Die Johannis-Passion.
stads- en Gewestelijk Nieuws.
Van Joh. Seb. Bach.
HAARLEM. Mr. J. H. Thiel zal in zake zijn
houding tegenover het besluit der drie vereenigin-
gen, die hem candidaat hebben gesteld voor de
Tweede Kamer, een beslissing voorbehouden tot
hij) weet, welke overwegingen er toe hebben geleid
hem toch candidaat te stellen, hoewel bekend
was, dat hjj liever geen candidatuur zou aanvaar
den.
De Liberale Unie had ook mr. Patjjn een can
didatuur aangeboden, doch deze had bericht, alleen
voor Zierikzee te zullen aanvaarden.
Castro.
Onze Parjjsche correspondent heeft ons al kort
geseind over een onderhoud, dat een verslaggever
van de Matin met Castro had gehad. Castro vond
het een smaad voor Frankrjjk, dat een schip met de
Fransche vlag, met hem aan boord, niet in een
Venezolaansche haven zou mogen binnenkomen.
Dat zou met een Engelsch of Duitsch schip niet
kunnen gebeuren meende hjj.
De regeering van Venezuela of liever de
schjjnregeering, zei Castro heeft, naar ik hoor,
al rechtstreeks met Nederland en Frankrijk onder
handeld. Dat bewjjst hoeveel vertrouwen Gomez
in dr. Paul stelt. Geen wonder, tien jaar deed
Paul of hjj mjjn vriend was en was hjj mjjn mi
nister. Zooals hjj nu met mjj doet, zal hjj eens
met Gomez doen. En Gomez Ik kan mjj zjjn
verraad niet begrijpen. Een zoon verraadt zjjn
vader niet, en Gomez was mjj als een zoon.
In Venezuela een omwenteling bereidan Castro
dacht er niet aan. Hjj ging rusten om op kracht
te komen na zjjn operatie.
De directeur-generaal van de Compagnie trans-
atlantique, eigenares van het stoomschip Guade
loupe, aan boord waarvan Castro zich nu op zee
bevindt, herinnerde aan den verslaggever van de
Matin, dat Castro zelf indertjjd heeft gedaan wat
hjj nu kwaljjk neemthjj verbood Taigny, ver
tegenwoordiger van Frankrjjk, op Venezolaansch
gebied te landen.
Onze correspondent te Parjjs seint ons
Tegenover den correspondent van de Temps"
te Bordeaux heeft Castro zich gisteren nog zeer
heftig en beleedigend over dr. Paul uitgelaten.
Verder herhaalde hjj, dat zoo de Venezolaansche
regeering hem werkeljjk voor een misdadiger
hield, zjj hem niet den toegang tot het land zou
weigeren, maar integendeel zjjn uitlevering zou
gevraagd hebben. (x»N. R. Ct.")
m
De ïVossische Zeitung" hoort van goede zjjde,
dat dr. Paul, die nu te Berljjn is, van zjjn regee
ring opdracht had gekregen, de reis van Castro
naar Venezuela niet te belemmeren. De mededee-
ling van de Fransche stoomvaartmaatschappij aan
Castro had aldus slechts ten doel, hem te beduiden,
dat als, er iets gebeurt, hjj niet op Frankrjjks
steun kan rekenen. Officieel staat de zaak dus
voor Castro niet zoo hopeloos als zjj leek. Met
dat al is het hoopje getrouwen, op wie hjj kan
rekenen, zoo ingekrompen, dat zjj op een tafel
plaats konden vinden. Castro kan zich bljjkbaar
niet voorstellen hoeveel wrok hjj met zjjn vree-
seljjke strengheid heeft gewekt. Hjj zal 't merken,
indien hjj plan heeft naar Venezuela terug te keeren.
DeH. Vader aan de St. Yincentias-Vereeniging.
