Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
32ste Jaargang.
Zaterdag 30 Januari 1909
iSo. 9325
TWEEDE BLAD.
In onze Vroedschap.
(iemeu^d Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2,per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
PRIJS DER AD VERTENTIëN:
Van 1—6 regels f 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent. LTGj L
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil-
l jj k e overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer Sö
Postbus no. 89
Bureau BOTKRtSTKA AT 50
Matbenesse-ontpoldering.
Oude Mbd huisfonds. Stad-
huii-kwestie. Arbeidsbeurs.
Werkloozenfonds. Orde-
reglemeniswijzigmg.
De Raad kwam Dinsdag 11. na een lange rust
periode - er verliepen drie'weken sinds de laatste
raadsvergadering voor de tweede maal in dit jaar
bjjeen. Hij was bijna voltallig want in den loop
der vergadering kwamen nog enkele ombrekpnden
opdagen, zoodat ten slotte alleen onze hooggeachte
kantonrechter om treurige familie omstandigheden
achterwege bleet.
Op de vrij uitvoerige agenda van deze verga
dering stonden enkele punten, waaronder een
paar nummertjes van socialen aard, die een uit
voerig debat deden verwachten, en onze vroeden
zjjn dan ook niet in gebreke gebleven deze ver
wachting tot volle waarheid te maken. Er is
over verschillende onderwerpen, zelfs minieme on-
derdeelen van voorstellen, gedebatteerd .op eene
wjjze een betere zaak waardig, zouden we haast
zeggen, waren we niet overtuigd dat 't in hoofd
zaak ernstige veelomvattende zaken betrof.
Allereerst vond de heer Smit gelegenheid zijne
bevreemding te kennen te geven over het antwoord
door bet College gegeven op zijne vraag over de
ontpoldering van Oud-Mathenesse. Eenige jaren
geleden is de betrokken vraag tot Prov. Staten
gericht en er was tot heden geen antwoord op
gekomen en nu komt in eens het antwoord dat de
ontpolderings-kwestie in de eerstvolgende vergade
ring van Prov. Staten zal behandeld worden.
De Voorzitter beduidde den ondervrager, d.t deze
wjjze van bandelen hem met moest bevreemden
»de middelen die ons ten dienste staan" stonden
ook aan het vorig bestuur ten dienste, n.l. op de
griffie der Staten in den Haag te gaan vragen, hoe
't met de zaak staat. Maar wat toen niet is
toegepast, is nu in werking gesteld en daarbij is
vernomen, dat de kwestie in de eerstvolgende
wellicht buitengewone vergadering der Siaten,
maar zeker in de zomervergadering zal behandeld
worden. Langs dezen weg is aldus verkregen
wat sedert 1893, het jaar der ontpoldering aan
vrage, niet is bereikt.
De heer Smit, niet kunnende beoordeelen wel
ke motieven tot dezen vreemden loop van zaken
geleid hebben, sprak toch zijne voldoening uit
over de verkregen toezegging en uitte den wen^ch
deze zaak een gunstig verloop zou hebben. Dat
wenschen zeker mei^ hem allen, die de tirannie
der polderbesturen en waterschappen hartelijk
moede zijn.
In deze zitting kwam ook de veel besprokeD
Oude Manhuiskwestie, of te wel bet Fabri-f >nds
weer ter sprake. Opmerkelijk waren er ditmaal
geen erfgenamen Fabri's op de tribune, zooals bjj
een vorige gelegenheid. De heer Van der Schalk
meende, dat een gemotiveerd preadvies bier beter
op zijn plaats zou geweest zjjn dan de eenvoudige
afwijzende beschikking. De menschen die te dezer
zake requestreeren, meenen toch dal hun onrecht
wordt gedaan; zjj denken dat zij over schatien
hebben te beschikken, terwijl zij in waarheid op
grond van een Raadsbesluit vaD 1851/52 alleen
recht hebben op kostelooze verpleging in bet St.
