Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
De Grensscheiding.
31ste Jaar «rans.
DonderJa«: 31 December 1908
No. 9301
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit twee
Waden.
Zalig Nieuwjaar!
Buitenlandsch Nieuws.
De aardbeving in Italië.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen* en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.36, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2,per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
Btraat 50 en bjj alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau BOTEKSTRAAT 50
PRIJS DER ADVÏRTENTIëN:
Van 1—6 regels /0.92 met inbegrip van bewiisnummer.
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regei.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst b il
ly k e overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39-
1908 31 December 1909.
De laatste dag van het jaar dien we thans
ft eer beleven, vormt als de grensscheiding tus-
schen de beide jaarkringen. Wij hebben het eind
t an het gebied waarin we ons zoo lang bewogen,
bereikt en staan aan den ingang van een nieuw
tog onbekend land. Aan den eeoen kant van de
grenspaal lezen wij het veelomvattend jaartal
1908, aan de andere zij van het scheidingstee-
ken zien wij het mystieke cijfer 1909, dat ons
nieuwe duistere toekomst §pelt. Doch, al
vorens de scheidingslijn te overschrijden, blijven
fto nog even staan, zien om en werpen nog
Matsten vluchügen blik op den afgelegden
Weg, dien we onder zoo velerlei omstandighe
den, met zooveel gedruisch om ons heen, hebben
'loorloopen.
Den wel merkwaardig jaar mag zeker de afge
sponnen tijdkring heeten, een jaar dat zeker een
bijzondere plaats zal innemen in de geschiede
nis der menschheid, dat door zoo velen in onder
scheidene landen en staten niet licht zal vergeten
borden. Slaan wij allereerst den blik op ons
e'gen land, dan mogen we onder biddend opzien
tot Hem Die het lot van vorsten en volken be
stuurt, allereerst onder grooten dank getuigen,
dat, de Algoede ons het begin heeft doen ervaren
van de vervulling van den vurigen wensch van
°rstenhuis en Volk, dat de blijde verwachting
van onze veelbeminde Koningin al hare trouwe
onderdanen met nieuwe hoop vervult. Maar ook
ouder ander opzicht werd nieuwe hoop gewekt,
et kraakporselein Kabinet werd vervangen door
et nieuw christelijk ministerie, dat ons met nieu
we hoop den naderenden verkiezingsstrijd in het
bijzonder groote verkiezingsjaar doet tegemoet
gaan, terwijl de groote Staatsman die zoo noode
'n ons parlement werd gemist, weder zijn intrede
(eed in 's Lands vergaderzalen. Het Kabinet, dat
zich volgens getuigenis van vriend en vijand,
7'00 krachtig toonde in de veelomvattende Vene-
zolaansche kwestie, mocht de aanvankelijke op-
ossing van dat geschil met goed vertrouwen
°P het bevredigend eindresultaat reeds zien.
Ook voor onze naaste buren, den tweelingbroe-
er van den Nederduitschen stam, was het jaar
908 een vrij merkwaardig jaar. België wist on-
anks alle wisselingen en beroeringen zijn katho-
^eke regeering te behouden die nu een kwart
eeuw zjjn voorspoed verzekert. Die regeering wist
o Congokwestie op te lossen. België trad in
e rij der koloniseerende mogendheden en
fttirkt met aanvankelijk succes aan de oplossing
van liet militaire vraagstuk, dat nu reeds* zoo
ang ook onze zuiderbroeders beroert.
^oor het ongelukkige Frankrijk was het schei
dende jaar mede lang niet van beteekenis ontbloot.
oude vos Cdemenceau, die zoovele ministeriën
uiverwierp, wist zich trots tal van bedreigingen
bandhaven op den voorzittersstoel van zijn
abinet, helaas slechts om het werk van ont-
«rstening der edele Fransche natie voort te zet
ten, vooral ook door steeds meer het godsdienst-
«os onderwijs te bevorderen. De Dooden-Mis op
c en November-Zondag was een veelzeggend tee-
en. En de marine-rampen en de Steinheil-zaak
^tuigen van het uitwendig verval en het inner! yk
erf onder het regiem van de Derde Fransche
rePubliek. Maar.... Jeanne d'Arc nadert; reeds
teordt de hoefslag van haar strijdros gehoordwel-
ra zet zij haren maagdenvoet op de gewijde
taren. Zal zij, de nieuwe zalige, niet onder ge
weldige beroeringen de goddeloozen verjagen, die
v*t vaderlijk erfdeel reeds al te lang vertrappen?
°ert zij niet eerlang den nieuwen heerscher ter
coning naar Reims, den sterke wien 't gegeven
zijn, Frankrijk aan zijn God, zijn eeuwigen
honing weer te geven?
