Verspreide berichten.
Binnenland.
8tads- en Gewestelijk Nieuws»
jagers, die ieder 850 man moesten tellen, slechts
ongeveer 200 man bezitten.
Om dit tekort aan te vullen, heeft men zich
genoodzaakt gezien, niet alleen de soldaten met
nonbepaald verlof" onder de wapenen te roepen,
maar tevens de reservisten tot de derde en vierde
lichting.
Op deze wjjze trokken ongeveer 4 a 5000 re
servisten naar het tooneel van den strijd, waar
onder een groot aantal gehuwd waren en jonge
kinderen hadden. De ellende en het onrecht, door
dit systeem geschapen, worden nu met veel han
digheid geëxploiteerd door de anti-oorlogsgezinde
partjj.
De laatste tjjdingen.
Een draadbericht uit Berbere meldt omtrent de
troebelen te j Barcelona en de beweging in geheel
Spanje het volgende
Nog steeds ontbreken de juiste berichten uit
Barcelona. Een brief uit deze stad meldt, dat vijf
kloosters en verschillende particuliere huizen ver
brand zijn, dat de fusillade voortduurt, dat de op
roermakers barricaden hebben opgericht op de
voornaamste plaatsen der stad, met namedeRam-
bla, de plaats St. Anna en Cale del Pino, waar
meer dan dertig menschen gedood zjjn. De artil
lerie gaat voort haar vuur op de barricaden te
richten. Het aantal dooden moet aanzienlijk zjjn.
In den loop der onlusten die gisteren plaats
hadden, heeft een luitenant der infanterie een
politie-ambtenaar, die vuur wilde geven op de
menigte, ontwapend.
Men meldt uit Madrid, dat eene belangrijke be
tooging heeft plaats gehad voor het paleis van den
Koning. De menigte en de soldaten, te zamen ge-
loopen, hebben heftig gemanifesteerd onder de
kreten»Weg met den oorlog 1 De burgerwacht
brengt van tijd tot tijd de meest alarmeerende
berichten over.
Te Llansa groeit de beweging van uur tot uur
en zijn ernstige gebeurtenissen te vreezen.
Te Figueras was de kalmte teruggekeerd, maar
toen de reservisten order tot mobilisatie kregen,
maakte de geheele bevolking aanstalten om hun
vertrek te beletten.
Gister-ochtend. 4 uur is de sneltrein van Port-
Bou naar Barcelona vertrokkenmaar hij moest
te te Llansa stilstaan, daar de weg op die plaats
versperd was. Nog meer bruggen zjjn door dyna
miet vernield. Al de openbare kassen worden door
de militaire macht bewaakt. De particulieren zen
den hun geld naar de Fransche banken.
Te Junquerra zijn telegraaf toestellen ver
nield. De bevolking is zeer opgewonden.
IN MAROKKO.
De vraag rijst thans meer en meer of generaal
Marina in staat zal zijn zich de opdringende Moo-
ren van het lijf te houden en het Spaansche bezit
te handhaven? Deskundigen beweren, dat Marina
als hij voldoende versterkingen krijgt, zich staande
zal kunnen houden, maar meer ook niet. Op 't
oogenblik heeft hij ongeveer 14000 man, tegen
over 20.000 Mooren, wier krijgsmacht voortdurend
toeneemt en die uitstekend bewapend zijn. Nu
kan de Spaansche krijgsmacht worden opgevoerd
tot 25.000 man, desnoods tot 40.000. Men denkt
wel, dat die macht voldoende zal zijn om het
Spaansche gebied te beveiligen. Maar dan moet
Marina's optreden ook zuiver verdedigend blijven
en alleen gericht op handhaving der Spaansche
posities. Een eigenlijken oorlog, een aanvalsbewe-
ging op groote schaal kunnen de Spanjaarden niet
ondernemen. Daarvoor zou hun troepenmacht niet
toereikend zijn. Zjj zouden moeten ageeren tegen
het geheele Rif, dat een zeer moeilijk terrein is
vol onbekende gevarenhet eind zou niet te voor
zien zjjn en de grootste rampen zouden kunnen
volgen. Voorloopig mogen de Spanjaarden bljj zijn
als zjj 't zoover brengen dat de Mooren merken
dat verjaging der Spanjaarden niet gaat en de rif-
stammen, hoewel niet overwonnen, hen tenminste
met rust laten.
