls zeer lage loonen betaald, thans
wordt echter geweigerd om het werk te aanvaar
den tegen een lager loon dan over het algemeen
voor hetzelfde werk wordt betaald.
De heer Troelstra: Dat is een volkomen
juist beginsel.
De heer N o 11 i n g Daar is de vakactie voor.
De heer Lohman acht bet niet juist, hoe kan
me» het eischen, als de patroon niet genoeg be-
ta'en kan Men maakt de arbeiders tegenwoordig
ge'eerd Ze worden geen werklieden, maar ambte-
iviren. Zoo komen er te weinig in de industrie.
Men kweekt een kring van goede arbeiders, die
goed betaald moeten worden en de rest werpt men
op de burgerq. Men breekt het tegenwoordige
stelsel at, maar men geelt er niets voor in de
plaats. De werkloosheid is een gedeeltelijk gevolg
van het stelsel, dat men bq het volk ingang tracht
te doen vinden. Men vermindert de productieve
kracht. De werkmansstand is daarbq als geheel
genomen veel te zorgeloos. Een mislukte kruide
nier, of een mislukte onderwqzer moet zichzelf ook
helpen, maar tot de arbeiders zegt menGaat
maar tot de regeering. Zoo zal deze stand zich
minder gaan inspannen, om zich te wapenen legen
dagen van tegenspoed. Spr. meent, dat het par.
ticuliere initiatief allereerst moet helpen, maar dit
kon wel eens verdwqnen, wanneer de menschen,
die hun geld en hun tijd geven, hier stank voor
dank krqgen. Regeering en Staten-Generaal zqn
niet geroepen, om de gevolgen der werkloosheid
weg te nemen, tegen de beide voorgestelde moties
heeft spr. bedenkingen.
Minister Heemskerk zegt dat de debat
ten over de werkloosheid heel wat korter zouden
geweest zqn als men elkaar verstaan had. Spr.
zegt, dat de gesprekken gister en heden hier in
de Kamer gehoord, hem hoogeljjk verwonderd"
hebben en rectificeert in den breede, hetgeen
volgens de redevoeringen niet begrepen is.
De beer Troelstra had gister in zqn repliek
gezegd, dat de houding van spr. ten opzichte der
werkloozen slicht vaardig en wreed" was; de
minister protesteert beslist, en met kracht, tegen
deze uitdrukking, die een beleediging is aan zqn
adres en tegen de zienswijze, alsof bij niets voor
de werkloozen voelt.
Had men werkloosheid in het algemeen en werk-
loozenverzekeringen in het bijzonder ter sprake
gebracht, dan zou ook de minister van Landbouw
aanwezig zqn geweest, antwoordt spr. aan de
heeren Troelstra en Nolens, die zich over de af
wezigheid van dezen bewindsman, bq de behande-
liog der interpellatie beklaagd hadden.
De geachte interpellant had het voorgesteld in
zqn rede alsof de Staat, in absoluten zin, ver
plicht is de werkloozen in het leven te houden
doch de afgevaardigde uit Goes wees er op, dat
niet de staat doch de maatschappij, daarvoor be
hoort te zorgen. Daarmee verklaarde spr. het eens
te zqn vooral ook omdat werkloosheid een maat
schappelijk verschijnsel is.
Met den afgevaardigde uit Assen was de minis
ter het eens, dat algeheele werkloosheid niet te-
gerr te gaan is en voor die meening kan men hem
niet een pessimist noemen.
De minister zegt geen verklaring algelegd te
hebben tegen de werkloosheidverzekeriog en wel
omdat dit punt niet aan de orde gesteld was en
het langzamerhand in de Kamer opgeworpen is
daarom kan men hem niet het verwqt aanwrijven,
alsof hij er met minachting over gesproken zou heb
ben.
Over de doelmatigheid der protectie heeft spre
ker niets gezegd. Het is in strqd met de onder
vinding, te zeggen, dat protectie de werkloosheid
zou doen verdwqnen, al zou ze misschien meer
werk verschaffen. De heer Van Kol heeft vele werken
genoemd, die uitgevoerd zouden kunnen worden,
maar hq zal niet beweren, dat die dezen winter
zullen kunnen worden uitgevoerd. Nog verschillende
punten worden achtereenvolgens door den minister
besproken. Werkloosheidsverzekering is zeker goed,
maar men moet ook hier niet te veel van verwachten.
De heer Borgesius: Als zij er is, zal in
dagen van werkloosheid het ptfUiculier initiatief
veel beter helpen.
