Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
32ste Jaargang.
Zaterdag 14 Augustus 1909.
No. 9487.
TWEEDE BLAD
Dit de Pers.
üemengd Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
«>st voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland 2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
traat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 1—6 regels ƒ0.92 met inbegrip van bewijsnummer
Elke regel daarboven 15 cent. i
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend. ~c~><
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voorherhaaldeljjk adverteeren worden uiterst bil-
lijke overeenkomsten aangegaan.
Bureau
BOTERSTRAAT 50.
Telefoonnummer 85.
Postbus no. 39.
Minister Idenburg.
^s>De Tjjd" jjnu
in haar nummer van gisteren-
of, ^et hlad ontving gisteren eerst laat het
ld'0']!6'6 bericht van bet aftreden van Minister
Mal f"1DOg n'et gelooven> dat de beer Be Waal
öj.. e bestemd zou zjju, om Minister van Kolo-
terQ te worden. Het blad, de aftreding van Minis-
do 'Jenburg en de schade, die het Kabinet daar-
g. 'fldt, afkeurende, schrjjft:
We h 'let °PtredeH van het tegenwoordige Kabinet
r in ons nummer van 10 Febr. 1908 omtrent
.g 's er Idenburg geschreven «Zjjn wederoptreden
Voor bem een ofler, daar hjj door velen werd
jjeu.6 a's eventueel opvolger van generaal Van
ind' SZ kans daaroP snÜd' bjj zich thans af,
een' a&D bet ^ab'ne' ten minste een leven van
^'8en duur wordt geschonken".
°uden wjj ons destijds zoo vergist hebben
niet"1' tWeede belft van het gerucht schijnt ons
stip m Staat' om den indruk van het geheel gun-
te doen zjjn.
beer'6 60 'S de beer De Waal Malefjjt Deze
bro k lü benoemd tot burgemeester van West-
der6 en -^nbttienhoven, sedert lid der Prov. en
Twe d^6**' ^taten van Utrecht,sinds 1897 lid
Itlan6 e Kamer voor het district Breukelen, is een
neemt*!)1* be?eebenis in de aDtirev. partjj. Hij
Centraal r Zltt|ng in bet bestuur van het antirev.
ander Van de Vrjje Universiteit en meer
Kam Vflel,ingeD- 's daarbij iemand, die zjjn
Va erhdmaatschap ijverig en trouw behartigt en
Wien men gaarne zal aanDemeD, dat bij meer
aa de meeste zijner collega's zich in Indische
a~en heeft ingewerkt.
(je 11 een en ander schijnt echter geenszins voldoen-
ia'0tn een benoeming tot Minister van Koloniën
,jaaren 'egenwoordigen tijd te rechtvaardigen. Van-
geru vdat voorloopig het boven medegedeelde
c 'als onwaar blijven beschouwen.
schen*6 °^vat^'ng van de verhouding, welke tus-
n6Ur een Minister van Koloniën en den Gouver-
eneraal behoort te bestaan, verzet zich tegen
UeneraD|lei3Q'n^ teD steb'8ste* De Gouverneur-
San d meenen WV> moet de man zjjn, welke
'Mnk en voorstellen doet omtrent de wet-
d°0r 6 ma8t'egeleD, welke hjj in het belang der
Scht n™1 beheerde gewesten noedig en nuttig
s°0hliikb6 .^'n'ster raoe' echter, èn door zijn per-
s'aan 6'd' °ok door zaabkennis hoog genoeg
Gouvé On0 de voorsteben en het beleid van den
"Heenr j6ür ®eneraa' ze'fstandig ie beoordeelen en
VeraQt 'e voors'eben) welke bij door zjjn hooge
ter W°ordeljjkheid meent te kunnen dekken,
Gen..06, euring voor te dragen aan de Staten-
Niet 6n *an de Kroon-
^oete ,aÖ Buitenzorgi maar van Den Haag uit
t„ 'ea slotte onze koloniën geregeerd worden.