Het is gebruikelijk, dat de hoofdraad van de
St. Vincentius-Vereeniging jaarljjks een verslag
van de werkzaamheden aan den H. Vader aan
biedt. In antwoord daarop heeft de H. Vader
den algemeenen president, den heer P. Calon, het
volgende schrjjven gezonden.
Geliefde Zoon,
Heil en apostolischen zegen.
Schitterend toonbeeld ais zjj is van de liefde,
die in Christus wortelt, en zich openbaart niet in
woorden en met den mond, maar met den daad
en in waarheid, heeft de Vereeoiging van den
H. Vincentius altjjd Onze bewondering en belang
stelling gewekt. Daarom zult gjj gemakkelijk
begrjjpen welk een groote troost aan Ons hart
geschonkon wérd door den brief, waarin gjj Ons
de nieuwe vorderingen van diezelfde Vereeniging
mededeeldet, een vooruitgang zoo groot en zoo
belangrjjk, dat het niet kan betwijfeld worden,
of de eindeloos goede God steunt uwe onderne
mingen op een geheel bjjzondere wjjze.
Het is toch een treffend bewjjsvan de goddeljjke
barmhartigheid, dat deze instelling zich uitbreidt,
niet alleen onder de andere volkeren, maar zelfs
in dat land, waar zulk een vreeseljjke orkaan
tegen den christen naam is losgebroken.
Gaat voort ai uwe krachten te wjjden aan de
ondersteuning der ongelukkigen, en laat tegeljjk
met de zorg voor het tegenwoordige leven het
heil der zielen uw streven zjjn. In den rjjken
overvloed van vruchten, die gjj oogst van uwen
godvruchtigen arbeid, is reeds beiooning genoeg
gelegen, en uw ijver heeft den prikkel van onze
aansporing nauweljjks noodig. Niettemin, als Onze
aanbeveling iets kan bjjdragen, weet dan, dat gjj
die in den meest uitgebreiden zin bezit.
Inmiddels uwe betuigingen van liefde en ge
hoorzaamheid, bjj gelegenheid van Ons vjjftigjarig
Priesterschap, met dankbaarheid aanvaardend, zien
Wjj uwe komst naar deze Stad te gemoetWjj
zullen u te liever ontvangen, naarmate gjj meer
dere geljjkenis bezit met de liefde van Christus.
Ten slotte bidden Wjj den overvloed van Gods
gaven over u af, en als onderpand daarvan geven
Wjj volgaarne den Apostolischen Zegen aan U,
Geliefde zoon, aan de uitgelezen mannen, die uwe
raadslieden zjjn in het besturen der Sint Vin
centius-Vereeniging, en aan al hare leden.
Gegeven te Rome bjj Sint Pieter, 19 lanuari
1909, het zesde jaar van ons Pausschap.
PAUS PIUS X.
De Brusselsche tentoonstelling in 1910.
Bjj het atdeelingonderzoek in de Eerste Kamer
van de suppl. Indische begrooting voor bovenstaand
doel, werd de wensch uitgesproken, dat de
Regeering het beginsel van de Zondagsrust voor
de Nederl. afdeeling ter tentoonstelling zou hand
haven. Het gevoelen van den Minister, dat ten
dien opzichte rekening moet gehouden worden
nfet de zeden van het land, waar de tentoonstel
ling wordt gehouden, werd niet algemeen gedeeld.
Zaadvoort.
De belangrjjke spoor weg werken te Zandvoort
naderen hun voltooiing, zoodat de ingebruikneming
van het nieuwe stationsgebouw met de daarbjj
behoorende inrichtingen op den lsien April a.s.
zal plaats hebben.
Kinderwetten en militaire rechtspleging.
Bljjkens het voorloopig verslag op het wetsont
werp tot vaststelling van bepalingen tot het bren
gen van bestaande wetten in overeenstemming
met oe wetten van 6 Februari 1901, 12 Feoruari
1902, en tot regeling van de toepasseljjküeid der
wet van 12 Februari 1901 op jeugdige militairen,
waren er leden, die vreesden, dat het nieuwe
stelsel er toe zou kunnen leiden, dat perverse
jonge militairen een goed deel der plaatsen in
onze, toch reeds zóó zeer bevolkte Rjjksopvoedings-
gestichten zouden bezetten, tot schade, door hun
omgang, voor de andere opvoedelingen. Deze leden
gaven in overweging, bedoelde militairen op een
opleidingsschip te doen plaatsen.
