Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
32ste Jaargang.
Vrijdag 2 April 1909.
No. 9377.
Abonneert op fè
Nieuwe ScMeiamsclie Courant
iratis Heï
prijs 10 c. p. weet Q.45 p. inl.fl.35p. M.
Buitenlandsch Nieuws.
FEUILLETON.
De steenkapper van Keulen.
Verspreide berichten.
Staten-öeneraal.
ABONNEMENTSPRIJS.:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
i V^°r Schledam Per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent Franco per post door geheel Nederland 2.— per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauB0TER8TRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 1—6 regels 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent. j
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
DE BALKAN.
De Oostenrjjksche gezant Forgach overhandigde
gister den Servischen minister van Buitenlandsche
Zaken het antwoord van Oostenrijk waarin ge
zegd wordt, dat Oostenrijk kennis genomen heeft
van de Servische nota van 30 Maart en dat het
zijn voldoening uitspreekt over het herstel van de
betrekkingen van goede nabuurschap. Bovendien
wordt er in verklaard, dat nieuwe onderhandelin
gen betreffende het handelsverdrag onmiddellijk
begonnen kunnen worden.
Er bestaat alle kans, dat de overeenkomst dien
aangaande binnen korten tjjd tot stand zal komen.
De regeering heelt den verschillenden douanekan-
toren gelast, de uit Servië ingevoerden waren
voorloopig in opslag te houden ol indien men
vraagt direct te mogen betalen, er op toe te
passen de gewone douanetarieven. Zoodra de
voorloopige overeenkomst met Servië gesloten is,
zal de formule van de meest-begunstigde natie, op
alle producten, welke aan de grens verschillende
faciliteiien ondergaan, worden toegepast, totdat de
overeenkomst in werking zal treden.
In tegenstelling met de door een deel der
buitenlaDdsche pers gehandhaafde fabel, als zou
het besluit van de Russische regeering, toe te
stemmen in de wijziging van artikel 15 van het
Berijjnsche verdrag, het uitvloeisel zjjn van een
door Duitschland uiigeoetenden druk, hetwelk zelfs
met mobilisatie zou hebben gedreigd, is de »Nord.
Allg. Zig. gemachtigd, definitief het volgende vast
te stellen
Servië had op de verschillende te Belgrado ge
dane stappen steeds op onbevredigende wjjze
geantwoord, bewerend, dat het van zijn vermeende
rechten geen afstand kon doen, wjjl de mogend
heden zelve de annexatie met hadden goedgekeurd.
Daarop gaf de Duitsche regeering die van Rus
land, dat zich aan de spits eener vredelievende
invloeduitoefening op de Servische regeering had
gesteld, op de traditioneele, met de vriendschap
pelijke betrekkingen tot Rusland overeenkomstige
wijze in overweging, dat de mogendheden afzon
derlijk, door middel van nota's, volgens den door
Oostenrqk-Hongarjje geuiten wemch, hare goed
keuring zouden hechten aan de wijziging van het
bewuste artikel, opdat Servië het voorwendsel
voor zjjn halsstarrigheid zou worden ontnomen,
Het gevolg dezer geëachtenwisseling was een
toestemmend antwoord van de zijde der Russische
regeering.
Het is minister Iswolski als een onloochenbare
verdienste aan te rekenen, dat hjj het vriendschap
pelijk karakter en de vredelievende strekking van
het Duitsche voorstel naar de juiste waarde heeft
weten te schatten.
Bedreigingen hebben niet plaats gehadhet was
dus ook onmogelijk voor bedreigingen te zwichten.
En wie met deze polemieken over hetgeen geschied
is voorgaat, stelt zich bloot aan de verdenking van
oneerlijke ophitsing.
Historisch verhaal uit de 19e eeuw.
21)
Een uur later verschenen twee meesters, waar
onder Veit, en twee gezellen in den toren en ver
langden Koenraad Kuen te spreken.
Koenraad werd voorgebracht en een nieuw
verhoor over de gebeurtenissen van den nacht be
gon.