Zes bataljons Spaansche jagers, thuisbehoorende
in Algeciras en naburige steden, zjjn gister te
Algeciras aan boord van vier transatlantische
stoomschepen ingescheept, om naar Melilla gezon
den te worden.
De verliezen, op 25 en 26 dezer door de Spaan-
sche troepen geleden zjjn ontzettend, ze omvatten
tien hoofdofficieren en vele officieren van lager
rang. Er zjjn 1000 soldaten gesneuveld en 1500
tot 2000 gewond. Volgens een gerucht zjjnertwee
generaals zwaar gekwetst.
Gister werden de slachtoffers van het gevecht
van Dinsdag plechtig ter aarde besteld.
Een telegram uit Melilla meldt voorts
Tengevolge van de zware verliezen door de
Mooren in het gevecht van 27 dezer geleden, heb
ben dezen de door hen op den rechterflank der
Spaansche troepen bezette stellingen verlaten en
zich naar de andere zjjde van den berg Goeroegoe
teruggetrokken.
Het kustbewakingsvaartuig »Numancia" is naar
Alhucemas vertrokken, waar de inboorlingen tegen
deze plaats oprukken.
De in Melilla strijdende harka heeft een ver
sterking van 5000 man gekregen.
Het gevecht op Dinsdag droeg een hevig karak
ter. Vjjf bataljons onder bevel van een brigadege
neraal, die door een kogel aan het hoofd werd
getroffen, namen er aan deel. De luitenant-kolonels
van de jagerbataljons Arapilas en Lasnavas en
verscheidene andere officieren werden eveneens ge
wond.
Kort na achten eindigde het gevecht.
Van het gevecht, waarin generaal Pintos is ge
sneuveld, geeft men te Madrid de volgende lezing
Qm drinkwater te brengen bjj de vooruitgescho
ven posten zond men een konvooi uit onder ge
leide van een brigade troepen. Tegelijk kreeg
generaal Pintos bevel de heuvelstelling van Goe
roegoe te bezetten. Dat lukte. Bjj den terugtocht
van het konvooi raakten het in hevig gevecht
met den vjjand. Generaal Pintos, de kolonels Or
tega en Palacois, alsook eenige luitenants en vele
soldaten sneuvelden. De Mooren leden groote ver
liezen.
De Mooren schjjnen aangevoerd te worden door
een kaïd, met name Sjoldi.
Te Hendaye is een bericht uit Melilla aangeko
men, verleden week Vrjjdag afgezonden, van dezen
inhoud: Het gevecht van gisteren was het hevig
ste dat er nog is geweest. Een afdeeling Span
jaarden werd in het Alfer-ravjjn overrompeld en
door het vuur van 'de Mooren, op de naburige
hoogten verdekt opgesteld, vernietigd (van dit ge
vecht is hierboven reeds sprake). De Spanjaarden
verloren ruim 400 man aan dooden en gewonden,
(tenminste 80 dooden.) De vjjand is gelegerd op
de hoogten tegenover het Hippodroomkamp, dat
aan de poorten van Melilla ligt. Vele soldaten
hebben den dood gevonden in het gevecht in den
avond van den 20en tusschen Sidi Maesa en het
tweede station van de mjjnspoor. De dooden
werden op het veld begraven. Volgens een officier
kostte het werk van dien avond den Spanjaarden
60 dooden en ruim 70 gewonden. Er zjjn nog
tenminste 14,000 man noodig voor het Goeroegoe-
gebergte bestormd kan worden. En zoo lang de
Mooren niet van de hoogten verdrevenjzjjn, kan hun
geen beslissende slag worden toegebracht. Het zal
niet licht gaan 't Goeroegoe-gebergte van ze te
zuiveren, aangezien de rotsen uitstekende dekking
geven. De verliezen, die de Mooren gisteren hebben
geleden, zjjn niet te tellen. De ravjjnen liggen vol
ljjken, waaraan des daags zwermen aasvogels te
gast gaan, en om wat zjj|overlaten,|vechten 's nachts
troepen huilende jakhalzen.
