Dagblad voor Schiedam en Omstreken. tweede blad. xlr J naast G°ethe'Fdix Mm- 32ste Jaarffana;. Zaterdag 20 Maart 1909. No. 9367. Die Johannes-Passion. Om Te 4eir 6niS heeten' ::u j.j Staten-Generaal. Van Joh. Seb. Bach. att votte'rattaainleidillgVanhetgeen ik hiei' °ï°7Tmh dlen stroom 'lihk- tfemengd Nieuws. ABONNEMENTSPRIJS: Z°°-' Feestdagen, en weet 10 cent. USUXSÏÏm 45 "f m.*? Afzonderlijke nummers 2 cent. ei Nederland f 2.— per kwartaal. s t raa töO11e b^a U e*Ik> e kji and el are i n apo ftrT m tQ aan °nS Bureau: Boter- JpoeKnanaelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders. PRIJS DER ADVERTENTIëN: Van 1—6 regels ƒ0.92 met inbegrip van bewijsnummer. Elke regel daarboven 15 cent. f Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend. Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel. Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil- lijke overeenkomsten aangegaan. Bureau BOTERSTRAAT 50. Telefoonnummer 85. Postbus no. 39. Vereenigde vergadering van de beide Kamers der Stateu-Ueneraal, op Vrijdag 19 Maart 1909. geoDpeenTde.rgad?rinS te ure des namiddags de heer Schimmelpenninckv. d Ove zuZZZ™ de EerSte Kamer' kleedt den voyor-' De Voorzitter deelt mede dat is ineekn Maart'1909 Soft7fian k<?--Kon- beslu4t vag„ 15 Maart 1909 no. 76, waarbg de leden der beide di^W h"11 de.S'aten-Generaal worden uitgenoo- d.gd z,cb op beden in de vergaderzaal van de Tweede Kamer der Staten-Generaal te vereenden en waarbij bepaald is dat door de ministers van wnrHoi! vergadering der Staten-Generaal zuilen Jent* iDngehbrtaCht Cen u°ntWerP van "oor E regentschap in geval van troonop- onvolaer en minderjarigheid van den troon de via'- een ontwerp van wet tot regeling van de voogdij over den minderjarigen koning. einde de° V 71116 T benoemt eene commissie ten doen de heeren miDlsters in- en uitgele.de te belren VanVr'n C°T^e worden benoemd d® ■»S,|i fj Boes de Willebois (Eerste Kamer) Wjjck Od 1 StaTn? Kamer), jbr. Van Asch van tot sLi (Eerste Kamer), jhr. Van Nispen tot Sevenaer (Tweede Kamer) en Dolk (id,). P en wan iren ,ministers van Binnenlandsche Zaken binnengekid"8 WOrden door de commissie de zaal laiJdLhfv Bee™^«rk' minister van Binnen- van ril l d™'°P rede hoold- «aa* van den volgenden inhoud vJ.» ul'niste^ verklaart, dat nu met hoopvolle - nohting de geboorte mag worden tegemoet gezien van een troonopvolger, bet eogen blik geacht mag worden te zjjn gekomen om deze door de rondwet geëischte voorzieningen te treffen. Hoe innig de wensch en de bede ook moge zijn aat de troonopvolger op meerderjarigen leeftijd na lange jaren tot den Troon geroepen moge worden JU ontslaan de Regeering niet van den plicht, om te voorzien in t mogelijke geval, dat de troonbe- sttjgmg van dien opvolger reeds gedurende zijne minderjarigheid zou moeten plaats hebben. lerepJV!°rZiening, in> het Be8ent!icbap dient al- a.f«e'e«d van nationale dankbaar- jegens H. M. de Koningin Moeder, die tijdens tan bS^gheid d6r K°nbgin Konffijk Sd nL gen0r?en eD den tr00D be- eere l km voorgesteld Haar in de War? t, Regentschap op te dragen. de hfstort "lettPliChtFWeeSl' °°k ,n deze stonds Z K He5enep' ware voorgesteld, aan- roenpn u u PnnS tot het Regentschap te ont n°cht eenmaal H- M. de Koningin-Moeder het ra *\daD WOrdt de P"nS als °Pvol«er 10 Princ g tschap afgewezen. Voorts wordt de voorgedragen als voogd, daar de vader van (Een woord aan Kunstlievende leeken.) I. door°riï Waai'SChlJnlijk heeft gelezen, is alhier at lgVereeniginS .GEMENGD KOOR" alhiei, directeur de heer BERNARD Dl AMANT tegen 6 April aangekondigd een opvoering van Bach Zn7 n Van J°hann Seba^n 7 neen der grootste toondichters, die ooit ooi Dmtschland, laten we liever zeggen dooi de wereld werd afgeleverd. Uit die aankondiging blijkt tevens, lioe de Zangvereemgmg Gemengd Koor onder de leiding van haar directeur er naar streeft - door haar oi e vei sterken tot een koor van 250 zangers en zangeressen en zich de medewerking te veizekeren van een der beste orkesten uit het