aan 'e nemen, dat deze verhouding zou
Is het
beWaa h «cmtu, uai ueze veruouaing zou
r bljjven, indien op den troon te Buiten-
terwjjl
de tegenwoordige Minister Idenburg,
Plej lens plaats aan het Departement op het
'n Werd 1D ff n tv n rvi a w /I r\ A Jnn li aam It A 7.1
Ma4,7d ingenomen door den heer De Waal
Waarde hecht kuDnen aan het gerucht geen
Dit f scbrijft
als n0°0tS'ag. van den minister Idenburg staat, zoo
dehtielf ?e,^g'ster u'' goeden bron door de «Resi-
8'aande° h 'W6r(1 bevestigd'in verband met zjjn aan-
^ed.-In(jjëen0ein'Dg tot gouverneur-generaal van
bbhistpr^veertig jaar geleden was er, geljjk nu, een
'rad e efk aan het bewind. Ook toen
Mjjer) u DU' de minister van koloniën (de heer
ra®l van mminis'e"e, om tot gouverneur-gene-
De op ederlandsch Indië te worden benoemd,
borast V? bebben uiterlijk wel eenige overeen-
den hepr^a'8 ?cbter redeni °m den overgang van
te Buitpü ldenbur« van bet Plein naar het Paleis
zün von ZOr^ anders te beoordeelen dan dien van
bioetvTT,^;^ de vorming van het Ka-
bolonialp11 uylen~ Heemskerk-Mjjer hadden de
geven n *raags'ukken en de oplossing daaraan te
van dp?'6" Voorgrond gestaan de aanwezigheid
Kabin tier iD het Kabine' drukte op het
net zfln voornaamste cachet. De heer Mjjer
la de Kamers de Indische begrooting verde
digd, en nog tot het laatste oogenblik de volksver
tegenwoordiging met beloften en toezeggingen
overladen. Enkele uren daarna verscheen de Staats
courant, waaruit bleek, hoe op het oogenblik, waar
op de heer Mjjer zjjne plannen ontvouwde, reeds
vaststond, dat hjj de leiding der koloniale aange
legenheden aan andere handen zou overlaten. Twee
dagen later kwam tevens uit, dat hetgeen reeds
van het eerste optreden van den heer Mjjer af was
gefluisterd waarheid bevatte: de minister van ko
loniën was statig aan de westerkimme onderge
gaan geljjk Buys het geestig beschreef om
daags daarna met grooter luister dan ooit als gou
verneur-generaal aan den oosteljjken horizont te
herrjjzen.
Wjj behoeven deze geschiedenis van bjjna eene
halve eeuw geleden niet verder op te rakelen. Een
storm, als in 1866 over de benoeming van den
heer Mjjer opstak, zal thans het land niet in be
roering brengen. Over de richting, die bjj het
beleid der koloniale aangelegenheden moet worden
gevolgd, bestaat op het oogenblik niet zulk een
diepgaand verschil van gevoelen, dat aan een per
soonsverwisseling van den minister van koloniën
zooveel gewicht is te hechten als voorheen. Bjj-
zondere toezeggingen, die slechts door den heer
Idenburg als minister van koloniën zouden zjjn na
te komen, zijn van de regeeringstafel, bjj ons we
ten, niet gedaan. Er is zelfs geen spoor van eene
aanwijzing of een gerucht, waaruit zou mogen
worden afgeleid, dat reeds ten tjjde van zjjne benoe
ming tot minister de heer Idenburg een begeerig
oog naar den zetel te Buitenzorg zou hebben ge
richt. De heer Idenburg is, wegens zjjne in 1902-
1905 gebleken bekwaamheden, in 1908 opnieuw
aan het hoofd van het depatement van koloniën
gesteld: Wjj mogen aannemen, dat geene andere
overwegingen, dan die aan het belang van
land en kolonie zjjn ontleend, zullen hebben ge
golden, toen voor het gouverneur-generaalschap
over onze schoone kolonie op hem de keuze-
viel. Wij mogen ook vertrouwen, dat slechts de
overtuiging, ten nutte der kolonie beter te kunnen
werkzaam zjjn als gouverneur-generaal dan als mi
nister, den heer Idenburg tot de verwisseling van
ambt heeft bewogen. Daarom zien wjj in deze
verwisseling geene reden tot bepaalde critiek.
