Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
32s*te Jaargang
Maandag 25 Januari 1909.
No. 9320.
Het Arbeidscontract.
IMmert op de
Max' schilderstuk.
Nne ScMeiIhè Coral
until GelHmteri Zondagsblad prijs ïu c. p.«oei, 11.16pini, f 1.36p.3aid.
FEUILLETON.
iiuiteuiaudscli Me uw».
ABONNEMENT SPR IJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden 1.35, per maand 45 cent en' per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2.—per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en hg alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels ƒ0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voorherhaaldelgkadverteeren worden uiterst bi 1-
Igke overeenkomsten aangegaan.
a,
Telefoonnummer Postbus no. 39.
(Slot).
toon. Omtrent de loonbetaling komen in
de wet nog verschillende bepalingen voor in
verband met de vordering van derden en hef,
besla'.-, dat er op kan worden gelegd, Indien de
betal'np van het loon, dat niet in geld is vasb
ges'.tld, anders plaats heeft dan de wet vodr-
scnrgft en. zooals wij reeds hebben-vermeld, dan
is zulk een loonbetaling nietig en heeft de
arbeider het recht, nogmaals loonbetaling te vra
gen van bet in onwettelijken vorm uitgekeerde,
zonder gehouden te zijn, dit laatste terug te
betalen De werkgever mag dus wel op z'ri' tellen
passen 1
Staangeld. De Werkgever kan staan
geld. heffen, d.W.z kan een deel van het loon
oij voorbaat inhouden, met het doel, daarop even-
fuetle schadevergoeding te verhalen bjj 'n on
rechtmatige verbreking der overeenkomst door
dtn arbeider. Het heffen van staangeld in de
overeenkomst moet, altijd schriftelijk worden
bedongen. Het bedrag van het staangeld mag bij
elke loonbetaling niiet honger zijn dan het tiende
deel van het geld-loon, dat betaald wordt. Het
totale staangeld-bedrag mag niet moer zijn dan
hot bedrag, dat. brj onrechtmatig verbreken der
dien. .betrekking verschuldigd isin ieder geval
ook met meer dan bet loon van twaalf werk-
c&agen öijeen bedraagt (dit laatste geldt alleen voor
arbeiders, die minder dan f 4 per dag verdie
nen). Het staangeld moet door den werkgever
worden belegd bij de Rijkspostspaarbankde ar
beider fcifjgt het terug bij het regelmatig eindigen
der dienstbetrekking. Het kan ook eventueel bij
werkstaking door den werkgever worden ver
haald, r 1
Zondagsarbeid. Regel is. tenzij het
tegendeel schriftelijk wordt bedongen, dat geen
Zondagsarbeid plaats heeft, behalve in bedrij
ven, waar hef noodzakelijk is. Den arbeider moet
voldoende tijd worden gegeven voor het vervullen
zjjner godsdienstplichten.
Verpleging bij ziekte. Wordt een in
wonende arbeider ziek of treft hem 'n ongeval,
buiten eigen Schuld en niet door onzedelijkheid
omstaan, dan moet de werkgever uiterlijk voor
den ,.iid van zes wekten voor behoorlijke verple
ging en geneeskundige behandeling zorgen, in
dien daarin- niet op andere wijze is voorzien,
b.v. door de Ongevallenwet. De kosten der twee
laakte weken mag hij op den arbeider verhalen.
Wanneer de ziekte door schuld of onzedelijkheid
ontstond, moet de Werkgever ook voor die ver-
plegmg en behandeling zorgen, doch dan mag
hij a l l e kosten op den arbeider verhalen.
•getuigschrift. Bij liet eindigen der
dienstbetrekking moet de werkgever den arbeider
een getuigschrift, verstrekken. De wet regelt uit
voerig wat er in dient te staan.
f Naar het Duitsch.)
16)
».^®dert eenige maanden bevindt zich een jonge
melkbaard, de zoon van een zuster van mijn
ie.er meteen van den adel vandoor ge-
,i~n8 »raevronw Von" in ellende gestorven
mW"Trf !!l'lll! 'n ons huis. De jongen is een
met dwang et TeêefÏÏtl'dftiC SlV"3
tchikt Toet
eonsul Walter, een fijn kenner, beweert het na
dat h« proeven van hem gezien heeft hij hid
een geheim gesprek met mijn oude, waarin hii
hem traehte over te halen, den jongen schilder
te laten worden, een verlangen, dat de heer
l hom as Heu veling, de koopman in nrerg en
been, met gerechtvaardige verontwaardiging van
de hand wees. Sedert dien tijd heeft niet alleen
consul lntin neef met zijn gunst vereerd, doch
ook mejuffrouw, zijn dochter, een bakvischje van
®freten rang, maar die ik toch op zékeren
vu JL Jn 1 mfvt"ouw Heuveling mijn huis denk
binnen te leiden, trekt zich Max Elliot aan op
Er an nioeMk1 k®3pvffdheid gaande maakt."