Voorts werd teleurstelling te kennen gegeven,
dat de mildere bepalingen niet gelden voor mili
tairen, die zich aan militaire misdrjjven schuldig
maken. De hier bedoelde leden konden het gewicht
der in de memorie van toelichting daarvoor aange
voerde motieven bezwaarijjk toegeven.
Sommigen leden kwam het voor, dat de beper
king van de mogeljjkheid om de straf van plaat
sing in een tuchtschool op te leggen, met het
oog op schepelingen van 15 jaar, niet zonder
bedenking is. Met verwijzing naar een desbetref
fende opmerking in de memorie van toelichting,
werd door andere leden tegen dit bezwaar nog
aangevoerd, dat bet militair tuchtrecht, waaronder
ook opsluiting in de provoost valt, ten aanzien
van alle schepelingen, onbeperkt bljjft bestaan.
De Abdij van Egmond.
Naar men ons meldt, is wèl de herbouw der
aloude en beroemde Abdjj van Egmond verzekerd,
doch er zullen door de paters Benedictjjnen, die
daarin moeten wonen en wier aantal op het
oogenblik nog niet groot is, heel wat moeiljjk-
heden zjjn op te lossen en te overwinnen, voor
dat aan den herbouw begonnen kan worden.
De overdracht van den grond heeft nog niet
plaats gehad en hierdoor is het niet mogeljjk
omtrent het tjjdstip van den herbouw iets met
zekerheid te melden.
Arbitrage- ver drag N ederland- V ereenigde
Staten.
Op 25 Maart 1909 heeft aan het ministerie van
Buitenlandsche Zaken te Washington de uitwis
seling plaats gehad der akten van bekrachtiging
van het op 2 Mei 190S tusschen Nederland en de
Vereenigde Staten van Amerika gesloten arbitrage
verdrag. (St.-Ct.)
Voor Curacao.
De administrateur van het Algemeen Nederl.
Verbond bericht ons, dat er voor de noodljjdenden
op Curapao in 't geheel werd ontvangen t 8843.13£.
De inzameling is thans gesloten.
Middenstandstentoonstelling.
Het bestuur van den Middenstandsbond verga
derde Vrjjdagmiddag in het American-Hotel te
Amsterdam.
In deze vergadering constateerde de voorzitter
met voldoening, dat de tentoonstellmgsplannen van
den Bond alom met belangstelling zjjn ontvangen,
en dat van verschillende zjjden krachtdadige mede
werking en steun wordt ondervonden. Reeds zjjn
belangrjjke inzendingen toegezegd, zoodat reeds
thans kan worden geconstateerd, dat de tentoon
stelling een waar succes voor de middenstandsorga
nisatie hier ter stede zal bljjken te zjjn
Het verheugde den voorzitter in het bjjzonder
in deze vergadering mededeeling te kunnen doen,
dat het Hare Majesteit de Koningin heeft mogen
behagen, een tweetal zilveren, benevens eene bron
zen medaille ter beschikking van het bonds bestuur
te stellen, teneinde te dienen als onderscheidingen,
die aan inzenders ter tentoonstelling door de jury
zullen worden toegekend.
Van H. M. de Koningin-Moeder mocht het be
stuur voor datzelfde doel een gouden, een zilveren
en een bronzen medaille ontvangen, terwijl Z. K.
H. de Prins der Nederlanden door het beschikbaar
stellen van een zilveren en een bronzen medaille
van Zjjne Hooge belangstelling in het streven van
van den Bond bljjk heeft willen geven.
