n Dehandeling kwam gister het wetsontwerp
tot wjjziging en aanvullen der wet tot
regeling van het middelbaar
onderwas,
strekkende om ook subsidie te verleenen aan bij
zondere Hoogere Burgerscholen.
De heer Roessingh betoogde, dat dit Regee-
ringsvoorstel geen verbetenog zal brengen in het
bestaande gebrek aan inrichtingen van middelbaar
onderwijs ten platteniande. Hü wees er op, dat
het middelbaar onderwijs tot omwikkeling is te
brengen door samenwerking van vele groepen,
doch dat door het onderhavige wetsontwerp de
minderheden dier groepen worden gedrukt en bui
tengesloten, een zware beschuldiging, maar een
juiste.
Men moet dus de op te richten Hoogere Bur
gerscholen niet zoo hermetisch afsluiten voor de
andere minderheden, als bq dat ontwerp geschiedt.
Eu natuurlijk moeten er waarborgen zijn dat de
leerlingen van de minderheden niet oneerbiedigljjk
mogen optreden tegen de beleiders vau den gods
dienst, die de school hebben opgericht. Ander
zijds moeten de leeraren eerbied toonen voor de
overtuiging van andersdenkenden.
Tot sprekers leedwezen wil de Minister de ze
kerheid voor beide gevallen wegnemen.
De heer De Waal Maletijt betoogde, dat
voor vrees, dat 't aantal Hoogere Burgerscholen
zich sterk zal uitbreiding, geen grond bestaat,
daartoe is het subsidie te laag. Wel is er gevaar
dat de scholen voor M. U. L. O. nog meer in het
gedrang zullen komen dan thans en in de richting
eener hervorming tot Hooge Burgerscholen met
driejarigen cursus zullen worden gedreven ter wille
van het subsidie.
Spr. drong aan op de indiening eener wet tot
subsidieering van het M. U. L. O., met dien ver
stand, dat het volle salaris worde betaald aan de
onderwijzers boven het wettelijk minimum.
De heer Roodhuyzen stond tegenover den
heer Roessingh, wiens standpunt z.i. verlaten was.
De volkseenheid vorderde volkomen vrijneid van
elke uiting van gedacnten. Versnippering was
voor de rechterzijde meer te vreezen dan links,
dat geen reden had om zich tegen dit bescheiden
wetsontwerp te verzetten.
Naar sprekers overtuiging is overigens, dat het
meer uitgebreid lager onderwijs door deze regeling
nog meer in het gedrang zal komen dan nu reeds
het geval is. Het M. U. L. O. moet beter gesub
sidieerd worden en er moet aan verbonden worden
de toekenning van een einddiploma, wil het zyn
vleugels breeder kunnen uitslaan. Met den heer
De Waal Malefyt drong by nierop aan en hoopte,
dat de Minister een toezegging in dien geest zou
kunnen doen. Spreker juicme het vooris toe, dat
met dit ontwerp de regeling van het vakonderwys
is gelukt.
Verkeert achtte spr. het 't subsidie bepaald te
verbinden aan het stelsel van 3 4- en 5 jarige
cursussen.
Dit is een te eng keurslijf. In dit verband
wees spreker op net te's-Gravennage op te riemen
Lyceum. In de gister-avond genouden vergadering
beireflende die instelling was scUering en inslag
de opinie, dat van paedagogiscn standpunt dit
Lyceum niet goed ingericnt was, maar dat het
Zoo moest ingericht worden ten einde subsidie te
kunnen krijgen.
De heer Ter Laan opperde bedenkingen tegen
de voorgedragen regeling.
By tweede lezing is aangenomen het ontwerp
tot
Wyziging der Kinderwetten.
Vrydag 2 April: sectie-onderzoek van 's heeren
Lohmans voorstel tot wyziging van het
Regiement van Orde.
By het opmaken eener nominatie voor
een lid van den Hoogen Raad, is geko
zen tot len candidaat de heer Fentener van
VJissingen, Raadsheer in het Gerechtshof te Am
sterdam.
Salarisregeling.