In allen eenvoud vertelde de gevaDgene dat
trouwe vrienden beproefd hadden hem te redden,
om hem aan de pijnbank te onttrekken.
kWie waren die vrienden
«Meester, een verrader ben ik niet."
u» k te tevreden bij dit antwoord.
Waarom zjjt ge niet ontvlucht, daar u toch
gelegenheid gegeven is?" vroeg Veit weer.
en L.dat ik volgens het gilderecht gevangen zit
oi= n, °P de Pijnbank de waarheid zeggen wil,
ais <jod mq helpt."
uw hn Koenraad Kuen onschuldig is trots
aldus van r» h 1 neP Veit zij O gezellen toe,
hq met verheffi VerdedlSer wordend. »Ja", ging
Kuen is msAu Van stem voort. Koenraad
;rstl k U d,g - ik zal bet nu voor ieder-
houden, al mocht de verdenking ook
PORTUGAL.
De Kabinetscrisis in Portugal is nog niet opge
lost en geeft aanleiding tot groote moeilijkheden.
Campos Henriques, de afgetreden premier, kreeg
de orde van den Toren en het Zwaard, en Beirao
die het nieuwe Kabinet moet vormen, is herhaal
delijk bjj den Koning geweest, maar toch staat het
nog niet vast of hijj de opdracht zal aannemen en
zoo ja, of hij slagen zal zonder de Kamers te ont
binden, hetgeen de Kroon tot iederen prijs wil ver
mijden. In sommige goedingelichte kringen ver
moedt men, dat het afgetreden Kabinet opnieuw
de portefeuilles zal aanvaarden, behalve de Minis
ters van Financiën en Justitie, die vervangen zul
len worden.
SERVIë.
TeWeenen ontvangen officieuse berichten beves
tigen, dat koning Peter sommigen leden van het
diplomatieke korps te Belgrado verklaard zou
hebbeu, dat hij voornemens is, voor zich en zija
dynastie afstand te doen van den Servischen troon.
Een daarmede overeenstemmende verklaring deed
de minister van Justitie in de club der nationa
listen, daaraan toevoegende, dat de koning slechts
op de beslechting van het conflict met Oostenrjjk-
Hongarije wacht, om aan zijn voornemen gevolg
te geven. Het was onder den indruk van deze
mededeeling, dat de Skoeptsjina Woensdag haar
goedkeuring hechtte aan de actie der regeering
ten aanzien van Oostenrqk-üongarqe.
Gemeld wordt nog, dat het in diplomatieke
kringen geen geheim was, dat koning Peler
genoeg had van de regeering. Dat hij zjjn plan
om de kroon neer te leggen, met eerder volvoerde'
kwam daar vandaan, dat hjj er niet toe kon
besluiten, op een voor Servië kritiek oogenblik de
regeering neer te leggen. Hij had gehoopt, met
hulp van Rusland, het aanzien van zqQ dynastie
te verhoogen Wql hq evenwel door Rusland op
het laatste uogenbuk m den steek was gelaten,
zijn zoon Georg met de geschikte persoon was^
om hem op te volgen en zjjn zoon Alexander
zaak was, en bovendien weinig zin in de regee-
ringstaak bad, was hjj tot het besluit gekomen,
voor zich en zqa huis afstand vau den troon te
doen.
Te Berljjn gaat een gerucht, waaraan eenig
geloof gehecht wordt, dat de Vorst van Monaco
den keizer van Duitschland, den koning van Italië
en den president der Fransche Republiek heeft
uiigenoodigd op 25 April aanwezig te zijn bij de
opening van een oceanografisch museum.
De politie te Petersburg heeft een groote
revolutionaire samenzwering ontdekt. Vele per
sonen werden gearresteerd.
De staking van de arbeiders der knoop-in-
dustrie te Méru is geëindigd. De stakers hebben
over de gebeele linie gewonnen.