Met erkentelijkheid werd ten slotte nog geme
moreerd de medewerking, welke door de afdeeling
Handel van het ministerie van Landbouw, Njjverheid
en Handel bjj voortduring wordt verleend, en die
door het bestuur bjjzonder wordt op prjjs gesteld.
Ned. B. K. Volksbond.
In de jongste vergadering van het Centraal-
Bestuur werd besloten, dat
lo. de Encycliek-Meetings dit jaar zullen ge
houden worden op Zondag 16 Mei e.k.
2o. de algemeene vergadering van den Cen-
tralen Raad zal plaats hebben te Amsterdam op
Zaterdag 5 en Zondag 6 Juni a,s.de agenda
wordt in den loop der volgende week aan de
afdeelingen verzonden;
3o. de practiscne sociale cursus voor werk
lieden in het Bisdom Haarlem zal worden ge
houden eïiide Juni of begin Juli e.k., en wel te
Haarlem.
stichten en op te beuren.
Op Jezus' laatste woorden „Het is volbracht
volgt de schoonste Aria in 't geheele werk. Ze
bestaat uit twee deelen, waarvan het eerste
met de violoncel (vroeger werd de viola d'amora
daarvoor gebruikt) in een zwaarmoedig, diep-
weeklagend Adagio afwisselt.
Hoe heerlijk heeft Bach hier zijn gevoel laten
spreken I Het tweede gedeelte van dit trio zet
hij in bij: „der Held aus Jüda siegt mit Macht!"
een opgewekt en schitterend gedeelte, dat dooi
de toetreding van het vol orkest en 't „vivace"
tempo een heldhaftig karakter verkrijgt.
Echter nog eens vervallen we in een trooste-
looze stemming, nog eens werklinkt 't „es ist
volbracht l"
Na de woorden van den Evangelist„und
neigte das Haupt und verschied," volgt een voor
orgel met contra-bas begeleide Bas-Aria met
koor, een z g. Koorfantasie, waarin een koraal
„Jesu, der du warest totwaarvan we de
melodie reeds zooeven gehoord hebben op de
woorden „Er nahm alles woll in Acht" - op
meesterlijke wijze ingevlochten -is en de Bas-
solo op heerlijke, lieflijk gefigureerde motieven
zelfstandig zijn weg vervolgt.
In het zich daarop aansluitend Recitatief:
Und siehe da, der Vorhang im Tempel zerrisz
in zwei Stücke von oben bis unten aus, und die
Erde bebte", heeft Bach door twee en dertigste
passages het „scheuren en door tremolo's voor
strijkinstrumenten 't „aardbeven" eenvoudig,
doch beteekenisvol aangeduid.
Ook in 't nn volgend Arioso voor solo-tenor
is de storing in de natuur gevolgd na Jezus.'
Alg. Bend ran B. K. Klesvereenigiog.
Naar »Het Centrum" verneemt, zal de vergade
ring" van den Algemeenen Bond van R.-K. Kies-
vereenigingen gehouden worden te Utrecht op 3
Mei. Voornaamste punt van behandeling zal zijn
de vaststelling van het program van actie.
Boterfrandears in Engeland.
Reuter seint uit Londen
De vervolging tegen Abraham en Aaron Leven-
berg en Sidney Wood van Cheltenham, ingesteld
op verzoek van het Nederlandsche Departement
van Landbouw wegens het namaken van het
Nederlandsche Rjjksbotermerk, kwam heden weer
voor.
Verscheidene getuigen werden gehoord. De
raadsman van Wood betoogde, dat geen bewjjzen
tegen zjjn cliënt waren aangevoerd. De rechter
gaf als zjjn meening te kennen, dat Wood niet
verantwoordelijk was voor eenige onwettige han
deling, waaraan de Leven berg's schuldig konden
bljjken.
Het getuigenverhoor werd verdaagd tot 3 April.
Gevonden voorwerpen.
Aanwezig aan het Commissariaat van Politie
gouden ring, fantasie halskettinkje.
