voor
en Omstreken.
32ste Jaargang.
Dinsdag 9 Februari 1909.
No. 9333.
Aio una er 1U oj Is
feuilleton.
Max' schilderstuk.
Nieuwe Heiaiscle Corat
Kt iratis GelllistreerJ MaisMai
M10 c. p. weet, 0.45 p. ni, fl.35 p. 3 nd.
Verspreide berichten.
V Schoolstrijd bij de a.s,
verkiezingen
V Limburgsche toestanden.
Buitenlandsch Meuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
wlïla4 r?r?°hijnt dageli.!k^ uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
tfS '°or Schiedam per 3 maanden 1.35, per maand 45 cent en per
weet lu cent. Franco per post door geheel Nederland 2. per kwartaal
Afzonderlijke nummers 2 cent.
-^^«muumenten worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
t oO en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau BOTERSTRAAT 50
PRIJS DER ADVERTENTIëN;
Van 1—6 regels ƒ0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wórdt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
o o r h e r h a a 1 d e ij k a d v e r t e e r e n worden uiterst
lijke overeenkomsten aangegaan.
bi 1-
Telcfooniramnier 85. Postbus no.
Het lid der Tweedie Kamer Thomson heeft
V rijdag te Leeuwarden een politieke rede ge-
nuu.ien, waarin hij wees op een verschil van
inzicht, dat onder de liberalen in zake de school
kwestie bestaat.
ien aanzien van de neutraliteit der openbare
echC'Ol waren, naar hij meende, in den laatsten
tyd zelfs door liberalen concessies gedaan, welke
ï.i. in hooge mate afkeuring verdienden.
Inzonderheid had hij hierbij, volgens het ver-
dag der „N. R. Ct." het oog op mr. Rink,
die lijdens zijn ministerschap geein strijd met
de neutraliteit van de openbare school had ge-
men, indien er Bijibelselie geschiedenis onderwe
gen en een gebed uitgesproken werd.
i Voor ide ongerepte strenge neutraliteit trad
kapitein Thomson in de bres, en hij. is daar-
bij) gelijk hij met een beroep op de kiesver-
eeniging „'s-Gra venhage'te kennen gaf de
«enige niet. it
WF hebben, zegt het „Centr." dus bij de a, s.
stembus-campagne een zekere verlevendiging van
den ouden schoolstrijd te wachten.
Maar een verlevendiging, die feitelijk ons min
der raakt, dan de groepen der Linkerzijde zelve.
De Li zond ere school blijft ons ideaal. En al
is de strijd over het karakter der openbare school
ons geenszins onverschillig, wijl kunnen daarbij
in zekeren zin de rol van toeschouwer blijven
i <-i vuil en, en afwachten, welke de uitkomst van
die worsteling zal zijn.
Een donkere schaduw werpen op het zuiden
ua Limburg de misbruiken, waaraan men zich
brj dc laatste Statenverkiezingen schijnt schuldig
gemaakt te hebben, schrijft dr. Nolens in de
„N. Venl. Ct.'- f
„Let weleen gedeelte van Limburg.
Maar wat in een gedeelte misdaan wordt, stelt
men zoo gaarne op rekening van het geheel.
'Hoe dit zij: fonsch ingrijpen wordt, hier On
verbiddelijk noodzakelijk.
m den politieken strijd laat staan in een
strijd over personen, zooals in deze gevallen
mogen niet wapenen gebruikt worden, als bij
deze feruchte verkiezingen gebezigd zijn.
Ltu gerechtelijk onderzoek wordt ingesteld.
Moge het licht verschaffen en iedere verant-
■V ^ordelijkheid vaststellen.
IiimJdels hebben de Provinciale Staten de
geloofsbrieven der gekozenen te onderzoeken.
De vraag dloet zich hierbij! voor of het
n het, midden latend of en in hoeverre de
gekozenen medte verantwoordelijk zijn - niet
overweging verdient dit onderzoek uit te stellen,
althans niet te beëindigen tot pa afloop van het
gerechtelijk onderzoek,
Naar het Duitsch.)
Hij zweeg, want Heuveling trad tot dicht vóó:
hem: de hooge gestalte van den ouden koop
man wankelde ;üs van koorts bevangen. „Nog
slecht mi vraag, ééne maar," zei hij bijna Huis
terend; „ik zal alles stil ho.udon, gij zult niets
te vrceezn hebben, maar Max mijn neef,..."