utrechtsch STEDELIJK OR- den m., f V3£ deZe machtige compositie van geven h' een waardiSe verklanking te te steiJn u™ 3Ud zelf de #^nheid open te renf f hoogste te genieten, wat de kunst veiS w g8Ven k"n' Zulk een wei'k> zód voeren m Stede te kunnen hooren op- gebied' eeTLhV°0r °nZe gemeente °P muzikaal intens genieten van^df Stell6n t0t 6611 compositie, laten we h ;J schoonheden dezer deling over de Johannes-p™ muzikale verhan- tijd geschreven door den h^Vrw' mdei'~ ei B- D., toen een den minderjarigen Koning tot de voogdij als ge roepen mag worden beschouwd. Voor het geval de Prins te eeüiger tjjd de Re geering in een vreemden staat als Souverein of 3 t Nrgent mocht aanvaarden, zjjn voorzieningen getroffen, zoowel met bet oog op het Regentschap als op de Voogd jj. Voor dat geval zou eene na dere beslissing van den wetgever noodzakelijk kunnen zjjn. Men zal eerst dan volledig kunnen beoordeelen of de Prins zonder bezwaar regent en voogd zal bljjven. Nog in enkele andere gevallen wordt ten aanzien van de voogd jj voorzien. Overigens is daarbjj Dagenoeg geheel gevolgd de regeling voor de voogdij van H. M. de Koningin tijdens Haar minderjarigheid. De Regeering zal zich verheugen als deze wets- verwer-Pen de 'DStemrrdn8 der vergadering mogen Ten slotte geelt de Regeering uiting aan de ijjae hoop dat de Koningin en de Prins een hui- L ?.e'uk mogen smaken, waarin bet Nederland- sche Volk zal deelen, dat de traditiën van het Oranjehuis zullen worden voortgezet en dat deze wetsontwerp nimmer in werking zullen behoeven te treden. m be'' God behagen H. M., Haar Huis en het Nederlandsche Volk in en door de aanstaande gebeurtenis te zegenen en met bljjdschap te ver vullen. De Voorzitter zegt namens de vergadering de regeering dank voor het overbrengen _van de wetsontwerpen betrekkeljjk het regentschap en de voogd jj. De ministers van Binnenlandsche Zaken en van Justitie worden daarna door de commissie uitgeleid, en deze laatste, in de vergaderzaal teruggekeerd, bedankt°°r d8D voofz'tter T00r Je genomen moeite Daarna werden de zeven afdeelingen saamgesteld, welke de wetsontwerpen zullen onderzoeken. Vervolgens noodigde de voorzitter de leden uit zich in de seetiëen te begeven en de in die secties benoemde voorzitters en ondervoorziters om zich ten 3 uur in de Kamer van den voorzitter der Jweede Kamer te vereenigen ten einde de agenda der werkzaamheden voor de afdeelingen vast te stellen. Daarna werd de vereenigde vergadering, die door een groot aantal leden bezocht was, gesloten. De tribunes waren stampvol. EERSTE KAMER. Vergadering van Vrjjdag 19 Maart, halftwaalf. De Voorzitter benoemt tot leden eener rmhet18n;t0t KnderZOf Van de galoofebrieven van het nieuwbenoemde lid voor Limburg den Sn J T L" V; J- VaD der Ma-en dTbom- en Pelinck ren °"Jer' BaSten Batenburg rin?8 vïnr1" Woltj.«r brongt, nadat de vergade- Porg U 'f* is geschorst geweest, rap- port uit, concludeerde tot toelating. aartoe wordt besloten en de beer Van der Sr leTde v°P de ruike'Üke Wijze bTnnen- zg8tting. 8 voorgeschreven eeden af en neemt Tot nadere bjjeenroepjpg gaat de Kamer uiteen. hS™™ dat plaats Passion to 'eü m61|1 ll6t pla" heeft de Johannes- oostel to gaan hoo««, doet men goed dit opstel te bewaren en van te voren in het laat volgen, kantteekenmgen te maken. Ik ver trouw, dat men dan niet veel ontgaan zal van de schitteringen van het genie, die ons uit paielen, tegenschitteren. in^lkfrnnen' di6 men teSenkomt, zullen, noodig, achter in dit opstel in 't km-t worden verklaard, zoodat men "-weet men behoeft'te61 bed0eld wordt Rechts bÏS en doient°m-hUn beteekenis te leei^ ?2nl uitvoering zelf van de Johannes- geven. de practische verklaring JOHANN SEBASTIAAN BAOR w0,-b k ruim 200 jaar geleden, te Eisenach - in 1685 e'euw rd amÜie' diö t0e-'-ds gedurende een stond. JohannmSstiaarShgUhnStig bek6nd geslacht een eeuwigen roem gde „Verniel alle muziek, maar laat ons wat Bach opgetrokken, zoo biïï&SïïS InS siasme geroepen. eninu ontvlamden°enen' V°01 Pack