Te bevragen aan de volgende adressenvaar
boom, Bosman, L. Achterweg 26; ledige porte-
monnaie, Donkhorst, N. Haven 273portemonnaie
met eenig geld, Nielen, Helenastraat 12notitie-
boe||je, Stjjger, L. Haven 44; zilveren potlood
houder, v. Platerink, Ploegstraat 34; 5 H.G. ge
wicht, Schefler, Kortlandstraat 12rozenkrans,
Wed. Koning, Kreupelstraat 6boodschappentasch,
Bruggeling, Broersveld 109; damestascbje waarin
portemonnaie enz., Koevermans, Grotbaan 19*
portemonnaie met eenig geld, Hilkhujjzen, Groe-
neweegje 18; portemonnaie met eenig geld, Wed.
Mejjer, Singel 192; zeil, v. d. Hamer, Pernissche
straat 7, greenen balk, v. d. Horst, Hoofdstraat
732.
Gebouw „Amicitia".
Het gebouw >Amicuia," voorheen tooneelzaal
van Musis Sacrum", aan de Westmolenstraat,
thans verbouwd en gerestaureerd, was Zaterdag
avond van 8 11 uren voor het publiek te be
zichtigen.
Het zaaltje ziet er inderdaad zeer netjes uit.
Voor goed licht zoowel bjj dag als avond is bjj de
verbouwing voldoende gezorgdook in de ventilatie
is behoorljjk voorzien. Het buffet is zeer net en
doelmatig ingericht en de retirades voldoen aan
alle hygiënische eischen. Bjj het tooneel, dat met
zjjn nette beschildering een zeer aangenamen in
druk maakt, is een jjzerea trap naar de kleedka
mers aangebracht, zoodat ook alle mogeljjke voor
zorgen voor voldoende veiligheid zjjn genomen.
Het zaaltje leent zich uitstekend voor niet te
groote vergaderingen en kleine gezelschappen.
Bruiloften en partjjen kunnen er zeer goed in ge
houden worden. De ondernemer, de heer N. van
Djjk oud-pachter van nMusis", waarvan de zaal
nu heel gescheiden is, mag dan ook wel succes
met deze nieuwe gelegenheid verhopen.
B. K. Coöperatieve bakkerij.
De R. K. Coöperatieve bakkerjj is thans in het
pand aan de Hoogstraat nabjj den Afrol, tot voor
korten tjjd door den heer J. H. Moolhujjzen, mr,
broodbakker, betrokken, geheel ingericht en heden
(Maandag) in werking gesteld.
De bakkerjj, voldoende aan alle billjjke eischen,
en de winkel, waarin netheid en comfort heerschen
toonen zich alleszins voor het beoogde doel geschikt'
Aan veler bjjzonder verlangen is dus met de tot
standkoming dezer nieuwe onderneming voldaan
Het Dilettante n-symphonie-orkest
»L. van Beethoven" en de zangvereeniging vZang
afsterven zeer merkwaardig en sober in de
orkestbegeleiding weergegeven.
Dan komt nog een Sopraan-Aria op de woor
den „Zerfliese, mein Herze", door een zacht,
weenende en roerende melodie van fluiten en
hobo's ingeleid.
Deze Aria is een dor merkwaardigste van het
geheele werk. Diepe treurigheid in 't midden
gedeelte bjj„dein Jesus ist tofin kinderlijk
geloofsvertrouwen wisselen elkaar in innig
wonderlijke klanken af.
In bijna alle vroegere werken van dit genre
werd meestal aan het slot van het werk een
z.g. Koor Aria ingevlochten, waarin het koor
afscheid neemt van Jezus' graf. De bedoeling
daarvan was een verzoenende en opbeurende
oplossing aan 't geheel te geven. Ook Bach
heeft daarvan gebruik gemaakt, wederom op
tekst van Broches.
Met dit slotkoor nemen we afscheid van het
schoone werk, de innige klanken ervan brengen
ons de kleine gemeente voor den geest, die
haren geliefden Heiland naar de laatste rust
plaats heeft gebracht.