„is onschuldig;' voor de uit den brief ge-
uomen som gelds kreeg een der Amati's oen
fraai geschenk, juffrouw Betje een omslagdoek,
waarvoor zr uw zoon den dienst belwees, zekere
sleutels
Heuveling wenkte inet de hand; zijn voeten
dreigden hem hun dienst te ontzeggen. „Deze
f1®?4' |s 1" mijn oogen onschuldig," zei hij met
m R ste-m' "die Persoon daar," en hij wees
hltt het met den besten wil niet ge-
fi„, en ,e Ul onmacht te vallen, „die persoon
za' c Eaar. schade vergoedenzij. kan
moet^eVen' Waaidleeu Ik haar' eigendom zenden
Mynueer Heuveling, ik zweer
iu hoopman verwaardigde haar met geen
i angzaam schreed hij door de menigte.
Het ..omt mij vreemd voor, dat over de a,l
ul niet toelating beslist zou worden hangende
dat onderzoek,
Br is ook een provinciale eer.
En voor deze eer hebben ook de Provinciale
Staten, waar het in hunne macht ligt, te zor
gen
DE BALKAN.
Uit Konstantinopel wordt aan de „Neue Freie
Presse" gemeld, dat de Russische gezant het
tegenvoorstel van Turkije hoeft afgewezen, met
de woorden: „Dat is geen antwoord op ons voor
stel en ik hoop morgen een antwoord te ontvan
gen, fc(-steld in dén zin van een voprslag."
Na de gezanten van Frankrijk en Engeland, heeft
ook de gezant van Duitsehland Turkije den paal
gegeven het voorstel van Rusland aan te ne
men. r
mm*
ikt verluidt, dat de Servische ministerraad
besloten heelt eerst n,a de sluiting van een defi
nitieve, overeenkomst met Turkije door .Oosten-
i.ijk-llojjgarije aan den oenen kant en door. Bul
garije. aan dep anderen kant een nota de Ser
vische eischen bevattende, uit te gevon,
DUITSCHLAND.
Koning Edward te Berlijn.
De koning v,an Engeland aanvaardde gisten zijn
ruis- naar Berlijn en dit gaf de „Frankf. Zeitung"
aanleiding, nog-.eens in het korf de beteekems
van dit bezoek uiteen te- zetten. Het Zuid-Duit-
Kche nlad negint met de verklaring, dat over het
algemeen de belangstelling in Duitsehland niét
bijzonder groot, is. In de bladen vindt men wei
nig anders, dan de offieieele mededeelingen om
trent de samenstelling van het programma. Nie
mand zal durven ontkennen, dat groote tact ver
eisen!. wordt, om langzamerhand de betrekkingen
rtusschen de beide landen té verbeteren. Het 20u
slechts wantrouwen wekken in Engeland, indien
dit bezoek der D.uWsche piers aanleiding gaf tot
overdreven lofuitingen, die misschien spoedig daar
na weder gevolgd zouden worden door hatelijke
uiteenzettingen.
Als eerste oorzaak voor de ©enigszins gespan
nen verhouding tusschen de beide landen, mo d
het conflict der levensbelangen genoemd wor
den.
D< h daar rijn andere, minder ernstige oor
zaken, die de totstandkoming van meer vriend
schappelijke betrekkingen in den weg staan.
Zulke oorzaken zijn bijv. de Tweedmouthbrief
en bet „Daily Telegraph"-artikel, die niet had
den mceten worden gepubliceerd. Het blad er
kent echter, dat in doze aangelegenheden als in
zot vele andere, die aanleiding tot. ontevreden
heid gaven. Duitsehland in hoofdzaak de schuld
draagt. j f j
Nadat de „Frankfurter" daarna nog uitvoerig
de Duitsch-vijandige stemming beschrijft, die aan
het licht trad bij de. opvoering van het toonéel-
stiuk „Het huis van den Engelschman", wijst
het blad er verder op, dat men aan de niet lang
geleden door lord Roberts' gehouden redevoering,
geen ril te groote waarde hechten moet.
Lord Roberts sprak over een mogelijken in
var van Duitsehland, doch hij is geen staats-
mcu en zijn verklaringen zullen geen wijziging
brengen in de verhouding der beide landen.
Waar wij dus, zop eindigt het blad, ons er
wel voor zullen wachten te gelooven, dat het
kumnklijk bezoek groote gevolgen zal hebben voor
de naaste toekomst;, verheugen wij ons er toch
over, dat dit bezoek tot stand kwam.
Men meldt uit Berljjn aan het s.Tournai des
Debats"In de geautoriseerde kringen te Berljjn
verwacht men geenszins dat een nieuwe overeen
komst of eene nieuwe formeele entente tusschen
Duitsehland en Engeland in den loop van het be
zoek der Engelsche souvereinen zal getroffen wor-j
den. De beide betrokken regeeringen hebben5
niets in dien zin voorbereid. Maar koning
Eduard en koningin Alexandra zullen te Ber
lijn een zeer warme ontvangst genieten, die e>
toe zal bjjdragen alle complicaties in de toe
komst te voorkomen.