Jacobs-Gasthuis. Dit nog eens in 't licht ie stel
len zou de verdiensten van het bedoelde pread
vies zjjn geweest. - Door dën beer Smit werd
zeer juist opgemerkt, dat wat de heer Van der
Schalk vraagt, zes jaar geleden feitelijk is gedaan.
Toen is de geheele kwestie uitvoerig in den Raad
behandeld. Men kan daar toch niet telkens op
terugkomen en de zaak weer in zjjn geheel gaan
behandelen. Nadat de Voorzitter verklaard had,
dat het College uit respect voor den Raad niet
meer op de zaak wilde terugkomen, betoogde mr.
Jansen, dat eene mededeeling aan adressante haar
verzoek niet voor inwilliging vatbaar is, beter ge
plaatst was dan de eenvoudige afwijzing die in
bet voor kennisgeving aannemen, besloten ligt.
Door den heer Kranen werd nog de wensch ge
uit, dat het Raadsbesluit dat aan deze afwijzende
beschikking ten grondslag ligt, zou gepubliceerd
worden. De heeren De Bruin en Van der Schalk
ondersteunden dit; de laatste in dien zin, dat een
exemplaar van het verslag indertijd door admini-
srateuren van het fonds uitgegeven, door hem
aan de Raadsleden zou worden toegezonden.
De Voorzitter meende, dat het besluit in dier
voege ter algemeene kennis zou worden gebracht.
Moeten de beweerde verwanten van den zaligen
stichter van het voormalige Oude Manhuis zich
met deze beschikking tevreden stellen, te betreu
ren. bljj't 't toch d.t aan bet Faori-fonds, nu om
streeks drie of vier ton bedragend, niet de bestem
ming is gegeven die als voor de band lag. Ware
indertijd eene overeenkomst tus-cben de beheer
ders van hei Fabri-fonds en de regenten van het
St. Jacobs Gastnuis tot stand gekomen, dan bad
bjjv. in dc Warande, eene nieuwe fraaie stichting
kunnen verrijzen, die èii als nieuw Si. Jacobs-
Gasshms èn als herrezen Oude Manbuis zou kun
nen dieDst doen. Stuitte dit af op de overweging
dat de fondsen nog met daartoe voldoende waren of
wellicht ook op andere overwegiugen, dan hopen
we dat toch eerlang aan het fonds eene bestemming
zal worden gegeven die meer met de bedoeling
van den priesterlijken stichter overeenstemt.
In ieder geval blijft 't te betreuren, dat de
meermalen beproefde ruiling van gemeentegrond
en gasihuisterrein geen feit is geworden. De
gemeente zou dan in het bezit zijn gekomen van
een prachtig terrein midden in de stad dat voor
stadhuis alleszins dienst kon doen. 't Bleek een
keer te meer in deze zitting, waarin de jaren
oude stadhuiskwestie weer onverhoeds op den
voorgrond trad. Nadat men vroeger den ontvanger
als 't ware uit het Stadhuis heelt verdreven, wil
men er nu het bevolkingsbureau uitdrijven. Op
merkelijk, zei de heer Smit, is't, dat juist nu er
een ander hoofd aan dat departement staat, de
kwestie opduikt dit bureau naar de Warande te
verplaatsen. De verplaatsing van het bedoelde
departement naar het geöouw van het oude kan-
tODgerecnt, is door den voorzitter op goede gron
den verdedigd Vooral de gewenscbte brandvrije
gelegenheid die daar gevoDden wordt, heeft zwaar
gewogen en deed wellicht velen over bet afstands-
bezwaar heenstappen. Toch meenen we, dat hier
eenvoudig lapwerk wordt verrichtwe krjjgeD
allengs een stadhuis door heel de stad het oude
kantongerecht wordt er bij verordening toe gere
kend te behoorenhet ontvangershuis is er ook
niet vreemd aan als men du nog eens een andere
plaats voor thesaurie en secretarie vond en de
leden van het dageljjksch bestuur hun kamer aan
huis namen, dan kwam 't alleen aan op een zaaltje
voor vergaderen en trouwen en konden we ons
stadhuis afbreken. Wat denken de heeren van
dat ideetje van een over de stad verdeeld stadhuis?