Dienstbetrekking. Indien de dienst
betrekking voor een bepaalden tijd is aangegaan,
kan. ?jj tusscbentijds niet worden opgezegd, be-
halve, wannéér zij voor langer dan 5 jaar of
pór net leven is aangegaan, of wanneer de werk
gever overlijdt. Dan kan zij na 5 jaar door den
arlo'der worden opgezegd, doch alleen 6 maanden
van te voren. Een dienstbetrekking voor bepaalden
tijd aangegaan, behoeft gewoonlijk niet.van te
vorm té worden opgezegd. Wordt wèl opzegging
geëis- ht, maar geschiedt die niet, dan wordt ver
ondersteld, dat de dienstbetrekking onder dezelfde
voorwaarden wordt voortgezet. Een overeenkomst
voor onbepaalden tijd moet worden opgezegd.
De dood van een der partijen doet de dienst
betrekking gewoonlijk 'eindigen; bij het overig-
den van den werkgever alleen, wanneer zulks
uit den aard der overeenkomst voortvloeit, Mili-
1aire dienst niet
Opzeggin gstermijn. De termijn van
opzegging, waar die geëischt wordt (in élke dienst-
oetrekking, die voor onbepaalden tijd is gesloten)
's gelijk aan den ten-mijn van loonbetaling, mits
niet langer dan zes weken. Wie z'n loon per
weet ontvangt, heeft dus een opzeggingstermijn
van één week enz. De termijn kan schriftelijk
sorter of langer worden gesteld. In geen geval
jinag voor den arbeider een langere (wel een
kortere) termijn gelden dan voor den werkgever.
Bij dienstbetrekking op proef geldt geen opzeg
gingstermijn. Bij faillissement van den werkgever
is de termijn nooit langer dan zes weken, ook
niet, indien anders bedongen was.
Onrechtmatig verbreken. Wie de
dienstbetrekking onrechtmatig, zonder opzegging,
verbreekt, moeit daarvoor aan de tegenpartij scha-
de.oos'st Hing betalen. De opzeggingstermijn be
hoeft niet in acht to worden genomen, indien
er een dringende reden voor directe opzeg
gin g bestaat.
Dringende reden. Een dringende reden
voor den werkgever .om Sen arbeider direct te ont
slaan, is: le. misleiding door den arbeider; 2e.
ernstige onbekwaamheid; 3e. herhaalde dronken
schap of liederlijk gedrag; 4e. diefstal, bedrog;
5e. mishandeling, beleediging, bedreiging van den
werkgever, van diens familieleden en van mede
arbeiders; 7e beschadiging van goederen ïTes
werkgevers; 8e. dienstweigering9e. openbaar
making van geheimen. Voor den arbeider gelden
evenzeer een groot aantal dringende, redenen,
waaronaer versc?iillende bovengenoemde, indien
de werkgever aldus handelt. Verder heeft hjj het
reent, tfirect heen 'te gaan bij niet-voldoen van
het loon, op bepaalden tijd, of niet voldoende
verstrekken .van kost en inwoning; of bij ziekte,
bu'ten zijn schuld ontstaan; of, wanneer de be
trekking nadeel oplevert voor zijn goeden naam;
of. wanneer 'hem ongemotiveerd wordt gelast voor
ten anderen werkgever diensten te verrichten. In
geval van nood kan don arbeider echter ook
„Mij behulpzaam zijn, om dien indringer te
verwijderen, hoe eerder hoe beter; met smaad
en schande moet hij ons huis uit 1" riep Re in hard.
„Onze huishoudster, wier lieveling ik ben en die
sinds jaren mijn heimelijke uitstapjes begunstigt,
haat hem natuurlijk om mijnentwil en bereidt
hem onaangenaamheden, waar zij maar kan
maar alles glijdt langs hem neer. en kalm en
geduldig verdraagt hij, wat andere genoopt zou
hebben er op los te slaan. Het is een slang, die
lummel, en weg moet hij 1"
De huiseigenaar dacht na. Stekend richtten
zijn oogen zich op den zoon van den millionnair.
„Wat dunkt u er van, als we hem'eens op
een diefstal betrapten vroeg Winkelmann na
een poos. „Geef hem een som gelds te verpakken
in een brief, laat hem dien zelf verzegelen, en
dan brengt ge mij de zending. Ik sta er u borg-
voor, dat de brief aan zijn adres zal komen,
zooals hij afgezonden'werd, ongeschonden, alleen
de helft van zijn inhoud lichter."
„Uitstekend riep Rein hard uit „men zou
misschien eenige geldstukken der ontvreemde
som tusschen zijn lijfgoed kunnen steken dat
zou de uitwerking nog verhoogen."