De heer Hubrecht voert het woord namens
de commissie van rapporteurs over het wetsont
werp betreffende de salansregeling der ambtenaren
aan de departementen van algemeen bestuur. Hjj
stelt namens die commissie voor, een parlementaire
enquête in te stellen naar de organisatie en werk
wijze van genoemde departemenis-ambtenaren, en
intusschen het ontwerp aan te houden.
De Voorzitter, geeft in overweging, dit
voorstel tot in telling eener parlementaire enquête
te verzenden naar de atdeelingen. Aldus worat be
sloten. Verder wordt besloten a.s. Dinsdag na de
pauze, en Vrydag 2 April om 11 uur atdeelings-
onderzoek te bouden.
Subsidi e-Middel b. Onder w.
De heer Ter Laan ontwikkelde nog vele
bezwaren tegen het wetsontwerp.
Hij diende ten slotte de volgende motie in
»De Kamer, van oordeel, dat het stelsel van subsi
dieering der scholen voor meer uitgebreid lager
onderwys dient te worden verbeterd, gaat over tot
de orde van den dag."
De heer T y d e m a n vroeg waarom met deze
zaak die, naar men zegt, een kleinigheid is, zooveel
haast wordt gemaakt, Hjj meende echter dat het
hier geen bagatel betrelt, maar een belangrijke
zaak, die nu incidenteel beslist wordt.
Hy wenschte op bet rapport der ineenschakelings-
commissie te wachten, en deze zaak uit een stuk
te regelen.
De heer Van Wijnbergen verdedigde het
wetsontwerp.
Vrydag voortzetting.
Haar ter harte gaat, kunnen wjj mededeelen, dat
H. M. besloot tot oprichting eener naai- en brei-
school ten behoeve der kinderen uit de landbouwers-
en arbeidersgezinnen, wonende in de buurtschappen
Gortel en Niersen, onder de gemeente Epe, welke
buurtschappen voor eenige jaren door aankoop in
eigendom aan H. M. overgingen.
Daar deze bezittingen zeer afgelegen liggen,
waren de kinderen tot nu toe niet in staat te
profiteeren van het onderwys in de nuttige hand
werken, dat elders in de gemeente gegeven wordt.
Gastmual bij den Duitschen gezant.
Men meldt uit Den Haag
Z. K. H. de Prins nam gisteren deel aan het
gastmaal, te Zijner eere door den Duitschen gezant,
den- heer von Muller, gegeven.
Aan tafel waren verder o. a. genoodigdde
minister van Buitenl. Zaken, en mevrouw De Ma-
rees van Swinderenbaron Guillaume, Belgisch
gezant, en mevrouw; jhr. Van Tets van Goudriaan,
oud-minister van Buitenlandsche Zaken, en me
vrouw; baron van Pallandt. opperceremoniemeester;
graaf Van Bylandt, hofmaarschalk, en mevrouw
kapitein jhr. Van Suchtelen, 's Prinsen adjudant,
en mevrouw; luitenant ter zee Byl de Vroe, ad
judant van den Prins; jhr. Michiels van Verdujj-
nen, gezantschapsattaché aan het kabinet van
Buitenlandsche Zaken graaf Hacke, gezantschaps-
raad van Duitscbland, alhierbenevens de te Brus
sel gevestigde militaire attaché van Daitschland,
majoor Benner, en majoor von der Lühe, uit Berljjm
tijdelijk te 's-Gravenhage vertoevende.
Kapitein Christoffel.
Kapitein Christoffel bracht gister een bezoek op
de afdeeling Militaire Zaken van het Departement
van Koloniën, alwaar hy een onderhoud had met
den referendaris, chef der afdeeling.
Hy vertrok heden naar Arnhem.
Na beëindiging van zjjn verlof in Europa, keert
de kapitein naar Indië terug, daar hjj tot dusver
volstrekt niet het hem toegeschreven plan heeft
om den Indischen militairen dienst te verlaten.
muxitiiiiaiüKi
De blijde verwachting.