Aanleiding om zich, wegens de persoonlijke
eigenschappen van den heer Idenburg, over die
verwisseling te verheugen, hebben wjj evenmin.
De heer Idenburg gaat in denzelfden dienst van
eene uiterst belangrjjke betrekking in eene andere,
ongeveer even belangrjjke over. Wat hjj in Indië
tot stand denkt te brengen, zou wellicht, onder
zijne leiding hier te lande, evenzeer tot stand kun
nen worden gebracht. Het is een ruil, met onze
kere kansen, waarbjj slechts dit vaststaat, dat het
Opperbestuur zjjn zeer bekwamen en algemeen ge-
achten verantwoordelijken raadsman komt te ver
liezen. Mogeljjk was dit noodzakelijk mogelijk is,
dat een ander, die de groote eigenschappen, welke
men in den gouverneur-generaal van Nederlandsch-
Indië gaarne aantreft, in die mate bezit als de
heer Idenburg, op het oogenblik ontbrak, althans
niet bereid gevonden werd, het ambt te aanvaar
den dit kunnen wjj niet beoordeelen. Doch
hoe dit zjj, het doet niets af aan het feit, dat de
regeering een minister van koloniën van uitnemen
de hoedanigheid heeft prjjs gegeven.
Voor het Kabinet zal het ontslag van den heer
Idenburg ongetwijfeld een verzwakking zjjn. De
heer de Waal Malefjjt, al wordt hjj als Indische
specialiteit der rechterzjjde beschouwd en al werd
hem een aantal jaren het rapporteurschap der In
dische begrooting opgedragen, kan zeker niet op
één ljjn gesteld worden met hem, wiens plaats
hjj zal gaan innemen.
Bemanning van bom «Katwijk 2 8".
Met de Grimsbyboot werden gistermorgen te
Rotterdam aangebracht zeven schepelingen van
de vischbom «Katwjjk 28", die op de Noordzee
door een Engelschen stoomtrawler was overvaren
en gezonken. De schipbreukelingen, die te Bot
ton, in Engeland, waren geland, werden voortge
holpen Daar Katwjjk.
Een dappere menschenredder. Men
schrijft uit Callandtsoog aan de Tel.
In een klein, wit huisje in het duin bjj Cal
landtsoog, woont de kustwachter Jacob Duit, die
met veel voldoening op zjjn leven terug kan zien.
Een groot aantal menschen heeft aan hem hun
leven te danken, en reeds op jeugdigen leeftjjd is
hjj zjjn reddingwerk begonnen. Toen in 1873 het
Duitsche stoomschip König Wilhelm I, bezuiden
strandpaal 2 strandde, vroeg Jacob aan zjjn vader,
den als redder van schipbreukelingen bekenden
Klaas Duit, of hjj met de reddingboot mee mocht
gaan. Zjjn vader weigerde dit, doch Jacob wist
ongemerkt in de boot te komen en nam een jjve-
rig aandeel aan de redding van de 70 man, die
in levensgevaar hadden verkeerd. Het volgend jaar
raakte op de Noorder Haaksgronden een Deensche
schoener vast. Van de vlet, die ter redding werd
uitgezonden, en die zes man behouden aan wal
bracht, was Jacob schipper.
Na dien tjjd heeft hjj herhaalde malen deelge
nomen aan de redding van schipbreukelingen. In
het geheel hebben 170 man het ook aan hem te
danken, dat ze in het leven gespaard bleven.
Eens was het zulk een noodweer, dat sleepboo-
ten en reddingboot niet uit konden gaan. Jaap
ging met zjjn kameraads in een vlet, en volbracht
het moeiljjk werk.
Iemand, die zoo dikwjjls zjjn eigen leven in de
waagschaal stelde om dat van anderen te redden,
verdient ongetwjjfeld, dat op hem de aandacht
wordt gevestigd.