geestdrift dels ohn Barthoidy en het schitterend muzi kaal genie Mozart. Natuurlijk is Bach's kunst niet altijd zoo Luchtverschijnsel. Omtrent het Doiader- dag-morgen waargenomen luchtverschijnsel, wordt aan de »M. Ct." gemeld, dat het in verschillende plaatsen in Zeeland, ook te Middelburg, is waar genomen. Rondom de zon zag men twee, elders zeven bjjzonen, die een zeer helder licht uitstraalden, waardoor het onmogeljjk was er met het bloote oog tegen in te kjjken. Ook zag men een regen boog, die de bijzonderheid vertoonde, dat de boog •naar de aarde gekeerd was. Het verschjjnsel duur de ongeveer een kwartier. Bloedvergiftiging. Te Hengelo (Gelderl.) is een vrouw, die op een snjjwond, om het bloe den te stelpen, een cent met spinrag had gelegd, onder hevige pjjnen aan bloedvergiftiging over leden. De hulp van drie geneeskundigen mocht niet meer baten. Noodlottige brand. Te Maastricht brak Donderdag avond brand uit, waarbjj de gepensio neerde militair D. zulke hevige brandwonden kreeg, dat bjj gisteren-middag 12 uur aan de gevolgen is overleden. De »L. K." meldt, dat het ongeluk aan drankmisbruik is toe te schrjjven. De flesschenmachine Owens. De eerste flesschenmachine in Europa overeenkomstig het patent van den Amerikaan Owens, dat de ver eenigde Europeesche glasfabrieken voor 12.000.000 Mark hebben gekocht, werd in Gerresheim bij DitaSeldorf aan een daartoe uitgenoodigde kring van belangstellenden in werking getoond. Terwjjl de tot nog toe bekende machines van Boucbe, Seberin, Hilde c. a. onderwezen werklieden als bediening noodig hadden en hoogstens 1500 tot 2000 flesschen dageljjks leverdeD, is de uitvinding van Owens een automatisch zelfstandig werkende machine, die bjj een goedkoopere fabricatie als in bet handbedrjjf ongeveer 15000 flesschen dageljjks levert en dus den arbeid van 60—75 glasblazers verricht. Het duïdeljjkst is deze machine wel met een caroussel te vergeljjken. Om een in het midden staanden, massieve jjzeren cylinder vormt zich de machine in den hoofdvorm van loodrecht uitste kende 'armen, wier einden uitmonden in de zuig- vormen, de voorvormen en de eindvormen. De geheele kolossus draait loodrecht om zjjn eigen as om bjj iedere omwenteling uit ieder van zes armen een flesch af te leveren. De toevoer van de vloeibare glasmassa komt uit een even eens voortdurend draaiende, beet gehouden bak, de Revolving Tank, waarin het beete glas uit de vaststaande hoofdtaak vloeit. In dezen tank grij- gewaardeerd als thans, 't Is maar al te waar, de grootste genieën en de verheven scheppingen van liun talent behoeven dikwijls langen tijd, eer zij naar waarde geschat worden. Beethoven Berlioz, Wagner hebben het doen zien, ook Bach ging het zoo. Er is zelfs een tijd geweest, kort na Bach's dood, dat zjjn werken zoo goed als niet genoemd werden. De eerste Maart van 't jaar 1829 was de gedenkwaardige dag van de eerste wederopvoe ring van Bach's Mattheus-Passion, later gevolgd door de Johannes-Passion. Beide werden gege ven, onder leiding van den toen nog jeugdigen Felix Mendelssohn Barthoidy. De eerste uitvoe ring had 100 jaar vroeger in de Leipziger Thornas-Kirche plaats gehad. Berst na deze opvoering van 1829 begreep men, welk een verheven genie Bach geweest is- Talrijke muziekgeleerden en componis ten riepen een Bach-beweging in het leven, die zich later hervormde tot de nog bestaan de Neue Bach-Gesellschaft, wier hoofddoel is alle werken van den Meester oordeel kundig te doen uitgeven met aanwijzingen voor de uitvoering, enz. Hieraan is het te danken dat Bach zoo populair geworden is, vooral ook wijl de Gesellschafft vele uitvoeringen wist voor te bereiden. De grootste componisten hebben zich Bach als ülustre voorbeeld genomen, getuigen de Blias en Paulus van Mendelssohn beide al vroeger hier ter stede door Gemengd Koor ten gehooie gebracht, getuige zelfs Wagner in koraalaanwending, in de Meister sing er, evenals pen de zuigarmen in afwisselend neerdalend en stjjgend. Iedere arm zuigt juist genoeg van