De gemeenteraad van Heriogeiioo-ch heeft
Wuen uaiiiiamiddaK in eene spoedeischende verga-
derirg aan de vereeniging »Kouinginnedag" aldaar
eene subsidie van t 265 verleend, ten einde op den
dag waarop de verwacht wordende «bljjde gebeur
tenis" in vervuiling zal zjjn gegaan, feest te vie
ren.
Aan zuster De Haan, tot heden werkzaam
aan de rijksklinieken, onder prof. Kouwer en zus
ter Van Persyn, is de vereerende opdracht gedaan,
H. M. de Koningin bjj de te verwachten blyde
gebeurtenis te verplegen.
Stichting naai- en breischool door
H. M. de Koningin.
Als een bewijs, hoezeer het belang der gezinnen
die op de goederen van H. M. de Koningin wonen,
De Rnyter-medaille.
Bjj Koninklijk besluit is de De Ruyter-medaille
toegekend
in goud aan
le. den heer J. van Duyn, oud-gezagvoeder ter
koopvaardij, te 's-Gravenhage; 2e. den heer K.
Buorsma, directeur van de visscherjjschool te Kat-
wjjk aan Zee
in zilver aan
den heer E. Havinga, gezagvoerder bjj de Rot-
terdamsche Lloyd, te Rotterdam
in brons aan
le. den heer P. Cordia. observator aan de filiaal-
inrichting van het Koninkljjk Nederlandsch
Meteorologisch Instituut te Amsterdam, en 2e, den
heer J. H. Lubbie, onderhavenmeester te Rotterdam.
(St.-Ct.)
Castro.
De correspondent van de »N. R. Ct." te Parjjs
meldde eergister nog het volgende
Castro is aangekomen en zag er goed uit. Met
groote donkere oogen keek de kleine man het pu
bliek aan 't station gebiedend aan, alsof hjj wilde
dwingen te groeten. Mevrouw Castro glimlachte
opgewekt.
De Venezolaansche regeering heeft aan de Com
pagnie Transatlantique aangezegd, dat Castro niet
mag debarkeeren in Venezuela, dat hjj gevangen
genomen zal worden als hjj in Venezolaansche zou
willen landen, dat de stoomboot zelfs er last van
kan krjjgen als ze met Castro aan boord in Vene
zolaansche wateren komt. De maatschappij zal nu
Castro enkel aan boord nemen, op voorwaarde dat
bjj op z'n allerlaatst in Trinidad ontscheept.
Castro is 's avonds onzichtbaar gebleven.
Castro's broeder heeft aan een redacteur van de
sMatin" gezegd, dat zoo er werkeljjk gevaar voor
arrestatie bestond bjj ontscheping in Venezuela,
Castro waarschynlyk vroeger van boord zou gaan.
Iemand uit Castro's omgeving zeide: Castro
voelde zich in Europa gedepayseerd en te veraf
van zjjn land. Hjj wil naar Venezuela terug, zjjn
vijanden te woord staan en zich tegenover bet volk
rechtvaardigen. Hjj zal nu waarschynlyk in af
wachting zich in de buurt van Venezuela vestigen-
In Willemstad werd schertsend gevraagd. Ik denk
bever in een Spaansch sprekend land zeide de zegs
man zeer ernstig.
I '*t* 'i
Reuter seint uit Parjjs, dat Castro gisterochter-
te 9.46 van daar naar Bordeaux vertrok.
Reuter seint dd. 25 Maart uit Bordeaux
De directeur der sCompagnie Transatlantique"
gaf Castro te kennen, dat hem door Venezuela was
medegedeeld, dat zoo Castro aan boord van de
»Guadeloupe" was het schip niet in Venezolaansche
havens mocht binnenkomen. Dientengevolge ver
klaarde Castro te Trimdad aan land te willen
gaan.
dement had de strekking de bezwaren weg te
nemen van hen, die met de negatieve" kentee-
kenen, welke in het ontwerp-Tak waren voorge
steld, geen genoegen konden nemen. De aanne
ming van het amendement heeft geleid tot intrek
king van het kieswetontwerp, zeker ten gevolge
van een misverstaan van de misschien niet geluk
kig uitgedrukte bedoeling des voorstellers.