„Een oogenblik, mijnheer Heuveling I"
Verwonderd stond de koopman stil; twee
hoogere politieambtenaren, voor wie het volk
zich eerbiedig terugtrok, baanden zich door de
menigte een weg.
„Wil u nog even blijven, mijnheer Heuveling
nam een .runner het woord; „misschien ont
dekt gij in dit huis nog meer, wat uw eigendom
blikt zijn. In naam der wet, Christiaan Gott
fried W nkelmann, open ons de verschillende
onderdrelen van uw 'huisMen is twee bekende
óievcn op het spoor gekomen. He zoogenaamde
warte Kees en Lange Hein hebben omtrent
i en heer Christiaan Winkehnann reeds zeer
azwarende verklaringen afgelegd, ook, dat zij
op zijn aansporing de inbraak bij u, mijnheer
1 km reling, hebben uitgevoerd."
mkolmaji was zeer bleek geworden, zijn
sdl.?,en. hem te verlaten en met "haar
zijn brutaalheid. ,,lk ontken alles," bracht hii
er met moeite uit, „men wil mij! in 't verderf
storten.
„Dat zullen we zien; voorshands opent mi
ons a 11 e ruimten uwer woning, vooral zouden
wij gaarne de geheime bergplaats in het. achter
huis, waarover Zwarte Kees sprak; in oo<ren>
schouw willen nemen; wilt gij ons vergezellen
mynheer Heuveling?"
„Spaar mij die moeite," antwoordde de koop
man ik voel mij zeer ontsteld en ben alleen
maar bli de zekerheid verkregen te hebben,
dat liet niet de hand van een fanjilielid was'
ZUID-AFRIKA.
De Zu,id-Af rikaansche Unie.
Volgens het gepubliceerde ontwerp van de
grondwet van Zujd-Afrika zal een unie gevormd
worden, bestaande uit de Kaapkolonie. Trans
vaal, Na,al en de Oranjerivier-kolonie. De regee
ring zal bestaan uit een gouverneur-generaal, Se
naat, en Kamer van Afgevaardigden.
Elke kolonie, clie*tot de unie behoort, wordt
een provincie en komt derhalve onder een be
stuurder en een provincialen raad. De provin
ciën worden ook in den Senaat vertegenwoor
digd, d ie door de provinciale raden gekozen wordt.
De Kamer van afgevaardigden zal evenwel ge
kozen worden op dc basis van de volwassen Euro
pees,hè bevolking. Maar bij het begin van de
invoering dezer regeling zal in de Oranje-rivb-r-
kolohie en Natal het beginsfel van een evenredige
vertegenwoordiging de voorkeur hebben. De léden
van Senaat en Kamer, van volksvertegenwoordi
gers moeten Europeanen zijn. De Bond neemt
over alle vorderingen en schulden en ambtenaren
dér contracteerende koloniën. Engelsch en Ne-
derlandsch beide, zullen op gelijke voorwaarden
de offieieele tillen zijn. Geen ambtenaar zal ont
slagen of achtergesteld kunnen wórden, wegens
het niet kennen van een van genoeknde talen.
De spoorwegen en havens zullen geregeld be
zocht worden door regeeringSóommissarissón en
den minister, die, door de vrachten goedkoop
te maken, de vestiging- van, landbouwende en
iiicluspjeelè bevolking zal aanmoedigen. Het be
staande koloniale kiesrecht zal behouden worden
die zich aan mijn eigendom vergreep; voor 't
oogenblik heb ik rast noodig."
Nogmaals drong juffrouw Betje op hem toe;
de plompe figuur viel bijna voor zijn voeten
neer „.Mijnheer Heuveling, heb medelijdon, ik
wil immers alles bekennen,"
Hij keurde haar geen antwoord waardig. Lang
zaam verliet hij het huis, dat door de politie
macht van nieuwsgierigen gezuiverd was; des
to du hter evenwel was de menigte buiten aan
gegroeid, die voor de hooge gestalte van den
koopman, wiens naam algemeen bekend was,
eerbiedig plaats maakte.
Mil, moeite gelukte 'het den lieer Heuveling
zich fot aan de naburige standplaats van huur-
rijfa-gen voori te slepen; zooveel mogelijk zijn
gewone houding bewarend, -stapte In; in," maar
toen liet voertuig zich in beweging zette, ver
liet hem zijn kracht; als gebroken zonk hjj
in de kussens achterover.