Engeland, de vroegere vijand, nu de tijdelijke
r»end van Frankrijk, beleefde mede een zeer
«rkwaardig jaar. Die merkwaardigheid was zeker
niet gelegen in de wisseling van den man op den
minister-presidentszetel; in de beroering der on
derwijswetten of in de beweging der kiesrecht
vrouwen; maar in het ontzaglijk feit, dat in de
hoofdstad van het rijk der puriteinsche dwepers,
in het hart der Londensche city, eene katho
lieke processie rond toog met een roomschen
kardinaal als Pauselijk legaat in haar midden,
al droeg ze ook ten slotte niet mee, wat voor
den Katholiek het heiligste en eerbiedwaardig
ste is.
De steeds toenemende antipathie t.usschen Enge
land en Duitschland doet ook een naderen blik
slaan op het rijk van hem die in die antipathie
zulk een voorname rol speelde. De stralenkrans
die in veler oog den Duitschen keizer omgaf,
is niet weinig getaand sinds die veelbesproken
verst zooveel loslippigheid betoonde. De Kan
selierscrisis en het Eulenburgproces deden zien,
dat ook het groote Europeesche middenrijk een
kolossus is op leeme voeten. Wekte Duitschlands
steeds meer blijkend isolement bij velen trouwe
Germanen vrees, de herhaalde mijnrampen brach
ten ontroering ook bij de hooge vlucht die de
Duitsche industrie neemt.
Het eenige rijk, dat nog met Duitschland nauw
verbonden is, de Habsburgsche monarchie, mocht
weinige dagen geleden het diamanten jubilee vie
ren van haar hoogst geëerbiedigd hoofd. Maar
terwijl Frans Jozef te Weenen jubileerde, ver
toonde men te Praag weer een episode van den
rassenstrijd die Oostenrijk-Hongarije steeds blijft
verscheuren en die ernstige vreeze wekt voor
den dag waarop de oude keizer het moede hoofd
eenmaal zal hebben ter ruste gelegd.
Terwijl in Rusland de Tsaritsa zich niet in
geheelen welstand mocht verheugen, ging 't der
nieuwe Doema steeds beter. Langzaam herstelt
zich het reusachtige Tsarenrijk met zijn onmete
lijke hulpbronnen van de slagen die 't in den
langdurigen Japansch—Russischen oorlog zijn toe
gebracht, ook door meerder© toenadering tot de
andere mogendheden, waarvan o.a, de bijeenkomst
te Reval getuigde; maar het vuur der revolutie,
hoewel tijdelijk getemperd, smeult nog onder de
asch en dreigt nog steeds in laaie vlam uit te
slaan.
In de andere noordsche rijken is de toestand
vrij wel bevredigend. Denemarken, Zweden en
Noorwegen gaan onder hun nieuwe koningen eene
nieuwe toekomst tegemoet; maar in Denemarken
voelt men nog de nawerking van de schandelijke
knoeierijen door een gewetenloos minister jaren
lang uitgevoerd.
De meer zuidelijke landen beleefden mede in
1908 een zeer bewogen tijdkring. Terwijl in Spanje
koning Alfonso's populariteit trots alle ministe-
rioele wisselingen en het drijven van republikei
nen en anarchisten steeds stijgt, sloegen de Portu-
geesche revolutionairen de schendende hand aan
hunne vorsten en vermoordden tot schrik en ont
steltenis der geheele wereld hun koning en kroon
prins. De jeugdige eenig overgebleven zoon van
hot Portugeesche koningspaar regeert onder droe
vige omstandigheden, zelf reeds meermalen met
den dood bedreigd.
Italië ontleent nog steeds altijd nieuwen luister
aan den ouden Pauselijken troon. Het land, niet
ten onrechte de tuin van Europa genoemd, heeft
ter gelegenheid van het Pauselijk priester-jubilee
weder duizenden pelgrims uit heel de beschaafde
wereld binnen zijne grenzen gezien. Het zoo merk
waardig land met zijne beide koningstronendie
van den overweldiger en die van den overwel
digde, gaat, terwijl 't nog slechts een platonische
liefde in den Driebond toont, steeds meer lief
oogjes aan de andere mogendheden geven en
een nieuwe Statengroepeering voorbereiden.
De aardbeving in Calabrië en Sicilië die
honderdduizend menschen het leven kostte, besluit
zeker op de meest droevige wijze dit merkwaardig
jaar voor Italië en zal 't vooral bij de onge
lukkige overlevende slachtoffers in, onuitwisch-
baar aandenken doen blijven.
