Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
32ste Jaar^iii^.
Zaterdag 9 Januari 1009.
iNo. 9307
TWEEDE BLAD.
ARBEIDSWET.
ÜiimeBiaiicl
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2,per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTKRSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTI5N:
Van 16 regels f 0.412 met inbegrip van bewijsnummer,
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil-
1 jjke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
I.
Door den minister van Landbouw, Handel en
Njjverheid is ontworpen een algemeene maatregel
van bestuur, als bedoeld in art. 4 der Arbeidswet,
ter vervanging van dien van 13 Juli 1906, laatste
lijk gewijzigd bij Kon. besluit van 17 Sept. 1906.
Het is nl. gebleken, dat de bepalingen van bet
besluit aan een algemeene herziening behoorden
te worden onderworpen, teneinde eenerzjjds jeug
dige personen en vrouwen zooveel mogelijk
te beschermen tegen de gevoren voor de gezond
heid of voor het leven, verbonden aan het ver
richten van bepaalden arbeid of arbeid onder
bepaalde omstandigheden, anderzijds die voorschrif
ten in te trekken of te wijzigen, welke aan de
nijverheid onnoodige verplichtingen opleggen.
De indeeling van de in het ontwerp behandelde
materie wjjkt aanmerkelijk af van die van het
geldend besluit.
Sommige van de bepalingen van Hoofdstuk I
(Lbrieken en werkplaatsen in het algemeen) zjjn
min of meer gewijzigd ontleend aan het geldend
besluit. Nieuw oaarentegen zijn de voorschriften,
waarbij
onvoorwaardelijk wordt verboden
een persoon beneden 16 jaren
arbeid te doen verrichten.
Het artikel waarin sprake is van voorwaar
de 1 ij k verboden arbeid door personen boven 16
jaren als bedoeld in Hoofdstuk I is nieuw voor de
volgende voorschriften
verbod van arbeid
lo. op steigers, stellingen, gaanderijen en
dergelijke; 2o. op in aanbouw of in her
stelling zijnde schepen, daken, dakgoten en
dergelijke hoogten, die voor hen het gevaar
opleveren meer dan 4 Meter naar beneden te
vallen, tenzij aldaar een beveiliging tegen het ge
vaar is aangebracht als in het artikel omschreven
verbod van arbeid in de nabijheid van blanke,
onder spanning staande deelen van electrische ge
leidingen, werktuigen of toestellen, terzjj onwille
keurige aanraking uitgesloten is in een wind
molen, tenzjj onder toezicht van een persoon boven
de 20 jaren in kleine besloten ruimten, zooals
ijzeren tanks, kruitkamers en ketels, indien daarin
gebruik wordt gemaakt van walmende lampen-
Het arbeidsverbod sub. 2o. geldt niet personen
boven 14 jaren, werkzaam op in aanbouw of her
stelling zijnde schepen, zoolang ter plaatse het
aanvoeren van materialen zou worden belet door
een aangebrachte gording of wel het aanbrengen
daarvan wegens plaatselijke omstandigheden on
mogelijk is.
Arbeid in fabrieken en werk
plaatsen.
Een belangrijke wijziging en aanvulling bevat
het ontwerp met betrekking tot de verbodsbepa
lingen, die van kracht zjjn voor fabrieken
®n werkplaatsen in het algemeen.
Het bestaande voorschrift betrekkelijk de
verlichting van de lokalen, is eenigs-
Hns aangevuld uit het bestaande besluit overge
nomen.
He nieuwe bepalingen, welke het ontwerp bevat,
betreffen de 1 u c h t v e r s c h i n g, als het bevor
deren van een deugdelijke temperatuur,
het beschikbaar stellen van een privaat, het
tegengaan van verontreiniging en het
aanwezig zjjn van voldoende v r ij e lucht-
J"uimte. Deze en dergeljjke voorschriften (in
et Veiligheidsbesluit voorkomende) zjjn deel reeds
van kracht ten aanzien van fabrieken en werk-
P aatsen, die onder art. 1 der Veiligheidswet val
se. Het scbjjnt zeer gewenscht, zegt de toelichting)
edoelde eischen ook te stellen aan de niet onder
e Veiligheidswet vallende inrichtingen,
et arbeid in fabrieken en werkplaatsen is uil-
ge reid het .bestaande verbod van arbeid door
ersonen beneden 16 jaar, of vrouwen, in »o v e r-
o te ovens of andere besloten ruimten.