Eindelijk volgt nog een slot-koraal met een
der schoonste melodieën en stemvoering, 't
Klinkt als een zachtmoedig, kinderlijk-vroom
gebed, dat Jezus' lijden ons tot voorbeeld moge
strekken en God in Zjjne genade onze zielen
moge tot Zich nemen, als eenmaal de ure
slaat, dat wjj 't tijdelijke meeten verwisselen
met het Eeuwige I
CSM voigth
(Een woord aan kunstlievende leeken.)
(Ingezonden.)
II.
't Is of Pilatus medelijden der Joden haat
nog sterker aanwakkert, want nu zjjn ze on
verwijld besloten Jezus te doen kruisigen. Gil
lend, woest losbrekend in schrille dissmanten
schreeuwen ze„Kreuziget, Kreuziget 1
Een koude rilling vaart door de leden bij 't
hooren van dit koor, vooral aan 't slot, waar de
woede haar hoogtepunt bereikt in een schrille
dissonant van tenoren en bassen.
Na de verzekering van Pilatus, dat hij Jezus
voor onschuldig houdt, stelt hjj den Joden voor,
dat zij Jezus dan maar kruisigen. Dit is niet
naar den zin van de Joden, Hoogepriesters en
Schriftgeleerden, want Jezus mocht niet ver
oordeeld worden door hen, doch alleen door den
Overste uit het land. Met ingehouden hartstocht
wijzen ze op hun wetWir ha ben ein Gezetz,
und nach demGesetz soil er sterben, dennerhat
sich selbst zu Gottes Sohn gemachtBach heeft
dit koor als een strenge Fuga behandeld en
daarin wederom het woord „sterben" zeer eigen
aardig weergegeven.
Het nu volgend koraal no. 40 „Durch ein Ge-
fangnis, Gottes Sohn" is feitelij k niet op zjjn plaats,
daar 't de handeling min of meer onderbreekt,
maar muzikaal is het van groote waarde om
zjjn buitengewoon mooie harmoniseering.
De nu volgende koren: „Ldssest du diesen
los" en „Weg, weg mit demi" brengen ons
ongeveer dezelfde thema's als in 't kruisings
koor voorkomen. Men merkt enkele wijzigingen
op en een veranderden toonaard.
Onder de nog volgende gedeelten trekt bjj
zonder de aannacht een dialoog tusschen de
Solo-Ras met driestemmig koor (Sopr. Alt en
Tenor) bij de woorden „Eilt, eilt, ihr angefoch-
tenen SeelenEen oproep aan de geloovigen
om zich naar Golgatha te spoeden, waar de
aanblik van Jezus kruisdood vruchtdragend kan
zjjn voor hun zieleheil. Deze aria wordt
onderbroken dooreen angstig in hoogste span
ning uitgesproken „Wohin?" van het koor,
waarop de Bas met een door Bach hoogst
geniaal gecomponeerd „nach Golgatha ant
woordt.
Een heerlijk rustpunt vormt nog 't koraal:
„In meines Herzens Grunde" op de bekende
melodie „Valet will ich der geben."
De krijgsknechten verdeelen nu Jezus' klee
deren. Om den rok, uit één stuk geweven,
willen ze loten, (liever dan dien in stukken te
verdeelen) wat wederom door Bach zeer realis
tisch wordt uitgedrukt, want in de vierde maat
van 't thema schildert hjj ons duideljjk in
zestiende figuren 't schudden der dobbelsteenen-
Bach heeft op dit thema een meesterlijke fuga
geschreven, die tot aan het slot steeds leven
diger van uitdrukking wordt.
Thans volgt het diep roerende tooneel, waar
Jezus afscheid van Zjjne Moeder neemt en de
stiijd volstreden is. Hier volgt onmiddellijk 't
schoone koraalEr nahm alles wohl in acht,"
dat weer dienen moet om de geloovigen te
M