Het zuidoosten van Europa blijft nog immer
het gevaarlijke brandpunt, dat dreigt ons wereld
deel in vuur en vlam te zetten. De eeuwige
Balkankwestie trad een nieuw stadium in door de
onafhankelijkheidsverklaring van Bulgarije en de
annexatie door Oostenrijk van Bosnië en Herze-
gowina. Al belooft een nieuwe conferentie het
vcldongen feit te erkennen, toch is men nog lang
niet zeker, dat bij de tegenstrijdige nationale stre
vingen alles in het Balkangebied vreedzaam zal
verkopen. De Zieke Man, aldus steeds meer ver
minkt en geamputeerd, moest zijn volk een nieuwe
grondwet geven, die belooft hem althans voor
het resteerend deel' van zijn gebied nog een wijl
te behouden.
Slaan we nog een zeer vluchtigen blik op de
andere werelddeelen, dan zien we, dat het zwarte
werelddeel in zijn noordwestelijken uithoek het
meeste gevaar doet dreigen voor Europa door
de Marokkaansche kwestie; die te meer na de
bskendelijke persoonsverwisseling op den sjeri-
faanschen troon, steeds dreigt een bron van twis
ten en onlusten voor het uiterlijk vereenigd, maar
innig verdeeld Europa te worden.
V au uit Azië dreigt steeds meer het gele gevaar,
vooral na de jongste keizersverwisseling in China,
die belooft het nog even slapende hemelsche rijk
steeds meer te doen ontwaken, terwijl uit andere
doelen van dat werelddeel, vooral ook uit het
Britsch-Indischo rijk, gevaren voor Europa drei
gen.
Terwijl de Australische „Commonwealth" zich
steeds meer ontwikkelt, breidt ook de Noord-
Amerikaansche Unierepubliek zich steeds meer
uit, om van andere geweldige Sfatencombinaties
op het westelijk halfrond maar niet te spreken.
Niet alleen voor de heele wijde wereld, maar
ook voor het klein nietig stipje op de wereld
globe, dat wij onze vaderstad noemen, blijkt ten
slotte het jaar 1908 een zeer merkwaardig jaar
te zijn; 't zal toch in hare geschiedenis het jaar
zijn waarin de afstand van een goed deel van
haar gebied aan het overweldigende Rotterdam
werd voorbereid, hoewel die overgang eerst in
Augustus 1909 een voldongen feit zal blijken.
Hopen we, dat zij die aldus juist het gemeente-
deel dat nu eens beloofde productief te worden,
moest missen, aan den westkant nog zal her
winnen wat zij aan de oostzij verloor. Vertrouwen
we pok, dat 't met hare aloude industrie en
met de nieuw bijgekomen bedrijven, al hare inge
zetenen steeds beter en voortdurend wel zal gaan.
Begrijpen 's Lands vroeden toch wel, dat Schie
dams aloud bedrijf zich niet tot één product
beperkt, maar dat haar uitgebreide gisthandel
en ha-ar ver verspreid spoelingbedrijf ook de va-
dcrlandsche nijverheid en landbouw in ruime mate
ten goede komen. Leggen zij daarom geen nieuwe
lasten op aan het oud bedrijf, toch reeds zoo
gedrukt, maar zorgen zij, dat dit onder gelijke
omstandigheden en voorrechten als andere in-
dustriën in het Land en daar buiten kunne wer
ken.
Met aldus de beste wenschen voor de stad onzer
inwoning en haar veelzijdig bedrijf uit te spreken,
omvatten wij reeds veel van hetgeen wij al hare
ingezetenen, onze getrouwe lezers in 't bijzonder,
toewenschen. Wenschen we, dat het jaar 1909
voor hen allen zal zijn een rijk gezegend jaar,
een jaar gekenmerkt door Gods overvloedigen
zegen, die hun de vervulling spelt van hunne
veelzijdige en rechtmatige wenschen! Hopen we,
dat 't een jaar zal zijn, dat hun met hun ge
zinnen, in den onmiddelijken en meer verwij
derden familiekring doet gelukkig zijn! Maar voor
alles wenschen we hun toe die algeheele berus
ting in Gods H. Wil1, die de zoete rust des
gemoeds brengt zelfs te midden van de stor
men des levens. Dan zeker zal het jaar 1909
zijn, zooals we 't allen toewenschen, zooals we
't samen vatten in dien ouden christelrjken heil-
groet, zoo veelzeggend in zijne weinige klanken:
Over de aardbeving in Italië worden nog tal
van tragische bizonderheden gempld.