8 bepalingen, welke betreffen bet bezwaar van
vaarT°tden verwond door machines en andere ge-
ÏMrSvoorwerpen zjjn naar hun inhoud onge-
gelijk aan de bestaande,
en aanzien van de verbodsbepalingen voor fa
bels *i Gn werkplaatsen, waarin
P- aide werkzaamheden worden
verricht of bepaalde stoffen voor
komen, bevat het ontwerp tal van nieuwe voor
schriften en wijzigingen van de bestaande. Thans
zjjn opgenomen het branden (reduceeren) van
loodasch en het bereiden van zink uit de ertsen.
Voorts worden genoemdaether, koolzuur, zout
zuur, acröeline, amylacetaat, analine, azjjnzuur,
benzine, benzol, carbol, creosoot, formaline, ni-
trobenzol, naphtaline, kwik en picrinezuur. De be
palingen betreffende brand- en explosie gevaarljjke
stoffen zjjn aanmerkeljjk gewijzigd. De arbeid van
het behandelen van ruw wol of van andere on-
gereinigde dierharen is in het gewjjzigd besluit
nieuw aangebracht.
Ook ten opzichte van arbeid in fabrieken en
werkplaatsen, waarin bepaalde werkzaamheden
worden verricht of bepaalde bedrjjven worden uit
geoefend, bevat het ontwerp wijzigingen van be
staande en nieuwe voorschriften. Regelingen be
treffende den arbeid van jeugdige personen en
vrouwen in inrichtingen, waar stoffen of voor
werpen met behulp van den zandstraal worden be
werkt, in houtzagerijen, hoorn-, been-, steeDnoot-
zagerijen en -draaierijen, turfstrooiselfabrieken,
bnkeitabneken, graan- of zaadzeefterjjen of schoon-
derjjen en in dakpan vloertegel- (estrik-) muur-
tegel- en draineerbuizen-bakkerijen bevat het
geldend arbeidsbesluit niet.
Wordt vervolgd.)
Belangrijke datums.
Van 1 tot en met 14 Februarigelegenheid tot
aangifte voor de keizersliist.
Vóór 20 Februarikennisgeving aan de belas
tingschuldigen, die nog niet betaald hebben, door
den rijksontvanger.
1 Maartlaatste betaaldag der belasting.
23 Maartter visieligging en verkrjjgbaarstelling
der kiezerslijst en bjjbehoorende lijsten.
23 Maart tot en met 15 Aprilgelegenheid tot
reclame.
Tot 21 Aprilter visielegging en verkrjjgbaar
stelling der reclames.
Vóór 15 Mei definitieve vaststelling der kie
zerslijst.
Werkloosheid.
In het »Tjjdschrift derNederlandsche Heidemaat
schappij" van deze maand treffen wjj over de vraag,
in hoeverre ontginning, grondverbetering, bebos
sching en afzanding van duineD, enz. als middelen
tot werkverschaffing aan werkloozen uit de groote
steden kunnen worden gebezigd, uitvoerige en zaak
rijke beschouwingen aan van den directeur der
Maatschappij en redacteur van het Tijdschrift, den
heer A. A. Nengerman.
Kolengebruik onzer oorlogsschepen.
Het door ons uit de »N. R. Ct." overgenomen
bericht over de reis van de De Ruyter," is op een
belangrijk punt onjuist. Dat schip heeft wel dege
lijk een haven onderweg aangedaan en wel Ponta
Delgada, op den 12n Dec.
Tiddo Haan. -f-
Te Groningen is overleden de heer Tiddo Haan,
bekend voorman der middenstandsbewegiog en
voorzitter van de Groninger Winkeliersvereeniging.
Middenstandscongres.
Men meldt dd. 7 Jan. uit Dordrecht
In een hedenmiddag gehouden vergadering van
de regelingscommissie van het 5e middenstandscon
gres werd rekening en verantwoording afgelegd.
In ontvangst en uitgaaf sloot de rekening op
f2514,12, met een goed slot van f79.27. Op de
vraag, waarom nu pas verantwoording werd afge
legd, deelde de voorzitter mede, dat met het bonds-
bestuur verschil was gerezen over enkele posten
nu is men eindelijk tot een vergeljjk gekomen.
Het goed slot werd gestort in de kas der Dordr.
Winkeliersvereniging, die daarvoor aan hen, die
zich bjj het tot standkomen van het congres ver
dienstelijk hebben gemaakt, een vriendenmaal aan
biedt. De penningmeester werd gedechargeerd en
ten slotte de commissie ontbonden.
Zeven overleden ministers.
De heer G. F. J. Douwes schrijft in „De Tijd":
Het jaar 1909, om verschillende redenen voor
vejen in den lande een jaar van hoop en vrees,
begon ongunstig voor onZe Regeering, daar een
van baar leden geheel onverwacht werd wegge
rukt: Minister Bevers overleed plotseling Dinsdag
5 Januari.
Vermoeid terugkeerende van de drukke werk
zaamheden aan zijn departement, weid hij op
straat door een beroerte getroffen en kort daarna
stierf hij in zijn woning.