Zou aldus de stadhuiskwestie niet op de eenvou
digste wijze opgelost zijn
Als noofdschotel op bet vrij uitgebreid menu
voor dit gemeentelijk gastmaal figureerde ditmaal
de reorgauisatie der Arbeidsbeurs. Aan de be
spreking van dit veel omvattend onderwerphet
bestuur der Arbeidsbeurs zou ook naar bet Straais
buiger model met tiet. beheer over het Werkion-
zentonds belast worden is het grootste deel
van deze zitting gewgd. Er zijn in den loop van
het. wijd uitgestrekt debat zeer ernstige dingen
gezegd en vooral is zeer juist in 't licht gesteld,
dat bier met bet idee van overheidsalzorg moet
triomfeeren, maar bet particulier initiatief op den
voorgrond moet siaao. Maar er is over kleine
o'derdeelen nijv. o<er bet skunuen of zullen" met
betrekking der kosien, waar toch veel aan het
recbtsinzich'. en het juist oordeel vaD d n Direc
teur zal moeten worden overgelaten, al te wijd
gedebatteerd. Vooral heeti ook een punt van ern
stige overweging uitgemaakt de houdmg door de
Beurs io tjjd van werkstaking aan te nemen. Te
recbt beeft de meerderneid van den Raad met den
beer Ris geoordeeld, dat de neutraliteit dan te be
trachten eene actieveen niet e-ne passieve, moet zijn
immers moet de Beurs ook dan trachten tusschen
patroons en werklieden bemiddelend-op te treden
en resp. de eene aan werk, de andere aan werk
krachten helpen. Over de beslissing in zake
het aantal leden dat van bet bestuur der Ar
beidsbeurs deel uit zal maken, staakten de stem
men, zoodat de verordening niet ten einde kon
worden gebracht, maar daarover in de volgende
vergadering, mèt de stemming over amendement en
artikel, de eindstemming volgt.
Het Werkloozenfonds gat, nadat beslist was
dat 't in de gegeven omstandigheden toch kort
behandeld worden, tot minder discussie aan
leiding dan de Arbeidsbeurs. Toch werd nog
een uitgebreid debat gevoerd over de vraag
of met in hel voorstel moet worden uitgedrukt,
dat de gemeen<e ztcb niet op den duur verplicht
acbt ook als de vakorganisatie op eigen beeneD
kan staan het fonds te steunen. De heer Godin -
ga wilde dit bereiken langs den langeren weg van
eemge bindende bepalingen, terwjjl de heer Hon-
nerlage Grete er trachtte te komen over de kortere
route van de eenvoudige aanduiding eener herzie
ning der verordening na vijf jaren De Raad zal
bij aanhouding, in de volgende zitting tusschen
beid" wegen te kiezen hebben. Van sociaal-demo
cratische zijde werd feitelijk nog een poging ge
daan om het fonds te bem"chtigen, door op grond
van het adres van den Landelijken Typografen
bond, wier huidige kleur met twijfelachtig is, voor
te stellen het beheer met plaatselijk te doen zijn.
Vroede De Bruin had er geen succes bjj. Terecht
werd in 't licht gesteld dat de plaatselijke orga
nisatie voor de rtchtige contróle ook door de betrok
ken commissie onmisbaar werd gacht.
Na de korte beslissing op het adres van mej.