M e 1 i 11 a op de Zuidwestelijke kust van het schier-
land Guelaya, dat de oostelijke grens van de Rif-
kust vormt, is de oudste Spaansche bezitting in
Marokko. Het kwam aan de Spanjaarden in 1496
en heeft sinds dien tjjd steeds aan Spanje behoord.
De eigenljjke stad en haar onmiddellijke omgeving
staan op een rotsachtige hoogte, omringd door
talrjjke forten. Eertjjds werd Melilla druk be
zocht door Genueezen en Venetianen, maar daarna
kwam een slappe tjjd van kwjjnen totdat 't in
1887 tot een vrjjhaven werd verklaard. Sinds ont
wikkelde zich een vrjj levendige handel, vooral
invoer van waren voor het Rif; de uitvoerhandel
heeft weinig te beduiden. De bevolking telt nau
welijks 3000 zielen, maar tot vóór het uitbreken
der vjjandeljjkheden was er een garnizoen van
6000 man. Het civiele en het militaire gezag
zjjn in handen van den troepen-commandant.
1 ENGELAND. I
In den loop der Lagerhuis-debatten over de be
grooting voor de commissie der Rijksverdediging,
zeide minister Asquith
vDe commissie roerde de vraag aan van de mo
gelijkheid van een inval in Groot-Britannië. Sedert
1905 zijn er groote wijzigingen gekomen in wat
men zou kunnen noemen de strategische positie
van Europa en van de wereld.
Op verzoek van lord Roberts werd een sub-com
missie ingesteld, die gedurende bijna een jaar, in
1907/1908 zitting had, en al deze wijzigingen on
derzocht. Deze sub-commissie nu kwam het tot
besluit, dat, zoo lang Engeland's oppermacht ter
zee naar evenredigheid verzekerd was, een inval
op zulk een schaal als lord Roberts meende te
voorzien, een beslist onuitvoerbare operatie was.
Het was daarom zaak der admiraliteit, de op
permacht ter zee te handhaven tegenover ieder
redeljjk mogeljjke combinatie der mogendheden.
Het tweede voorstel der commissie was, dat wjj
een verdedigingsleger te land moeten hebben, sterk
genoeg om vijandelijke strooptochten of sporadische
expedities te keeren, en den vjjand te dwingen, in
voldoend sterk aantal te komen, om het hem on
mogelijk te maken de vloot te ontwijken.
Wanneer aan deze twee voorwaarden werd vol
daan, dan achtte de commissie voor de verdedi
ging het land veilig tegen een inval." (Toejuichin
gen).
Na eenig debat werd de begrooting aangenomen.
TURKIJë. r
De gister gehouden Kamerzitting werd geopend
met een patriottische betooging betreffende Kreta.
De voorzitter las talrjjke telegrammen uit alle
deelen van het keizerrijk voor, meldende het houden
van meetings, en verklaarde, dat alle Ottomanen
bereid zjjn hun bloed te geven om de rechten van
Turkije op Kreta te verdedigen.
Verscheidene Turksche, Albaneeesche en Arabi
sche afgevaardigden hielden vurige redevoeringen,
waarin zij de regeering traagheid verweten en haar
uitnoodigden te handelen. Zjj verklaarden zich
allen bereid te strjjden en de op Kreta geheschen
Grieksche vlag omlaag te halen.
Ahmed Uiza gaf daarna een overzicht van de
debatten en zeide, dat de Kamer de gevoelens en
de verlangers der natie deeltde regeering zal de
geuite verklaringen in overweging nemen en er
haar houding naar afmeten.
De Kamer verwierp daarna nog een verzoek tot
interpellatie over de Kretenzer kwestie.
