Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Kappelhof Hovingh's
LEVERTRAAN.
JAJV m KATWIJK.
Spiegel- en Vensterglas.
32ste Jaargang.
Zaterdag 6 Maart 1909
No. 9355.
mm
TWEEDE BLAD.
SCHIEDAM.
Staten-Generaal.
Uemengd Nieuws.
Kerknieuws.
Advertentiën.
Bij alle drogisten verkrijgbaar.
Atelier voor glas in lood.
Broersveld 65.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
6 regels 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
i J
Van 1
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85.
Postbus no. 39.
I TWEEDE KAMER.
Zitting van Vrijdag 5 Mrt.
Aan de orde kwam de motie van orde van den
heer Schaper omtrent
we t tel tik e beperking van den
arbeidsduur voor volwassen
arbeiders,
luidende
'De Kamer, van oordeel dat, naast de grootst
hiogeljjke beperking van den nachtarbeid en betere
bescherming van kinderen en jeugdige personen,
de Wetteljjke beperking van den arbeidsduur voor
alle volwassen arbeiders, en wel tot tien uur per
etmaal, gewenscht is, gaat over tot de orde van den
dag".
De heer Schaper, die motie toelichtende,
klaagde dat we op het oogenblik nog niet ver ge
vorderd zjjn net bescherming der arbeiders, het
geen hjj o.a. weet aan het slappe toezicht der
overheid op een richtige toepassing der Arbeids-
Wöt,
Be arbeid van jeugdige personen wordt nog in
veel te sterke mate toegelaten, met verwaarloozing
van alle onderwjjs, hetgeen hij met cjjfers aan
toonde.
Aan dezen toestand van kinderafbeuling moet
ten spoedigste door krachtig ingrjjpen een einde
Worden gemaakt.
Tot den leerplichtigen leeitjjd, welke intusschen
tot den 14-jarigen leeltjjd dient te worden uitge
breid, behoort kinderarbeid verboden te zjjn. En
tot den 19-jarigen ieeftjjd dienen kinderen be
schouwd te worden als jeugdige personen, tegen
over wie bjjzondere beschermingsmaatregelen noo
dig zgn.
Hierna betoogde hjj, dat ook de nachtarbeid,
Waarvan hjj de groote nadeelen opsomde, zooveel
hiogeljjk behoort te worden beperkt en weidde hjj
Uit over den langen arbeidsduur der volwassen
personen, daarbjj mededeelende o.a. dat in 8448
bedrjjven nog 90.000 mannen meer dat 10 uur p.
dag arbeiden en dat in 3280 bedrijven 18232 per
sonen 12 uur en langer arbeiden. Voorts zjjn er
hog honderden, die 13 en 14 uur arbeiden, in een
Woord, afdoende maatregelen zijn noodig voor tal
van categorieën van arbeiders, die een ontzaglijken
arbeidersduur hebben. Er zijn spreker gevallen
bekend van 48 uren arbeid, in het havenbe
drijf b.v.
Verder verdedigde de spreker breedvoering de
verkorting van den arbeidsduur in het belang van
de gezondheid, de zedelijkheid, het familieleven
en de beschaving van de arbeiders, waarna hjj,
herinnerende dat sedert het jaar 1890 gepropageerd
wordt voor wettelijke regeling van den arbeids
duur, en toegevende dat sedert wel eenige verbe
tering merkbaar is, niettemin tot de ei kenning
moest komen dat de economische macht der
arbeiders niet voldoende in siaat is gebleken af
doende verbetering te. bewerken.
Nog werkte spreker de stelling uit, dat de
voortbrenging zal vermeerderen, althans stellig
niet vermindert bjj vdfkortiDg van den arbeidsduur.
Verkorting van den arbeidsduur tot 8 uren
het ideaal voor den werkman achtte spreker
alleszins mogelijk. Toch is op dit oogenblik ur
genter de 10 urige arbeidsdag als overgangsmaat
regel tot den acbturigen dag, behoudens uitzon
deringen, als wettelijke vast te stellen.
Spreker hetoogde voorts, dat ook bij den land
bouw de tienurige arbeidsdag als regel kan gelden
en ook de huisarbeid niet mag worden uitgezon
derd. Controle achtte hij ook hierbjj zeer goed
mogelijk. 6
De heer De Visser bestreed op verschillende
gronden de motie.
Hjj achtte de materie onvoldoende voorbereid
betoogende dat op het oogenblik op velerlei gebied
omtrent den feitelijken arbeidsduur groote onze
kerheid bestaat, zoodat het zijns inziens een
lichtvaardige daad was der regeering een eedrass -
ljjn voor te schrijven.