N. H. Jansen, waaibjj de wethouder van gemeente
werken zeer eigenaardig betoogde, dat 't hier rooi-
lige pluche en verdwenen.,
i..Rl was toch wel kras, rond men., en aan de
Kiinsinijverheidsschool werd dit deel van het
vvfrk ontnomen. Het werd nu aangeboden aan
o*e nrma C! H. de Vries, fabrikanten van
gouden en zilveren borduurwerken en kerksie
raden. Deze had er ook een zwaar hoofd in,
jriaar naar werklieden zullen het op de ma
chine probeeren. Lukt het ook ditmaal niet,
dan hebben de dames nog een pjjl op haar
boogmaar daarover zwijg ik vooralsnog.
Het onderkleed van de kostbare staatsie-wieg
wordt vervaardigd van crêpe de chine, ook met
een ieeuwenrand, en dit borduurwerk is intus-
scnen toen weder opgedragen aan de Kunstnij
verheidsschool Geheel uit de gratie is zij dus
nog Diet* f
ing en peil betreft voor een plan, waar toch niets
van komt, waar 't nog iang zal duren eer de
Vlaardingerdjjk met villa's zal bebouwd zjjn, werd
na korte discussie de beslissing over de wjjziging van
het orde-reglement in zake de raadsvergaderingen
tot de volgende vergadering aangehouden, 't Mocht
welwant nog langer discussieeren in een verga
dering die reeds tot kwart voor zes voortduurde,
ware zeker onbegonnen, dwaas werk.
Een onderzoek ingesteld. De briga
dier der maréchaussees te Hengelo heeft een on
derzoek ingesteld naar het verbranden van een
kind aldaar. Het bleek dat de kinderen, na de
heide in brand gestoken te hebben, door het vnur
liepen en elkaar aanstieten. Het kleine meisje
van H. werd er ook spelenderwijze door gestooten
en raakte in brand. Toen op het geschreeuw
eenige vrouwen toeliepen, was het kind al deer.
ljjk gebrand.
Het Amsterdamsche geschenk.
De Amsterd. correspondent der „Prov. Gron.
Ct." schrijft aan zijn blad: 1
't -Is toch nog wat anders, aan een vriendin
een cadeautje in de luiermand te geven, dan
aan H. M. de Koningin een huldeblijk aan te
biedt n, in verband met de aanstaande blijde
gi beunenis f
In oieorie komt het op hetzelfde neer, doch
de pfdcpjkNu, laat ik eens iets vertellen
van de practische ervaringen van het Amster
damsche comité voor het luiermand-huldeblijk om
to :aten zien, dat zoo'n geschiedenis waarlijk
niet in een hand-omdraaien in orde komt. Men
weet men kan htet ten minste weten
dat de Amsterdamsche dames, geleid door de
echtsmnoote van onzen burgemeester, het voor
nemen koesteren aan H. M. een prachtwieg aan
ie beiden. Een gewoon mensch, die voor zulk
een ir.iubel crème kleurig satjjn nbodig heeft,
gaat daarvoor naar een winkel en is, hoe las
tig men ook wezen mag, met uitzoeken gereed
in een Kwartier, .desnoods in een half uur. Voor
de aanstaande koninklijke wieg gaat dat ech
ter niet zoo glad. Want, niet één dame heeft te
beslissen, doch het geheele damescomité en
zooveel hoofden, zooveel zinnen' Wat de één
mooi vindt, wordt door de ander ver weg ge
worpen. Zoo zijn de Amsterdamsche dames veer
tien, zegge: veertien, dagen bezig geweest om
de crème kleur te bepaleu'
Dat gold een kleinigheid, doch het Is te Ko
pen, dat men het over de verdere détails eerder
eens wordt; anders bestaat de kans, dat de
dames met het prachtige geschenk, dat, tus
schen twee haakjes, f 10.000 zal moeten kosten,
te laat komen. i
Intusschen ook op andere punten toont het
comité zich niet gemakkelijk. De Kunstnijverheids
school, die ook voor het trouwcostuum van H. M.
heeft gezorgd, dus zeker wel haar sporen ver
diend heeft op het gebied van kunstnaaldwerk,
aan het den dames niet naar den zin maken.