De door hem vervulde rol was hem door zjjn
partygenooten zeer euvel geduid en De Meyier
trok zich deze miskenning zeer aanhjj verdween
als politiek man en ook op zjjn gezondheidstoe-
had deze loop van zaken nadeeiigen invloed.
Kamerverkiezingen.
Door de heeren Roodhuyzen en Rejjne, wien
mede gevraagd was, of zjj zich bereid verklaarden
een eventueele candidatuur in het district Goes
aan te nemen, is bericht gezonden dat ze daar
voor moesten bedanken. (Hbld.)
De liberale kiesvereeniging te Oostrum, kies
district Dokkum, heeft tot voorloopig candidaat
voor de Tweede Kamer gesteld den heer U. J.
Reinder, doopsgezind predikant, te Danturaawou-
de.
LEEUWARDEN. De liberale kiesvereeniging
te Wirdim heeft tot candidaat gesteld den heer
Thomson, aftredend lid.
TIETJERKSTERADEEL. De vrjjziDnige kies
vereeniging in de gemeente Kollumerland heeft
tot candidaat gesteld den heer Th. van Weideren
Baron Rengers, lid van Ged. Staten van Friesland,
te Oenkerk.
WINSCHOTEN. De vrijzinnig kiesvereen. te
Beerta, Scheemda en Oostwold hebben dr. D. Bos
candidaat gesteld.
WINSCHOTEN. Alhier vergaderen Zondag af
gevaardigden der gecombineerde vrjj/innige en
vrijzinnig-democratische kiesvereenigingen voor
bespreking van candidaten voor de Tweede Kamer
De vergadering wordt bjjgewoond door twee af
gevaardigden der centrale kiesvereeniging te Den
Helder, ter bespreking der wenscbelijkheid, dat
dr. Bos beide candidaturen aanvaardt.
WILDERVANK. De vrjjzinnige kiesvereeni
ging »Eendracht" stelde candidaat prof. mr.
Treub.
De Hollandsch-Belgische Verstandhouding.
Men is half ambteiyk overeengekomen, volgens
het schjjnt, tusschen Holland en België over het
vraagstuk der wederzjjdsche geldigheid der von
nissen in beide landen.
Volgens het door de kommissie vastgestelde op
stel, zal een Belgisch makelaar, voor een Hollan
der, handelende in België, dezen Hollander ver
binden alsof hjj zelf in België woonde. Ander
zijds zal een Belg die in België vonnis gekregen
heeft tegen een Hollander dezen rechtstreeks in
Holland doen aanhouden zonder het exequatur
van het vonnis af te wachten. Aldus zullen
een hoop lange en kostelijke pleegvormen verme
den worden.
De half ambtelijke basis tot verstandhouding al
dus vastgesteld zjjade, zullen de oficieele onder
handelingen weldra begonnen worden en onge
twijfeld snel tot een goeden uitslag komen.
(Nieuwe Gezet)
tramwegen en het toepassen van electrische tractie
op hare tramwegen, welke thans als stoomtra®
geëxploiteerd worden.
Aan de aangevraagde concessie van een tramlij0
van Haarlem naar Bloemendaal maakten wjj reeds
eenigen tjjd geleden melding.
Verder bestaat ook het voornemen om de lij0
HaarlemLeiden, welke, naar men weet, eigendo®
is van de H. IJ. S. M„ in te richten voor electri-
sche tractie, terwjjl in aansluiting hierop de tra®
van Leiden naar Katwjjk en Noordwjjk eveneens
geëlectriiiceerd zal worden en een nieuwe tramwef5
van Leiden naar Bodegraven ontworpen is.
Op wat meer toegevendheid van Rijkswege schijn'
de H. IJ. S. intusschen niet te kunnen wachten,
zoodat thans aan de regeering toestemming 's
gevraagd om tot de verbouwing van de ljjn Leiden
Katwyk over te gaan. Hierbjj zal deze ljjn dan
aansluiten op de ljjn Haarlem Leiden, zoodat de
directe verbinding HaarlemKatwyk verkregen
zal worden.