De heer Schaper heeft volgens spr., theorieën
verdedigd, die niet in de arbeidswetgeving mogen
worden verwezenlijkt. Een gezonde gang van de
sociale wetgeving in ons land eischt verwerping
van de motie.
Regeling d e r w e r k z a a m h e d e n
Dinsdagmiddag behandeling der suppletoire In
dische begrooting voor deelneming aan de Brus-
selsche tentoonstelling.
Op verzoek van den heer Troelstra is diens
interpellatie betreflende het
arbeidscontract
voorloopig van de agenda afgevoerd.
De heer Van der Molen zeide, dat de arbei
ders in ons vaderland met groote belangstelling
uitzien naar het lot vao deze motie. De regeling
van den arbeidstijd in alle bedrijven is een drin
gende behoefte geworden. Toch heeft hij tegen de
motie-Schaper ernstige bezwaren. Er staat te
veel in.
Een algemeene beperking van nachtarbeid is
1?^® abnormaals. In sommige bedrijven is nachtar
beid noodig. Vrouwenarbeid stelle men niet met
kinderarbeid op één ljjo, maar anders wordt het
met de gehuwde vrouw. Daarover wordt in de
motie-Schaper niet gerept en hoe moet die gere
geld worden Wat nu de arbeidsduur van vol
wassenen betreft, treedt spr. in een historisch
overzicht van de bedrijfsregeling. Een bezwaar
tegen de motie is, dat zjj te algemeen is. Men
kan niet een maximum-arbeidsdag voor alle bedrij
ven voorschrijven. Ieder bedrijf dient voor zichzelf
het maximum te regelen en dan regele men bij
voorkeur niet een arbeidsdag, maar een arbeids
week. De materie is bovendien nog onvoldoende
voorbereid. Alles is onzeker, gelijk dr. De Visser
heeft beweerd. Ook daarom verdient de motie geen
aanbeveling en eveneens niet omdat het minimum
loon ongeregeld blijft. Ook «Patrimonium" wenscht
wettelijke regeling van den arbeidsdag, maar geen
uniforme.
De heer Aalberse wees er op, dat in den
Duttschen Rjjksdag een soortgelijke kwestie door
de Katholieken op het tapijt is gebracht. Spreker
is voorstander van den zakeljjken inhoud der
motie. Hij voelt veel voor een wettelijke regeling
van den arbeidsdag, maar tegen de motie ontwik
kelde hij eenige bezwaren. De toelichting van den
heer Schaper was gematigder dan de motie. Hjj
houdt rekening met noodzakelijke uitzonderingen,
wat niet in de motie staat; toch heeft spr. geen
bezwaar tegen de motie te stemmen, al bevalt de
formuleering hem niet geheel. Hij betoogde verder,
dat er in de motie niets wordt gezegd van vrou
wenarbeid en vroeg waarom dat is geschied.
De vergadering wordt verdaagd tot Dinsdag.
Ongelukken. De 10-jarige P. R. is
eergisteren te Leek door het ijs gezakt en ver
dronken.
Het vaartuig van schipper T. B. liep gister-
namiddag bij Hardinxveld, tengevolge van den
golfslag, veroorzaakt door voorbijgaande stoombooten,
plotseling vol en zonk. Met moeite werd de vrouw
van den schipper nog gered, terwijl hun kind, een
half jaar oud, niet spoedig genoeg te bereiken was
en verdronk.
Onvoorzichtig. Eergisteren waren eenige
kinderen te Foxhol aan 't vuurtje branden. Een
kind van den heer Doddema beliep daarbij ernstige
brandwonden aan buik en gezicht. Het meisje is
gisteren aan de wonden overleden.
Gevaarlijke krankzinnige. In den
namiddag van Maandag, omstreeks twee uur, is,
zooals wij reeds mededeelden, te Wijlre, een stroo-
mijt afgebrand, welke stond in de weide van den
landbouwer J. KL, te Berghoven, en ook aan dezen
toebehoorde.
De marechaussees van Gulpen werden hiervan
verwittigd zij deden een onderzoek waaruit bleek,
dat de brandstichter genaamd is J. H. L., 42 jaar,
landbouwer, wonende te Stokhem de brandstichter
bljjkt helaas krankzinnig te zijn. Maatregelen zijn
dan ook reeds genomen, opdat L. in een gesticht
voor krankzinnigen geplaatst kan worden.
(L. K.)
Mollenvelletjes. Door steeds grootere
vraag voor export naar Engeland worden de mol
lenvelletjes al duurder en duurder. In Friesland
betaalt men nu al 11 en 12 cent per stuk. Ge.
woonljjk varieert de prjjs van 8 10 cent.