Het jacht »S:jandart" is met de Russische
keizerlijke familie aan boord gisterochtend om ne
gen uur uit Eckernförde te Kiel aangekomen en
heeft, na een kort oponthoud, zjjn reis, door het
kanaal, naar Brunsbüttel voortgezet.
Officieus wordt gemeld, dat de Tsaar te
Spezzia een ontmoeting zal hebben met den koning
van Italië.
Het Fransche eskader zal te Spezzia zjjn als de
Tsaar daar aankomt.
Prinses Juliana.
Woensdagnamiddag was dr. Haversmidt op 't
paleis Het Loo, ten einde een onderzoek in te stel
len naar den gezondheidstoestand van Prinses Ju
liana. H. K. H. is zeer welvarend en wordt zoo
het eenigszins kan, eiken dag minstens twee keer
door de verpleegster achter het paleis in den tuin
geruimen tjjd gedragen.
Minister Sabron.
De luit.-generaal Sabron heeft zich, na zjjn af
treden als minister van oorlog, tjjdeljjk te Rozen-
daal (Geld.) gevestigd.
Interpellatie—Duys.
Naar »Het Volk" meldt, ontbreekt aan het door
een nieuwsbureau verspreid bericht, dat Duys zal
interpelleeren over de kwestie der ridderorden en
verkiezingsgelden, iedere grond van waarheid.
3e Dioc. Katholiekendag in het bisdom
van Haarlem.
Zooals reeds vroeger werd bericht, zal de derde
Dioc. Katholiekendag in ons bisdom gehouden
worden op Maandag 27 September a.s. in de zalen
van het Kon. Zoöl. Bot. Genootschap (Dierentuin)
te 's Gravenhage.
In de drie afdeelingsvergaderingen zal door de
heeren Pastoors, H. J. Clarjjs, Jos. Th. J. Cuypers*
civiel-ingenieur en dr. R. van Opperraajj, S. J.
respectievelijk worden behandeld Patronaten, Vak
onderwijs, en R. K. Hoogere Burgerscholen en
Gymnasia.
In de algemeene vergadering zal de openings
rede worden gehouden door den heer mr. E. R. H.
Regout, voorzitter van het Uitvoerend Comité,
terwjjl als feestredenaar zal optreden de zeereerw.
heer L. J. J. Hageraats, rector te 's -Gravenhage.
Het Uitvoerend Comité heeft den toegangsprijs
bepaald op 50 cents.
Aanvragen om toegangskaarten moeten tot
uiterljjk veertien dagen voor den Katholiekendag
gericht worden aan de leden van het Algemeen
Comité.
Het Secretariaat van het Uitvoerend Comité is
gevestigd te 's-Gravenhage, Franfois Valentjjn-
straat 203.
Openbare Leeszalen en Bibliotheken.
Door het Centraal Bureau voor de Statistiek
wordt op verzoek van den Minister van Binnen-
landsche Zaken een onderzoek ingesteld naar aan
tal en omvang van werkkring der hier te lande
bestaande openbare leeszalen en bibliotheken, met
de bedoeling de gegevens te bewerken en de resul
taten te publiceeren. Tot het verkrjjgen van de
ze gegevens is een vragenlijst gezonden aan alle
aan het Bureau bekende instellingen. Besturen
van openbare leeszalen en bibliotheken, die geen
vragenlijst mochten hebben ontvangen, worden
uitgenoodigd alsnog zoo spoedig mogeljjk hun
adres op te geven aan den directeur van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek te 's-Gravenhage,
Rijnstraat 28, aan wien postvrjj als sDienst" kan
worden geschreven.
Als hopenbare leeszaal of bibliotheek" wordt
aangemerkt een instelling voor het publiek toe
gankelijk in dien zin, dat niet aan bjjzondere
vereischten behoeft te worden voldaan om van
haar gebruik te maken. Echter doen financieele
vereischten, of bepalingen in het belang der openbare
orde of zedelijkheid, of bepalingen met betrekking
tot den leeftjjd der bezoekers, een leeszaal of bi
bliotheek het karakter van openbaar niet verliezen.