„Bedrogen, verraden," mompelde zijn bevende
hppen,.„mijn zoon loert, op mijn dood, mijn
zoon een losbandige, .in verbond met het wijf,
dat ik als liet toonbeeld van een eerbare huis
houdster geprezen heb; allen tegen mij, alle
maal verraders, slechts één, die waar en
trouw bleef, en dien heb ik verslonten, maar
ik zal recht- doen, rechtI"
Krachtdadig wilde bij de vroegere energie
te rugroepen, maar ach, tevergeefs
lei wij. hij zijn huis naderde, zeiten de be
ambten der politie hun huiszoeking v-oort, waar
bij de verkiezingen der Unie, tenzij het parlement
anders mocht besluiten. Het parlement der Unie
heeft het recht van amendement op de Consti
tutie. maar in Kaajiland zullen kleurlingen kies
recht krijgen.
De gelijkheid der twee talen, het grondbeginsel
der volksvertegenwoordiging, kan alleen veran
derd worden met een meerderheid van tweederden
der stemmen.
De beslissing der meerderheid ten opzichte
van de hoofdstad is, zooals reeds telegrafisch
gemeld werd,
AMERIKA.
De strjjd van Roosevelt tegen de anti-Japansche
Wetgeving in Californië vindt, als tvjj den bericht
gever van de »Kölnisehe Zeitung" mogen gelooven,
weinig sympathie in de U. S. A. en zelfs het Con
gres neemt het geheele geval niet ai te zeer au
sérieux. Een democratisch heethoofd heeft het
scholenontwerp in den Californischen Senaat ge
bracht.
Te Tokio nemen regeering en pers de quaestie
zeer waardig op, maar de sTimes" van Washington
sweet intusschen mede te deelen, dat Japan verklaard
heeft, het goedkeuren van de veelbesproken wets
ontwerpen op de scholen en het verwerven van
grondbezit als een breuk van vertrouwen te zullen
opvatten.
Berichten uit het Perzische Tabriz aan d«
Russische sNovoie Wremia" gezonden, melden, dat
Khan Samod, die van het zuidwesten oprukt,
Tabriz met ontplooide kolonnes heeft aangevallen
Een verwoed gevecht werd gedurende verscheidene
uren gevoerd. De nationalisten antwoordden daarop
door een tegenaanval onder bescherming hunner
artillerie, maar zjj leden groote verliezen. Kban
Samed is naar Serdaroud gevlucht met 60 gevan
genen.
Z 11. de Paus heeft tot aartsbisschop van
Algerië benoemd Mgr. Combes, aartsbisschop van
Cat;-ago en primaat van Afrika. En tot bisschop
van Marseille Mgr. Ant. Fabre, vicaris-generaal van
dat «bo'cees. Mgr. Aniette, aartsbisschop van Parijs,
heéxt Mgr. C'hesnelong, bisschop van Valence,
vroeger pastoor der Madeleine-kerk, benoemd tot
eere-n.anunnik van het kathedrale kapittel v.uq
Parijs. 1 i
Een groep Porfugeesche infanteristen, 80
man sterk, die naar Madera en de Azoretf ge
zonden waren om daar de orde te handhaven
- er waren ongeregeldheden voorgekomen in
verband met de builenpest is het bacteriolo-
giscn laboratorium binnengedrongen. De soldaten
trachtten de daar werkzame doktoren naar hun
hand te zetten. De soldaten eisehben, dat zij weer
naai huis zouden worden gezonden. De overheid
is er in gestaagd de muitere tot de orde te
brengen, j 1
van do uitslag was, dat een half uur later Win-
kelmann dp trap afgebracht werd, en wel met
geboeide handen, ten einde aldus een nieuwe
poging, om door de bekende achterdeur te ont
snappen, te voorkomen, nadat d-e eerste mislukt
was.
Intusschen was Augusta met het volle bewust
zijn van het voorgevallene ontwaakt; met moeitd
hielden Hartungs smeekbeden haar terug, de
mannen tijdens de huiszoeking te volgen; maar
toen zij de stern baars vaders hoorde, toen
liet zij zien ïiiet langer tegenhouden, zjj snelde
hem te gemorten voor hem nederknieiend. liep
zij op hartverscheurende!! toon; „Mijn vader,
mijn vadei waarom hebt gjj zooveel oubeschrij-
1 ijk leed over ons gebracht?"
F en oogenblik scheen het, alsof zich ten
spoor van ontroering op Winkelmanns gelaat
vertonnen wilde, maar het verdween dadelijk
weder,
„Huil niet, Gusfa, 'k zal wel weer los komen,"-
zei hij grimmig„en het den schurken inpepe
ren; iaat oav jammeren, zeg ik je s Natuurlijk,
zal er van «at huwelijk wel niets komen, maar
troost, je er zal ons nog genoeg overblijven""
„Aiets voor mij nep Augusta, als'afweren!
ra'ïmen voor zich uitstekend. „Geen rent
van liet oneerlijk gewonnen geld i Vader vader,
hoeviej liever ware ik gestorven, dan -dat ik
lezen dag moest beleven!"
Wm-dt iwiwlgd.)
m<*< iiiTi