Een vrouweljjke ooggetuige, die de ramp te
Catania omkomen is, vertelde het volgende
ïWjj sliepen nog en werden plotseling gewekt
door een hevig geraas. Het was alsof alle helsche
machten waren losgebroken. De mureD wankelden,
de vloer spleet op°n en we vielen met onze bedden
e" al een verdieping naar beneden. Hoe we uit
I huis zjjn gekomen, weten we zelf niet. Het was
buiten pikdonker. Een vreeseljjke storm gierde ons
tegen. De regen viel in stroomen. We hoorden
aan alle kanten gejammer. Met mjjn twee dochters
holde ik door de stratenwe trachtten weg te ko
men uit de huizenzee, die ons dreigde te verplet
teren. Onderweg kwamen we scharen andere vluch
telingen tegen. We moesten ons dikwjjls een pad
banen over steenmassa's van meters hoog. Neerge
storte balkons, vensters, balken, stukken yzer, alles
wild dooreengeworpen, versperden de straten. Hoe
we door die hel zjjn heengekomen, weet ik nóg
niet. We wisten eigenlijk niet recht wat we deden
en wisten niet dat we de redding tegemoet! epen.
Bij de baveo gekonueD, grepen ons sier ke ai men
we waren in een schommelende sloep getild en
werden vervolgens naar een schip gebracht. Het
spook van den dood heeft ons losgelaten, om an
deren na te jagen. Mjjn God, wat een ODgeluk,
wat een onzettende ramp I"
Een gewonde soldaat, uit Messina te Catania aan
gekomen, hangt een jjseljjk tafereel op van de
tooneelen, die bjj aanschouwd heeft. Overal ziet
men geheel ontkleede Jjjken, ontzettend veimmkt,
brokstukken van menschelyke lichamen, hier een
afgescheurden arm, daar een been, ginds een hoofd...
i Men hoort hartverscheurende kreten, gekerm, kla
gende smeekbeden om hulp.
De Koning en de Koningin van Italië zjjn gister
morgen te Messina aaDgek.-men. Alle schepen van
het eskader begroetten hen met salvo's van het
geschut. H H. M. M. gincen aan wal en waren
onmiddellijk geplaatst tegenover het huiveringwek
kend schouwspel \an dood en verwoesting.
De Koniign, diep geschokt, bedekte de oogen
mut de bannen en schreide. Een groot aantal van
de zoo zwaar beproefde bewoners wierp zich aan
d- voeten van het vorstelijk echtpaar en smeekten
een einde te maken aan de overstroomingen, die de
si reek verwoesten. Het geweeklaag maakte op de
Koningin zulk een diepen indruk, dat zg, niet in
Staat bei bezoek vooit te zei ten, zich moest terug
trekken.
De Koning begaf zich. omringd door de perso
nen uit zijn gevolg, naar de pumhoop-n. In het
bijzijn van den Komug, die persoonlij* medeme'p
gewonden troosue en dezen de eersie z >rgeB wjjd-
'1e werdeB er slachtoff rs onder vandaan gehaald.
Het is onmogelijk ook maar bjj benadering het
aantal slachtofl rs vast te stellen, het is niet te
b-rekenei
Te R-ggio z\jn alle gymnasiasten onder de
puinhoopen va- het gymnasium verpletterd.
Te Palmi en Bagnara heeft men 1300 lijken
onder de puinhoopen vandaan gebaald.
De onderzeesche telegraafkabel naar de Liparische
eilanden is gebroken.
Twee honderd t-D zeventig leerlingen van de
medische school te Florence zjjn naar Sicilië ver
trokken.
Te Palermo verspreiden de lijken een onverdra-
gelqken stank.
Uit Palermo wordt geseind
Aan boord van het stoomschip «Rigina Mar-
gherita" is een hospitaal ingericht. De matrozen
gaan voort met de reddingswerkzaamheden.
Van de 3 compagnieën, die in d- kazerne Santa
Elena gelegerd waren, zijn slechts 20 soldaten on -
gedeerdniet meer dan 10 man vormen de over
levenden van het 89e regiment infanterie.
Gisteravond zjjn zware schokken op bet èiland
Uticu gevoeld.
Het Dagblad van Sicilië" meldt, dat Valore,
de directeur van het agentschap Stefani te Mes
sina, omgekomen is.
Van de afgevaardigden Fusci en Oriolos geen
berichten.
De tenor Gamba en de bariton Aocochi vonden
den dood.
Van den vroeg»ren gemeenteraad zijn alleen de
vorige burgemeester en wethouder gered.
Gister-avond stonden het gemeentehuis en het
hotel Belvedère nog in brand.
Het bericht dat generaal Costa onder de puin
hoopen den dood vond, wordt bevestigd. G-jogen
straft wordt, dat er 4 torpedobooten te Messina
liggende, verdwenen zijn.
Monteleone en Triponi zijn geheel vernield.
Twee gouvernements«tonmschepen, onderschei
denlijk met 2500 en 2000 bedden, vertrokken naar
Messina en Reggio.
Te MiLzzo is de helft der bevolking order de
pmnhoopen bedolven. Twee derde van het gar
nizoen is verdwenen.