«üessssa
In vollen bloei. Als een bijzonderheid kan
worden medegedeeld, dat een pereboom bjj den heer
Van 't Hof, te Haarlem, welke reeds vele vruch
ten gedragen heeft, thans weder in vollen bloei
staat.
Een nieuwe ziekte. In de buurt van
Alstaden op de grens komt, volgens de »Avp.", in
de kinderwereld een nieuwe ziekte voor. Op een
gegeven oogenblik worden de kinderen verlamd.
De doctoren staan machteloos tegenover deze «kin
derverlamming" en kennen de middelen niet ter
bestrijding. Een der aangetaste kinderen is reeds
gestorveD. Het heeft zelfs den schjjn alsof de
ziekte aanstekend is.
Op de oesterbanken ten oosten van
Texel gingen in den laatsten tjjd nogal wat
oesters verloren, zonder dat men eerst de oorzaak
van dit verdwjjnen kon nagaan. Bjj onderzoek is
gebleken hoe een soort van zeegewas, door de
visschers «darmen" geheeten, zich aan vele oesters
vasthecht en betrekkeijjk snel groeit. Heeft dit
zeegewas een bepaalde lengte bereikt, dan begint
het naar de oppervlakte te drjjven en voert de
oesters, waaraan 't vastgroeide, met den stroom
mede. Nu zjjn de visschers bij laag water bezig
om de oesters uit de diepte op te halen en van de
aangroeisels te bevrjjden, waarna de weekdieren
weer op de bedden worden gelegd, 't Is echter
een zeer lastig en tjjdroovend werkje.
l* I MUI
Het KeizerbezoekieMiddachten.l
Wjj vinden in de Standaard de volgende anecdote!
van een Duitschen oud-gediende, die zjjn derden!
Keizer wilde zien. Hjj had o.a. den slag bjj Gra
velotte medegemaakt. Militaire eereteekenen
sierden zjjn borst. Geen teeken van zjjn eervolle
militaire loopbaan liet hij thuis, toen hjj, gewa
pend met een roode kaart, hem bezorgd door
tusschenkomst van een zoon en een schoonzoon
die beiden leveranties op Middachten hadden
mogen doen, naar de omgeving van het ka
steel trok, om daar, zoo mogeljjk, den Keizer te
zien te krjjgen. Maar dat lukte niet best. Want,
al was de bewaking van den Keizer langs den
publieken weg alles behalve streng, op het land
goed was het anders.
Allerlei bewakers met en zonder uniform ver
sperden daar den nieuwsgierigen den weg en
zelfs het vertoonen van den roode kaart was den
menschen niet voldoende om tot dicht bjj het
kasteel toegelaten te worden. Zelfs wie een
plausibele reden voorga', waarom bjj op het ka
steel moest wezen, werd trouwens zonder kaart
niet doorgelaten, maar kreeg, hoe chic hjj er ook
uitzag, voor alle zekerheid tot aan het slot nog
een bereden politie-agent mede.
Onze oud-gediende liet dan ook haast de hoop
varen, dat bjj den Keizer zien zou. Doch. al
werd bjj ook telkens teruggestuurd, den moed gaf
hjj niet op. Eindeljjk werd hjj zelfs door den
broeder van den slotvoogd tot op zekeren afstand
van het kasteel teruggestuurd. Maar deze kwam
niet zoo gemakkeljjk van hem af.
«Mjjnheer de graaf", zoo sprak hjj dezen met
zjjn Duitsch accent aan. fier wjjzend op de eere
teekenen op zjjn borst, «ik heb onder twee Kei
zers gediend, en nu wilde ik nog zoo graag den
derden eens zien.
Dat verzoek kan de graaf toch met geen mo
gelijkheid afslaanHij liet zich verbidden ea
wees den ouden militair een plaatsje aan, waar
hjj dan maar even moest bljjven staan en van
waar hjj alles overzien kon, wat bjj het slot ge
beurde.