De Minister: Misschien wel, maar zeker is
dat niet. De ervaring in Engeland bewqst, dat
nog maar een klein gedeelte der werkloozen door
die verzekering bij noodstand kan worden geholpen.
De heer Borgesius: Waren we hier dan
maar zoo ver als in Engeland.
De Minister: Zeker, maar in ieder geval zullen
toch vele werklieden zonder hulp bljjven. De minis
ter zal Dinsdag zjjn rede voortzetten.
De vergadering wordt verdaagd tot Dinsdag.
Nederland en Venezuela.
De »New York Herald" (Parqsche editie) ver
neemt uit Willemstad, dat president Castro het
invoerrecht op stearine heeft verhoogd. Dit wordt
beschouwd als een vqandige zet, tegen Nederland
bedoeld, wql de in Venezuela ingevoerde stearine
hooldzakeijjk uit Nederland komt.
Het station voor draadlooze telegrafie, dat te
Willemstad is opgericht, zal den 29en October
worden opengesteld. De toestellen zullen worden
gestemd op een golflengte van 600 k 700 yards
(1 yard 91 cM.).
Belgisch-Hollandsche Commissie.
De Belgisch-Hollandsche commissie, die sedert
Maandag te 's Graveahage vergadert, heeft zich in
een harer onder-comité's verklaard voor de gelijk
stelling van het patentrecht van schippers en de
instelling van een centraal-bureau voor de heffing
van rechten van schepen. De sub-commissie voor
het auteursrecht heeft de bepalingen vastgesteld
van een ontwerp overeenkomst, die een einde moet
maken aan de ongelqke behandeling tusschen
Belgische en Nederlandscbe schrijvers, terwql in
de rechtsgeleerde commissie overeenstemming is
verkregen over de grondslagen van een tractaat
betreffende de wederzqdsche uitvoering van vonnis
sen.
Deze beluiten zullen nog aan de bekrachtiging
der algemeene vergadering van November worden
voorgelegd.
Prov. Statenverkiezing.
In een te Rotterdam gehouden vergadering van
de R. K. kiesvereeniging Recht en Orde III is
candidaat gesteld voor de Provinciale Staten in
Rotterdam III de heer P. Bredius.
Mail booten voor de Zeeland".
De »Ned" verneemt, dat de 3 mailsteamers, ten
behoeve der Stoomvaart-Maatsbhappq iZeeland".
te Vlissingen, voor haren nachtdienst Vlissingen
Queen borough, waarschijnlqk in Engeland zullen
worden gebouwd.
Dr. A. Kuyper.
Naar wq vernemen, zal dr. Kuyper, nu deze voor
Sneek en Ommen gekozen is, voor district Ommen
het lidmaatschap der Tweede Kamer aannemen en
voor Sneek bedanken. (Tel.)
Uit Arnhem.
Men verneemt dat de gemeente Arnhem een deel
van den Musscbenberg gekocht heeft voor ruim
35.000 gulden, tesen één gulden per M3. Naar
verluidt zal daar gesticht worden de marechaussee
kazerne en goedkoope arbeiderswoningen door de
Vereeniging voor Volkshuisvesting.
Internationaal Congres voor arbeiders
verzekering.
Reuter seint uit Rome:
Het Internationale Congres voor Arbeidsverzeke-
ring heeft besloten, dat het volgende te Amsterdam
zal worden gehouden.
Fulton-Gedachtenisviering
Volgens een bericht van de Nederlandsche Hud-
son-commissie voor de Fulton-Gedachtenisviering
1G081808—1908, is het totaal bedrag der bij
haar ingekomen toezeggingen en giften nog ver
verwijderd aan de f75.000, welke voor den bouw
en elf: uitzending van de Halve Maan worden ver-
eischt, zoodat spoedige toezendingen, van bij
dragen, groot of klein, voor het doel, door de
commissie beoogd, dus zeer gewenscht blijft.
Uit den aard der zaak heeft de commissie
slechts een zeer beperkt aantal circulaires kun
nen verspreiden, doch zij meent dat baar doel
eene sympathiebetuiging van het Nederlandsche
volk aan de Vereenigde Staten van Amerika, bij
gelegenheid van bovengenoemde gedachtenisvie
ring, den steun verdient van zeer velen in deh
lande. i
VERSLAG van het onderzoek der Ge-
meente-begrooting voor 1909 in
de afdeelingen van den Gemeente
raad.
Volgn. 134. Kosten van het aanschaffen en
onderhouden der schoolboekenleermiddelen en
schoolbehoeften.