Bescherm de wilde planten. Uit
«De Levende Natuur"
Wjj krijgen een klacht uit een onzer provincie
hoofdsteden, dat op de H. B. S. aldaar aan de
leerlingen de eisch gesteld wordt, dat zjj een her
barium aanleggen van minstens vjjftig volledige
planten. De vrees wordt geuit, dat daardoor onze
flora verarmen zou.
Nu, ik ben daar niet zoo bang voor en zou voor
die jongens wel wenschen, dat ze honderd soorten
bjj elkander moesten brengen. Als ik mjj niet
vergis wordt de eisch pas gesteld aan derde
klassers of vierde-klassers en dat zijn al jongelui,
waar mee te praten valt en aan wie door een
gevoelvol en verstandig leeraar liefde en ontzag
voor onze vaderlandscke flora kan worden inge
boezemd. Eu de meesten hunner zullen zich ook
zeer gaarne tot de meest algemeene soorten van
willen beperken ik zal nu maar niet zeggen uit
oppervlakkigheid of gemakzucht, maar omdat
andere vakken hun nog meer belangstelling in
boezemen.
De meest algemeene soorten van onze flora nu
vermenigvuldigen zich zoo sterk, dat ze geen ge
vaar loopen door 't aanleggen van herbaria, al ging
ook het heele lager onderwjjs meedoen. Maar die
leeraar moet er toch een oogje op houden.
Betooverde kalverenl Te Schwyz
(Zwitserland) heeft de rechtbank dezer dagen te
doen gehad met een zaak, die voortsproot uit
bijgeloof. Eenige kalveren van een boer waren
plotseling ziek geworden en na enkele uren ge
storven. De veearts stelde vast, dat ze een be
smettelijke longziekte hadden gehad, maar de boer
geloofde dat niet en meende, dat de kalvers
betooverd waren. In die meening werd hij ver.
sterkt door een waarzegster te Zurich. De boer
gat toen de schuld aan zijn buurman, en al gauw
liep in de geheele streek het praatje, dat deze de
kalveren betooverd had. De buurman liet zich dat
niet welgevallen een diende een klacht in. De
bjjgeloovige boer is toen wegens beleediging ver
oordeeld tot een boete en betaling der kosten.
Tot de getuigen behoorde ook de waarzegster,
een elegant gekleede »dame". Zij beweerde, dat
haar magnetische krachten en daarmee de gave
van waarzeggen zjjn geschonken.
Een vrijgezellen-belasting. De vrij
gezellen in Bulgarjje zullen eerlang meer belasting
moeten betalen. De Sobranië heeft n.l. besloten
van alle vrijgezellen boven de 30 jaren een bij
zondere belasting van 5 gulden 'sjaars te heffen.
Met de opcenten mee, komt die belasting op 8
gulden per ongetrouwden manneljjken persoon.
Is de kraai nuttig of schadelijk?
Duizenden kraaien vertoeven gedurende de winter
maanden in de omgeving der boerendorpen en
hoeven, en daarom is werkelijk bovenstaande vraag
van groote beteekenis, vooral met het oog op den
landbouw. Prof. dr. Röhrig heeft eens den maag
inhoud van 258 kraaien, van verschillende zjjden
hem toegezonden, onderzocht. Wat de afzonderlijke
dieren in den loop van den geheelen tjjd van on
derzoek, zjjnde 116 dagen, aan verschillend voedsel
tot zich genomen hadden, werd berekend over 200
kraaien en beliep van midden November tot begin
Maart5555 gram gekiemde tarwe30,833 G.
ongekiemde tarwe; 17,215 G. ongekiemde rogge;
3080 G. gerst; 10,395 G. haver; 14,234 G. andere
zaden 9405 G. groene plantendeelen 15,950 G.
aren; 17,930 G. paardenmest; 14,905 G. muizen;
9515 G insectenlarven 17,435 G. visch 2090 G.
vleesch van levende en 43,362 G. van doode die
ren 2425 G. verschillende dierlijke overblijfselen-
Een en ander kan wel een indruk geven wat door
de zwarte- en bonte aasvogels in de wintermaan
den wordt genuttigd. (Hbld.)
Be wonderen der radiografie. Sedert
eenige weken is de post voor draadlooze telegrafie
op den Eiffeltoren er in geslaagd, op regelmatige
en voortdurende wjjze in verbinding te komen met
bet radio-grafische station, dat te Glace-Bay, in
Canada, is opgericht, d. w. z. op een afstand van
meer dan 5000 K.M. van Parjjs. De Eiffeltoren-
post kan dus de telegrammen opvangen, die langs
draadloozen weg van Glace-Bay naar het station
van Cliffden, Ierland, worden verzonden, welke pos
ten 4000 K.M. van elkander liggen.