- De inkomsten van het Britsche Rijk over
duizendmaal zwaarder op hem rusten. Ook een
zonnestraal kunnen lastertongen bevlekken. Dit
zeg ik, meester Veit, en zweer het bij mijne grijze
haren, en zal het zweren voor den dombouw-
meester en alle werklieden van bet gilde. Kom
vrienden, wjj behoeven niet verder te onderzoeken
e urggraat moet zjjn toren bewakenwat deert
ons zjjne nalatigheid! Eu u, Koenraad zeg ik
slechts dit: een schaapskop is 't vergeef mij
de vergelijking die den haas in den strik heeft
en hem weer laat loopen. Maar wjjl gjj nu een-
1 verder Te™™* h°Udt' Zal G°d U
ha?temrieVm^St,?nden de tranen indeoogen;
via hV> Koenraad de hand de anderen
miereQ7nnZlJn tVOOi beeld> want zij geloofden niet
melde ffild aaU schuld. Voor het verza
melde gilde der steenbewerkers legden zij hun be-
7et!Z^0t fn sPralieQ alle dne b den zTn als
iTJn K a ha,d- -Maar wat hie)P ^t? Niet
allen dachten zooals zq. In het ongeluk verdwij
nen de vrienden als zout in het water
Zoo werd in deze zitting besloten, Koenraad's
tortuur wegens dit voorval nog te verdubbelen en
rukkeT g namen zÜ°er vrienden teont-
En toch was de jongeling zielsverheugd, want
hq had ondervonden, dat behalve Agnes, Reinhold
en\\r0.nar' D0^ anderen goed van hem dachten.
i ifi Ir Ware vrien(Dchap toch een onschatbaar
Tt r- n-6n trouwe '"end geljjkt den wijnstok in
Italië. Bq een boom geplant omarmt hjj hem lief-
het afgeloopen jaar bedragen 151.578.295 pond
sterling, d.w.z. 4.959.395 pond sterling minder dan
gedurende het jaar 1907.-'08
Een aardige kijk op den reusachtigen omvang
van zoo'n drqvend hotel, dat üceaan-stoomer heet,
geeft het volgende staatje van het personeel der
«Mauretania," een van de gtootste schepen der we-
reld.
Kapitein, stuurlieden en matrozen 69, machinis
ten 36, stokers 204, tremmers 120, oliemannen 33,
dokter en admistrateurs 8, stewardessen 12, le
stewards 50, 2e stewards (kellner) 367, koks en
bakkers 28, diverse posten 11, totaal 938.
Koning Eduard en koning Alfonso hebben
Woensdag te San Sebastian een onderhoud gehad
en zijn daarna gezamenlijk naar Biarritz gegaan,
waar zjj samen aten. Woensdagavond is de koning
van Spanje naar Madrid teruggekeerd.
Dat Davos zich in een druk bezoek geregeld
mag verheugen, kan blqken uit de volgende staat
jes.
In 1907 is het bezocht door totaal 21.840 vreem
delingen, waaronder 7661 Duitschers, 5983 Zwit
sers, 2103 Engelschen, 1551 Russen, 1178 Oosten
rijkers, 1094 Fransehen, 534 Hollanders, 320 Ame
rikanen, 254 Belgen.
Ia de week van 6—12 Maart 1909 waren er
3713 vreemdelingen, waaronder 1580 Duitschers,
463 Russen, 441 Zwitsers, 377 Engelschen, 200
Oostenrijkers, 163 Franschen, 134 Hollanders, 68
Amerikanen, 64 Belgen.
tweede kamer.
Zitting van Donderdag 1 April.
Aan den heer Duymaer van Twist wordt
verlof verleend op een nader te bepalen tijdstip
tot den minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel eenige vragen te richten naar aanleiding
van het Koninklijk besluit van 26 Maart j.l. be
treffende keuring van vee en vleesch.