I. Aan enkele leden komt deze post zeer hoog
voor. Een lid- vraagt of 't niet mogelijk is dezen
post zooveel te verlagen dat er overblijft een
bedrag neerkomende op fl. 1.per leerling.
III. Deze post komt vele leden bizonder hoog
voor. Gaarne zouden deze een nadere specifi
ca tie van het bedrag ontvangen, benevens een
toelichting op de toelichting van dit artikel.
Volgn. 135. Kosten van verlichting en van
verwarming en van het schoonhouden der school
lokalen.
I. Enkele leden vragen of 't bedrag ad
fl. 2000.uitgetrokken voor brandstoffen niei
zeer boog is. Aan de hand van cijfers hun ver
strekt door het bestuur eener particuliere school
to dezer stede rneenen zij dat met fl. 0.50 per
kind per jaar in de behoefte aan brandstoffen
kan worden voorzien. Een lid vraagt nog of er
controle op het gebruik is aan de verschillende
scholen.
Volgo. 141. Kosten van belooningen en eere
blijken.
IIJ In deze afdeeling wenschte met eenige
nadere toelichting van de verhooging ad fl. 200.
Volgn. 1435. Kosten van Middelbare Scholen.
Hl, Nadere toelichting wordt verzocht van de
verhooging ad fl. 300.—. f
Volgn. 145. Kosten van het Gymnasium.
t. Daar de tegenwoordige rector ontslag heeft
aangevraagd en zijn opvolger zal worden benoemd
op een jaarwedde van fl. 3000.stelt deze
afdeeling voor dezen post met fl. 500.— te ver
minderen.
Het heeft een der leden gefrappeerd dat voor
brandstoffen voor het Gymnasium evenveel
(fl. 350.—) is uitgetrokken, als voor de Hoogere
Burgerschool, hoewel eerstgenoemde school veel
minder klasselokalen telt, waarin ondeitwijs wordt
gegeven. Eenige opheldering wordt verzocht.
Volgn. 150. Uitgaven voor Volksfeesten.
HL Een lid wenscht dezen post verhoogd te
z?en teneinde daaruit zoo noodig te kunnen be-
slrqden de kosten van eenige traotatie van alle
kinderen der gemeente bij- gelegenheid van den
veijaardag van H. M. de Koningin.
Volgn. 151. Kosten van het Stedelijk Muziek
korps.
I. Enkele leden wenschen dezen post te schrap
pen wijl het h.i. een luxe-uitgave is die gemist
kan worden. De leden die hier aan 't woord
zijn, hebben ook bezwaar dat schier alle con
certen op bondagen worden gegeven. Andere le
den wenschten het korps te behouden, doch dron
gen aan op wijziging van het uUr waarop de
concerten gewoonlqk gegeven worden. Een lid
meende dat het korps zich 's zomersavonds meer
moest laten hooren. 1
111. 'Meerdere leden wenschen dezen post te
zien vervallen; een dergelijke kostbare inrichting,
die als luxe kan worden beschotgwd is niet ver
een i«baar niet den toestand der geldmiddelen.
Volgn. 156. Subsidiën aan Godshuizen.
II. 'De afdeeling maakt de opmerking dat door
verkeerde boeking de rekening van het Zieken
huis te hoog, die van het Burgerlijk Armbestuur
te laag wordt. Wanneer toch een patiënt, waar
van de behandeling komt ten laste van het Bur
gerlijk Armbestuur in het Ziekenhuis wordt op
genomen, komen de kosten voor rekening van
bet Ziekenhuis. Die afdeeling meent dat die kos
ten voor rekening van het Burgerlijk Armbestuur
bohooren te blijven. i
111. Deze afdeeling besprak den invvendigen
toestand van het Ziekenhuis en meent dat deze
dringend voorziening eischt.
Welke plannen zoo werd gevraagd be
staan dienaangaande bij liet College van Bur
gemeester en Wethouders?
Volgd. 157. Subsidiën aan Armbesturen.
Ill, Bij de bespreking van de begroeting van
het Burgerlijk Armbestuur wordt bij de uitgaven
in post 26 gevraagd of het daar bedoelde on
derzoek wel tot zijn recht komt. Enkele leden
rneenen zulks te moeten betwijfelen.
Volgo. 168. Kosten van brandverzekering der
gebouwen etc.
IIEen deel dezer afdeeling spreekt den
wensch uit dat getracht worde te komen tot
een onderlinge brandverzekering in den geest
als dit geschiedt met de ongevallen-verzekering.