Dit wonderbaarlijke resultaat is verkregen in do
voorloopige installatie door overste Ferrie ingericht.
Het nieuwe, onderaardsche radiografische stati
on aan de Champs Elysees zal waarschijnlijk tegen
het eind van dit jaar gereed komen.
Be officieren, die de post op den Eiffeltoren
ender beheer hebben, stellen zich voor, hun proef
nemingen nog verder voort te zetten, en te trach
ten, in draadlooze verbinding te komen met
Saigon.
Wanneer dit wil gelukken, zou een afstand van
11-000 K.M. moeten worden overvlogen.
Tegen de tering. Mevr. W. K. Vanderbilt
heeft een bedrag van 2.500 000 gulden geschonken
aan de tering-kliniek van het Presbyteriaansche
Hospitaal te NewYork, die sinds geruimen tjjd een
onvermoeide campagne voert tegen de tering in
al haar vormen. De schenkster heeft aan deze
gift een bepaalde bestemming gegeven. In de oos
telijke wjjken der reuzenstad zullen voor het geld
kazerne-woningen worden gebouwd, doch wonin
gen, die voldoen aan alle hygiënische voorwaarden
welke in de moderne terihg-sanatoria worden in
acht genomen. In die gebouwen zullen teringpa-
tiënten kunnen wonen onder voor hen zoo gunstig
mogelijke omstandigheden.
Kindersterfte. De heer E. B. Phelps,
redacteur vau de «American Underwriter" te New
York, hetft onlangs in de kwartaalsafl. der Amerik.
Statistische vereemging een studie gepubliceerd
over dit onderwerp, waarin hjj tot de slotsom
komt, dat de kindersterfte in bjjna alle beschaafde
landen der aarde in de laatste kwarteeuw, met
uitzondering alleen van de wat gunstiger vijfjaren
19011905, vrjjwel dezelfde is gebleven. In 20
Europeesche staten, waarover de waarnemingen
loopen, kwamen in de jaren 18811905 gemiddeld
162 sterfgevallen op 1000 geboorten voor, waarbjj
het hoogste cjjfer 169, het laagste van het ge
noemde vjjftal jaren (19011905) 153 bedroeg-
«Gaarne zou men gelooven", zoo zegt de schrjjver»
«dat de vooruiigang der wereld in wetensehap,
hygiëne, geneeskunde en menschlievendheid met
een overeenkomstige vermindering der kindersterfte
gepaard ging, maar voorloopig geven de feiten
geen recht tot zulk een optimistisch oordeel. Van
de Europeesche landen toonen de noordelijke sta
ten Noorwegen, Ierland en Zweden de gunstige,
Rusland, Oostenrjjk-Hongarjje en Pruisen de on
gunstigste kindersterfte. Ongeveer midden op het
diagram staan België, Frankrjjk en Nederland,
(Vox Medicorum)
In een circus. Te Bressoux is een rond
reizende circus opgeslagen. Het meerendeel der
woonwagens staat te Luik in de rue Sous-l'Eau,
op een braakliggenden grond. Een dezer toorwa-
gens is betrokken door de familie Therer. die
wilde zwjjnen afgericht heeft. Therer deed gis
teren deze dieren werken, toen een hunner plot
seling den man aanviel en hem tal van stooten
met de slagtanden toediende. Toen men den tem
mer bevrijden kon, was hjj zwaar aan de borst en
zjjde gewond en twee vingers zjjner rechterhand
waren bjjna totaal afgebeten, (H. v. Antw.)
In het kapittel der Eerw. paters Fransiscanen,
gistermorgen te Weert gehouden, zjjn gekozen
tot Gardiaan te Maastrichtde ZEw. Pater Ca-
millus Binanchi (kapelaan te Njjmegen), tot Gar
diaan te Megen de ZeerEerw. Pater Fulgentius
Koevoet (kapelaan in Den Haag), en tot Vicaris
te Weert, de ZeerEerw. Pater Severinus Streefland,
uit het klooster te Woerden.
Te Rjjssen overleed de ZeerEerw. heer G. J.
Pel, sinds 31 Mei 1901 pastoor aldaar.
De Zeereerw. Heer H. Verberne, pastoor te
Besoyen, is voorzien van de 1.1. H.H. Sacramenten.
Het Hoogwaardig Kapittel der Belgische Be
nedictijnen (Dendermonde, Affligem, Steenbrugge,
Merkelbeek en Cornelimünster) heeft de ontworpen
missie in Transvaal opgegeven, om een stichting
te doen in de Indiën, met standplaats Simla.
De Zeereerw. Dom Ildephons Lanslots uit Sprun-
del, is belast met de onderhandelingen ter Propa
ganda te Rome. (N. Br.)
Telefoonnr. Interc. 239.