Hij was schier gesneuveld.
Dit is de zevende maal binnen ruim 40 jaar,
dat in ons land een Minister niet alleen van
het staatkundig, maar ook van het wereldtooneel
verdween. i r
Vijf hunner gingen heen in de volle kracht
van het mannelijk en ministerieel leven, wier
heden en toekomst nog veel voor het Vader
land beloofden en wier verlies daardoor des te
gevoeliger was.
Twee (Thorbecke en Van Bosse) scheidden als
veteranen, vrienden en geestverwanten, tweemaal'
naast elkander werkend en strijdend in een Ka
binet, en die door hun wetgevcnden en admini-
slraf. even arbeid, vaak met gunstigen uitslag be-
kioond, gedurende langer dan een kwart eeuw
een groote rol gespeeld en het vaderland gewich
tige ens ten bewezen hebben.
Zevenmaal schoot de dood bres in onze Mi
nisteries, in twee zelfs twee keer; viermaal werd
de rechterzijde pijnlijk getroffen.
Het eerst viel mr. E. J. H. Borret, 10 Nov.
1867, (geb. te 's Hertogenbosch 17 Aug. 1816)
Minister van Justitie in het conservatief-(liberaal)
eerste Ministerie-Heemskerk (1 Juni 1866—4 Juni
T8G8), dat" na dê scheiding en de scheuring der
liberalen was" opgetreden, doch door wier stel
selmatige oppositie (vooral om de Limburgsche
kwestie) het eindelijk moest aftreden. Die op
positie vond een machtigen bondgenoot in den
dood, welke den eminenten'Borret wegrukte. Diens
onverwacht heengaan was voor de Katholieken
een treurig verlies, voor het Kabinet een ge
voelige verzwakking, voor het bijzonder onderwijs
in die dagen een onherstelbare slag.
De tweede prooi des doods was mr. J. R. Thor
becke, 4 Juni 1872, (geb. te Zwolle 14 Jan. 1798),
driemaal Minister van Binnenlandsche Zaken, de
grijze staatsman, de groote meester en langen
tijd het hoofd der liberale partij, wiens lang en
vrucatbaar leven en veelzijdige arbeid een eigen-
aardigen stempel op een deel der geschiedenis
van ons land hebben gezet, In ernstige tijdsom
standigheden trad hij; „friet het geweer op den
schouder" in zijn derde Ministerie op en stelde
zich o. a. ten taak ons defensiewezen te verbe
teren en op hechtere grondslagen te vestigen.
Zijn langdurige ziekte en dood verhinderden ech
ter dat vaderlandlievend pogen. j
Hel geavanceerd-liberaal Ministerie-Kappeyne (3
Nov. 187719 Aug. 1879), opgetreden na de
„oorlogsverklaring" aan de Regeering bij de be-
hanae.ing van het Adres van Antwoord op de
Troonrede (Sept. 1877) en het daarop gevolgd
cnts.ag van het tweede MinisterieHeemskerk,
wprU tweemaal door een doodelijk verlies getrof
fen. i
Het eerst stierf de Minister van Oorlog, J. K.
H. De Roo van Alderwerelt, 31 Dec. 1878 (geb.
te Harderwijk, 6 Aug. 1832).
Als lid der Tweede Kamer voor het district
Leeuwarden noodzaakte zijn degelijke, scherpe,
nooit, rustende oppositie meer dan één Minister
van Oorlog tot aftreden. Na het aanvaarden zij
ner portefeuille werd hij te Leeuwarden als lid
der Kamer herkozen en gaf daardoor het eerst
en tot 1894 eenigst voorbeeld van een Minister-
volksvertegenwoordiger. Zijn uitgebreide plannen
tot reorganisatie van onze levende en doode
strijdkrachten werden jammerlijk verijdeld door
zijn smartelijke ziektg en dood, en hiermede de
groote verwachtingen omtrent de verbetering van
ons defensiewezen.
Binnen twee maanden werd hij1 in het graf
geVLigd door den Minister van Koloniën, mr.
P. P- Van Bosse 21 Febr. 1879, (geb. te Amsterdam
16 Dec. 1809).
Evenals Thorbecke heeft Van Bosse een groot
gedeelte van zijn lang leven in den dienst des
Vaderlands doorgebrachtvijfmaal was hij Mi
nister van Financiën, tweemaal van Koloniën,
en tweemaal van Hervormde en andere. Eeredien-
vsten. Hij werd beschouwd als een uitstekende
specialiteit op het gebied van Financiën, die door
een orde.ijk en zuinig beheer onze geldmiddelen
na de Grondwetsherziening van 1848 weder in
goeden staat bracht. Men heeft het later betreurd
en hem ook verweten, dat hij zijn talenten te
veel gebruikte tot partiëele verbeteringen van
onzen financiëelen toestand, terwijl men juist
van hem alles omvattende voorstellen tot een
radicale hervorming van ons belastingstelsel meen
de te mogen verwachten.