Een ander deel wenscht de oprichting van
een stedelijke brandverzekering om op die wijze
de uitgaven voor onze brandweer meer ten goede
van onze gemeente te doen komen.
Volgn. 169. Onderhoud van bezittingen niet
voor den publieken dienst gebruikt ens.
II. Be wensch wordt uitgesproken tot ver
plaatsing van liet politieposthuis en de brug-
wacliterswoning aan den Buitensluis.
Volgn. 192. Kosten van andere buitengewone
werken die uit buitengewone ontvangsten bestre
den mogen worden.
II. Een lid wenscht aan dit artikel „pro me
morie" bij gevoegd te zien:
k. Het maken van een tweede waterverbin
ding met schutsluis van binnenstad en Maas."
III. 'Enkele leden rneenen dat het onder dezen
post voorkomende lijstje met niet al te groote
zorg is saamgesteldhet vermelde sub f en g
beboert te vervallen, terwijl daarvan ten onrechte
is afgenomen„Spoor- en Havenwerken."
Het daarop brengen, van een nieuwen post:
„Ziekenhuis," zou volgens hen aanbeveling ver
dienen. i
De Loting.
Naar wq vernemen, is door J. H. Meier en
verdere belanghebbenden, voor zoover de letters
M tot en niet Z betreft, bij Ged. Staten dezer
provincie verzet aangeteekend tegen de wijze
waarop hier de loting is geschied.
Het Pausfeest in den Volksbond.
j Wq herinneren hier nog even, dat morgen-
Iavond de eerste feestavond ter gelegenheid van
het gouden priesterfeest van Z. H. Pius X door de
afdeeling Schiedam van den Ned. R. K. Volksbond
zal worden gegeven. Donateurs en leden met éene
dame ot zoon beneden 16-jaren hebben daarbq
4Vrq|p toegang.
Voorzeker zal 't, waar het uitlokkend program
een grooten toeloop deet verwachten en er geen
plaatsen extra worden gereserveerd, geraden zqn
van de gelegenheid tot plaatsbespreking 's mid
dags van 12 uur op vertoon van donateurskaart
of p> ogram gebruik te maken. Zq die zich alsnog als
donateur dt r bondsafdeelingopgeven, zullen zeker nog
wel het recht verkrqgen dezen of d n volgenden
feestavond 25 Oct. bq te wonen.
Drie negentigjarigen.
Dat de gezondheidstoestand in onze gemeente
over het algemeen wel voldoende is te achten,
bewqst de hooge leeftqd die velen barer ingezete
nen bereiken.
Binnen enkele dagen hopen drie negentigjarigen
het aantal harer hoogbejaarde ingezetenen uit te
breiden. Heden beleeft de heer H. J. de Groot,
Lange Singelstraat no. 33 de vader van onzen
hooggeachten oud-stadgenoot, prot. dr. J. V. de
Groot O. P. van de gemeente-universiteit te Am
sterdam zqn negentigsten verjaardag. Morgen
hoopt de heer C. van Duyn, Broersveld no. 21dien
dag te beleven; en Maandag a.s. hoopt onze nog
zoo krasse stadgenoot, de heer dr. C. J. Vaillant,
Nieuwstraat 26, zqn negentigsten verjaardag te
vieren.
Voorzeker wenschen met ons velen die de drie
negentigjarigen kennen en achten, dat 't hun ge
geven zq, minstens nog een nieuw tiental jaren in
voorspoed en gezondheid te voleinden.
Naar wij vernemen is de koninklqke
goedkeuring verkregen op het houden van een
loterij ter gelegenheid van de binnenkort door
de afdeeling Schiedam van de V. P. N. te houden
pluimvee tentoonstelling.
Gister middag is de 4-jarige Noord-
boek, wonende Singel, door onbekende oorzaak,
vermoedelijk al spelende, in de Schie gevallen. De
schipperknecht Slagmolen van de in de nabijheid
liggende pakschuit, sprong ven den wal gekleed
te water en mocht het genoegen smaken het
meisje behouden aan den wal te brengen.
Gister-middag werden door de po
litie aangehouden drie mannen en een vrouw, die
te zamen en in vereeniging het beroep van lied
jeszangers uitoefenden.
't Bleek alras, dat een der mannen, die aan de
politie een valschen naam had opgegeven, ge
signaleerd stond voor een negental vonnissen, ter.
wql de vrouw drie vonnissen ten haren laste had-
De twee gesignalearden zqn naar het Huis van
Bewaring te Rotterdam overgebracht en proces
verbaal is tegen allen opgemaakt.