Daarentegen zjjn niet openbaar bv. een bibliotheek
of leeszaal alleen voor leden, die zich vooraf aan
ballotage moeten onderwerpen, een schoolbiblio
theek, uitsluitend voor de leerlingen, een
bibliotheek alleen voor geloofsgenooten, vakver-
eenigingsleven, enz.
Ned. Slagershond.
Men meldt uit Tilburg d.d. 28 Juli
Heden en morgen is de jaarvergadering van den
Ned. Slagershond alhier.
's Middags, circa half twee heette de heer Adr.
Verbiesen, voorzitter der afd. Tilburg, 't bestuur
en de leden van den bond hartelijk welkom, waar
na de eerewjjn werd aangeboden. De ondervoor
zitter van den bond, de heer Schönthaler, van
Amsterdam, dankte den voorzitter en het bestuur
der afdeeling Tilburg voor deze harteljjke woorden.
Te ongeveer twee uren werd de vergadering
overgebracht naar de groote zaal der Harmonie,
waar inmiddels ook waren aangekomen de heer
Arts, lid der Tweede Kamer, de heer Raupp, bur
gemeester van Tilberg, dr. Nouwens alsmede de
heer De Bruyn, adviseur der afdeeling Tilburg-
De heer Schönthaler opende hierna de 18e jaar
vergadering met een keurige rede.
Spreker herdacht daarin o.a. het overljjden van
den voorzitter, E. M. S. van Santen.
Hjj herinnerde er aan, dat toen de concurrentie
van het Amerikaansche spek het debiet van het
Hollandsche dreigde te overvleugelen, de heer Van
Santen het was, die van de regeering wist te
verkrjjgen, dat bjj aanbestedingen, uitgaande van
officieele lichamen, de stempel van den Ned.
Slagershond geëischt werd.
Spreker noemde het voorts een zeer gunst'?
teeken des tjjds, dat de middenstandsbelangen i°°
de aandacht der hooge en stedeljjke regeeri"?
mochten genieten. Het geeft een krachtige aa"'
moediging, op den ingeslagen weg voort te gaa0'
Verder herdacht spreker, hetgeen de bond reed3
tot stand gebracht heeft. Gedeeltelijke teruggate
van den accjjns bjj afgekeurd vee, de erkenni"?
van den stempel der Ned. Slagersvereeniging bfl
officieele aanbestedingen, en in de derde plaats
het verkregen succes, dat de regeering voeli"?
houdt met het bestuur van den bond.
Hopende, dat de leden op de tenstoonstell'"?
het aangename met het nuttige zouden verbind^0'
besloot spreker.
De glasfabrieken.
Reeds eenige jaren geleden werd in een sen4
artikelen in de »Nieuwe Scbied. Crt." de aandach'
gevestigd op de groote schade, die door de glas*"'
brieken wordt veroorzaakt aan land- en tuinbou^»
waarbjj ook de volksgezondheid betrokken is.
De schade heeft in de laatst verloepen tjjd wee'
niet onbeduidende proporties aangenomen. So"1'
mige landbouwers zjjn zelfs genoodzaakt gewe®3'
het vee op stal te brengen. Voorwaar een treur'?
verschjjnsel in de maand Juli 1
Er vormde zich een comité, dat een vergade'
ring uitschreef, waarop landbouwers en tuiniers te
Schiedam en omstreken, en verder allen, d'®
schade en overlast ondervinden van de vergift'?e
gassen in onzen dampkring" waren uitgenoodigdi
teneinde te bespreken wat nu in deze kan worde"
gedaan om verandering in den toestand te brenge"'
Van deze uitnoodiging hadden gister-avond vele"
gebruik gemaakt. Een groot aantal landbouwers
en tuinders, zoomede eenige belangstellende":
waaronder wjj opmerkten het lid van den gemee"*
teraad, mr. Jansen, het lid van de Tweede Kamen
jhr. mr. D. J. De Geer, het comité uit de land'
bouwers en tuinders te Delft en twee ingenieur3
van de firma van Deventer, vulde het VerkoopD'
kaal aan de Lange Haven.