(Vervolgens het MinisterieKuyper, opgetreden
1 Aug. 1901, dal in ruim drie maanden twee titu
larissen verloor. i
'Op 9 September 1902 overleed jhr. mr. F.
A. J. Van Asch van Wrjck, (geb. te Utrecht,
28 Aug. 1849). In verschillende betrekkingen heeft
deze algemeen geachte en werkzame man het
vaderland gediend: als lid der Tweede Kamer,
eerst door het district Kampen, later door Amers
foort gekozen; tweemaal als burgemeester van
Amersfoort, als Gouverneur van Suriname (1891
1894; als lid der Eerste Kamer, en eindelijk als
Minister van Koloniën in het MinisterieKuyper,
waarvan hij een der beste krachten was.'
Ruim drie maanden later, 12 Dec. 1902, stierf
de Minister van Marine, vice-admiraal G. Kruys.
Geboren te Vriezeveen, 31 Aug. 1838, begon
hij in 1853 zijn studiën aan de Kon. Militaire
Academie te Breda, doorliep de verschillende ran
gen en werd in 1894 vice-admiraal. Als "zeeoffi
cier werd hij vaak tot vervulling van commando's
en onderscheidene betrekkingen geroepen, waarin
zijn bekwaamheid en beleid steeds uitblonken.
Tweemaal was 'hij Minister van Marine: den
eersten keer in het Ministerie-Mackay, als opvol
ger van den heer H, Dyserinck, van 31 Maart21
Aug. 1891; de tweede maal in het Ministeric-
huyper, waarin hij vooral medewerkte aan de
ontwerpen van het Militair Strafwetboek.
Eindelijk mr. J. G. S. Bevers, als Minister
van Waterstaat opgetreden in het Ministerie-
Heemskerk (11 Febr. 1908), wiens verdienste
lijke levensloop uwen lezers bekend is.
Middenstandstentoonstelling.
Het uitvoerepd comité der Middenstandstentoon
stelling welke dezen zomer vanwege den Nederland-
schen Bond van vereenigingen van den handeldrjj-
venden en van den industrieelen middenstand, in
de zalen en speciaal te plaatsen expositiegebouwen
in den tuin van het Paleis, voor Volksvijjt te Am
sterdam zal worden gehouden, heeft de volgende
heeren bereid mogen vinden als beschermers der
tentoonstelling op te tredenmr. Th. Heemskerk,
minister van binnenlandsche zakenA. S. Talma,
minister van landbouw, njjverheid en handel; mr.
G. van Tienhoven, commissaris der Koningin in
Noord-Hollandmr. W. F. van Leeuwen, burge
meester van Amsterdam.
Bovendien heeft het comité reedc van een aantal
heeren toezegging ontvangen, dat zij bereid zjjn
zitting te nemen in het eare-comité der tentoonstel
ling. Het comité hoopt dan ook in staat te zjjn
de volledige samenstelling van het eere-comité bin
nen eenige dagen te kunnen bekend maken.
Een circulaire waarin doel etc. der tentoon
stelling nader wordt uiteengezet (en waar bjj ge
voegd zal worden een uittreksel uit het algemeen
reglement, benevens een opgave der rubrieken
welke de tentoonstelling omvat, en de prjjzen voor
plaatshuur etc.) is ter perze en komt dezer dagen
gereed. Zjj zal dan behalve aan de bjj den
Middenstandsbond aangesloten vereenigingen in
het groot verspreid worden, zoowel hier te lande
als elders (tot welk doel behalve een Hollandsche
oplage, ook exemplaren in Fransche, Duitsche en
Engelsche taal vervaardigd worden.
Het is echter mogeljjk, dat het comité niet
allen weet te bereiken, die eventueel geneigd zou
den zjjn te exposeeren Voor hen, die geen cir
culaire ontvangen en voor diegenen, die er prijs
op stellen, een exemplaar te ontvangen, bestaat
gelegenheid ze aan te vragen aan het Bureau der
Tentoonstelling (gevestigd in het Paleis van Volks-
vleit te Amsterdam) dat telefonisch verbonden is
no. 1801) en waar de commissaris der tentoon
stelling dageljjks voorb elanghebbenden en belang
stellenden te spreken zal zjjn (vóorloopig van
11—12 uur's morgens en van 3 4 's middags.)
M