Hervat werd hierna de behandeling van het
Wetsontwerp nopens subsidieering van
bijzondere hoogere burgerscholen,
met de amendementen-Ter Laan (goedkeuring
Netplan enz.), Van Asch v. Wqck (verdeeling les
uren) en v. Wjjnbergen (facultatief stellen van de
subsidieering).
De beer Ter Laan erkende, dat het amende-
tuent-v, Wijnbergen een tegemoetkoming is, maar
wees er op, dat het aan de bedoeling van de
voorstanders van opneming van voorafgaande goed
keuring van het leerplan toch niet voldoende
tegemoet komt. Hq bljjft volhouden, dat het
geen bezwaar is die voorafgaande goedkeuring van
bet leerplan in de wet op te nemen, daar toch
iedere minister vrjj bljjft om van de bepaling ge
bruik te maken.
Spr. handhaafde zjjn amendement.
De heer De Savornin Lobman wenscht
n'et slechts voor de bijzondere, doch ook voor de
openbare scholen zooveel mogeljjk vrijheid van
beweging: Ook de gemeenten late men vrij de
school naar de behoefte der bevolking in te rich
ten.
De Staat moet door geldeljjken steun het par
devol met zjjn groene, stevige ranken, en al sterft
de boom, dan keert de wjjnstok zich nog niet af,
maar windt zjjn spruiten om den nu dooden
stam.
Onder al deze voorvallen hadden Reinhold en
zjjn vriend den tjjd ook niet in zoete rust door
gebracht. De zwaardveger was wel in den Rjjn
gestort, maar het was zomer, en in 't zwemmen
bad hq zjjn geljjke niet. Zoo was hjj gelukkig
den dans ontsprongen.
In 't begin wilde hjj nog wel op Koenraad
toornen, maar dat lukte hem niet. Nog in den-
zelfden nacht ontwierp hjj met Berndchen een
nieuw plan tot redding van zjjn vriend. Tjjden
Koenraad's gevangenschap hadden zij zich geen
rust gegund het was hun gelukt, meerdere om
standigheden te achterhalen, die op Volker een
verdacht licht wierpenook kenden zjj zjjne moe
der. Maar hun bewijzen waren nog niet duideljjk
genoeg; daarom hadden zjj eerst willen verhinde-
feu, dat Koenraad op de pijnbank kwam, en dan
verder speuren. Nu echter, daar deze plannen op
Koenraad's onwil om te vluchten gestuit waren,
badden zjj besloten, moedig voorwaarts te gaan en
nog den volgenden nacht zoo mogeljjk de misdaad
geheel te onthullen.
In den loop van den dag troffen zjj hun maat
regelen. Reinhold bezocht den ouden Veit en had
e®n lang onderhoud met hem, daarna nog met
twee gezellen, op wier trouw hjj zich verlaten
kon.
De nar daarentegen voerde met de dochter van
ticulier initiatief mogeljjk maken, mislukt dit, dan
boude verdere steun op, maar de vrjjheid der par
ticulieren worde niet aangetast. Het amende
ment-Van Wjjnbergen wordt door spr. aanbevo
len, wjjl het de juiste mate van vrjjheid waar
borgt.
De heer Ketelaar vat niet waarom de rech
terzijde aan het ruime amendement-Van WjjDber-
gen de voorkeur geeft boven het voorstel van den
heer Ter Laan. Noch de heer Bos, noch de heer
v. Wjjnbergen hebben uiteengezet op welke gron
den een minister subsidie zal kunnen afwijzen,
indien het denkbeeld wordt verwezenlijkt.
De heer De Waal Malelijt meent, dat 't
bier met aangaat, dat de subsidie wordt verleend.
«Gehoord de Raad van State", zet men in de wet
alleen, dat subsidie kan worden verleend, dan
is willekeur lang niet buitengesloten. Het is veel
beter, dat men in de wet zet, dat de subsidie
wordt toegekend, indien aan bepaalde eischen
wordt voldaan. Het zal zeer gevaarlijk zjjn de
subsidie facultatief te maken en spreker kan dan
ook niet stemmen voor het amendement
Wijnbergen.