„Ik-heb nog een beter plan," opperde de huis
eigenaar, terwijl hij zich m een rookwolk hulde,
zijn gelaatstrekken verborg. „Bezorg mij voor
een uurtje de sleutels van uw huis- en kan
tooiüeui ik laat er een t weede exemplaar van
vervaardigen, dat eveneens onder het goed van
van den braven neef gevonden wordt, Tk geloof,
ander werk dan het gelw-one worden opgedra-
gen.
Schadeloosstelling. Iedereen heeft
het recht de dienstbetrekking direct zonder op
gaaf van redenen te verbreken, indien hij daarbij
ook direct de tegen partij een schadeloosstelling
geert. Deze schadeloosstelling bedraagt bij dienst
betrekkingen van bepaalden duur evenveel als het
loonbedrag van den tijd, die nog gewerkt bad
moeten worden Was de overeenkomst dus voor
een jaar aangegaan en wordt zij na 10 maanden
opgezegd, dan moet tegelijk daarmee een schade-
locf-stelling van 2 maanden loon wórden betaald.
Bij dienstbetrekkingen van onbepaalden duur be
draagt de schadeloosstelling evenveel als het loon
bedrag van den opzeggingstermijn. Zij kan echter
schriftfiijk ho-oge r wowten gesteld en voor den
ai jcider lager (niet voor den werkgever).
Collectieve overeenkomst. Een
aantal arbeiders kan met een werkgever of met
een aantal werkgevers eenzelfde (collectieve) ovér-
eeakomst sluiten. Dan mag één dier arbeiders
niet met één dier werkgevers nog eens 'n spe
ciale overeenkomst aangaan. Die overeenkomst
za) direct worden vernietigd bij aanvrage van
do anderè arbeiders, of één van hen.
E c htgen oo ten. Man en vrouw mogen
onderling geen arbeidsovereenkomst aangaan.
Minderjarig. Do werkgever moet den
minderjarigen arbeider in de gelegenheid stellen
niet alleen godsdienst-, maar ook herhalings- en
vakonderwijs te volgen.
Zegel. Alle stukken, alle overeenkomsten,
alle quitanties, die ingevolge de wet moeten wor
den uitgereikt of opgemaakt, zijn vrij van zegel.
Aanneming van werk.-- Het aangenomen
werk, dal is een overeenkomst, waarbij één partij
voor de andere (aanhfesteder) een bepaald werk
voor een bepaalde som zal verrichten, valt bui
ten de wet. Deze is eï niet toepasselijk op.
Wel echter op het z.g. stukwerk.
Beveiliging. - De werkgever moet voor
voldoende beveiliging des arbeiders zorgen. Treft
dezen ren ongeluk door onvoldoende beveiliging,
builen zijn schuld, dan is de werkgever aanspra
kelijk voor de daaruit ontstane schade.
Beslag -- Op het loon van den arbeider,
d'e minder dan f 4 per dag verdient, kan slechts
tót ideel beslag worden gelegd. Hoogcr betaalde
aroeieers kunnen echter op hun loon lot een
aoogtr bedrag en. zelfs geheel 'beslag zien leggen.
Geschillen. -- De geschillen, die voort
vloeien uit een arbeidsovereenkomst, worden voor
den kantonrechter gebracht. Dit geschiedt
koster o os.
Werkstaking. Ook in het geval van
werkstaking geldt de boven-omschreven opzeg
gingstermijn. Legt men dus het werk neer zonder
vooraf te hebben gewaarsfchitjwd, zonder dien ter
mijn in acht te hebben genomen, dan is dat een
onrechtmatige verbreking der dienstbetrek
king (indien men tenminste deze verbreking op
het oog heeft, anders is het contractbreuk). De
werkgever kan dit dus op het staangeld verhalen.
Winstaandeel. Indien het loon van een
art eider bestaat in 'n aandeel in de winst, dan
heeft hij recht inzage van alles te eischen, waaruit
zijn aandeel kan blijken. Die inzage geschiedt dan
door een deskundige (accountant) of door een
commissie uit de arbeiders.
Ziedaar de voornaamste bepalingen. Nog eens
herha'en we: van vele bepalingen mag worden
afgeweken hjj de overeenkomst, van vele andere
echter in geen geval. Bovendien verwijst de wet
in verschillende zaken naar het plaatse.ijl; ge
bruik, dat de overeenkomst vaak zal moeten be-
heerschen. j i
-
DE BALKAN.
Turkjje en Bulgarije
Uit Bulgarije komt over den stand van zaken
in het Turksch-Bulgaarsch geschil bedenkelijk
nieuws.
De telegrammen maken melding van mobilisatie
der Buigaarsche reservisten en van troepenbe
wegingen in Turk(je in de richting van de Bul-
gaarscne grens.