Toen na lang overwegen was besloten, dat het
oppeikleed van de wieg zou worcten gemaakt van
pluche en niet van fluweel, werd van wege de
school medegedeeld, dat op die stof de rand
van leeuwen, 3ie de dames er op geborduurd
wnden hebben, niet kan gemaakt worden.
'Dat vond' het comité toch wat al te dwaa3
de- opdracht moest vervuld worden, en wel
zoo iipf, dat zelfs de nagels van de leeuwen-
kiauWhn goed zichtbaar moesten wezen. Dé
besté werksters togen" nu aan 'den arbeid
en ziet, de „Ieeuwenrand" was prachtig. Maar
tov-n het gaas, waarop gewerkt was, werd weg
ge .rokken, zonken He leeuwennagels in het mol-
Ongelukken. Te Hengelo is eergisteren bjj
liet vuurtjebranden een kind van de fabrieksar
beider H. in brand geraakt. Het kind bekwam
zulke zware brandwonden, dat het heden is
overleden.
De heer A. L., onderwijzer aan de school
met den Bijbel te Soest, die een paar dagen
geleden een puistje op zijn neus openkrabde,
is gis to. ennacht tengevolge van bloedvergiftiging
oveihden. 1
Onder Schagen is gistermorgen op de Nes het
deerljjk verminkte ljjk van A. D., uit Harencarspel
op de spoorljjn gevonden. Klaarblijkelijk was bjj
door den trein overreden. Daar de ongelukkige
aan toevallen leed, is het ongeluk wearscbjjnljjk
daaruit te verklareD.
Vv sterleiding. Naar men uit vertrouwbare
bron verneemt, worden ernstige plannen beraamd
om geheel Zuid-Beveland van een waterleiding
te voorzien. Woensdrecht zou het punt van uit
gang vormen.
Muggenverdelging. De staats-insecten-
kundige van New-Yersey heeft zijn regeering ver
zekerd, dat er weldra „geen mug meer" in New
Yersey zal zijn. Om dit te bereiken hebben de
gemeen ten met den staat samengewerkt en is
in het laatste jaar een bedrag van 15,458 dollars
besteed. Een oppervlakte van 7200 H.A. moe-
-asland is droogelegd en 90,000 M3 grond zijn
verwerkt tot het aanleggen van dijken.
B r ai i 11 e. Dezer dagen is in het Parijsche
nationale instituut voor blinde kinderen het eeuw
feest. gevierd van Louis Braille, uitvinder van
het naar hem genoemde Braille-schrift.
Lor is Braille is 4 Januari 1809 geboren. Als
kind doo. een ongeluk bij het spelen blind ge
worden, werd Braille op zijn tiende jaar opge
nomen in het toenmalige Blindeninstituut. Hij
was ctn uitnemende leerling en bracht het tot
leemar van het instituut. Hij doceerde er algebra,
geschiedenis en gaf pianolessen. Er bestond reeds
biiiidenschrift in die dagen, n.l. en relief ge
drukte letters. Een artillerie-officier, Barbier, was
op het denkbeeld gekomen, een schrift met pun
tjes op te stellen. Dit systeem van Barbier was
echter zeer ingewikkeld, en de groepen puntjes
stelden klanken voor, geen afzonderlijke letters.
Cijfers, leesteekens en muzieknoten konden er
niet mee worden aangegeven. Maar Braille nam
de puntjes van Barbier over en dacht het een
voudige blindenschrift uit, waarbij, door middel
van zes puntjes op twee regels, alle letters,
cijfers, leesteekens en muzieknoten worden aan
gegeven.
Het stelsel van Braille, later nog door hem
zelf verbeterd, is door de heele wereld in ge
bruik 1
Van hem kan men zeggen, dat hij de blinden
oogen in de vingertoppen gegeven heeft.