De richting van de tegenwoordige ljjn zal ge"
volgd wordenalleen zal, om sneller verkeer moge*
lijk te maken, over een groot deel een dubbel
spoor worden gelegd.
Burgemeester jhr. P. J. J. S. M van der
Does de Wiilebois.
Men schrjjft ons
De dag van heden is een in veel opzichten voor
de gemeente 's-Hertogenbosch merk- en gedenk
waardige dag: immers hjj herinnert aan de be
noeming van jhr. P. J. J. S. M. van der Does de
Wiilebois, die heden voor 25 jaar plaats had.
Burgemeester Van der Does de Wiilebois is al
dien tjjd voor den Bosch een voortreffelijk burge
meester en burgervader geweest. Is de algemeene
welvaart en het aanzien van den Bosch onder zyn
hoogst bekwaam en verstandig bestuur steeds toe
genomen, aan zjjne voortvarendheid en tact is bet
te danken, dat bewesten de Dommel eene uit
breiding aan de gemeente kon worden gegeven,
een nieuwe stad geljjk.
Zjjn vriendelijke hoffelijkheid en nobel karakter
verzekeren hem aller hoogachting, waarvan de in
Juni a. s. houden feestelijke herdenking van zijn
25-jarig bestuur de meest doorslaande bewjjzen
zal leveren.
W. De Meyier. t
De te Arnhem in 72-jarigen ouderdom overleden
heer Willem De Meyier was vroeger modern
predikant, herinnert het »Hbld.," hjj had in de
Tweede Kamer zitting voor Haarlem ter vervan
ging van mr. Kappeyne van de Copello, eerst van
1877 tot 1888, daarna tot de Kamerontbinding
van 1)*94. Daaraan voornamelijk is zjjn naam ais
politiek man verbonden.
In onze palementaire geschiedenis zal de naam
van De Meyier bekend bljjven als dien van den
voorsteller van het bekende amendement, waarmee
gepoogd is de kieswet-Tak te redden. Dit amen-
Hof vuu Arbitrage.
In de eergisteren onder voorzitterschap van den
Minister van Buitenlandsche Zaken, jhr. De Ma-
rees van Swinderen, gehouden jaarljjksche verga
dering van den Raad van Beheer van het Hof van
Arbitrage is de rekening van ontvangsten en uit
gaven goedgekeurd en is het door den secretaris
generaal baron Michiels van Verduynen opgemaakt
verslag over het afgeloopen jaar vastgesteld.
Thans staat vast, dat ook het geschil omtrent
de maritieme grensscheiding tusschen Zweden en
Noorwegen, voor het Hof van Arbitrage zal wor
den behandeld. De behandeling dezer zaak zal
op 17 April een aanvang nemen. Scheidsrechters
zjjn de heeren mr. J. A. Loeff, oud-Minister van
Justitie voorzitter Teichmann en Hammarskjöld.
De behandeling van het Casa-Blancageschil zal
op 1 Mei aanvangen. Scheidsrchters zjjn de hee
ren Hammarskjöld, gouverneur van Upsala, voor
zitter Kriege, Renault, Fasinato en Fry.
Als agenten zullen optreden, voor Frankrjjk)
prof. Wiess en voor Duitschland dr. A. Leutze»
geheimer Legationsrat en adviseur aan het Mi
nisterie van Buitenlandsche Zaken te Parjjs.
Arbeidswet.
In zake het ontwerp algemeene maatregel van
bestuur, als bedoeld bjj art. 4 der Abeidswet, zjjn
door het Centraal-bestuur, van den Nederlandschen
Roomsch-Katholieken Volksbond, in overleg met
afgevaardigden van eenige afdeeiingen, verschillende
bemerkingen aan Z. Exc. den minister van Land
bouw. Nijverheid en Handel toegezonden.
Deze bemerkingen betroffen o. a. in het bijzon
der de artt. 1, 2, 7, 8 en 35 van het ontwerp.