De voorzitter, de heer T. S. Goslinga, leidde d®
vergadering. Hjj heette de aanwezigen welko"1
en zette daarna het doel der vergadering uitee"'
Waar in Delft reeds eenigen tjjd een vereenigi"?
met veel succes werkzaam is om tegen de glasf"'
brieken te ageeren, meenden spr. dat ook
Schiedam wel aanleiding bestaat zulk een verec
niging op te richten. Deze vereeniging kan da"
het kanaal worden waarheen de klachten kunne"
worden gebracht, die ter zake de schade worde"
geuit. Zjj kan tevens een wapen zjjn, dat steed3
vaardig is om tegen nieuwe uitbreidingen def
glasfabrieken op te treden.
Er zou door de vereeniging ook materiaal inzak"
beschadigingen kunnen worden bjjeengebracbt»
adressen aan de bevoegde autoriteiten worde"
gezonden enz.
De heer Goslinga stelde allereerst aan de vef"
gadering de vraag»Is er reden tot klagen bief
in Schiedam over de schadeljjke gassen
In den breede werd door verschillende aanwe'
zigen hierover het woord gevoerd en kwam m"11
tot de conclusie, dat deze vraag bevestigend beanB
woord moet worden.
Ook over de vraag »Wat kan tegen het eu»®'
worden gedaan ontspon zich een uitgebreid de-
bat, waarbjj meerendeels reeds bekende zienswjjze"
in het licht werden gesteld.
De heer van Krieken, lid der firma Veth Co. t"
Delft, gaf een uitvoerige uiteenzetting van hetgee"
door de Delftsche vereeniging sedert haar opricb'
ting was verricht. Er werd een bezoek gebracht
bjj den dir.-gen. van den landbouw, wien men m®'
den treurigen toestand op de hoogte bracht. A»"
dr. Poel, directeur der serum-inrichting te Rottef'
dam, werd gevraagd of hjj al iets kon mededeele"
over zjjn onderzoek, waarop men vernam, dat bÖ
de glasfabrieken allerverderfeljjkst vond voor e®11
landbouwende omgeving.
Ook zjjn bezoeken gebracht bjj den Comm. de?
Koningin in deze provincie, aan Kamerleden, aa"
den Staatsraad, mr. Neree van Babberich, die rap'
porteur is in de Overschiesche glasfabriek-kwesti"
enz.
Aan verschillende personen werden groett'
ten gezonden, die beschadigd waren door de scha'
deljjke gassen der glasfabrieken; zjj stonden ®r
over verbaasd, dat die schade zoo omvangrijk
was.
Door mr. Jansen werd in den loop der verder"
discussie opgemerkt, dat naar zjjn meening he'
eenige practische werk op het oogenblik kon zjj0»
zich tot B. en W. te wenden. Zjj kunnen aan d"
glasfabrieken nieuwe voorwaarden stellen en
dringen op een spoedig uitbrengen van het rap'
port der staatscommissie, waarin zjj de middel®11
wellicht kunnen vinden om nieuwe voorwaard®11
te formuleeren.
Door verschillende aanwezigen werd nog
woord gevoerd, waarbjj bevreemding werd uitg"'
sproken over het feit, dat de Raad van State
steeds geen uitspraak heeft gedaan in zake d"
Overschiesche glasfabriek en het rapport van dr*
v. d. Zande en dr. Poels zoo ontzettend lang op z'c^
laat wachten. Ook werd opgemerkt, dat B. en
aan de glasfabriek »De Schie" voor de nieuwe hu'
nog geen definitieve vergunning hebben verlee"df
zoodat de tjjdeljjke ten allen tjjde door hen ba"
worden ingetrokken.
Aan het slot der vergadering besloot men alg"'
meen tot oprichting der vereeniging te Schieda"1,
Het voorloopig comité werd, op voorstel van de"
voorzitter, diligent verklaard.