Daar krjjgt de oud-gediende zjjn derden Keizer
in het oog en als de Keizer den blik naar |zjjn
kant richt, dan maakt hjj de borst vooruit, zoo
dat zjjn decoraties duidelijk zichtbaar zjjn, eer
biedig het militaire saluut,
Het resultaat is boven verwachting 1 Onmidde-
ljjk groet de Keizer hoffeljjk op militaire wjjze
terug, welk voorbeeld deor alle militairen van het
gezelschap gevolgd wordt.
Weinigen zullen meer voldaan aan het Keizer-
Ijjk bezoek te Middachten terugdenken dan onze
oud-strjjder, met wien verder niemand eenige
moeite had. Dankbaar en voldaan verliet hjj het
landgoed.
De komeet van Halley in zicht.
Voor het aanstaande jaar wordt de wederver
schijning van een der meest beroemde kometen
aangekondigd. Het is de naar den berekenaar
harer baan, Halley, genoemde komeet, die zich
alle 76 jaren vertoont.
Zij werd voor het eerst op 9 October van het
jaar 11 vóór Cristus waargenomen en is sedert
dien 25 maal verschenen. Alle kroniekschrijvers
der 11e eeuw maken bv. melding van de komeet,
die in April 1066 aan den hemel verscheen, en
die, hetgeen ook in de Chineesche annalen beves
tigd wordt, «groot was geljjk een volle maan", en
een staart had, die eerst zeer klein was, maar
langzamerhand tot buitengewoone lengte aangroei
de.
De tweede veelbesproken verschjjning van de
Halleysche komeet viel in het jaar 1456. Zjj was
«schrikkeljjk en groot", berichten de geschied
schrijvers j haar staart strekte zich uit over twee
derden van het hemelgewelf én verbreedde zich
aan het eind in den vorm van een wiel. Het
was in den tjjd, waarin het leger der Turken het
Christel jjk Europa bedreigde. Christenen zoowel
als lurken zagen in haar een teeken van den
goddeljj ken toorn, en zoo nam zjj in de oogen der
Muzelmannen den vorm van een kruis, in der
Christenen den vorm van een Turksch zwaard
aan.
Volgens de berekeningen van den Engelschen as
tronoom Crommelin zal de komeet van Halley op
8 Augustus 1910 op haar baan het punt berei
ken, dat het dichtst bjj de zon gelegen is.
Stoomketel ontploft. Te Saumur
(dep. Maine et Loire, Frankrjjk), ontplofte dezer
dagen de stoomketel der locomobiel van een dorsch-
machine. Van 30 arbeiders werden er vier op de
plaats gedood, en het koren, benevens verscheide
ne gebouwen, waarvan twee tot op den grond af
brandden, stonden bjjna onmiddellijk in vuur en
vlam.
Tu berculose. In het jaar 1908 werden te
1 arjjs 10.262 gevallen van longtuberculose met doo-
deljjken afloop geconstateerd, d, w. z. evenveel als
in 1907. Met het oog op de toename der Parjjsche
bevolking wordt hier dus een verbetering van den
algemeene gezondheidstoestand waargenomen. Tot
dezelfde conclusie kwam men bjj de laatste volks
telling in Frankrjjk, waaruit bleek, dat het aantal
geboorten hetzelfde was gebleven, terwjjl het aan
tal sterfgevallen een weinig verminderd was.
Een wapendepot uit den tjjd der
Kruistochten. De heer Martin schrjjft uit
Konstantinopel aan de «Frankfurter Zeitung"
Het oosten is het land der wonderen en ver
rassingen. Wie had kunnen denken, dat men nog
ten huidigen dage een geheel wapenarsenaal uit
den tjjd der Kruistochten zou kunnen vinden!
Wapens, die wellicht vier eeuwen lang in kisten
h«bb«„ gelegen, einde eS i„ het ja.A5l, 2™
Sehm I, den veroveraar van Syrië en Egyptenaar
Konstantinopel werden gebracht.
6 Z^*-,J