De heer Bos acht de discussies niet evenredig
aan de proporties der zaak, h-m iaat het koud
of de Raad van State wordt gehoord, ja dan neen.
In den loop van zjjn betoog geeft spr. te kennen,
dat de Groninger motie der sociaal-democraten
zoo is geredigeerd, dat zij zich voor en tegen het
bijzonder onderwijs kunnen verklaren. In zjjn eerste
rede toonde de heer Ter Laan weinig sympathie
met dat onderwqs.
De heer Troelstra: Hebt u dan sympathie
voor het confessioneel onderwqs
De heer Bos: Daar gaat het hier niet om,
het betreft hier het bjjzonder onderwqs. Spr.
betoogt, dat bjj aanneming van het amendement
Wjjnbergen er voldoende waarborgen zjjn, hoewel
hjj herhaalt, niet te berqpen, welke gegronde
bezwaren de rechterzijde koestert tegen de goed
keuring van het leerplan. Spreker ziet echter in
het amendement—Van Wjjnbergen het voordeel,
dat daarbjj het ontwerp niet zal stranden. Hjj
beschouwt deze zaak van een vrjjzinnig standpunt,
zooals hq dat begrqpt.
De heer L o h m a n bestrqdt de bezwaren van
heer Malefqt.
De Minister beantwoordt nogmaals de spre
ker. Het amendement—Van Wjjnbergen acht hq
overbodig, maar is niet onaannemelijk. Het amen
dement Ter Laan is echter wel onaannemelijk.
De minister bestrijdt nogmaals uitvoerig de goed
keuring van het leerplan. Hierdoor wordt prijs
gegeven het wezen van het bjjzonder onderwqs.
Indien het amendemen tTer Laan
wordt aangenomen, zal spr. het
wetsontwerp intrekken. Doch dan heeft
de Kamer het wezen van het bjjzonder onderwqs
aangetast. Het amendement inzake verplicht gym-
nastiek-onderwjjs bljjft spreker evenzeer bestrqden.
De toestand is er nog niet rjjp voor. Meer kan
echter een subsidie geven voor de scholen, die dat
onderwqs willen invoeren.
De heer Van Asch vanWjjck trekt zjjn
amendement inzake de lesuren in.
De heer Van Wijnbergen vindt geen
aanleiding om in zijn amendement te bepalen, dat
de Raad van State moet worden gehoord over de
subsidie.
Ee heer Ketelaar stelt nu als sub-amende-
ment voor, Raad van State te hooreo by de
toekenning der subsidie.
Er zjjn nu vier amendementen en 1 sub-amen
dement, die in stemming komen.
den dombou wmeester een lang tweegesprek. Ook
Martha werd in de plannen ingewjjd. En de twee
vrouwen hadden dien dag zooveel te besprekenen
waren zoo verstrooid, dat het meester Claes op
viel, hoewel hjj het niet verklaren kon. Hjj scheef
alles op rekening van den potsierljjken schild
wacht.
Van Agnes' woning ging de hansworst naar
het huis der Jodin, Volker s moeder. Ook daar
werden gewichtige dingen verhandeld de nar had
zjjn lokaas goed gelegd, want toen hjj daar af
scheid nam, was de Jodin zoo verheugd al nog
nooit te voren. „„„„ij
Zoo verging de dag, die voor de kleine wereld
der vrienden van zooveel gewicht geweest was, m
de natuur stil en onopgemerkt. En even vredig
daalde de nacht en tooide zich in zqn sterreman-
tel, die zoo schitterend straalde, als omhulde hq
slechts vreugde en liefde,
HOOFDSTUK X.
Ontmaskerd.
Verschillende manneD slopen rond bij de haven
nu hier dan daar doken zjj in de schaduw weg,
steeds den Rqnmuur volgend, zoodat men, hen
ziende onwillekeurig tot de gedachte moest ko
men, dat er een euveldaad in 't spel was.
(Wordt, vervolgd.)