de glasmassa op om één flesch te maken. Een schaar snjjdt het overvloedige glas beneden weg. De zuig- voim opent zich dan en de door haar ingesloten massa vertoont zich een oogenblik in den vorm van een vrjjhangende, roodgloeiende cylinder, die onmiddelljjk door den fleschvorm omsloten wordt, terwjjl tegeljjkertjjd van boven lucht ingeperst wordt. Dan laat de naachine de gemaakte flesch in een trechter vallen, onder wiens monding een hou der ronddraait in den vorm van het geopende magazjjn van een zesloops revolver, in wiens ope ningen de*flesschen als patronen worden gestoken. Van hier gaan ze 8 d 9 uur in den .koeloven, ter wjjl de met de hand vervaardigde flesschen 4 da gen noodig hebben om af te koelen. De blaas- en zuigmachines voor het ademings- proces der machine (zuiger en compressor) zjj'n afzonderljjk opgesteld en staan door middel van dikke slangen in verbinding met den automaat. Nog zjj opgemerkt, dat de veelarmige jjzerkolos- sus niet alleen ronddraait, maar ook voortdurend een hal ven meter rjjst en daalt en daarbjj toeh zonder gedruisch arbeidtmet hoort slechts het vallen der flesschen in den trechter. Daar iedere machine ongeveer 75 arbeiders over bodig maakt, heeft de Europeesche bond van fles- schenfabrieken in zjjn reglement de bepaling op genomen, dat de machines slechts langzamerhand van jaar tot jaar mogen in werking gesteld. De grootste fabriek (Gerresheim) begon met één machine, dan volgt de op Gerresheim na groot ste (bieraens) enz. tot de beurt bjj Gerresheim met een tweede machine opnieuw begint. In het eerste jaar zullen hoogstens 10 pCt., in het tweede boogsteDs o pCt. der glasblazers ont slagen worden. Natuurljjk wordt de machine slechts gebruikt voor groote bestellingen. Op 't oogen blik vervaardigt zjj de halve flesschen voor het Apollinariswater. Ook is de verscheidenheid der fleschvormen nog beperktSektflesschen b.v. kan de machine nog niet vervaardigen. Daarenboven is de prjjs zoo hoog, dat kleinere bedrjjven zich geen machine zullen aanschaften. De Franschen, die zich bjj het verkrjjgen van het patent niet aan gesloten hebben, moeten nu alleen aan de Ver eenigde Glasfabrieken 40.000.000 Mark betalen voor het patent. Dat door de aanmerkeljjke vermindering der fabricatiekosien de flesschen voor het publiek goed- kooper zullen worden, is voorloopig nog niet te verwachten, want het zal geruimen tjjd duren, voordat de hooge koopsom, die, zooals reeds gezegd, 12.000.060 Mark bedraagt, zal zjjn geamortiseerd. Aan bovenstaande beschrjjving kunnen wjj nog toevoegen, dat ook in ons land waarschjjnljjk de door Wagner gemoderniseerde polyphonie en meer voorbeelden. De Johannis-Passion werd gecomponeerd op den tekst van het EVANGELIE VAN JOHANNIS HOOFDSTUK f8 eu 19. Ook andere componisten, waaronder zelfs Handel, hebben dezen tekst - evenals het Mattheus Evangelie op muziek gebracht, doch geen hunner composities is te vergelijken met die van Bach. Van overtreffen geen sprake. In vroeger tijd was liet gebruikelijk de ge beurtenissen als waarop de Christelijke feest dagen Paschen, Kerstmis, e.a. betrekking heb ben, in de kerk dramatisch voor te stellen. De oorspronkelijke bedoeling hiervan was, het volk dat geen Latijn verstond men kende toen alleen de Katholieke Kerk den voorge lezen Evangelietekst aanschouwelijk te maken. De algemeene belangstelling zou daardoor ver hoogd worden. De voorzanger verhaalde den tekst op hoogst primitieve koraalwijzen en zoodra in dien tekst een persoon wordt ingevoerd, wisselde een ander met hem af. Treden in den tekt méér personen sprekende op, dan werd deze taak door een koor vervuld. Zoo ontstonden de GEESTELIJKE SCHOUWSPELEN, die zich na de 13e eeuw buiten de Kerk zelfstandig verder ontwik kelden en waaruit de PASSIE-SPELEN zijn ontstaan Oberammergau Uit de Kerk werden ze verbannen, daar men oordeelde, dat dergelijke DRAMATISCHE too- neelmatige voorstellingen daar niet thuis be hooren

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1909 | | pagina 1