Zoo meende de commissie den minister in over
weging te moeten geven, in art. 1 bet absoluut
verbod op te nemen van arbeid door leerplichtige
kinderen, en te bepalen, dat personen beneden de
16 jaar, slechts loopwerk mogen verrichten, tus
schen 8 uur des morgen» en 8 uur des avonds.
Met betrekking tot het in sub D en E van art.
2 bepaalde, waarin gelezen wordt, vonder behoor-
ljjk toezicht van een persoon, die zjjn twintigste
jaar heeft volbracht", wenschte der commissie te
lezen: vonder behoorljjk toezicht van een deskun
dig persoonenz. (Volksbanier.)
Electrische tramwegen.
De Hollandscbe Spoor schjjnt zich meer en mee r
te gaan toeleggen op de exploitatie van electrische
Venezuela betaalt zijn schulden.
Wjj lezen in de vAmigoe":
Van 16 December 1908—17 Februari 1909
heeft Venezuela aan de verschillende Mogendheden
uitbetaald de somma van* 1.512.396,53 Boliva-
res.
Het waren de schulden loopende over de maan
den November, December en Januari en de ach
terstallige schuld van zeven maanden aan Frank
rjjk.
Aan Nederland werd uitbetaald
Van de 30 pCt. der Invoerrechten van de dou
anekantoren te La Guaria en Puerto Ca bello
23.892,80 Bolivares, voor de maanden November
December en Januari.
Van de diplomatieke schuldNationale
schuld tegen 3 pCt., voor de maanden De
cember, Januari en Februari: 10.104,51 Boliva
res.
De S. D. P.
De Afdeeling Utrecht der S. D. P. hield Woens
dagavond een huishoudeljjke vergadering, waarin,
verslag werd uitgebracht over het verhandelde in
de spoed-bjjeenkomst der partjj te Amsterdam jl.
Zondag.
Naar wjj vernemen, heerscht er ernstige ont"
stemming over de wjjze, waarop men daar de
interventie van het Int. Bur. te Brussel had ont
vangen en behandeld, en werd er met algemeene
stemmen protest uitgesproken tegen het gemis
aan voorbereiding en de overjjling, waarmee ten
aanzien der bemiddelingsvoorstellen van het Int.
Bur. een bindende beslissing was genomen.
(U. D,)
De Terbetering ran de haven te Harlingen.
De plannen tot verbetering der haven, waarnaar
reeds jaren is uitgezien, hebben thans een vaste-
ren vorm verkregen. Het plan van den vroegeren
inspecteur-generaal van den Waterstaat, B. Hoo-
gen boom, is hierbjj tot grondslag genomen. Eenige
wjjzigingen zjjn hierin aangebracht op verlangen
van het gemeentebestuur. In hoofdzaak bestaat de
verbetering in verlenging der havenhoofden en
verlenging van den mond der haven. Een voorha
ven zal hierdoor worden gevormd, zoodat de
bestaande havenmonden tegen den naar het noord
westen uitschietenden wind worden beschut, waar
de koppen van de beide ontworpen havenhoofden
liggen in een ljjn gericht N.W.—Z.O.
Hoewel volgens het oorspronkeljjke plan de
havenmond een wjjdte van 60 M. zou verkrjjgen,
is er geen bezwaar om dezen te verwjjden
tot 70 M., overeenkomstig den wsnsch van den
raad.
De Nieuwe Willerashaven, die sedert de opening
in 1874 voor het grootste deel ongebruikt heeft
gelegen en dan ook vrjj wel dicht geslibt is, zal
worden ingericht tot het lossen van houtbooten.
Daartoe zullen drie schermen worden gebouwd
tegen den Zuiderdam, waardoor men twee ruimten
voor lossing zal verkrjjgen. Eenige éucdalven
zullen worden bjjgeplaatst ten behoeve van de
lichters.
Zoowel de nieuwe voorhaven als de Nieuwe
Willerashaven zullen voor de eerste maal van
rjjkswege op diepte worden gebracht.
Hoewel de raming van de totale kosten vin
bovenbedoelde werken meer bedraagt dan f 800,000,
1 V j i