Uit Bulla wordt geseind
De mobilisatie van de achtste divisie is ten
einde gebraent. Men spreekt nu van net uiobtii-
seeren van twee andere divisies, opdat men even
tueel een optreden van Turkscbe zgde, teneinde
bg verrassing de grensioestanden ais voorheen le
herstellen zal kunnen ufwereD.
Te Bofia heersent groute opgewondenheid en in
zuid-Buigarye is men zeer enthusiast.
Een later telegram meldt
Gister morgen (Zondag) werd een order gepubli
ceerd, waarbg voor een oefenmgstjjd van drie
weken onder de wapenen worden geroepen de
reservisten van de laatste 10 jaardaardoor zullen
de divisies op oorlogssterkte gebracht Worden.
Met opzet werd in de order niet.van smobilisatie"
gesproken. Uit welingelichte bron wordt verze
kerd, dat aanleiding tot dezen maatregel de tijding
gaf, die de regeering ontving, van belaogrjjke
troepenbewegingen in het grensgebied van het
vilajet Adrianopel en dat Turkjje er aan dacht, de
belangrijke strategische punten aan die grens te
bezetten.
De president van den Bulgaarscben ministerraad
zal in dezen zin antwoorden op een interpellatie,
in verband met den genomen maarregel in te
dienen.
De Buigaarsche minister van Bmnenlandsche
Zaken verklaarde aan een vertegenwoordiger van
de »Neue Freie Presse", dat, ondanks de moeilijk
heden, ontstaan uit de Balkan-kwesties, er geen
enkele reden is om op 't oogeoblik den toestand
als kritiek te beschouwen. Bulgarije is bereid,
teneinde recht te doen wedervaren aan bet verlan-
dat dit genoeg is, om iemand uit Thomas Ileu-
velings huis weg te krijgen."
„Gij zijt een prachtstuk van een schurk
riep de heer Reinhard Heuveling „vandaag nog
breng ik u de sleutels. Juffer Betje zal liet hare
er wel bij doen ik hoop, dat de heer Max von
Elliot, eer acht dagen verloopen zijn op weg
naar Amerika is. Daar mag hij voor mijn part
een Raphaël onder de Roodhuiden worden."
Op een ver gevorderd uur van dien avond
verliet de heer Christiaan Winkelmann zijn huis,
niet door den hoofdingang, maar over de bin
nenplaats, en een klein kamertje doorgaande,
kwam hij door een zwaar gegrendelde, voor icier
ander ontoegankelijke achterdeur in de open
lucht. Hij bevond zich in een steegje, dat door
arme menschen bewoond werd. Niemand lette
op den kleinen, dikken man, die een zware over
jas van gewone stof en een pet droeg met een
grottie klep, die zijn gelaat bedekte. Zorgvuldig
sloot hij de deur weer, waarna hij, in de richting
van de haven, zijn weg voortzette.
Het was een ijskoude, mistige avond. Naar
geestig flikkerden de lantarens aan de masten
der in drie lange rijen in de havens liggende
schepen door de nevellagen heen. Van de vaar
tuigen klonk hier en daar een kort afgebroken
geroep in 't rond. Op de eir.delooze watervlakte
rustte de nevel als een drukkend gewichtbeide
oevers onttrok hij aan hot oog.
Ook op den vasten wal heerschto ia üie lango
smalle en slechts aan één zijde met huizen be
zette straat niet" die levendige drukte, die hier
anuers gewoonlijk lieerscine ae fijne regen dreef
ae menscnen ouaer liet warme aak. Biechts uu
en aan oeuaa een matroos een der verlichte
kelders met Koopwaren, die hier, van alies wat
voor de scheep vaart Deuoodigais, voorzien, huis
aan huis te vinden zijn, oï daalde in één dier
bijna even. talrijke onderaardsciie koffiehuizen
vau twijfelachtig allooi neer, waaruit het g< joel
van stemmen, dat zingen moest beteekenen, en
het gerammel van ontstemde piano's naar buvea
KJouk.
De heer Christiaan Winkelmann, de huiseige
naar, liad deze straat bereikt en daarmee ook
hel doel van zijn naehtehjken tocht. Vóór een
kelder, welks roodglazen lantaarn het opschrift
droeg ln de groene (luit, bleef hij staan, en na
dat nij nog eens voorzichtig om zich heen gezien
had, daalae hij de trappen af.
Een duffe, vunzige lucht, de'vochtigheid var>
den kelder, vermengd met den walm van een
olielamp, omving den binnentredende. De lamp
hing van het midden der lage zoldering neer, qq
wanden schonen met roet geverfd te zijn, da
vloer was oneffen, de banken en stoelen van
wormstekig hout.
Wordt vervolgd.)
